Bezpieczeństwo

28

 

Promotor 6/07

O

PIS

 

STANOWISKA

 

PRACY

Sprzątaczka wykonuje swoje prace w pomiesz-
czeniach biurowych. Podlega bezpośrednio kie-
rownikowi administracyjnemu firmy. Do jej zadań 
należy:
• dbanie o czystość i estetykę pomieszczeń, m.in. 

poprzez czyszczenie mebli, lamperii i sprzętu 
znajdującego się w pokojach biurowych,

• mycie okien i parapetów,
• wymiana okresowa firan i zasłon w oknach,
• odkurzanie pomieszczeń i mycie podłogi po-

mieszczeń biurowych,

• mycie korytarzy,
• pastowanie podłóg,
• usuwanie zgromadzonych odpadków,
• utrzymywanie w sprawności używanego sprzętu,
• codzienne mycie przydzielonych pomieszczeń 

higieniczno-sanitarnych,

• dezynfekowanie urządzeń sanitarnych.

Zatrudnienie: pełny etat, praca świadczona 

wcześnie rano lub po południu.

U

WAGI

 

OGÓLNE

Oceny ryzyka zawodowego dokonano tutaj dwoma 
metodami: wg PN-N 18002/2000 i Risk SCORE. 
Opis tych metod zamieszczono w poprzednich 
numerach naszego czasopisma.

Ryzyko M (małe) oznacza akceptowalny 

poziom ryzyka, przy jednoczesnym jego moni-
toringu.

Ryzyko S (średnie) oznacza akceptowalny poziom 

ryzyka, przy jednoczesnym podjęciu stopniowych 
działań, mających na celu poprawę stanu bezpie-
czeństwa.

Ryzyko D (duże) oznacza nieakceptowalny 

poziom ryzyka, czyli konieczność podjęcia natych-
miastowych działań poprawiających stan bezpie-
czeństwa w zakładzie.

U

WAGA

Przedstawione tutaj karty oceny ryzyka należy 
traktować jako przykładowe. Należy dostosować 
je do konkretnego stanowiska pracy.

‰

Sprzątaczka

Ryszard Bryła

Członek Rady konsul-
tacyjnej „Promotora”.

Autor podręcznika 

„Bezpieczeństwo, higie-

na i prawo pracy w pyta-

niach i odpowiedziach”.

• Ocena ryzyka zawodowego
• Instrukcja stanowiskowa

fot. Shutters

tock

Bezpieczeństwo

 

www.promotor.elamed.pl 

29

K

ARTA

 

OCENY

 

RYZYKA

 

ZAWODOWEGO

 

DLA

 

STANOWISKA

 

SPRZĄTACZKI

WG

 P

OLSKIEJ

 N

ORMY

 PN-N 18002/2000

Lp.

Zagrożenie
(zdarzenie)

Możliwe

źródła zagrożenia

Możliwe skutki 

zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji 

zadań

Uwagi

o reali-

zacji 

zadań

Cię

żk

ość (C)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o (R)

Cię

żk

ość (C)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o (R)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Powierzchnie, 

na których jest 

możliwy upadek

(upadek na tym 

samym poziomie)

Śliskie i mokre po-

wierzchnie w miejscu 

wykonywania prac

Potłuczenia, zła-

mania kończyn, 

zwichnięcia, ura-

zy wewnętrzne

S

S

S

Stosowanie przez pracownika właści-

wego obuwia o podeszwie antypo-
ślizgowej, zachowanie szczególnej 

ostrożności

S

M

M

2.

Różnica

poziomów 

(upadek na 

niższy poziom)

Wykonywanie prac 

stojąc na wadliwej 

drabinie rozstawnej 

lub na parapecie 

okna

Śmierć, 

kalectwo

D

D

D

Używanie sprawnych technicznie 

drabin, mających zabezpieczenie przed 

poślizgiem i rozsunięciem się ramion, 

wykonywanie prac na wysokości 

powyżej 1,5 m przy asekuracji drugiej 

osoby, przestrzeganie zaleceń nie 

pozwalających czyścić okien

przy staniu na parapetach 

D

M

S

3.

Ograniczone 

przestrzenie

(uderzenie 

o przedmioty)

Nieostrożność, cha-

otycznie ustawione 

meble w trakcie 

sprzątania, zataraso-

wane przejścia

Potłuczenia, 

urazy 

wewnętrzne

S

S

S

Zachowanie szczególnej ostrożności, 

dbanie o racjonalne ustawienie sprzętu 

i mebli w czasie sprzątania

M

M

M

4.

Czynniki

chemiczne 

– drażniące 

i żrące

Rozpuszczalniki, 

detergenty,
inne środki 

czyszczące 

Zatrucia, 

uczulenia, 

oparzenia 

chemiczne 

D

S

D

Zachowanie procedur dotyczących 

pakowania, oznakowania i używania 

niebezpiecznych substancji, 

stosowanie gumowych rękawic 

ochronnych, prawidłowe wyposażenie 

apteczki pierwszej pomocy

S

M

M

5.

Hałas

Urządzenia służące 

do czyszczenia 

pomieszczeń 

– odkurzacze

Rozdrażnienie, 

brak 

koncentracji, 

nerwice 

S

S

S

Stosowanie sprawnych technicznie 

urządzeń, okresowa zmiana rodzaju 

wykonywanych zajęć 

M

M

M

6.

Czynniki 

biologiczne

– mikroorganizmy, 

m.in. roztocza 

Kurz, brud 

Choroby układu 

oddechowego, 

choroby skóry

S

S

S

Przestrzeganie przyjętych procedur, 

czyszczenie pomieszczenia w ten spo-

sób, by nie powodować nadmiernego 

roznoszenia się kurzu,

opróżnianie w porę pojemnika z ku-

rzem umieszczonego w odkurzaczu, 

stosowanie rękawic ochronnych, 

a w razie potrzeby – półmaski

M

M

M

7.

Prąd elektryczny

(porażenie 

prądem)

Urządzenia elektrycz-

ne pod napięciem, 

sprzęt używany 

w trakcie sprzątania 

Śmierć

D

S

D

Nieużywanie wilgotnych ścierek do 

czyszczenia urządzeń będących 

lub mogących być pod napięciem 

(komputery, gniazda wtykowe, 

wyłączniki oświetleniowe itp.)

S

M

M

8.

Obciążenie

fizyczne

– dynamiczne

(przeciążenie 

układu kostno-

-stawowego)

Przesuwanie zbyt 

ciężkich mebli lub 
przenoszenie zbyt 

dużych ciężarów

Dolegliwości 

bólowe, uszko-
dzenia stawów 

lub kręgosłupa, 

wystąpienie 

przepukliny

D

S

D

Przy przesuwaniu mebli lub przeno-

szeniu ciężarów korzystanie z pomocy 

drugiej osoby, przestrzeganie norm 

transportu indywidualnego

S

M

M

 9.

Ruch powietrza 

– przeciągi

Jednoczesne otwie-

ranie okien i drzwi 

pomieszczeń

Przeziębienia, 

choroby układu 

oddechowego 

i choroby 

reumatyczne

S

S

S

Dbanie o to, by w czasie pracy nie 

tworzyć przeciągów – szczególnie 

w okresie chłodów i zimą

M

M

M

 10.

Obciążenie

emocjonalne

(stres)

Zbyt duże wymagania 

w stosunku 

do możliwości 

pracownika, 

nerwowość i pośpiech 

przy wykonywaniu 

zadań, konflikty 

międzyludzkie 

Choroby 

ogólnoustrojowe, 

choroby układu 

nerwowego

S

S

S

Dostosowanie wymagań do możli-

wości psychofizycznych pracownika, 

przestrzeganie norm dotyczących 
czasu pracy, doskonalenie metod 

instruktażu i szkoleń, ustalenie jasnych 

zasad wynagradzania, premiowania 

i kar regulaminowych, częste rozmowy 

kierownictwa zakładu z pracownikami 

M

M

M

Bezpieczeństwo

30

 

Promotor 6/07

Lp.

Zagrożenie

Możliwe źródła

zagrożenia

Możliwe skutki 

zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji zadań

Uwagi 

o realizacji 

zadań

Sk

utki (S)

Eks

pozy

cja (E)

Pra

wdopodobieństw

o

 

(P)

R

yzyk

o (R)

Sk

utki (S)

Eks

pozy

cja (E)

Pra

wdopodobieństw

o

 

(P)

R

yzyk

o (R)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Powierzchnie, 

na których jest 

możliwy upadek

(upadek na 
tym samym 

poziomie)

Śliskie i mokre 

powierzchnie 

w miejscu 

wykonywania prac

Potłuczenia, 

złamania 

kończyn, 

zwichnięcia, 

urazy 

wewnętrzne

3

6

6

108 śr

ednie

Stosowanie przez pracownika 

właściwego obuwia o podeszwie 

antypoślizgowej, zachowanie

szczególnej ostrożności

3

6

3

54 małe

2.

Różnica 

poziomów 

(upadek na 

niższy poziom)

Wykonywanie prac 

stojąc na wadliwej 

drabinie rozstawnej 

lub na parapecie 

okna

Śmierć, 

kalectwo

15

6

6

540 b. duż

e

Używanie sprawnych technicznie 

drabin, mających zabezpieczenie 

przed poślizgiem i rozsunięciem się 

ramion, wykonywanie prac na wyso-

kości powyżej 1,5 m przy aseku-

racji drugiej osoby, przestrzeganie 

zaleceń nie pozwalających czyścić 

okien przy staniu na parapetach

7

6

3

126 śr

ednie

3.

Ograniczone 

przestrzenie

(uderzenie 

o przedmioty)

Nieostrożność, cha-

otycznie ustawione 

meble w trakcie 

sprzątania, zatara-

sowane przejścia

Potłuczenia, 

urazy 

wewnętrzne

7

6

3

126

śr

ednie

Zachowanie szczególnej ostrożno-

ści, dbanie o racjonalne ustawienie 

sprzętu i mebli w czasie sprzątania 

3

6

1

18 b. małe

4.

Czynniki 

chemiczne 

– drażniące 

i żrące

Rozpuszczalniki, de-

tergenty, inne środki 

czyszczące

Zatrucia, 

uczulenia, 

oparzenia 

chemiczne

7

6

6

252 duż

e

Zachowanie procedur dotyczących 

pakowania, oznakowania i używa-

nia niebezpiecznych substancji, 

stosowanie gumowych rękawic 

ochronnych, prawidłowe wyposaże-

nie apteczki pierwszej pomocy

3

6

3

54 małe

5.

Hałas 

Urządzenia służące 

do czyszczenia 

pomieszczeń 

– odkurzacze

Rozdrażnie-

nie, brak 

koncentracji, 

nerwice 

7

6

3

126 

śr

ednie

Stosowanie sprawnych technicznie 

urządzeń, okresowa zmiana

rodzaju wykonywanych zajęć 

3

6

1

18

b. małe

6.

Czynniki 

biologiczne

– mikroorganizmy, 

m.in. roztocza 

Kurz, brud 

Choroby 

układu 

oddechowe-

go, choroby 

skóry

7

6

3

126 śr

ednie

Przestrzeganie przyjętych procedur, 

czyszczenie pomieszczenia w ten 

sposób, by nie powodować nad-

miernego roznoszenia się kurzu,

opróżnianie w porę pojemnika z ku-

rzem umieszczonego w odkurzaczu, 

stosowanie rękawic ochronnych, 

a w razie potrzeby – półmaski 

3

6

1

18 b. małe

7.

Prąd elektryczny

(porażenie 

prądem)

Urządzenia 

elektryczne pod 

napięciem, sprzęt 
używany w trakcie 

sprzątania 

Śmierć

15

6

3

270 duż

e

Nieużywanie wilgotnych ścierek do 

czyszczenia urządzeń będących lub 

mogących być pod napięciem (kom-
putery, gniazda wtykowe, wyłączniki 

oświetleniowe itp.)

7

6

1

42 małe

8. 

Obciążenie 

fizyczne

– dynamiczne

(przeciążenie 

układu kostno-

-stawowego)

Przesuwanie zbyt 

ciężkich mebli lub 
przenoszenie zbyt 

dużych ciężarów

Dolegliwości 

bólowe, 

uszkodzenia 

stawów lub 

kręgosłupa, 

wystąpienie 

przepukliny

7

6

6

252 duż

e

Korzystanie z pomocy drugiej osoby 

przy przesuwaniu mebli lub prze-

noszeniu ciężarów, przestrzeganie 

norm transportu indywidualnego

3

6

3

54 małe

9.

Ruch powietrza 

– przeciągi

Jednoczesne 

otwieranie okien

i drzwi pomieszczeń 

Przeziębie-

nia, choroby 

układu 

oddechowe-
go i choroby 

reumatyczne

3

6

6

108 śr

ednie

Dbanie o to, by w czasie pracy nie 

tworzyć przeciągów – szczególnie 

w okresie chłodów i zimą

1

6

3

18 b. małe

10.

Obciążenie 

emocjonalne

(stres)

Zbyt duże wymaga-

nia w stosunku do 

możliwości pracow-

nika, nerwowość 

i pośpiech przy 

wykonywaniu zadań, 

konflikty

międzyludzkie 

Choroby 

ogólnoustro-

jowe, choroby 

układu 

nerwowego

3

6

6

108 śr

ednie

Dostosowanie wymagań do możli-

wości psychofizycznych pracownika, 

przestrzeganie norm dotyczących 
czasu pracy, doskonalenie metod 

instruktażu i szkoleń, ustalenie 

jasnych zasad wynagradzania, 

premiowania i kar regulaminowych, 

częste rozmowy kierownictwa 

zakładu z pracownikami 

3

6

3

54 małe

K

ARTA

 

OCENY

 

RYZYKA

 

ZAWODOWEGO

 

DLA

 

STANOWISKA

 

SPRZĄTACZKI

 

WEDŁUG

 

METODY

 R

ISK

 SCORE

Bezpieczeństwo

 

www.promotor.elamed.pl 

31

P

RZED

 

ROZPOCZĘCIEM

 

PRACY

• Musisz posiadać ważne szkolenie z zakresu BHP oraz wyma-

gane badania lekarskie, bez przeciwwskazań do zatrudnienia 
na stanowisku.

• Wysłuchaj wskazówek osoby będącej twoim bezpośrednim 

przełożonym, dotyczących zagadnień bezpieczeństwa pracy 
i bieżących zadań.

• Musisz posiadać wymaganą odzież roboczą i ochronną (far-

tuch roboczy, rękawice ochronne, nakrycie głowy) oraz obuwie 
o podeszwie antypoślizgowej. 

• Zdejmij z rąk wszystkie zbędne przedmioty, takie jak biżu-

teria itp. 

• Musisz znać zagrożenia występujące na stanowisku, takie jak 

m.in.:
–  upadek z wysokości, 
–  upadek na śliskiej podłodze,
– skaleczenia,
– potłuczenia,
–  porażenie prądem elektrycznym,
–  kontakt z materiałami i substancjami palnymi oraz żrącymi. 

• Pamiętaj, że przystępując do pracy, należy być trzeźwym i wy-

poczętym. 

• Zapewnij sobie dobre oświetlenie i usuń zbędne przedmioty 

znajdujące się w miejscu pracy.

• Upewnij się, czy rozpoczęcie pracy nie spowoduje zagrożeń dla 

osób przebywających na stanowisku pracy lub w jego bezpo-
średnim otoczeniu.

W 

CZASIE

 

PRACY

• Koncentruj całą swoją uwagę wyłącznie na czynnościach wy-

konywanych. Pracuj z szybkością odpowiadającą naturalnemu 
rytmowi pracy.

• Systematycznie usuwaj odpady ze śmietniczek. Worki wypeł-

nione odpadami, makulaturą itp. przenoś do zasobników poza 
budynkiem.

• Wykonuj tylko prace zlecone ci przez bezpośredniego przeło-

żonego.

• Materiały, narzędzia i urządzenia używane podczas procesu 

pracy składuj tak, by nie stwarzały zagrożeń wypadkowych.

• Narzędzia i urządzenia odkładaj zawsze na ściśle wyznaczone 

miejsca.

• W razie konieczności opuszczenia swojego stanowiska pracy za-

trzymaj obsługiwane urządzenia (np. odkurzacze, froterki, itp.). 

• Używaj sprawnych technicznie drabin rozstawnych, posiada-

jących zabezpieczenie przed poślizgiem i rozsunięciem się 
ramion. 

• Nie używaj drabiny rozstawnej jako przystawnej.
• Pracę na drabinie na wysokości powyżej 1,0 m podejmuj przy 

asekuracji drugiej osoby. W trakcie wchodzenia, schodzenia 
i przebywania na drabinie zachowuj szczególną ostrożność.

• Nie ustawiaj drabin na stołach, biurkach itp. Nie używaj jako 

zwyżek stołków lub innych przedmiotów.

• Nie myj okien, stojąc na parapecie. Dokonuj tego, stojąc zawsze 

na drabinie rozstawnej.

• W czasie sprzątania pomieszczeń nie ustawiaj sprzętu na 

drogach komunikacyjnych i w miejscach z ograniczoną widocz-
nością. 

• Kosze na odpady opróżniaj, wysypując zawartość do worka 

zbiorczego.

• Przy sprzątaniu pomieszczeń używaj tylko takich środków, 

których właściwości są ci dobrze znane i nie spowodują uszko-
dzenia sprzętu oraz czyszczonych powierzchni.

• Środki łatwo palne i żrące stosuj w sposób zgodny z zalecenia-

mi producenta, zawartymi w karcie charakterystyki substancji 
niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego.

• Pamiętaj, by środki niebezpieczne były przechowywane w ory-

ginalnych, zamkniętych opakowaniach.

• Nie używaj wilgotnych ścierek do czyszczenia urządzeń zasila-

nych energią elektryczną (np. takich jak komputery, gniazda 
wtykowe itp.).

• Pamiętaj, że w razie stwierdzenia uszkodzenia sprzętu elek-

trycznego (czego objawem może być iskrzenie), trzeba wyłączyć 
ten sprzęt z obwodu prądu. 

• Pamiętaj, że jeżeli podłogi są pastowane, należy ustawiać ta-

bliczki: ,,Uwaga świeżo pastowane – używanie otwartego ognia 
zabronione”. Tabliczka taka powinna znajdować się na miejscu 
przez okres około 0,5 godziny, aż do wyschnięcia nałożonej 
powierzchni pasty.

• Nie składuj szmat na grzejnikach i przewodach centralnego 

ogrzewania.

• Nie stosuj do mycia podłóg benzyny czy innych palnych roz-

puszczalników.

• Wiedz, że nie wolno ci samodzielnie naprawiać sprzętu elek-

trycznego, który wykorzystujesz podczas pracy.

• Podczas wykonywania pracy, gdy jest to konieczne, oświetlaj 

stanowiska lampami przenośnymi o napięciu bezpiecznym, nie 
większym niż 24 V.

• Pamiętaj, by nie dopuszczać do pracy na swoim stanowisku 

osób postronnych.

• Nie tarasuj przejść i dojść w miejscu pracy, sprzętu przeciwpo-

żarowego i wyłączników awaryjnych prądu elektrycznego.

P

O

 

ZAKOŃCZENIU

 

PRACY

• Sprawdź, czy są wyłączone urządzenia elektryczne (te, które 

powinny być wyłączone), czy są zakręcone krany wodne, czy 
zamknięty jest dopływ gazu do urządzeń. 

• Dokładnie oczyść stanowisko robocze, ułóż narzędzia, urzą-

dzenia i ochrony osobiste w miejscach na to przeznaczonych.

• Upewnij się, czy pozostawione stanowisko i urządzenia nie 

stanowią zagrożenia dla otoczenia, oraz przekaż informacje 
o stanie zaawansowania wykonywanych prac swojemu bezpo-
średniemu przełożonemu.

• Pozamykaj pomieszczenia po zakończeniu sprzątania i odnieś 

klucze od sprzątanych pomieszczeń na ustalone miejsce ich 
przechowywania. 

P

OSTĘPOWANIE

 

W

 

SYTUACJI

 

AWARYJNEJ

• Wiedz o tym, że w razie wątpliwości co do prawidłowości swo-

ich działań czy prawidłowości pracy urządzeń stosowanych 
w procesie pracy albo w przypadku wystąpienia zagrożeń masz 
prawo przerwać pracę i zwrócić się o dodatkowe wskazówki do 
bezpośredniego przełożonego.

• W razie zaistnienia wypadku udziel poszkodowanemu 

pierwszej pomocy, powiadom przełożonych i wezwij pomoc 
lekarską.

• W razie wystąpienia pożaru spróbuj ugasić go w zarodku, 

a jeżeli jest to niemożliwe, postępuj dalej zgodnie z instrukcją 
przeciwpożarową, alarmując w pierwszej kolejności pozostałych 
pracowników. 

• Pamiętaj, że podczas akcji gaśniczej obowiązuje zasada bez-

względnego podporządkowania się poleceniom kierującego 
akcją ratowniczo-gaśniczą.

Uwaga: Niniejszą instrukcję należy traktować jako przykładową.

I

NSTRUKCJA

 

BEZPIECZEŃSTWA

 

I

 

HIGIENY

 

PRACY

 

SPRZĄTACZKI