plik

Źródła, przyczyny, rodzaje zaburzeń rozwojowych

Uwarunkowania biologiczne

Chromosomopatie (różnorakie anomalie dotyczące składu oraz podziału chromosomów płciowych: żeńskich (XX) i męskich (XY);

Embriopatie (wszystkie uszkodzenia powstałe w okresie życia wewnątrzmacicznego); rodzaje embriopati:

wirusowa, spowodowana wirusem grypy, odry, świnki, ospy wietrznej, żółtaczki zakaźnej, różyczki, malarii;

toksoplazmoza wywołana przez pierwotniak o nazwie toxplazma gondii;

aktyniczna wywołana promieniami ultrafioletowymi, promieniami RTG, elementami radioaktywnymi, izotopami oraz wyładowaniami energii
atomowej;

toksyczna spowodowana m.in. lekami używkami, barbituranami, solami metali ciężkich, benzenem i jego pochodnymi, tlenkiem węgla,
związkami azotu, siarki i aldehydami;

weneryczna spowodowana kiłą;

niedożywieniowa wywołana niedoborem witaminy A oraz B2 a także zaburzeniami metabolicznymi;

hemolityczna spowodowana konfliktem serologicznym między matką a jej płodem;

Urazy czaszki spowodowane dysproporcją miedzy wymiarami kości miednicy kobiety rodzącej a główką płodu;

Zaburzenia w krążeniu łożyskowym i płodowym wskutek tzw. psucia się tętna płodu lub okręcenia się pępowiny wokół szyjki dziecka;

Mechaniczne uszkodzenia czaszki (np. wskutek wadliwie użytych kleszczy);

Zapalenie mózgu i opon mózgowych;

Wcześniactwo (ciąża trwająca ponad 28 dni, ale krócej niż 37 tygodni; waga ciała 1000g, lecz mniejsza niż 2500g; długość ciała mniejsza niż 48 cm).

Uwarunkowania społeczne i pedagogiczne

Nieprawidłowa struktura rodziny;

Niekorzystne układy właściwości psychicznych obojga rodziców:

despotyczna, agresywna matka i tzw. ojciec nieobecny;

lękowo nastawiona, perfekcjonistyczna matka ‐ surowy, rygorystyczny ojciec;

nadmiernie opiekuńcza matka ‐ ojciec chłodny uczuciowo lub tez ojciec agresywny, groźny;

Wadliwe oddziaływanie wychowawcze rodziców:

wychowanie nadmiernie pobłażliwe (liberalne);

wychowanie surowe rygorystyczne (autokratyczne);

wychowanie demokratyczne z tendencjami anarchistycznymi;

Błędy wychowawcze pope łniane przez rodziców stosunku do dzieci poważnie chorych (np. z mikrouszkodzeniami układu nerwowego, somatycznie
słabymi i fizycznie mało wydolnymi lub autystycznymi);

Nieprawidłowe oddziaływanie dydaktyczno‐wychowawcze szkoły i środowiska społeczno‐kulturowego.

Uwarunkowania biopsychiczne

Zły stan zdrowia:

zaburzenia sensoryczne (tzw. derywacja sensoryczna);

dysfunkcje narządów ruchu;

choroby somatyczne (np. anemia, angina reumatyzm, choroby serca;

deficyty rozwojowe w zakresie funkcji percepcyjno‐motorycznych;

dysleksja, dysgrafia, dysortografia (trudności w nauce czytania i pisania);

zaburzenia tempa i rytmu psychoruchowego itp.

Upośledzenie umysłowe (oligofrenie):

lekkie (debilizm);

umiarkowane;

znaczne (głębszy imbecylizm);

Autyzm dziecięcy:

upośledzenie rozwoju związków społecznych;

upośledzenie komunikacji interpersonalnej;

ograniczona aktywność zainteresowania i zainteresowania poznawcze.

Specyficzne zaburzenia rozwojowe:

rozwojowe zaburzenia czytania, pisania, artykulacji, ekspresji mowy, percepcji mowy, sprawności ruchowej;

Zaburzenia godzące w związki społeczne:

zaburzenia uwagi z nadaktywnością;

zaburzenia zachowania;

zaburzenia typu opozycyjno‐prowokującego (przekorne, negatywistyczne, buntownicze);

Zaburzenia lękowe:

lęk separacyjny;

nadmierna lękliwość;

zaburzenia typu unikającego;

zaburzenia obsesyjno‐kompulsywne;

fobie;

Zaburzenia odżywiania:

anorexia nervosa („jadłowstręt psychiczny”);

brak apetytu;

skłonność do zjadania rzeczy nie jadalnych;

Zaburzenia wydalania:

czynnościowe zanieczyszczanie się moczem (enuresis);

czynnościowe zanieczyszczanie się kałem (encopresis);

Zaburzenia tożsamości płciowej;

Zaburzenia przejawiające się tikami:

tiki proste (mruganie, grymas twarzy, chrząkanie, ruch przedramienia, warczenie);

tiki złożone (gestykulacja, skakanie, uderzanie siebie, powtarzanie s łów lub zdań);

koprolalia (wypowiadanie słów nieakceptowanych społecznie, często obscenicznych);

przejściowe zaburzenia tikowe (mruganie, tiki wokalne);

przewlekłe zaburzenia tikowe (obejmują zazwyczaj więcej niż trzy grupy mięśniowe, są bardziej nasilone);

choroba Gilles de la Tourette'a ‐ choroba tikowa (przejawia się zarówno licznymi tikami motorycznymi, jak i wokalnymi, występującymi wiele
razy w ciągu dnia);

Zaburzenia mowy:

jąkanie;

mowa bezładna;

mutyzm wybiórczy (odmowa mówienia w określonych sytuacjach na niektóre tematy);

Reaktywne zaburzenie więzi społecznych (przejawy ubogiego rozwoju emocjonalnego i fizycznego);

Ograniczenie zaburzenia psychicznego wskutek urazów, infekcji, zatruć, niedoborów witamin:

przymglenie świadomości;

majaczenia (iluzje, omamy);

Zaburzenia zwi ązane z nadu żywaniem środków psychoaktywnych takich jak: alkohol, pochodne opium, leki nasenne, leki uspakajaj ące
i przeciwlękowe, amfetaminy, konopie indyjskie, halucynogeny, środki wziewne, fencyklidyna, kofeina, nikotyna;

Zaburzenia występujące po urazie psychicznym (reakcje stresowe);

Zaburzenia przystosowawcze:

reakcje lękowe (trema, zdenerwowanie);

reakcje depresyjne (przygnębienie, płaczliwość, poczucie beznadziejności);

zaburzenia zachowania;

różnorodne zaburzenia emocji i zachowania;

obniżenie aktywności społecznej i naukowej;

Zaburzenia rozwoju występujące głównie u osób dorosłych:

schizofrenia paranoidalna (urojenia, omamy‐halucynacje);

schizofrenia hebefreniczna (spłycenie lub pustka afektywna, nieadekwatność, niewłaściwość afektu w stosunku do sytuacji; zachowanie
bezcelowe i chaotyczne, podobnie jak mowa, w której nie ma związków);

schizofrenia katatoniczna (osłupienie, spadek reaktywności na bodźce z otoczenia, mutyzm, brak reakcji słownych, negatywizm, sztywność,
podniecenie, przyjmowanie dziwnych postaw);

schizofrenia prosta (spowolnienie ruchowe, brak inicjatywy, bladość, ubóstwo mowy i mimiki, brak kontaktów z ludźmi, bezczynność
lub działanie bezcelowe, postawa samozaabsorbowania);

choroba afektywna ‐ psychoza maniakalno‐depresyjna (zespół maniakalny i depresyjny);

aktywność samobójcza;

nerwice lękowe;

nerwice obsesyjno‐kompulsywne;

nerwice fobiczne (fobie);

nerwice konwersyjne, mające postać czynnościowej głuchoty, ślepoty, porażeń, drżeń, bezgłosu, drgawek, niedowładów, wymiotów, przeczulicy;

nerwice hipochondryczne (lęk i przekonanie o istnieniu jakiejś poważnej choroby);

nerwice neurasteniczne (poczucie zmęczenia, wyczerpania, drażliwość, przygnębienie, zaburzenia snu, zaburzenia koncentracji uwagi).

Opracowanie ‐ Marzena Mieszkowicz ‐ neurologopeda

Strona główna

Zaburzenia rozwoju

Klasyfikacja niepełnosprawności

Strona główna

Zaburzenia rozwoju

Klasyfikacja niepełnosprawności

Źródła, przyczyny, rodzaje zaburzeń rozwojowych

Uwarunkowania biologiczne

Chromosomopatie (różnorakie anomalie dotyczące składu oraz podziału chromosomów płciowych: żeńskich (XX) i męskich (XY);

Embriopatie (wszystkie uszkodzenia powstałe w okresie życia wewnątrzmacicznego); rodzaje embriopati:

wirusowa, spowodowana wirusem grypy, odry, świnki, ospy wietrznej, żółtaczki zakaźnej, różyczki, malarii;

toksoplazmoza wywołana przez pierwotniak o nazwie toxplazma gondii;

aktyniczna wywołana promieniami ultrafioletowymi, promieniami RTG, elementami radioaktywnymi, izotopami oraz wyładowaniami energii
atomowej;

toksyczna spowodowana m.in. lekami używkami, barbituranami, solami metali ciężkich, benzenem i jego pochodnymi, tlenkiem węgla,
związkami azotu, siarki i aldehydami;

weneryczna spowodowana kiłą;

niedożywieniowa wywołana niedoborem witaminy A oraz B2 a także zaburzeniami metabolicznymi;

hemolityczna spowodowana konfliktem serologicznym między matką a jej płodem;

Urazy czaszki spowodowane dysproporcją miedzy wymiarami kości miednicy kobiety rodzącej a główką płodu;

Zaburzenia w krążeniu łożyskowym i płodowym wskutek tzw. psucia się tętna płodu lub okręcenia się pępowiny wokół szyjki dziecka;

Mechaniczne uszkodzenia czaszki (np. wskutek wadliwie użytych kleszczy);

Zapalenie mózgu i opon mózgowych;

Wcześniactwo (ciąża trwająca ponad 28 dni, ale krócej niż 37 tygodni; waga ciała 1000g, lecz mniejsza niż 2500g; długość ciała mniejsza niż 48 cm).

Uwarunkowania społeczne i pedagogiczne

Nieprawidłowa struktura rodziny;

Niekorzystne układy właściwości psychicznych obojga rodziców:

despotyczna, agresywna matka i tzw. ojciec nieobecny;

lękowo nastawiona, perfekcjonistyczna matka ‐ surowy, rygorystyczny ojciec;

nadmiernie opiekuńcza matka ‐ ojciec chłodny uczuciowo lub tez ojciec agresywny, groźny;

Wadliwe oddziaływanie wychowawcze rodziców:

wychowanie nadmiernie pobłażliwe (liberalne);

wychowanie surowe rygorystyczne (autokratyczne);

wychowanie demokratyczne z tendencjami anarchistycznymi;

Nieprawidłowe oddziaływanie dydaktyczno‐wychowawcze szkoły i środowiska społeczno‐kulturowego.

Uwarunkowania biopsychiczne

Zły stan zdrowia:

zaburzenia sensoryczne (tzw. derywacja sensoryczna);

dysfunkcje narządów ruchu;

choroby somatyczne (np. anemia, angina reumatyzm, choroby serca;

deficyty rozwojowe w zakresie funkcji percepcyjno‐motorycznych;

dysleksja, dysgrafia, dysortografia (trudności w nauce czytania i pisania);

zaburzenia tempa i rytmu psychoruchowego itp.

Upośledzenie umysłowe (oligofrenie):

lekkie (debilizm);

umiarkowane;

znaczne (głębszy imbecylizm);

Autyzm dziecięcy:

upośledzenie rozwoju związków społecznych;

upośledzenie komunikacji interpersonalnej;

ograniczona aktywność zainteresowania i zainteresowania poznawcze.

Specyficzne zaburzenia rozwojowe:

rozwojowe zaburzenia czytania, pisania, artykulacji, ekspresji mowy, percepcji mowy, sprawności ruchowej;

Zaburzenia godzące w związki społeczne:

zaburzenia uwagi z nadaktywnością;

zaburzenia zachowania;

zaburzenia typu opozycyjno‐prowokującego (przekorne, negatywistyczne, buntownicze);

Zaburzenia lękowe:

lęk separacyjny;

nadmierna lękliwość;

zaburzenia typu unikającego;

zaburzenia obsesyjno‐kompulsywne;

fobie;

Zaburzenia odżywiania:

anorexia nervosa („jadłowstręt psychiczny”);

brak apetytu;

skłonność do zjadania rzeczy nie jadalnych;

Zaburzenia wydalania:

czynnościowe zanieczyszczanie się moczem (enuresis);

czynnościowe zanieczyszczanie się kałem (encopresis);

Zaburzenia tożsamości płciowej;

Zaburzenia przejawiające się tikami:

tiki proste (mruganie, grymas twarzy, chrząkanie, ruch przedramienia, warczenie);

tiki złożone (gestykulacja, skakanie, uderzanie siebie, powtarzanie s łów lub zdań);

koprolalia (wypowiadanie słów nieakceptowanych społecznie, często obscenicznych);

przejściowe zaburzenia tikowe (mruganie, tiki wokalne);

przewlekłe zaburzenia tikowe (obejmują zazwyczaj więcej niż trzy grupy mięśniowe, są bardziej nasilone);

choroba Gilles de la Tourette'a ‐ choroba tikowa (przejawia się zarówno licznymi tikami motorycznymi, jak i wokalnymi, występującymi wiele
razy w ciągu dnia);

Zaburzenia mowy:

jąkanie;

mowa bezładna;

mutyzm wybiórczy (odmowa mówienia w określonych sytuacjach na niektóre tematy);

Reaktywne zaburzenie więzi społecznych (przejawy ubogiego rozwoju emocjonalnego i fizycznego);

Ograniczenie zaburzenia psychicznego wskutek urazów, infekcji, zatruć, niedoborów witamin:

przymglenie świadomości;

majaczenia (iluzje, omamy);

Zaburzenia występujące po urazie psychicznym (reakcje stresowe);

Zaburzenia przystosowawcze:

reakcje lękowe (trema, zdenerwowanie);

reakcje depresyjne (przygnębienie, płaczliwość, poczucie beznadziejności);

zaburzenia zachowania;

różnorodne zaburzenia emocji i zachowania;

obniżenie aktywności społecznej i naukowej;

Zaburzenia rozwoju występujące głównie u osób dorosłych:

schizofrenia paranoidalna (urojenia, omamy‐halucynacje);

schizofrenia katatoniczna (osłupienie, spadek reaktywności na bodźce z otoczenia, mutyzm, brak reakcji słownych, negatywizm, sztywność,
podniecenie, przyjmowanie dziwnych postaw);

schizofrenia prosta (spowolnienie ruchowe, brak inicjatywy, bladość, ubóstwo mowy i mimiki, brak kontaktów z ludźmi, bezczynność
lub działanie bezcelowe, postawa samozaabsorbowania);

choroba afektywna ‐ psychoza maniakalno‐depresyjna (zespół maniakalny i depresyjny);

aktywność samobójcza;

nerwice lękowe;

nerwice obsesyjno‐kompulsywne;

nerwice fobiczne (fobie);

nerwice konwersyjne, mające postać czynnościowej głuchoty, ślepoty, porażeń, drżeń, bezgłosu, drgawek, niedowładów, wymiotów, przeczulicy;

nerwice hipochondryczne (lęk i przekonanie o istnieniu jakiejś poważnej choroby);

nerwice neurasteniczne (poczucie zmęczenia, wyczerpania, drażliwość, przygnębienie, zaburzenia snu, zaburzenia koncentracji uwagi).

Opracowanie ‐ Marzena Mieszkowicz ‐ neurologopeda

Strona główna

Zaburzenia rozwoju

Klasyfikacja niepełnosprawności

Strona główna

Zaburzenia rozwoju

Klasyfikacja niepełnosprawności

Źródła, przyczyny, rodzaje zaburzeń rozwojowych

Uwarunkowania biologiczne

Chromosomopatie (różnorakie anomalie dotyczące składu oraz podziału chromosomów płciowych: żeńskich (XX) i męskich (XY);

Embriopatie (wszystkie uszkodzenia powstałe w okresie życia wewnątrzmacicznego); rodzaje embriopati:

wirusowa, spowodowana wirusem grypy, odry, świnki, ospy wietrznej, żółtaczki zakaźnej, różyczki, malarii;

toksoplazmoza wywołana przez pierwotniak o nazwie toxplazma gondii;

aktyniczna wywołana promieniami ultrafioletowymi, promieniami RTG, elementami radioaktywnymi, izotopami oraz wyładowaniami energii
atomowej;

toksyczna spowodowana m.in. lekami używkami, barbituranami, solami metali ciężkich, benzenem i jego pochodnymi, tlenkiem węgla,
związkami azotu, siarki i aldehydami;

weneryczna spowodowana kiłą;

niedożywieniowa wywołana niedoborem witaminy A oraz B2 a także zaburzeniami metabolicznymi;

hemolityczna spowodowana konfliktem serologicznym między matką a jej płodem;

Urazy czaszki spowodowane dysproporcją miedzy wymiarami kości miednicy kobiety rodzącej a główką płodu;

Zaburzenia w krążeniu łożyskowym i płodowym wskutek tzw. psucia się tętna płodu lub okręcenia się pępowiny wokół szyjki dziecka;

Mechaniczne uszkodzenia czaszki (np. wskutek wadliwie użytych kleszczy);

Zapalenie mózgu i opon mózgowych;

Wcześniactwo (ciąża trwająca ponad 28 dni, ale krócej niż 37 tygodni; waga ciała 1000g, lecz mniejsza niż 2500g; długość ciała mniejsza niż 48 cm).

Uwarunkowania społeczne i pedagogiczne

Nieprawidłowa struktura rodziny;

Niekorzystne układy właściwości psychicznych obojga rodziców:

despotyczna, agresywna matka i tzw. ojciec nieobecny;

lękowo nastawiona, perfekcjonistyczna matka ‐ surowy, rygorystyczny ojciec;

nadmiernie opiekuńcza matka ‐ ojciec chłodny uczuciowo lub tez ojciec agresywny, groźny;

Wadliwe oddziaływanie wychowawcze rodziców:

wychowanie nadmiernie pobłażliwe (liberalne);

wychowanie surowe rygorystyczne (autokratyczne);

wychowanie demokratyczne z tendencjami anarchistycznymi;

Nieprawidłowe oddziaływanie dydaktyczno‐wychowawcze szkoły i środowiska społeczno‐kulturowego.

Uwarunkowania biopsychiczne

Zły stan zdrowia:

zaburzenia sensoryczne (tzw. derywacja sensoryczna);

dysfunkcje narządów ruchu;

choroby somatyczne (np. anemia, angina reumatyzm, choroby serca;

deficyty rozwojowe w zakresie funkcji percepcyjno‐motorycznych;

dysleksja, dysgrafia, dysortografia (trudności w nauce czytania i pisania);

zaburzenia tempa i rytmu psychoruchowego itp.

Upośledzenie umysłowe (oligofrenie):

lekkie (debilizm);

umiarkowane;

znaczne (głębszy imbecylizm);

Autyzm dziecięcy:

upośledzenie rozwoju związków społecznych;

upośledzenie komunikacji interpersonalnej;

ograniczona aktywność zainteresowania i zainteresowania poznawcze.

Specyficzne zaburzenia rozwojowe:

rozwojowe zaburzenia czytania, pisania, artykulacji, ekspresji mowy, percepcji mowy, sprawności ruchowej;

Zaburzenia godzące w związki społeczne:

zaburzenia uwagi z nadaktywnością;

zaburzenia zachowania;

zaburzenia typu opozycyjno‐prowokującego (przekorne, negatywistyczne, buntownicze);

Zaburzenia lękowe:

lęk separacyjny;

nadmierna lękliwość;

zaburzenia typu unikającego;

zaburzenia obsesyjno‐kompulsywne;

fobie;

Zaburzenia odżywiania:

anorexia nervosa („jadłowstręt psychiczny”);

brak apetytu;

skłonność do zjadania rzeczy nie jadalnych;

Zaburzenia wydalania:

czynnościowe zanieczyszczanie się moczem (enuresis);

czynnościowe zanieczyszczanie się kałem (encopresis);

Zaburzenia tożsamości płciowej;

Zaburzenia przejawiające się tikami:

tiki proste (mruganie, grymas twarzy, chrząkanie, ruch przedramienia, warczenie);

tiki złożone (gestykulacja, skakanie, uderzanie siebie, powtarzanie s łów lub zdań);

koprolalia (wypowiadanie słów nieakceptowanych społecznie, często obscenicznych);

przejściowe zaburzenia tikowe (mruganie, tiki wokalne);

przewlekłe zaburzenia tikowe (obejmują zazwyczaj więcej niż trzy grupy mięśniowe, są bardziej nasilone);

choroba Gilles de la Tourette'a ‐ choroba tikowa (przejawia się zarówno licznymi tikami motorycznymi, jak i wokalnymi, występującymi wiele
razy w ciągu dnia);

Zaburzenia mowy:

jąkanie;

mowa bezładna;

mutyzm wybiórczy (odmowa mówienia w określonych sytuacjach na niektóre tematy);

Reaktywne zaburzenie więzi społecznych (przejawy ubogiego rozwoju emocjonalnego i fizycznego);

Ograniczenie zaburzenia psychicznego wskutek urazów, infekcji, zatruć, niedoborów witamin:

przymglenie świadomości;

majaczenia (iluzje, omamy);

Zaburzenia występujące po urazie psychicznym (reakcje stresowe);

Zaburzenia przystosowawcze:

reakcje lękowe (trema, zdenerwowanie);

reakcje depresyjne (przygnębienie, płaczliwość, poczucie beznadziejności);

zaburzenia zachowania;

różnorodne zaburzenia emocji i zachowania;

obniżenie aktywności społecznej i naukowej;

Zaburzenia rozwoju występujące głównie u osób dorosłych:

schizofrenia paranoidalna (urojenia, omamy‐halucynacje);

schizofrenia katatoniczna (osłupienie, spadek reaktywności na bodźce z otoczenia, mutyzm, brak reakcji słownych, negatywizm, sztywność,
podniecenie, przyjmowanie dziwnych postaw);

schizofrenia prosta (spowolnienie ruchowe, brak inicjatywy, bladość, ubóstwo mowy i mimiki, brak kontaktów z ludźmi, bezczynność
lub działanie bezcelowe, postawa samozaabsorbowania);

choroba afektywna ‐ psychoza maniakalno‐depresyjna (zespół maniakalny i depresyjny);

aktywność samobójcza;

nerwice lękowe;

nerwice obsesyjno‐kompulsywne;

nerwice fobiczne (fobie);

nerwice konwersyjne, mające postać czynnościowej głuchoty, ślepoty, porażeń, drżeń, bezgłosu, drgawek, niedowładów, wymiotów, przeczulicy;

nerwice hipochondryczne (lęk i przekonanie o istnieniu jakiejś poważnej choroby);

nerwice neurasteniczne (poczucie zmęczenia, wyczerpania, drażliwość, przygnębienie, zaburzenia snu, zaburzenia koncentracji uwagi).

Opracowanie ‐ Marzena Mieszkowicz ‐ neurologopeda

Strona główna

Zaburzenia rozwoju

Klasyfikacja niepełnosprawności