Operator_urządz_prz_spozyw_827[01]_Z1.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1. Instalacje wodne, wykorzystanie wody w zakładach przetwórstwa

spożywczego

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Instalacje kanalizacyjne i oczyszczanie ścieków

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Instalacje elektryczne, gazowe, parowe i chłodnicze

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Zagrożenia dla środowiska z przemysłu spożywczego i sposoby ich

unieszkodliwiania

5.5.1. Ćwiczenia

Ewaluacja osiągnięć ucznia

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie Operator maszyn i urządzeń przemysłu
spożywczego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał  nauczania  –  w  miarę  możliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  ważnej
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zależności  od  tematu  można  zalecić
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga  forma  jest korzystniejsza,
ponieważ  nauczyciel  sterując  dyskusją  może  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają
ćwiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę
teoretyczną  oraz  opanować  nowe  umiejętności.  Przedstawiono  dosyć  obszerną
propozycję  ćwiczeń  wraz  ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia,
uwzględniając  różne  możliwości  ich  realizacji  w  szkole.  Nauczyciel  decyduje,  które
z zaproponowanych  ćwiczeń  jest  w  stanie  zrealizować  przy  określonym  zapleczu
technodydaktycznym  szkoły.  Prowadzący  może  również  zrealizować  ćwiczenia,  które
sam opracował,

−

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W tym  miejscu  jest  szczególnie  ważna  rola  nauczyciela,  gdyż  od  postawy  nauczyciela,
sposobu  prowadzenia  zajęć  zależy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń
niezainteresowany  materiałem  nauczania, wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni
umiejętności  założonych  w  jednostce  modułowej.  Należy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać
uwagę  na  predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe  uzdolnienia  manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej  jednostki  modułowej  i  należy  je  wykorzystać  do  oceny  uczniów,  a  wyniki
osiągnięte  przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej
nauczyciela  realizującego  tę  jednostkę  modułową.  Każdemu  zadaniu  testu  przypisano
określoną  liczbę  możliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego  projektu  oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  Należy  pamiętać,  żeby  tak
przeprowadzić  proces  oceniania  ucznia,  aby  umożliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ćwiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyszukiwać podstawowe informacje o instalacjach stosowanych w zakładach
przetwórstwa spożywczego,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować, dokumentować i przechowywać informacje,

−

rozróżniać zagrożenia wywołane przez przemysł spożywczy,

−

określać sposoby zasilania zakładu,

−

komunikować się i pracować w zespole,

−

dokonywać oceny swoich umiejętności,

−

analizować treść działania, dobierać metody i plan rozwiązania problemu,

−

samodzielnie podejmować decyzje,

−

współpracować w grupie,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowych oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

rozpoznać instalacje techniczne znajdujące się w zakładzie przetwórstwa spożywczego,

–

określić sposoby zasilania zakładu w energię elektryczną, wodę, gaz,

–

zastosować zabezpieczenia instalacji: elektrycznej, gazowej, wodnej, parowej
i chłodniczej,

–

określić rolę izolacji cieplnej w instalacjach grzewczych i chłodniczych,

–

rozróżnić rodzaje i elementy instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej,

–

rozpoznać zagrożenia spowodowane złym działaniem instalacji gazowych, parowych,
chłodniczych wentylacyjnych i klimatyzacyjnych,

–

rozróżnić sposoby zapobiegania szkodliwemu oddziaływaniu technologii produkcji na
środowisko,

–

określić technologię oczyszczania ścieków,

–

zastosować sposoby uzdatniania wody dla celów produkcyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego
827[01]

Moduł

Eksploatacja

maszyn

urządzeń

stosowanych

w przetwórstwie spożywczym 827[01].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie instalacji technicznych 827[01].Z1.02

Temat: Oczyszczanie ścieków.

Cel ogólny: Dobieranie odpowiedniej metody oczyszczania ścieków mleczarskich

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać rodzaje ścieków,

−

określić cel oczyszczania ścieków,

−

określić metodę oczyszczania ścieków,

−

określić ilość powstających ścieków,

−

wskazać środki myjące instalację produkcyjną,

−

wyjaśnić działanie wybranej metody oczyszczania ścieków.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego,

−

schematy oczyszczania ścieków,

−

pytania prowadzące,

−

notatniki, pisaki.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

90 minut.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie Operator maszyn i urządzeń przemysłu
spożywczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie dla ucznia

Dokonaj analizy metody oczyszczania ścieków mleczarskich w zakładzie. Wyjaśnij

zasady funkcjonowania dobranej metody.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.  Określenie tematu zajęć.
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.  Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.
4.  Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I
Informacje

Pytania prowadzące:

1.  Co to są ścieki?
2.  Jakie są rodzaje ścieków?
3.  W jaki sposób powstają ścieki?
4.  Jakie są właściwości ścieków?
5.  W jaki sposób powstają ścieki?
6.  Jaka jest metoda oczyszczania ścieków?
7.  Jakie są metody oczyszczania ścieków?
8.  Jakie wskaźniki są ścieków mleczarskich?
9.  Na czym polega oczyszczanie biologiczne?
10.  Na czym polega oczyszczanie chemiczne?
11.  Jak postępujemy ze ściekami oczyszczonymi?

Faza II
Planowanie

Uczniowie określają:

1.  Ile jest metod oczyszczania ścieków?
2.  Ile ścieków powstaje podczas produkcji w ciągu doby?
3.  Jaką dobrać metodę oczyszczania ścieków?

Faza III
Ustalenie
1.  Uczniowie pracując w zespołach  na podstawie schematu rozpoznają rodzaj oczyszczalni

ścieków.

2.  Uczniowie ustalają ilość i jakość powstałych ścieków?
3.  Uczniowie określają metodę?
4.  Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV
Wykonanie
1.  Uczniowie dobierają metodę oczyszczania ścieków.
2.  Uczniowie zapisują wskazane propozycje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego
827[01]

Moduł

Eksploatacja

maszyn

urządzeń

stosowanych

w przetwórstwie spożywczym 827 [01].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie instalacji technicznych 827[01].Z1.02

Temat: Instalacje stosowane w zakładzie przetwórstwa spożywczego.

Cel ogólny: Charakteryzowanie stosowanych instalacji w zakładzie.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać rodzaje instalacji,

−

określić zadania instalacji,

−

określić metodę montażu instalacji w zakładzie przetwórstwa spożywczego,

−

rozpoznać elementy instalacji,

−

rozpoznać zagrożenia złym działaniem instalacji,

−

określić sposób zasilania zakładu w energię elektryczną, wodę,

−

sprawdzić poprawność działania instalacji.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego,

−

schematy instalacji znajdujących się w zakładzie przetwórstwa spożywczego,

−

pytania prowadzące,

−

notatniki, pisaki.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

90 minut.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie operator maszyn i urządzeń przemysłu
spożywczego.

Zadanie dla ucznia

Dokonaj opisu instalacji znajdujących się w zakładzie. Sprawdź zapisane instalacje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.  Określenie tematu zajęć.
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.  Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.
4.  Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I
Informacje

Pytania prowadzące:

1.  Jak określamy instalację?
2.  Jakie instalacje występują w zakładzie przetwórstwa spożywczego?
3.  W jaki sposób zakład jest zasilany energia elektryczną?
4.  Jak do zakładu dostarczana jest woda?
5.  W jaki sposób wentylujemy zakład?
6.  Jak zakład jest zasilany w parę wodną?
7.  Jak działa klimatyzacja?
8.  Jakie mogą nastąpić awarie instalacji?
9.  Jakie zagrożenia występują złym działaniem instalacji elektrycznej?
10.  Jakie stosujemy zabezpieczenia instalacji elektrycznej?
11.  Jakie stosujemy zabezpieczenia instalacji parowej?
12.  Jakie zagrożenia występują złym działaniem instalacji gazowej?

Faza II
Planowanie

Uczniowie określają:

1.  Ile rodzajów instalacji występuje w zakładzie?
2.  Ile jest pomieszczeń wyposażonych w instalacje wentylacyjną, klimatyzacyjną, wodną?
3.  Jaką instalację dobrać do przewietrzania zakładu?

Faza III
Ustalenie
1.  Uczniowie pracując w zespołach na podstawie schematu rozpoznają rodzaj instalacji.
2.  Uczniowie ustalają elementy instalacji?
3.  Uczniowie określają zabezpieczenia stosowane w instalacjach?
4.  Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV
Wykonanie
1.  Uczniowie instalacje znajdujące się w zakładzie przetwórstwa spożywczego.
2.  Uczniowie zapisują w notatniku rozpoznane instalacje.

Faza V
Sprawdzanie
1.  Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność rozpoznanych instalacji.
2.  Po uzyskaniu aprobaty nauczyciela omawiają rozpoznane instalacje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Instalacje wodne, wykorzystanie wody w zakładach

przetwórstwa spożywczego

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Na podstawie filmu przedstawiającego urządzenia do uzdatniania wody dobierz metodę

uzdatniania wody.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na metody uzdatniania wody

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych metod uzdatniania wody,
2)  dokonać analizy stosowania metod w uzdatnianiu wody,
3)  obejrzeć film o uzdatnianiu wody,
4)  rozpoznać i nazwać urządzenia do uzdatniania wody,
5)  nazwy rozpoznanych urządzeń zanotować w notatniku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

film dotyczący uzdatniania wody,

−

schematy urządzeń uzdatniania wody,

−

zdjęcia urządzeń stosowanych w uzdatnianiu wody,

−

notatnik.,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie

Na podstawie uzyskanych informacji od nauczyciela zaproponuj metodę zmiękczania

wody stosowaną w przetwórstwie spożywczym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na metody zmiękczania wody.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych metody zmiękczania wody,
2)  scharakteryzować metody zmiękczania wody do celów spożywczych,
3)  zanotować w notatniku zdobyte informacje,
4)  scharakteryzować na forum grupy proponowaną metodę zmiękczania wody.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Instalacje kanalizacyjne i oczyszczanie ścieków

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Zaproponuj sposób oczyszczania ścieków mleczarskich.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na metody oczyszczania ścieków
mleczarskich

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odnaleźć informacje o oczyszczaniu ścieków mleczarskich,
2)  przeanalizować skład ścieków mleczarskich,
3)  zanotować informacje o metodach oczyszczania ścieków mleczarskich,
4)  zaproponować metodę oczyszczania ścieków mleczarskich,
5)  przedstawić swoją propozycje pozostałym kolegom.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do internetu,

−

ustawa o ochronie środowiska,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie

Wykonaj schemat flotacyjnej oczyszczalni ścieków.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na metodę flotacyjną oczyszczania
ścieków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odnaleźć schemat flotacyjnej oczyszczalni ścieków,
2)  wykonać schemat na arkuszu A4,
3)  opisać poszczególne elementy oczyszczalni,
4)  przedstawić na forum grupy wykonany schemat.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

materiały kreślarskie,

−

schematy oczyszczalni ścieków,

−

blok techniczny A4,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie

Zaproponuj metodę oczyszczania ścieków z zakładów przetwórstwa mięsnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na metody oczyszczania ścieków
z zakładów przetwórstwa mięsa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odnaleźć informacje o oczyszczaniu ścieków z zakładów przetwórstwa mięsnego,
2)  przeanalizować skład i rodzaj ścieków przetwórstwa mięsnego,
3)  zanotować informacje o metodach oczyszczania ścieków przetwórstwa mięsnego,
4)  zaproponować metodę oczyszczania ścieków przetwórstwa mięsnego,
5)  przedstawić swoją propozycje pozostałym kolegom.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do internetu,

−

ustawa o ochronie środowiska,

−

schematy oczyszczalni ścieków,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Instalacje elektryczne, gazowe, parowe i chłodnicze

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Przeanalizuj zagrożenia dla ludzi wywołane uszkodzeniem instalacji elektrycznej

w zakładzie przetwórczym. Zaproponuj metodę usunięcia awarii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sposoby zabezpieczenia instalacji
elektrycznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować rodzaje występujących awarii instalacji elektrycznych,
2)  skorzystać ze schematów instalacji elektrycznych znajdujących się w zakładzie,
3)  zaplanować kolejność wykonywanych czynności,
4)  zlokalizować uszkodzenie instalacji,
5)  rozpoznać zagrożenia wywołane uszkodzeniem,
6)  zaproponować metodę usunięcia awarii,
7)  zanotować w notatniku kolejność wykonywanych czynności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda projektu.

Środki dydaktyczne

−

schematy instalacji elektrycznych,

−

narzędzia i przyrządy do wykrywania i naprawy uszkodzeń instalacji (kontrolki,
amperomierze, czujniki prądu),

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie

Wykonaj schemat palnika gazowego na arkuszu A4.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na rodzaje instalacji i osprzętu
gazowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wyszukać informacje na temat instalacji i osprzętu gazowego,
2)  przeanalizować schematy palników gazowych,
3)  wymienić rodzaje osprzętu gazowego,
4)  wykonać schemat palnika gazowego na arkuszu A4,
5)  przedstawić pozostałym uczniom wykonany schemat.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Oblicz krotność wymiany powietrza w sali dydaktycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na wentylację pomieszczeń oraz metody
obliczania wymiany powietrza w pomieszczeniach

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać informacje o instalacjach wentylacyjnych,
2)  odnaleźć sposób wykonania obliczeń,
3)  zanotować dane do wyliczenia krotności wymiany powietrza,
4)  zanotować wymiary sali dydaktycznej,
5)  zanotować ilość uczniów przebywających w sali dydaktycznej,
6)  zanotować w notatniku wykonane obliczenia,
7)  przedstawić pozostałym kolegom wykonane obliczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda projektu.

Środki dydaktyczne

−

wzory obliczenia wymian powietrza,

−

normy wymian powietrza

−

literatura z rozdziału 7,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Zaznacz i opisz na schemacie elementy komory klimatyzacyjnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na schematy klimatyzacji pomieszczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odnaleźć schemat komory klimatyzacyjnej,
2)  wymienić elementy komory klimatyzacyjnej,
3)  zapisać proponowane nazwy elementów komory klimatyzacyjnej na schemacie,
4)  przedstawić nazwy elementów pozostałym kolegom.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metody projektu.

Środki dydaktyczne:

−

materiały kreślarskie,

−

schematy komór klimatyzacyjnych,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Zagrożenia dla środowiska z przemysłu spożywczego

i sposoby ich unieszkodliwiania

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Na podstawie uzyskanych informacji zaproponuj sposób unieszkodliwiania ścieków

z przedsiębiorstwa spożywczego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę zagrożenia dla środowiska przez
przemysł spożywczy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować informacje o metodach oczyszczania ścieków,
2)  odnaleźć informacje o możliwościach odprowadzania ścieków do kanalizacji,
3)  zanotować w notatniku zdobyte informacje,
4)  zaproponować sposób unieszkodliwiania ścieków,
5)  przedstawić propozycję pozostałym kolegom.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne

−

komputer z dostępem do internetu,

−

schematy oczyszczania ścieków,

−

literatura z rozdziału 7,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie

Zaprezentuj zadania zakładu przemysłu spożywczego w zakresie ochrony środowiska.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zasady ochrony środowiska przez
przemysł spożywczy, normy dotyczące ilości wprowadzanych zanieczyszczeń do środowiska.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odnaleźć informacje o działalności zakładu spożywczego,
2) odnaleźć informacje o zadaniach zakładów przemysłowych w zakresie ochrony

środowiska,

3) przeanalizować akty prawne dotyczące produkcji spożywczej i korzystania ze

środowiska,

4) zanotować w notatniku zadania zakładu przemysłu spożywczego w dziedzinie ochrony

środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Użytkowanie instalacji
technicznych”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 8, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 6, 7, 9, 12 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. b, 4. b, 5. b, 6. b, 7. d, 8. c, 9. b, 10. d, 11. c,
12. b, 13. c, 14. d, 15. c, 16. a, 17. d, 18. c, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić powierzchnię Ziemi pod wodą

Określić temperaturę wrzenia wody

Określić stan stały wody

Określić sposoby dostarczania wody do odbiorców

Określić jakość wody

Dobrać metodę uzdatniania wody

Dobrać instalację kanalizacyjną

Określić miejsce powstawania ścieków

Dobrać metodę oczyszczania ścieków

10 Określić pH ścieków

11 Wyjaśnić BZT ścieków

12 Dokonać analizy oczyszczania ścieków

13 Określić napięcie zasilania w zakładach

przetwórstwa

14 Określić zadanie instalacji gazowej

15 Wyjaśnić cel stosowania kotłów parowych

16 Wyjaśnić cele wentylacji

17 Rozpoznać symbol pojemności pomieszczenia

18 Określić urządzenie stosowane w wentylacji

mechanicznej

19 Ustalić elementy klimatyzacji

20 Określić problemy ochrony środowiska

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Ziemia jest pokryta wodami w części

2. Woda wrze w temperaturze

a) 75

b) 80

c) 100

d) 120

3. Woda w stanie stałym znajduje się w temperaturze

a) 25

b) 0

c) 5

d) 11

4. Do zakładów spożywczych woda jest dostarczana

a)  beczkowozami.
b)  wodociągiem.
c)  wozem strażackim.
d)  nie jest dostarczana.

5. Woda do produkcji spożywczej powinna być

a)  bezbarwna, zanieczyszczona.
b)  bez zapachu, przezroczysta.
c)  bez smaku, lekko zanieczyszczona.
d)  twarda, zażelaziona.

6. Wodę twardą należy uzdatniać

a)  metodą mechaniczną.
b)  poprzez gotowanie.
c)  poprzez przepuszczanie przez osadnik.
d)  poprzez podgrzewanie .

7. Instalacje kanalizacyjne służą do

a)  dostarczania wody do zakładu.
b)  dostarczania energii elektrycznej.
c)  dostarczania gazu.
d)  odprowadzania ścieków.

8. Ścieki mleczarskie powstają przede wszystkim podczas

a)  przewożenia mleka cysternami.
b)  dojenia krów.
c)  mycia cystern dostarczających mleko.
d)  sprzedaży mleka i jego produktów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Ścieki mleczarskie oczyszczamy

a)  chemicznie.
b)  biologicznie.
c)  mechanicznie.
d)  chemiczno-mechanicznie.

10. PH ścieków mleczarskich wynosi

a)  6,0–6.5.
b)  7.0–7.5.
c)  11.0–12.0.
d)  9.0–10.5.

11. BZT

ścieków rzeźnickich wynosi

a)  100–1000 mg tlenu na 1l.
b)  1000–5500 mg tlenu na 1l.
c)  1000–4000 mg tlenu na 1l.
d)  2500–5000 mg tlenu na 1l.

12. Pierwszym etapem oczyszczania ścieków przemysłu mięsnego jest oczyszczanie

a)  chemiczne.
b)  mechaniczne.
c)  biologiczne.
d)  fizykochemiczne.

13. Do zakładów przemysłu spożywczego dostarczana jest energia elektryczna o napięciu

a)  280V.
b)  210V.
c)  400V.
d)  150V.

14. Zadaniem instalacji gazowej jest

a)  transport gazu i wody.
b)  transport ścieków i pary wodnej.
c)  przesył energii elektrycznej i gazu.
d)  transport i rozdział gazu do odbiorców.

15. Kotły parowe stosowane w przetwórstwie spożywczym są wykorzystywane do

a)  spalania paliwa.
b)  spalania odpadów poprodukcyjnych.
c)  zamiany energii cieplnej na parę wodną.
d)  nie są używane.

16. Wentylacja w zakładach spożywczych jest wykorzystywana do

a)  wymiany powietrza w pomieszczeniach.
b)  poprawy procesu spalania w kotłach.
c)  osuszania pomieszczeń wilgotnych.
d)  w zakładach spożywczych nie jest stosowana.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Użytkowanie instalacji technicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Użytkowanie instalacji
technicznych”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20, są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 5, 6, 7, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. b, 4. b, 5. b, 6. b, 7. d, 8. c, 9. b, 10. d, 11. c,
12. b, 13. c, 14. d, 15. c, 16. a, 17. d, 18. c, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić jakość wody

Rozpoznać element instalacji wodociągowej

Określić rodzaje odbiorników ścieków

Określić rodzaje powstających ścieków

Dobrać metodę mycia rurociągu

Dokonać analizy zużycia wody

Dokonać analizy ilości ścieków

Rozpoznać miejsce klarowania ścieków

Wyjaśnić cel zerowania instalacji elektrycznej

Rozpoznać elementy instalacji gazowej

Określić cel obróbki termicznej

Rozpoznać elementy instalacji parowej

Określić zadanie instalacji chłodniczej

Rozpoznać rodzaj wentylacji

Określić metodę wymiany powietrza

Dokonać analizy pracy klimatyzacji

Rozpoznać elementy klimatyzacji

Wyjaśnić rolę komór klimatyzacyjnych

Określić procedury stosowania przepisów
ochrony środowiska

Określić rodzaj odpadów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Wymagania jakościowe stawiane wodzie dla przemysłu spożywczego określa

a)  ustawa o ochronie środowiska.
b)  prawo wodne.
c)  rozporządzenie w sprawie klasyfikacji wód.
d)  rozporządzenie  w  sprawie  wymagań  dotyczących  jakości  wody  przeznaczonej  dla

ludności.

2. Elementami instalacji wodociągowej są

a)  rury, zawory, mieszalniki.
b)  zasuwy, ogrodzenia, zawory.
c)  urzadzenia transportowe, reduktory ciśnienia.
d)  zawory, wodomierze, rury.

3. Ścieki przemysłowe mogą być odprowadzane

a)  na pola.
b)  do rzek.
c)  do kanalizacji.
d)  do wodociągu.

4. W zakładach przemysłu spożywczego powstają ścieki

a)  tylko przemysłowe.
b)  tylko opadowe.
c)  przemysłowe i bytowe.
d)  nie powstają żadne ścieki.

5. Do mycia kwasowego rurociągu mleczarskiego stosujemy

a)  Combiclean.
b)  EDTA.
c)  Acidclean.
d)  wodę z mydłem.

6. Zużycie wody na 1000 l mleka wynosi

a) 5–10 m

b) 7–15 m

c) 20–30 m

d) 4–8 m

7. Podczas produkcji 1000 l mleka powstają ścieki w ilości

a) 5–10 m

b) 3–7 m

c) 1–2 m

d) 4–6 m

8. Klarowanie ścieków odbywa się w

a)  osadnikach.
b)  kanalizacji.
c)  mieszalnikach.
d)  piaskownikach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Zerowaniem nazywamy

a)  podłączenie urządzenie do gniazda zasilającego.
b)  połączenie obudowy urządzenia z przewodem ochronno-neutralnym.
c)  głównym wyłącznikiem maszyny.
d)  informacją zamieszczoną o zasilaniu maszyny.

10. W skład instalacji gazowej wchodzą

a)  reduktor ciśnieniowy, wodomierz.
b)  kurek, palenisko.
c)  armatury, kurek główny.
d)  rury stalowe i z PCV.

11. Do obróbki termicznej w przemyśle spożywczym zaliczamy

a)  mycie surowca zimną wodą.
b)  mycie środków transportu.
c)  mycie hal produkcyjnych.
d)  gotowanie.

12. Do prawidłowego działania instalacji parowej wysokoprężnej niezbędne są

a)  urządzenia odpowietrzające.
b)  urządzenia odpowietrzające i nawietrzające.
c)  czasowy dopływ wody.
d)  odpowiednio przeszkoleni pracownicy.

13. Instalacja chłodnicza w zakładach przemysłu spożywczego służy do

a)  chłodzenia maszyn i urządzeń.
b)  chłodzenia instalacji znajdującej się w hali produkcyjnej.
c)  wymiany ciepła między produktem i środkiem chłodniczym.
d)  do pasteryzacji wyrobów.

14. Stosowana wentylacja w zakładach może być

a)  nawiewajaca zanieczyszczone powietrze.
b)  naturalna i mechaniczna.
c)  otwierana i zamykana.
d)  w zakładach nie stosuje się żadnej wentylacji.

15. Wentylacja mechaniczna występuje jako

a)  grawitacyjna, podciśnieniowa.
b)  wysokoprężna, naturalna.
c)  niskoprężna, podciśnieniowa.
d)  wysokoprężna nawiewna.

16. Zadaniem klimatyzacji przemysłowej jest

a)  doprowadzenie czystego powietrza do pomieszczeń biurowych.
b)  utrzymanie stałej temperatury w chłodniach.
c)  ogrzewanie pomieszczeń socjalnych.
d)  utrzymania  w  pomieszczeniach  parametrów  powietrza  odpowiadającego  przepisom

bhp i procesu technologicznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Użytkowanie instalacji technicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bartkiewicz B.: Oczyszczanie ścieków przemysłowych. PWN, Warszawa 2002
2. Dąbrowski A.: Aparatura i urządzenia techniczne w przemyśle spożywczym. WSiP,

Warszawa1994

3.  Dąbrowski A.: Podstawy techniki w przemyśle spożywczym. WSiP, Warszawa 1999
4.  Dłużewski M.: Technologia żywienia. WSiP, Warszawa 2001
5.  Hoszek  W.  Urządzanie  zakładów  gastronomicznych  i  gospodarstw  domowych.  Format

AB Warszawa 1998

6. Jastrzębski W.: Wyposażenie techniczne zakładów gastronomicznych. WSiP, Warszawa

1982

7.  Krygier K.: Ogrzewalnictwo wentylacja klimatyzacja. WSiP, Warszawa 2005
8.  Leszczyński H.: Aparatura i urządzenia chłodnicze. WSiP, Warszawa 2000
9.  Podstawy przetwórstwa spożywczego. Format AB, Warszawa 1998
10.  Przydrożny S.: Wentylacja. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1991

Literatura metodyczna
1.  Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

Czasopisma
1.  Nowa Edukacja Zawodowa
2.  Edukator Zawodowy – www.koweziu.edu.pl/edukator/index.php