Przepisy ogólne 

DOZÓR TECHNICZNY

 

Dozorem technicznym są określone działania zmierzające do zapewniania bezpiecznego funkcjonowania urządzeń 

technicznych. 
Za jakość i stan urządzeń technicznych odpowiedzialni są projektanci, producenci, eksploatujący, naprawiający  

i modernizujący te urządzenia. 
Dozór techniczny wykonywany jest przez jednostki dozoru technicznego.

 

JEDNOSTKI DOZORU TECNICZNEGO

 

- Urząd Dozoru Technicznego (UDT),

 

- Transportowy Dozór Techniczny (TDT),

 

- Wojskowy Dozór Techniczny (WDT).

 

URZĄDZENIA TECHNICZNE

 

Urządzenia, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska na wskutek:

 

1) rozprężenia cieczy lub gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym  
od atmosferycznego 

 

2) wyzwolenia energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu się ludzi lub ładunków w ograniczonym 
zasięgu 

 

3) rozprzestrzeniania się materiałów niebezpiecznych podczas ich  

magazynowania lub transportu.

 

WARUNKI TECHNICZNE DOZORU TECHNICZNEGO

 

Ustalone wymagania przez właściwych ministrów na podstawie ustawy jakimi powinny odpowiadać urządzenia 

techniczne dozorowi technicznemu podlegają urządzenia w czasie gdy są:

 

- projektowane 
- wytwarzane,

 

- naprawiane (także elementy potrzebne do naprawy) 

 

- modernizowane 

 

- eksploatowane.

 

Urządzenia techniczne powinny być projektowane, wytwarzane, naprawiane, modernizowane oraz eksploatowane 

zgodnie z ich przeznaczeniem, w sposób zapewniający bezpieczeństwo ich eksploatacji zgodnie  
z przepisami.

 

 
 
 
 

Zakres i formy wykonywania dozoru technicznego 

Wytwarzanie urządzeń technicznych z zamiarem ich wprowadzenia do eksploatacji odbywa się na podstawie 

dokumentacji technicznej uzgodnionej z organem właściwej jednostki dozoru technicznego w zakresie zgodności z 
warunkami technicznymiW czasie uzgadniania dokumentacji technicznej ustala się formę wykonywania dozoru 

technicznego 
 

Każda zmiana uzgodnionej dokumentacji technicznej wymaga ponownego uzgodnienia z organem właściwej 
jednostki dozoru technicznego.

 

Warunki techniczne dozoru technicznego są określone w drodze rozporządzenia przez właściwego 

Ministra do spraw gospodarki w zakresie:

 

1. Projektowania urządzeń technicznych.

 

2. Materiałów i elementów stosowanych do wytwarzania naprawy lub  

modernizacji urządzeń technicznych.

 

3. Wytwarzania urządzeń technicznych.

 

4. Eksploatacji urządzeń technicznych.

 

5. Naprawy i modernizacji urządzeń technicznych.

 

Wymagania techniczne określa właściwy Minister do spraw gospodarki w drodze rozporządzenia, 
które dotyczą:

 

- konstrukcji,

 

- obliczeń wytrzymałościowych,

 

- wykonywania osprzętu,

 

- oznaczeń;,

 

- materiałów i elementów,

 

- naprawy i modernizacji

 

- zakresu badań technicznych urządzeń i elementów;,

 

- terminów badań okresowych,

 

- rodzaju dokumentacji niezbędnej do objęcia dozorem;,

 

- spawania zgrzewania i lutowania,

 

- przeróbki plastycznej i obróbki cieplnej,

 

- badań nieniszczących oraz obsługi i konserwacji.

 

Jeżeli dla urządzenia technicznego nie ma ustalonych warunków technicznych, urządzenie to może być 
projektowane, wytwarzane, naprawiane lub modernizowane na podstawie warunków technicznych ustalonych  

z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

 

Właściwy organ jednostki dozoru technicznego wydaje uprawnienie po spełnieniu następujących 
warunków gdy:

 

- jest wdrożona właściwa technologia wytwarzania naprawy lub modernizacji,

 

- są urządzenia zapewniające wytwarzanie naprawę lub modernizację,

 

- zatrudnieni są pracownicy o odpowiednich kwalifikacjach,

 

- jest zorganizowana kontrola jakości,

 

- są możliwości przeprowadzenia badań niszczących  
i nieniszczących urządzeń i materiałów we własnym laboratorium lub w laboratorium uznanym przez organ 

właściwej jednostki dozoru technicznego.

 

W przypadku nieprzestrzegania warunków określonych w uprawnieniu, które maja wpływ na bezpieczeństwo 
organ właściwej jednostki dozoru technicznego zawiesza uprawnienie i wyznacza termin usunięcia uchybień, po 

którego upływie w razie ich nie usunięcia cofa uprawnienie.

 

Dozór techniczny nad urządzeniami technicznymi jest wykonywany w formie:

 

1. dozoru technicznego pełnego 

.

 

2. dozoru technicznego ograniczonego.

 

3. dozoru technicznego uproszczonego.

 

W czasie eksploatacji urządzeń technicznych objętym dozorem technicznym pełnym organ właściwej jednostki 
dozoru technicznego: 

- przeprowadza badania urządzenia w warunkach gotowości do prac:

 

– badanie odbiorcze,

 

- wykonuje okresowe i doraźne badania techniczne,

 

- sprawdza zaświadczenia kwalifikacyjne osób obsługujących i konserwujących urządzenia techniczne.

 

W  czasie eksploatacji urządzeń technicznych objętych dozorem technicznym ograniczonym organ właściwej 

jednostki dozoru technicznego:

 

- przeprowadza badania urządzenia w warunkach gotowości do pracy -  

badania odbiorcze,

 

- wykonuje doraźne badania techniczne,

 

- sprawdza zaświadczenia kwalifikacyjne osób obsługujących i konserwujących 
urządzenia techniczne.

 

W czasie wytwarzania urządzeń technicznych objętych dozorem technicznym 
 uproszczonym organ właściwej jednostki dozoru technicznego: przeprowadza 

 badania typu oraz sprawdza, specyfikacje techniczne, materiały stosowane do wytwarzania, wymagania 
dotyczące kontroli jakości urządzeń technicznych.

 

Urządzenia techniczne mogą być eksploatowane wyłącznie na podstawie pisemnej decyzji zezwalającej na ich 

eksploatowanie wydanej przez właściwy organ jednostki dozoru technicznego.

 

Osoby odpowiedzialne za wytwarzanie, naprawę, modernizację i kontrolę jakości 

urządzeń technicznych oraz materiałów i elementów stosowanych do wytwarzania, 
naprawy lub modernizacji tych urządzeń powinny posiadać:

 

- wyższe wykształcenie techniczne i co najmniej dwuletnią praktykę zawodową lub

 

- wykształcenie średnie techniczne i co najmniej pięcioletnią praktykę zawodową oraz

 

- znajomość norm, przepisów o dozorze technicznym i warunków technicznych 

dozoru technicznego w zakresie prowadzonej działalności.

 

 
 

Czynności dozoru technicznego wykonują pracownicy jednostek dozoru technicznego, 

zwani dalej „inspektorami”, na podstawie upoważnienia wydanego przez organ właściwej jednostki dozoru 

technicznego oraz legitymacji służbowej.  
Czynności dozoru technicznego inspektorzy wykonują u projektujących  

i wytwarzających 
urządzenia techniczne, a także wytwarzających materiały i elementy stosowane do ich wytwarzania, naprawy lub 

modernizacji oraz eksploatujących, naprawiających i modernizujących te urządzenia, zwanych dalej 
„przedsiębiorcami, u których 

są wykonywane czynności dozoru technicznego”. 
Przedsiębiorca, u którego są wykonywane czynności dozoru technicznego, jest obowiązany 

zapewnić warunki do sprawnego ich wykonania oraz, na żądanie inspektora, przedstawić dokumenty i udzielić 
informacji koniecznych do prawidłowego wykonania tych czynności.

 

Inspektor jest uprawniony do: 
1) wstępu za okazaniem upoważnienia i legitymacji służbowej bez potrzeby uzyskiwania przepustki, do 

pomieszczeń i obiektów, w których znajdują się urządzenia techniczne, 
2) swobodnego poruszania się w tych pomieszczeniach i obiektach 

3) dostępu do urządzeń technicznych, 
4) żądania od przedsiębiorcy udzielania niezbędnych informacji i przedstawienia koniecznych dokumentów oraz 

wyników badań, 
5) przeprowadzania w wyznaczonych terminach badań, prób i pomiarów oraz innych czynności potrzebnych do 

ustalenia stanu urządzenia technicznego, prawidłowości jego eksploatacji, naprawy lub modernizacji, a także 
prawidłowości wykonania określonych materiałów i elementów stosowanych do wytwarzania, naprawy lub 

modernizacji urządzenia technicznego, 
6) wydawania zaleceń technicznych.

 

Czynności dozoru technicznego inspektorzy wykonują w obecności przedsiębiorcylub osoby upoważnionej przez 
przedsiębiorcę.Inspektorzy są obowiązani do przestrzegania przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy 

obowiązującychu przedsiębiorcy.

 

Inspektor ma prawo odmówić wykonania czynności dozoru technicznego w przypadku wystąpienia 
niewłaściwych warunków do ich przeprowadzenia, a w szczególności: 

1) niedostatecznego stanu przygotowania urządzenia technicznego do badania, 
2) niewłaściwego oświetlenia lub występowania oparów utrudniających widoczność, 
3) przekroczenia dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy lub 

dopuszczalnej granicy niskich i wysokich temperatur.

 

1. Inspektor sporządza protokół wykonania czynności dozoru technicznego. 
2. Odbiór protokołu potwierdza podpisem przedsiębiorca lub osoba przez niego upoważniona. Jeden egzemplarz 

protokołu inspektor pozostawia  
u przedsiębiorcy. 

3. Przedsiębiorca przechowuje zbiór protokołów dotyczących danego urządzenia technicznego, zwany „księgą 
rewizyjną urządzenia”.

 

 

 
 
 

Przepisy karne 

Przepisy karne 

1. Kto dopuszcza do eksploatacji urządzenie techniczne: 
- bez otrzymania decyzji organu właściwej jednostki dozoru technicznego o dopuszczeniu urządzenia do 

eksploatacji lub obrotu, 
- wbrew decyzji organu właściwej jednostki dozoru technicznego o wstrzymaniu eksploatacji lub wycofaniu z 

obrotu urządzenia technicznego, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. 
 

2. Tej samej karze podlega ten, kto przerabia urządzenie techniczne bez zgody organu właściwej jednostki dozoru 
technicznego kto: 
- uniemożliwia lub utrudnia wykonywanie czynności przez inspektora, 

- nie wykonuje obowiązku zawiadomienia organu właściwej jednostki dozoru technicznego o niebezpiecznym 
uszkodzeniu urządzenia technicznego lub nieszczęśliwym wypadku związanym z eksploatacją urządzenia 

technicznego, podlega karze grzywny.

 

 
 

Badania 

urzadzeń technicznych 

Rodzaje badań technicznych wykonywanych przez UDT:

 

 

Odbiorcze – wykonywane po zakończeniu wytwarzania, w warunkach jego gotowości do pracy, przed 
wydaniem decyzji na jego eksploatację,

 

 

Okresowe – wykonywane w toku eksploatacji objętym dozorem pełnym, w terminach określonych dla 
danego rodzaju UTB,

 

 

Doraźne – eksploatacyjne i kontrolne, powypadkowe lub poawaryjne oraz wykonywane w terminach 
wynikających w bieżących potrzeb.

 

 

 

Cel badania odbiorczego:

 

 

Zgodność UTB z przedłożoną dokumentacją,

 

 

Zgodność instrukcji eksploatacji z przeznaczeniem i przepisami o dozorze technicznym,

 

 

Czytelność napisów ostrzegawczych, informacji i instrukcji,

 

 

Przekazanie UTB do bezpiecznej eksploatacji.

 

 

 

Cel badania okresowego:

 

 

Sprawdzenia zrealizowania zaleceń z poprzedniego badania,

 

 

Sprawdzenie czy nie powstały uszkodzenia lub zmiany stanu UTB mające wpływ na bezpieczeństwo 
eksploatacji,

 

 

Sprawdzenie czy istnieją i pracują prawidłowo niezbędne urządzenia zabezpieczające i urządzenia ochronne,

 

 

Sprawdza czy napisy ostrzegawcze, informacje i instrukcje są czytelne i zrozumiałe,

 

 

Sprawdza czy UTB wymaga przeprowadzenia działań naprawczych.

 

 

 

Badanie odbiorcze - dokumenty:

 

 

Sprawdzenie księgi rewizyjnej i dziennika konserwacji,

 

 

Sprawdzenie protokołów pomiarów elektrycznych,

 

 

Sprawdzenie zaświadczeń kwalifikacyjnych konserwujących i obsługujących UTB.

 

 

 

Cel badania doraźnego:

 

Potwierdzenie, że dokonana naprawa, modernizacja lub wymiana elementu, demontaż i ponowny montaż UTB na 
nowym miejscu pracy nie mają wpływu na zmniejszenie bezpieczeństwa pracy.

 

Przeprowadzenie badania doraźnego – na wniosek eksploatującego w następujących przypadkach: 
Po wymianie cięgien nośnych,

 

 

Po wymianie urządzeń chwytających,

 

 

Po wymianie zespołu napędowego lub jego elementów działającego za zasadzie sprzężenia ciernego,

 

 

Po wymianie mechanizmu podnoszenia lub mechanizmu zmiany wysięgu,

 

 

Po wymianie urządzeń zabezpieczających w szczególności ogranicznika prędkości, urządzeń chwytnych, 
ogranicznika obciążenia.

 

 

Po naprawie mechanizmu podnoszenia lub mechanizmu zmiany wysięgu,

 

 

Po naprawie konstrukcji nośnej UTB lub jego elementów,

 

 

Po modernizacji uzgodnionej z właściwą jednostką dozoru technicznego,

 

 

Po zmianie miejsca pracy UTB wymagającej demontażu i ponownego montażu.

 

Próby wykonywane na UTB:

 

Próba statyczna; 

Wielkość przeciążenia, 
1,5 – dla UTB z napędem ręcznym 

1,25 – dla pozostałych UTB z napędem innym niż ręczny 
Czas przeprowadzenia próby nie krótszy niż 60 min.

 

Próba dynamiczna: 
Wielkość przeciążenia 1,1 dla wszystkich UTB. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Formy dozoru i terminy badań - wykaz urządzeń 

L.p. 

Urządzenia Transportu Bliskiego 

Forma Dozoru 

Technicznego 

Termin i rodzaj 

babania 

okresowe 

doraźne 

kontrolne 

1. 

UTB wykonane w całości lub częściowo w wersji 
przeciwwybuchowe 

pełny 

co 1 rok 

- 

2. 

Wciągniki i wciągarki z 
napędem ręcznym 

o udźwigu do 2000 
kg. 

uproszczony 

- 

- 

3. 

o udźwigu powyżej 

2000 kg. 

ograniczony 

- 

co 3 lata 

4. 

Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym 
ogólnego przeznaczenia 

ograniczony 

- 

co 2 lata 

5. 

Wciągniki i wciągarki z napędem elektrycznym 
jednofazowym do 1 000 kg. 

uproszczony 

- 

- 

6. 

Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym 
specjalistyczne 

pełny 

co 1 rok 

- 

7. 

Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem 
ręcznym 

ograniczony 

- 

co 2 lata 

8. 

Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem 
innym niż ręczny 

pełny 

co 2 lata 

- 

9.  Suwnice specjalnego przeznaczenia 

pełny 

co 1 rok 

- 

10. 

Żurawie z napędem ręcznym 

o udźwigu do 2000 
kg. 

uproszczony 

- 

- 

11. 

o udźwigu powyżej 
2000 kg 

ograniczony 

- 

co 3 lata 

12. 

Żurawie samojezdne; żurawie wieżowe; 
szybkomontujące żurawie przewoźne, żurawie 
szynowe, żurawie przenośne o udźwigu powyżej 
3200 kg. 

pełny 

co 1 rok 

- 

13. 

Żurawie przenośne pozostałe; żurawie przewoźne 
inne niż szybkomontujące i żurawie stacjonarne 

ograniczony 

- 

co 2 lata 

14.  Układnice magazynowe 

pełny 

co 1 rok 

- 

15.  Wyciągarki towarowe 

ograniczony 

- 

co 2 lata 

16.  Podesty ruchome przejezdne 

pełny 

co 1 rok 

- 

17.  Podesty ruchome wiszące 

pełny 

co 1 rok 

- 

18.  Podesty ruchome masztowe 

pełny 

co 1 rok 

- 

19.  Podesty ruchome stacjonarne 

ograniczony 

- 

co 2 lata 

20.  Podesty ruchome załadowcze 

ograniczony 

- 

co 2 lata 

21.  Urządzdenia dla osób niepełnosprawnych 

pełny 

co 2 lata 

- 

22.  Schody i chodniki ruchome 

pełny 

co 1 rok 

- 

23.  Przenośniki okrężne kabinowe 

pełny 

co 1 rok 

- 

24. 

Dźwigi osobowe, w tym dźwigi przeznaczone do 
zapewnienia dostępu do maszyn 

pełny 

co 1 rok 

- 

25.  Dźwigi towarowe małe i towarowe bez prawa 

pełny 

co 3 lata 

- 

wstępu osób do kabiny 

26.  Dźwogi budowlane towarowo - osobowe 

pełny 

co 1 rok 

- 

27.  Dźwigi budowlane towarowe 

ograniczony 

- 

co 2 lata 

28.  Dźwognice linotorowe 

pełny 

co 1 rok 

- 

29. 

Urządzenia służące do przemieszczania 
kontenerów przy pracach przeładunkowych 

pełny 

co 1 rok 

- 

30. 

Dźwigniki służące do przemieszczania ładunków 
nieprostoliniowo, w tym systemów do parkowania 
samochodów, w których przewidziano podczas ich 
eksploatacji wchodzenie osób na element 
przenoszący obciążenie lub przebywanie pod tym 
elementem 

pełny 

co 1 rok 

- 

31. 

Dźwigniki inne niż w lp. 30 

stałe i przewoźne 

ograniczony 

- 

co 2 lata 

32. 

przenośne o udźwigu 
powyżej 2 tony 

ograniczony 

- 

co 3 lata 

33. 

przenośne o udźwigu 
do 2 ton 

uproszczony 

- 

- 

34.  Wózki jezdniowe z wysięgnikiem 

pełny 

co 1 rok 

- 

35. 

Wózki jezdniowe z osobą obsługującą podnoszoną 
wraz z ładunkiem 

pełny 

co 1 rok 

- 

36. 

Pozostałe wózki jezdniowe 
podnośnikowe z 
mechanicznym napędem 
podnoszenia 

podestowe lub z 
siedziskiem dla 
obsługującego 

pełny 

co 1 rok 

- 

37. 

Prowadzone lub 
zdalnie sterowane 

ograniczony 

- 

co 2 lata 

 
 

Terminy badań konserwacyjnych - wykaz urządzeń 

L.p. 

Urządzenia Transportu Bliskiego 

Terminy przeglądów 

konserwacyjnych 

1. 

UTB wykonane w całości lub częściowo w wersji 
przeciwwybuchowe 

co 30 dni 

2.  Wciągniki i wciągarki z napędem ręcznym 

co 90 dni 

3. 

Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym ogólnego 
przeznaczenia 

co 30 dni 

4.  Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym specjalistyczne 

co 30 dni 

5.  Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem ręcznym 

co 90 dni 

6.  Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem innym niż ręczny 

co 30 dni 

7.  Suwnice specjalnego przeznaczenia 

co 30 dni 

8.  Żurawie z napędem ręcznym 

co 90 dni 

9. 

Żurawie samojezdne; żurawie wieżowe; szybkomontujące żurawie 
przewoźne, żurawie szynowe, żurawie przenośne o udźwigu 
powyżej 3200 kg. 

co 30 dni 

10. 

Żurawie przenośne pozostałe; żurawie przewoźne inne niż 

co 60 dni 

szybkomontujące i żurawie stacjonarne 

11.  Układnice magazynowe 

co 30 dni 

12.  Wyciągarki towarowe 

co 90 dni 

13.  Podesty ruchome przejezdne 

co 30 dni 

14.  Podesty ruchome wiszące 

co 30 dni 

15.  Podesty ruchome masztowe 

co 30 dni 

16.  Podesty ruchome stacjonarne 

co 60 dni 

17.  Podesty ruchome załadowcze 

co 180 dni 

18.  Urządzdenia dla osób niepełnosprawnych 

co 30 dni 

19.  Schody i chodniki ruchome 

co 30 dni 

20.  Przenośniki okrężne kabinowe 

co 30 dni 

21. 

Dźwigi osobowe, w tym dźwigi przeznaczone do zapewnienia 
dostępu do maszyn 

co 30 dni 

22. 

Dźwigi towarowe małe i towarowe bez prawa wstępu osób do 
kabiny 

co 60 dni 

23.  Dźwogi budowlane towarowo - osobowe 

co 30 dni 

24.  Dźwigi budowlane towarowe 

co 30 dni 

25.  Dźwognice linotorowe 

co 30 dni 

26. 

Urządzenia służące do przemieszczania kontenerów przy pracach 
przeładunkowych 

co 30 dni 

27. 

Dźwigniki służące do przemieszczania ładunków 
nieprostoliniowo, w tym systemów do parkowania samochodów, 
w których przewidziano podczas ich eksploatacji wchodzenie osób 
na element przenoszący obciążenie lub przebywanie pod tym 
elementem 

co 90 dni 

28. 

Dźwigniki inne niż w lp. 27 

stałe i przewoźne 

co 180 dni 

29. 

przenośne 

co 180 dni 

30.  Wózki jezdniowe z wysięgnikiem 

co 30 dni 

31. 

Wózki jezdniowe z osobą obsługującą podnoszoną wraz z 
ładunkiem 

co 30 dni 

32. 

Pozostałe wózki jezdniowe 
podnośnikowe z mechanicznym 
napędem podnoszenia 

podestowe lub z 
siedziskiem dla 
obsługującego 

co 30 dni 

33. 

Prowadzone lub zdalnie 
sterowane 

co 60 dni