Endoprotezoplastyka stawu – rehabilitacja pooperacyjna.
YoungTherapist, Warszawa 2007
Endoprotezoplastka stawu jest to zabieg chirurgiczny polegający na wymianie
części lub całości stawu naturalnego na protezę, która umożliwia polepszenie
funkcji dango segmentu ciała. Najczęstsze miejsca wszczepiania endoprotez to
staw biodrowy, kolanowy, ramienny, nadgarstkowy oraz stawy śródręczno-
paliczkowe i międzypaliczkowe ręki.
Najczęstszym powodem dla którego podejmuje się decyzję o założeniu
endoprotezy to: choroba zwyrodnieniowa stawu, reumatoidalne zapalenie
stawów, zmiany wrodzone wykluczające inne postępowanie lub bardzo poważne
uszkodzenie strukturalne (uraz), które nie podlega innym zabiegom.
Endoprotezoplastyka
wiąże się z
wymianą części lub całości stawu. Należy
pamiętać, że endoproteza nie jest idealnym
odwzorowaniem stawu, co powoduje pewne
ograniczenia. Tak jak każdy element jakiegoś
mechanizmu, endoproteza poddaje się
procesowi zużywania, dlatego właśnie tak
istotny jest dokładny i szeroki instruktaż
pacjenta. Naturalny staw ma możliwości
pewnej samonaprawy, natomiast endoproteza
nie. Podczas zabiegu – w zależności od jego
rodzaju i rozległości - usuwa się powierzchnie
stawowe, części kostne, torebkę stawową,
więzadła, a więc usuwa się struktury które są
unerwione i dzięki którym zdrowy staw jest
przez nas kontrolowany. Brak tych struktur
powoduje, że dane ogniwo mechaniczne jakim
jest staw staje się mniej odporne na
jakiekolwiek bodźce i obciążenia, a także
powoduje bardzo duże ograniczenie
możliwości kontroli sensomotorycznej owego
stawu. Kontrola sensomotoryczna jest to
mechanizm, który opiera się na pozyskiwaniu
informacji czuciowych (proprioceptywnych)
przez układ nerwowy ze struktur takich jak
powierzchnie stawowe, więzadła, torebka
stawowa, ścięgna, mięśnie oraz powięzi. Jak
już wspomniano – część tych struktur podczas
operacji zostaje usuniętych i zastąpionych
elementami sztucznymi, które nie będą
unerwione, a więc nie będą wysyłały tych
wszystkich istotnych informacji. Tak więc staw
prócz osłabienia mechanicznego, będzie także
osłabiony funkcjonalnie.
Rehabilitacja pooperacyjna polegać
będzie przede wszystkim na uzyskaniu jak
najlepszej funkcji stawu, a więc: zakresu
ruchomości, siły i stabilności.
Uzyskanie odpowiedniego zakresu ruchomości
stawu ma na celu ochronę endoprotezy oraz
możliwość wykonywania ruchów, które
potrzebne są do czynności życiowych pacjenta
(chód, pisanie, otwieranie drzwi). Z zakresem
ruchomości wiąże się także odzyskanie
elastyczności tkanek miękkich, które podczas
okresu choroby i po samej operacji są bardzo
ograniczone.
Odzyskanie siły jest podstawą do
przenoszenia obciążeń. Zbudowanie
odpowiedniej siły pozwala pracę nad
ustabilizowaniem stawu, czyli zapewnieniem
mu mechanizmów kontroli. Stabilnośc stawu
można w prosty sposób podzielić na stabilność
bierną i czynną. Stabilizacja bierna polega na
ograniczeniach strukturalnych. W przepadku
endoprotezy jest to jej kształt, mechanizm
działania i prawidłowe jej zamocowanie.
Stabilizacja czynna polega głównie na
współdziałaniu układu nerwowego i
mięśniowego. Wspomniano, że unerwienie
stawu jest mocno osłabione, dlatego
fizjoterapia skupia się na nauczeniu innych
struktur owych zadań. Zjawisko to nazywa się
kompensacją sterowaną – czyli zastępowanie
utraconej funkcji poprzez inne. Fizjoterapia
steruje procesem kompensacji tak, aby zaszła
ona jak najkorzystniej i nie powodowała
problemów w innych okolicach ciała.
Karol Szapel
YoungTherapist
– Fizjoterapia i Terapia Manualna
Gabinet:
Kontakt:
Przychodnia Medycyny Rodzinnej
kom.: +48 508 752 678
ul. Wrocławska 7a Warszawa-Bemowo
e-mail: info@youngtherapist.pl
rejestracja: 022 638 51 10
www.youngtherapist.pl