EDUKACJA INTEGRACYJNA I WŁĄCZAJĄCA – WYKŁADY 2012/2013

26.11.2012r.

Praca z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w świetle
nowego rozporządzenia MEN

Geneza szkoły dla wszystkich:



Filozofia „Innego” – Ty jesteś dla mnie, a ja dla Ciebie



Idea normalizacji



Kierunki edukacji osób niepełnosprawnych, wytyczne przez UNESCO i UNICEF na podstawie

badań naukowych, doświadczeń i dokumentów:

 Konwencja Praw Dziecka 1989
 Deklaracje Światowej Konferencji do Spraw Niepełnosprawnych 1993
 Deklaracja z Salamanki w sprawie zasad, polityki i praktyki

Zestawienie cech dla 2 kategorii

Swoi

Obcy

Podobieństwo

Odmienność

Przewidywalność

Nieprzewidywalność

Bezpieczeństwo

Wyznają inne wartości

Wartość komunikacyjna

Odmienne symbole

Wspólne symbole

Emocje negatywne

Emocje pozytywne

Konsekwencje stygmatyzacji

Czynniki pogłębiające stygmatyzację:



Lęk przed kontaktem z braku wiedzy



Ufność i współczucie



Separacja od rodziny i rówieśników

Stereotyp



Struktura poznawcza obejmująca wiedzę, oczekiwanie i przekonania obserwatora na temat

niektórych grup społecznych. Z własnościami społecznymi ściśle związany jest afekt, który
może być wzbudzany przez stereotypy



Źródłem stereotypów są doświadczenia osobiste i społeczne interakcje, a także wiedza, z

„drugiej ręki” i oczekiwania na temat prawdopodobieństwa niektórych zdarzeń społecznych

Stereotypy dziecka niepełnosprawnego



Inwalida



Wieczne dzieci



Wybrańcy Boga



Odstający od standardów



Biedny, smutny



Bezużyteczny



Upośledzony



Głupek



Kaleka



Bezmózgowiec

Relacja Inny – Obcy



Inny może znaczyć całkowicie obcy



Inny stanowi drugi biegun wobec kategorii Taki Sam



Obcy zawiera się w kategorii inności



To co jest szeroko rozumianą innością, ale musi być obcością, ale każdy

określony jako Obcy staje w pozycji Innego

Inny

Obcy

INNY

OBCY

Tolerancja pozytywna i negatywna -> akceptacja (przyzwolenie na inność, ale bez mojego udziału)

Idea normalizacji – geneza socjologiczna



Normalny tryb dnia



Normalny rytm tygodnia



Normalny bieg życia



Uznanie dla oczekiwań i preferencji jednostki



Normalne kontakty heteroseksualne



Normalny standard ekonomiczny



Normalne warunki mieszkaniowe



Normalna edukacja

Geneza prawna (określenie legislacyjna) – państwa muszą uznać prawa dziecka niepełnosprawnego i
jego potrzeby do specjalnej opieki



Konwencja Praw Dziecka art. 23, Standardowe Zasady Wyrównania Szans

Osób Niepełnosprawnych (1999) – zasada 6

Edukacja przedszkolna, a integracja społeczna jej autorstwa

„Państwa powinny uznać zasadę równych szans edukacyjnych – na poziomie podstawowym, średnim
i wyższym dla dzieci, młodzieży i dorosłych z niepełnosprawnościami – organizowanych w warunkach
integracji. Powinny one zagwarantować by edukacja osób niepełnosprawnych stanowiła integralną
część”

Deklaracja z Salamanki (1994)



Każde dziecko ma prawo do nauki i należy dać mu szansę osiągnięcia i

utrzymania odpowiedniego poziomu kształcenia



Każde dziecko ma charakterystyczne, indywidualne cechy,

zainteresowania, zdolności i potrzeby w zakresie nauczania



Systemy oświaty powinny być tworzone, a programy edukacyjne

wdrażane z uwzględnieniem dużego zróżnicowania tych charakterystycznych cech, dostęp do
szkół wyższych DzSP

Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych (2006) art. 24 – edukacja – sesja UNESCO (2008)



Państwa uznają prawo osób niepełnosprawnych do edukacji



By uznać to prawo bez dyskryminowania na zasadzie równych szans

3.12.2012

Raport UNESCO edukacja - jest w niej ukryty skarb (geneza pedagogiczna)

Doktryna, która formułuje 4 filary- podstawowe aspekty wiedzy i edukacji, z których żaden nie może
być pominięty:



Uczyć się aby wiedzieć – czyli uczyć się, aby móc korzystać z możliwości, które stwarza

edukacja przez całe życie. Proces uczenia się nigdy nie jest skończony



Uczyć się aby działać – uczenie ma służyć czemuś, uczenie się aby rozwijać kwalifikacje

życiowe



Uczyć się aby żyć – potrzeba uczenia się współżycia z innymi, wzbogacanie wiedzy o innych i

ich kulturach



Uczyć się aby być – nieustanny rozwój osobowości każdego człowieka

Krajowa geneza legislacyjna

Filozofia człowieka

Teorie psychologiczne

Teorie pedagogiczne

Teorie socjologiczne

Prawo międzynarodowe

Prawo krajowe

Rozwiązania systemowe

Edukacja

Rodzice

Nauczyciele

Społeczność lokalna

Uczniowie

Konstytucja RP w art. 70 pkt 1/214

Każdy obywatel ma prawo do bezpłatnej edukacji. Władze powinny zapewnić równy dostęp i
uczniom rozwijającym się w normie i niepełnosprawnych we wszystkich typach szkół mogą pobierac
naukę. Praca z osobami niepełnosprawnymi może obejmować indywidualny proces. Opieka nad
uczniami uzdolnionymi przez dostosowanie treści, metod do możliwości dziecka .

Ustawy z dnia 7 IX 1991



Ważną zmianą jest tu możliwość kształcenia uczniów niepełnosprawnych w klasach

integracyjnych i ogólnodostępnych



Zmiany zakładają tworzenie optymalnych warunków kształcenia z uwzględnieniem

indywidualnych potrzeb i możliwości niepełnosprawnego

Akty wykonawcze



Rozporządzenie MEN 21 V 2001 w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz

publicznych szkół



Rozporządzenie MEN 26 II 2002 w sprawie podstawy programowej wychowania

przedszkolnego



27 VII 2004 Rada Ministrów zatwierdziła dokument : „ Polska dla Dzieci – Narodowy Plan

Działań na Rzecz Dzieci 2004-2012” – wyrównanie szans edukacyjnych



W kwietniu 2007 – zmienia się sposób oceniania oraz przeprowadzania sprawdzianów i

egzaminów



23 XII 2008 – w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia

ogólnego



Rozporządzenie MEN zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków sposobu oceniania,

klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianów



Rozporządzenie MEN z 17.11.2012 w sprawie udzielania i organizacji pomocy

psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

Problemy do rozwiązania



Jasno sprecyzowana polityka krajowa



Ustawodawstwo, równowaga, spójność



System wartości jako punkt odniesienia do programów nauczania – system oceniania

włączającego z zastosowaniem oceniania kształtującego adekwatnego do indywidualnych
możliwości



Czynniki motywujące do rozwoju edukacji włączającej



Współpraca mędzysektorowa – system pomocy interdyscyplinarny



Szkolenie zawodowe nauczycieli i innych specjalistów



Edukacja dotycząca różnic różnorodności i wielokulturowości w klasie

Modele podejścia do edukacji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

Model medyczny

Model społeczny

Dziecko traktowane jest jako osoba z konkretną
wadą, dysfunkcją

Dziecko to istota społeczna, to człowiek jako
wartość sama w sobie

Określa się potrzeby dziecka w kontekście
niepełnosprawności

Patrzy się na dziecko całościowo, holistycznie
jako na człowieka o takich samych potrzebach,
lecz na różnych poziomach

Ustala się program monitorowania osiągnięć
oraz program terapii usług na rzecz dziecka. Jest
to segregacja z odmiennym rodzajem wsparcia.
Przekonanie o łączeniu dzieci z podobnymi
dysfunkcjami

Doskonali się nauczycieli i rodziców, którzy
wspólnie wypracowują metody zaspokojenia
wszystkich potrzeb dla dzieci, do którego
dochodzą w innym tempie i innymi środkami.
Podstawa to wsparcie procesu uczenia się
dziecka

Dostęp do edukacji jest uzależniony od zdobycia
umiejętności mieszczących się w normie, które
pozwolą radzić sobie w zwykłym środowisku

Dostęp do edukacji nie jest uzależniony od tego
czy osiągnął normę wiekową, tworzy mu się
dogodne warunki w środowisku lokalnym

Modele edukacji ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych w Europie



Model „jednej ścieżki” – nie ma podziału na szkoły integracyjne, wszyscy

idą do jednej szkoły w szczególnych przypadkach są ośrodki medyczne (Grecja, Hiszpania,
Włochy, Portugalia, Szwecja)



„Model dwóch ścieżek” – dwa odrębne systemy edukacji : edukacja

masowa i specjalna (Belgia, Mołdawia, Bułgaria, Rumunia, Łotwa)



Model „wielu ścieżek” – wielość rozwiązań. Model łączy różne

rozwiązania dwóch poprzednich. (Danie, Niemcy, Francja, Luksemburg, Finlandia)

Modele edukacji ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych w Polsce

Model wielu ścieżek

Edukacja specjalna

Edukacja integracyjna

Edukacja włączająca

Edukacja specjalna (segregacyjna)



Medyczny model niepełnosprawności, skupiony na definicjach osoby



Przekonanie, że nie da się w zwykłej szkole zaspokoić potrzeb dzieci z

niepełnosprawnościami



Nauczanie w szkołach i placówkach specjalnych odrębnych dla dzieci o

różnych rodzajach niepełnosprawności

Edukacja integracyjna

Integracja oznacza przede wszystkim „nie-segregację”

Może ona oznaczać m.in.:



Umieszczenie dzieci niepełnosprawnych w klasie specjalnej szkoły

ogólnodostępnej – zapewniając w ten sposób tzw. Integrację przestrzenną



Umieszczanie dzieci niepełnosprawnych w klasie lub szkole integracyjnej

z zapewnieniem specjalnej pomocy



Nadreprezentacja liczby dzieci z niepełnosprawnościami w klasie



Szkoła integracyjna nie jest szkołą rejonową najbliższą miejsca

zamieszkania dziecka

Integracja jako proces wielowymiarowy

Proces – stan psychospołecznego zbliżenia pomiędzy społeczeństwem a podmiotami integrowanymi.
Proces ten jest determinowany wielością komponentów, czynników, które trudno poddają się
kontroli między innymi w obszarze administracyjno-prawnym

Cel – poszukiwanie takich metod, które mogą sprzyjać integracji. Wśród nich są takie, które będą
sprzyjać tolerancji, empatii

Problem społeczny – promowanie takich zmian w społeczeństwie, które wpływają pozytywnie na
akceptacje niepełnosprawności

Waniuel – zadanie – stworzenie warunków integracji poprzez likwidację separacji

Przyczyny edukacji integracyjnej

1.

Instytucjonalne



Idea społeczna – ustawodawstwo prawne



System kształcenia nauczycieli – treści programowe



Oferty edukacyjne – infrastruktura przedszkoli i szkół

2.

Interpersonalna



Gotowość nauczycieli i ich kompetencje (interpersonalne, poznawcze,

terapeutyczne)



Gotowość rodziców i dzieci



Gotowość przedstawicieli samorządów i twórców prawa edukacyjnego

3.

Intrapsychiczna



Poziom empatii nauczycieli, dzieci, rodziców szeroko pojętej społeczności



Poziom zachowań tolerancyjnych, poziom wiedzy i doświadczeń z

osobami niepełnosprawnymi, poziom zachowań prospołecznych



Każda płaszczyzna jest dynamiczna i elastyczna



Reaguje na zmiany społeczne



Płaszczyzny nie są rozłączne choć każda z nich zawiera inne komponenty



Ich dynamika sprzyja budowaniu nowych ofert edukacyjnych

likwidujących bariery

10.12.2012

SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA

NAUCZYCIELE

RODZICE

SPRA

WNE

RODZICE

N/SPRA

WNE

Modele integracji

1.

Model wg. Zasady

asymilacji – osoby niepełnosprawne przystosowują się do funkcjonowania w środowisku ludzi
pełnosprawnych, od których nie oczekuje się działań dostosowawczych

2.

Model emergentny –

integracja jest tu zupełnie nową jakością zbudowaną na zasadzie równowagi partnerstwa.
Powstaje nowa zbiorowość społeczna, które akceptuje różnice w stylu życia. Członkowie tej
społeczności mają równe szanse zaspokajania potrzeb

Edukacja integracyjna, a integracja społeczna



Integracja społeczna – to

efekt wielu różnorodnych oddziaływań zamierzonych i niezamierzonych, których celem jest
kształtowanie właściwych relacji interpersonalnych



Integracja edukacyjna –

jest częścią integracji społecznej. Jest ukierunkowana na rozwój i modelowanie relacji
pomiędzy rówieśnikami w grupach w przedszkolu

Formy integracji – wg. G.J Warnock



Lokalizacyjna –

umieszczenie dzieci niepełnosprawnych w szkole masowej, korzystanie z tych samych
środków edukacyjnych



Socjalna – dzieci pełno i

niepełnosprawne rozwijają wzajemnie kontakty/relacje

Formy integracji wg. Z. Janiszewskiej- Nieścionik



Pełna – wspólna

społeczność ludzi pełno i niepełnosprawnych



Niepełna – niektóre

dzieci niepełnosprawne w placówce masowej



Częściowa – integracji

poddane są dzieci z lekką niepełnosprawnością



Społeczna – kontakty

społeczne dzieci pełno i niepełnosprawnych



Programowa – dla obu

grup taka sama struktura nauczania



Psychologiczna – nauka

w ramach tego samego programu



Formalna – nie ma

bliskich kontaktów pomiędzy pełno i niepełnosprawnymi



Częściowa – sprawne

funkcjonowanie obok niepełnosprawne, ale mają oddzielne sale i nauczycieli



Indywidualna – dziecko

pełnosprawne uczy się w klasie placówki masowej



Grupowa – w szkołach

masowych tworzona jest klasa złożona tylko z dzieci niepełnosprawnych

Grupa integracyjna (20 uczniów, 3-5 niepełnosprawnych + 2 nauczycieli)



Sprzyja tolerancji,

empatii



Chroni przed

stygmatyzacją, odrzuceniem



Dzieci pełnosprawne

uczą się szacunku do swoich niepełnosprawnych rówieśników



Sprawne dzieci zaczynają

dostrzegać indywidualne cechy



Wzajemne rozwinięcie

się i uczenie



Rodzice dziecka

niepełnosprawnego uczą się akceptacji swojego dziecka



Dzieci pełnosprawne

stają się bardziej pracowite

Środowisko sprzyjające integracji



Likwidacja barier

urbanistyczno-architektonicznych



Poszerzenie drzwi do

budynku



Harmonizowanie barwy

pomieszczeń



Eksponowanie

aktualnych prac wszystkich dzieci



Zajęcia terapeutyczne



Komputery



Otwarta przestrzeń

Urządzenie Sali



Własna ławka, stolik,

krzesło



Stolik dopasowany do

parametrów budowy fizycznej ciała



Rotacyjny układ stolików,

który może być zmienny w zależności od prowadzonych zajęć



Kącik relaksacyjny

wyposażony w miękką pufe, materace, kanapę



Łagodne kanty mebli

UKŁAD PRACY UCZNIÓW

Styl

Zalety

Wady

W
kszt
ałcie
pod
kow
y



auczyciel może poruszać się miedzy
ławkami



ozwala na indywidualną pomoc



ożliwość maksymalnej kontroli



ylko dla mało licznych grup

Styl
Bistr
o



obry przy zajęciach warsztatowych



łaby kontakt wzrokowy, tworzenie się
jakiś podgrup

W
kszt
ałcie
kwa
drat
u



ie ma pozycji szczytowej



la większych grup



rudny kontakt wzrokowy

W
kszt
ałcie
jode
łki



iększa aktywizacja



ymaga dużo miejsca,



worzenie się podgrup

Z …
stoli
kam
i



owolne ustawienie krzeseł



iewygodny dla osób leworęcznych

Zasady rekrutacji do przedszkoli, szkół integracyjnych



Obowiązuje zasada

pełnej tolerancji zarówno pod względem schorzeń jak i stopnia uszkodzenia



Ostateczną decyzję o

zakwalifikowaniu dziecka do grupy integracyjnej na podstawie orzeczenia o p.k.s podejmuje
zespół do spraw integracji składający się z pedagoga specjalnego, psychologa oraz innych
specjalistów dobranych ze względu na rodzaj niepełnosprawności



Organizowane też jest

spotkanie informacyjne z rodzicami i dziećmi na których przybliża się idee integracji
podkreślając korzyści i mocne strony



dla nowo przyjętych

uczniów okres adaptacji, podczas którego rodzice mogą przebywać z dzieckiem podczas zajęć



liczebność grupy

integracyjnej to 15-20 osób w tym do 5 uczniów z orzeczeniem o p.k.s (chyba potrzebie
kształcenia specjalnego; D)

17.12.2012

Gotowość Nauczyciela do edukacji integracyjnej

Czynniki warunkujące brak gotowości



brak wiedzy i doświadczeń



odporność psychiczna



dużego wymagania integracji



brak cierpliwości



napięcie emocjonalne



lęk przed niepełnosprawnością

Czynniki warunkujące gotowość do integracji



chęć niesienia pomocy



chęć poznania problemów niepełnosprawnych



praca daje dużą satysfakcję

Cechy nauczyciela edukacji integracyjnej



cierpliwość, wytrzymałość, wyrozumiałość



wiedza o zaburzeniach oraz metodach i formach pracy



empatia



tolerancja



opanowanie



umiejętność współpracy



spokój



umiejętność podejmowania decyzji

Zakres kompetencji nauczyciela

1. kompetencje poznawcze



wiedza z zakresu pedagogiki specjalnej, rewalidacyjnej, psychologii klinicznej. Byłaby

zatem : wiedza o różnych rodzajach niepełnosprawności ich etiologii, różnych
objawach i wynikających z nich specjalnych potrzebach edukacyjnych



znajomość przepisów prawnych dotyczących edukacji dziecka niepełnosprawnego,

właściwe ich interpretowanie



znajomość metod i form, środków niezbędnych do pracy z dzieckiem

niepełnosprawnym



umiejętność indywidualizowania oddziaływań wychowawczo-dydaktycznych

2. kompetencje interpersonalne



cierpliwość



wytrwałość



wyrozumiałość



opanowanie



spokój



empatia

3. kompetencje terapeutyczne



umiejętność konstruowania diagnozy pedagogicznej wraz z prognozą



opracowanie pedagogicznego stadium indywidualnego przypadku



umiejętność doboru treści programu kompensacyjnego, reedukacyjnego



znajomość wielu technik terapeutycznych



umiejętność negocjacji



umiejętność negocjacji czynnej



konstruowanie IPET



włączanie rodziców do współpracy

4. kompetencje organizacyjne

Metodyka pracy w klasach integracyjnych -> jest 2 nauczycieli : wiodący i wspierający

Zadanie:



wychowawcze



edukacyjne



integrujące

Zadanie nauczyciela wspierającego :



diagnoza wstępna dziecka z niepełnosprawnością ( orzeczenie o potrzebie kształcenia

specjalnego )



opracowanie i realizowanie wspólnie z innymi specjalistami planu terapii indywidualnej



ustalenie sposobu współpracy z rodziną dziecka w zakresie:

 rozpoznania i rozumienia specyfiki niepełnosprawności
 pomocy w interpretacji zachowania dziecka

Wskazania praktyczne dla nauczyciela wspierającego:

 obserwowanie stosunków między uczniami
 wyjaśnienie przyczyny zaburzonej sprawności kolegów
 uwrażliwienie dzieci pełnosprawnych na przeżycia związane z niepełnosprawnością
 eksponowanie możliwości dziecka
 zachęcanie dzieci do uczestnictwa w różnych czynnościach
 eksponowanie osiągnięć przede wszystkim dzieci niepełnosprawnych
 prowadzenie rozmów

Sytuacje trudne wg. T. Tomaszewskiego

1. Deprywacja – podmiot pozbawiony czegoś co potrzebne jest do zaspokojenia jakiejś

podstawowej potrzeby

2. Przeciążenia – trudność, zadanie jest na granicy możliwości fizycznych lub psychicznych

podmiotu (nieprawidłowo dobrany zespół klasowy)

3. Konflikt – podmiot znajduje się w polu działania sił przeciwstawnych

4. Utrudnienia – możliwość wykonania zostaje zmniejszona wskutek pojawienia się elementów

zbędnych lub nieobecności elementów potrzebnych

5. Zagrożenia – istnieje zwiększone prawdopodobieństwo naruszenia jakiejś wartości cenionej

przez podmiot

Zmiany sugerowane przez nauczyciela



Reorganizacja doboru uczniów



Poprawa warunków pracy

7.01.2013

Edukacja włączająca jako proces



zmienny proces – rozwija każdy podmiot procesu



proces dynamiczny

21.01.2013

Wybierz z 4 określeń najbliższe pojęciu edukacja włączająca



Radykalna próba usposobienia procesu kształcenia uczniów niepełnosprawnych i sprawnych

poprzez zmianę funkcjonowania szkoły



Edukacja włączająca – dziecko niepełnosprawne uczy się w szkole rejonowej najbliżej miejsca

zamieszkania

 Szkoła integracyjna – nie jest szkołą rejonową
 Szkoła włączająca – jest szkołą rejonową



Docenianie i wspieranie różnorodności wszystkich uczniów – edukacja dla wszystkich



Włączanie – wymaga przekonstruowania systemu szkolnego, tak by stworzyć wszystkim

uczniom niezależnie od rodzaju niepełnosprawności, poczucie przynależności do zbiorowości

Edukacja włączająca



O włączeniu w edukacji ciekawie traktuje Mitler : „włączanie jest procesem, pewną podróżą

raczej niż punktem przekształcenia”. „Jakkolwiek dobrze zarządzana”



Proces wspólnego kształcenia wg. J. Głodkowskiej – warunkiem efektywności tego procesu

jest zapewnienie poczucia przynależności do społeczności szkolnej oraz takiego wsparcia
psychospołecznego, metodycznego, organizacyjnego, technicznego które pozwoli na
zaspokojenie ich specjalnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych wynikających z ich
indywidualnego rozwoju.



Wg. Dokumentu UNESCO – to proces na różnorodność ludzką m.in. kulturowej, społecznej,

dysfunkcyjnej. W tej edukacji należy stosować różnorodne formy nauczania dostosowane do
potrzeb dzieci . Całościowe wsparcie. Model społeczny

Uczestnictwo w powszechnym systemie kształcenia oznaczać powinno:



Właściwe przygotowanie nauczyciela



Aktywne zaangażowanie nauczyciela w proces dydaktyczny, którego przebieg musi być dla

nich zrozumiały



Wspieranie rodziców oraz kształtowanie w nich postaw prospołecznych



Wytwór skutecznych metod nauczania uzwględniające alternatywne ścieżki kształcenia



Wypracowanie zespołowego systemu działania



Dobór takiego sposobu oceniania, który wspiera proces uczenia

Cechy edukacji włączającej



Uczęszczanie do szkół w pobliżu miejsca zamieszkania tzw. Rejonowość



Uczniowie sprawni i niepełnosprawni w normalnej czyli ogólnodostępnej grupie

przedszkolnej, czyli klasie szkolnej



Wspólna podstawa programowa dla wszystkich uczniów nie tylko niepełnosprawnych



Otrzymywanie wsparcia w ramach klas ogólnodostępnych



Praca w grupach o zmiennym składzie



Zerwanie z nauczaniem frontalnym na rzez nauczania otwartego



Ocenianie kształtujące, opisowe



Obecność drugiej osoby dorosłej nie koniecznie pedagoga specjalnego do pomocy

praktycznej



Ciężar odpowiedzialności spoczywa na nauczycielu, a nie na pedagogu specjalnym co oznacza

że osoby niepełnosprawne przestają być kształceni w sposób specjalny, a zaczynają korzystać
z ograniczonej pomocy specjalnej



Nauczyciel wspomagający pośrednio wspomaga nauczyciela klasowego. Nie jest on

przypisany do konkretnej klasy i nauczyciela, nie powinno się zwracać uwagi na różnice
dysfunkcyjne

Włączająca przestrzeń edukacyjna



skoncentrowana na osobie



wzmacniająca, dynamizująca



kompleksowa



plastyczna



poszukująca



permanentna



zapraszająca



profesjonalna



optymistyczna

Cechy nauczyciela edukacji włączającej



wiedza



ciekawość/ cierpliwość



umiejętność współpracy



wyrozumiałość



chęć udzielania pomocy



empatia



spokój



tolerancja

Specjalne potrzeby edukacyjne



wprowadzone w 1978 w Wielkiej Brytanii w raporcie Warnock



upowszechnione w Deklaracji z Salamanki opublikowanej przez UNESCO w 1994



to wszystkie dzieci, 2 grupy ; dzielą się na

 specjalne trudności w uczeniu się – odnoszą się do uczniów z zaburzeniami i

odchyleniami rozwojowymi o zróżnicowanej etiologii, którzy wymagają zastosowania
specjalnej organizacji procesu edukacyjnego. Grupa ta obejmuje uczniów
niewidomych, słabowidzących, niesłyszących, z chorobami przewlekłymi, z
chorobami psychicznymi, z niepełnosprawnością ruchową, z autyzmem, z
upośledzeniem umysłowym

 specyficzne trudności w uczeniu się – odnoszą się do uczniów w normie

intelektualnej, którzy mają trudności w przyswajaniu treści dydaktycznych

Specjalne potrzeby edukacyjne D i M

Wynikają z zindywidualizowanego sposobu nabywania wiedzy i umiejętności w procesie uczenia się ,
określone specyfiką ich funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego. Odnoszą się one zarówno do
grupy dzieci i młodzieży mającej trudności w uczeniu się, jak i uczniów zdolnych. Ich rozpoznanie
pozwala na właściwy dobór metod, środków i oddziaływań