bariery-st

Zarządzanie MSP

dr inŜ. Joanna Duda

Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Wydział Zarządzania

aduda@zarz.agh.edu.pl

kryzysowa koncepcja wg Greinera

Wiel
kość
orga
niza
cji

DuŜe

Wiek organizacji

Małe

Narodzenie

Młodość

Dojrzałość

wzrost przez innowacyjność

wzrost przez kierowanie

wzrost przez decentralizację

wzrost przez koordynację

wzrost przez współpracę

kryzys
przywództwa

kryzys braku
autonomii

kryzys
kontroli

kryzys
porozumienia

kryzys nieznanej
przyszłości

Cykl Ŝycia organizacji

Faza – NARODZINY

•

o przetrwaniu organizacji decydują: cele
krótkookresowe, kapitał załoŜycielski,
otoczenie, poziom konkurencji

Faza – MŁODOŚĆ

•

o powodzeniu decydują: strategia

•

specjalizacja, synchronizacja

Faza – DOJRZAŁOŚĆ

•

Organizację cechuje róŜnorodność metod i
technik zarządzania, ukształtowany image.
Wzrasta potrzeba prowadzenia róŜnorodnych
analiz, B+R.

Charakterystyka badań

2650

RARP

2005-2008

2626

ASM – Centrum Badań i Analiz
Rynku

2004

100

Górnośląska Agencja Rozwoju
Regionalnego

1995 – 1997

Uniwersytet Łódzkiego

1995–1996

173

AE w Poznaniu

1991–1997

Liczba badanych
przedsiębiorstw

Wyszczególnienie

Okres badań

ródła finansowania sektora MSP

w Wielkopolsce (1991–1997)

7,0

Dotacja lub poŜyczka z funduszu
rozwoju drobnej wytwórczości

11,6

Dotacja z funduszu aktywizacji
zawodowej

25,6

PoŜyczka ze scentralizowanego
funduszu rozwoju

55,8

Kredyt bankowy

38,7

rodki własne

Odsetek firm korzystających

z danego źródła

Wyszczególnienie

ródła finansowania inwestycji

w 1995–1996 (UŁ)

0,4

0,0

1,8

Inne

2,1

0,0

10,9

leasing

3,7

1,8

9,1

Dotacje subwencje

3,6

Inwestycja
zagraniczna

2,5

1,8

3,6

udziałowcy

12,9

3,6

7,3

Inne poŜyczki

12,9

3,6

15,5

PoŜyczka /kredyt
bankowy

53,9

29,1

74,5

Zysk

16,4

9,1

15,5

Własne
oszczędności

Średni udział

w strukturze

wydatków

Jedyne źródło

finansowania

inwestycji w [%]

Firmy korzystające

z danego źródła w

[%]

Wyszczególnienie

ródła finansowania w sektorze MSP

w latach 1995 - 1997 (GARR)

Inne

Amortyzacja

Dotacje

PoŜyczka od podmiotów gospodarczych

PoŜyczka od osób prywatnych

Leasing

Kredyt

Kapitał wniesiony

Zysk

[%]

Źródło finansowania

ródła finansowania rozwoju w

małopolskim sektorze MSP

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

w łasne

kredyty

leasing

inw estor

obcy

inne

w 1999 r.

w 2000 r.

ródła finansowania spółek w

Północnej Saksonii

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

kapitał

w łasny

kredty

bankow e

leasing

inw estor

obcy

inne

ródła

w 1997 r.

w 1998 r.

ródła finansowania rozwoju sektora

MSP w regionie Chemnitz

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

kredyt

bankow y

kapitał

w łasny

inne

kapitały

obce

leasing

1998/99

2000

2001(plan)

ródła finansowania sektora MSP w

regionie Chemnitz

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

ły

ródła finansowania spółek

fińskich

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

ła

ło

ró

ła

ródła finansowania działalności inwestycyjnej

w polskim sektorze MSP w 2004 roku

4,4

inne

4,6

Fundusze unijne

12,6

Leasing

14,2

Kredyt bankowy

29,3

Zysk zatrzymany

57,9

Kapitał własny

Odsetek firm

korzystających

z danego źródła

Źródło

Zmiany w działalności małych

i średnich firm w latach 2004-2005

29,4

4,4

36,9

29,3

2004

21,6

3,6

45,7

30,8

2005

Inwestycje w majątek
trwały

44,3

8,5

36,1

11,1

2004

32,0

8,4

45,7

12,8

2005

ZadłuŜenie

Znaczny

spadek

w[%]

Bez

zmian w

[%]

Wzrost w

[%]

Znaczny

wzrost w

[%]

Rok

Wyszczególnienie

Poziom zadłuŜenia przedsiębiorstw

z sektora MSP

2,3

11,9

Brak zadłuŜenia

86,5

79,2

Zobowiązania

< niŜ 50%

aktywów ogółem

3,6

4,7

Zobowiązania > niŜ 50% aktywów ogółem

2005 rok

2004 rok

Odsetek firm w [%]

Wyszczególnienie

ródła finansowania inwestycji w

sektorze MSP w latach 1999-2008

3,0

2,0

inne

1,9

1,4

4,6

Fundusze unijne

9,0

10,5

12,6

Leasing

12,7

16,6

14,2

Kredyt bankowy

18,7

31,9

Zysk zatrzymany

54,4

37,2

Kapitał własny

2008

2007

2006

2005

2004

1999-2000

Odsetek przedsiębiorstw

Wyszczególnienie

ródła finansowania sektora MSP

w Niemczech i Finlandii

14,4

rodki pomocowe

Joint venture

Alianse

Emisja obligacji

Emisja akcji

3,35

Udziały obce

21,5

Leasing

Kredyt bankowy

54,2

56,5

Kapitał własny

Finlandia

Niemcy –landy

zachodnie

Niemcy – landy

wschodnie

ródła

Bariery ograniczające rozwój polskiego

sektora MSP

43,0%

16,3%

13,5%

8,0%

7,0%

6,2%

3,2%

3,0%

obow i

zek uiszczania podatków przed w pływ em nale

e sieci handlow e

lokalni odbiorcy

e koncerny mi

dzynarodow e

mali odbiorcy

inne

dłu

nicy (zatory płatnicze)

regres gospodarczy

Bariery rozwoju - skala ocen

skala od 0 do 5, gdzie

1 – bardzo utrudnia (tworzy bariery),

2 – utrudnia,

3 – nie na wpływu,

4 – pomaga,

5 – bardzo pomaga,

[0] – nie wiem.

Bariery ograniczające rozwój

sektora MSP w Polsce

2,9193

moŜliwość mobilizacji kapitału poprzez giełdę i inne
instytucje rynku finansowego

2,1243

wysokość stóp procentowych

2,6636

polityka kursów walutowych

2,4542

brak instytucji funduszy długoterminowych

1,9831

zatory płatnicze - nieskuteczność windykacji naleŜności

2,3427

dostępność i warunki uzyskania kredytów

Ocena

średnia

Zagadnienia i problemy finansowe

Jednostki administracyjne, które utrudniają

rozwój sektora MSP w Polsce

Jednostki administracyjne, które w najwi

kszym stopniu

utrudniaj

rozwój firmy i prowadzenie działalno

gospodarczej.

78,4

59,1

25,4

20,6

17,5

10,8

7,1

6,7

6,5

4,9

2,3

obsługa prze z ZUS
obsługa prze z Urz

dy Skarbowe

uzyskanie koncesji i ze zwole

obsługa prze z Pa

stwow

Inspekcj

Pracy

obsługa prze z Sane pid
obsługa prze z Urz

dy Pracy

ochrona danych osobow ych
w spółpraca z terenowy m i organam i adm inistracji rz

dowej

brak insty tucji sam orz

du gospodarczego

obsługa prze z Inspe kcj

Ochrony

rodow iska

obsługa prze z PFRON

Zmiany po przystąpieniu do UE

0,4

58,1

16,3

25,2

Przychody ze
sprzedaŜy

0,3

64,0

16,7

19,0

Popyt na rynku
Polskim

47,1

40,3

3,7

8,0

Popyt na rynku UE

67,6

22,7

1,9

7,8

SprzedaŜ na eksport

1,1

56,6

20,5

21,8

Wynik finansowy

1,2

76,1

7,8

14,9

Dostęp do kredytów
inwestycyjnych

2,4

81,3

3,6

12,1

Dostęp do funduszy

Trudno

powiedzieć

Bez zmian

Spadek

Wzrost

Zmiany w działalności firm polskich

w latach 2004-2005

0,8%

37,0%

30,0%

32,2%

2004

Przychody ze
sprzedaŜy

1,3%

34,0%

30,7%

2005

Przychody ze
sprzedaŜy

0,7%

39,2%

30,4%

29,7%

2004

Zysk

1,3%

37,2%

32,4%

29,0%

2005

Zysk

81,1%

2,6%

9,9%

6,3%

2004

Eksport

74,9%

3,9%

13,8%

7,4%

2005

Eksport

31,6%

15,0%

40,7%

11,8%

2004

Udział w rynku

25,6%

17,4%

42,4%

13,6%

2005

Udział w rynku

Znaczny

spadek

Bez

zmian

Wzrost

Znaczny

wzrost

Rok

Wyszczególnienie

Zmiany w działalności MSP

w latach 2004-2005

29,4%

4,4%

36,9%

29,3%

2004

Inwestycje w majątek
trwały

21,6%

3,6%

45,7%

30,8%

2005

Inwestycje w majątek
trwały

44,3%

8,5%

36,1%

11,1%

2004

ZadłuŜenie

32,0%

8,4%

45,7%

12,8%

2005

ZadłuŜenie

Znaczny

spadek

Bez

zmian

Wzrost

Znaczny

wzrost

Rok

Wyszczególnienie

Rodzaje inwestycji w sektorze MSP

w latach 2003-2006

14,6

20,5

7,6

Informatyzacja firm

10,7

21,2

4,3

Rozwój sieci sprzedaŜy

18,4

22,4

24,5

Budowa /zakup budynków/ magazyny/hale produkcyjne

30,6

25,9

13,9

Poprawa jakości oferowanych dóbr/usług

23,6

27,9

8,1

41,5

Modernizacja środków transportu

20,1

27,9

Wymiana starych maszyn na nowe o podobnych parametrach i
wydajności do dotychczasowych

23,5

UŜywane maszyny i urządzenia

34,3

28,1

Zakup maszyn i urządzeń o podobnych parametrach w celu
zwiększenia produkcji

24,3

30,1

Wprowadzenie nowych produktów i usług

29,3

32,0

Zakup maszyn i urządzeń ze względu na nowa technologię

2006

2005

2004

2003

Odsetek firm

Rodzaj inwestycji

Rodzaje inwestycji w sektorze MSP

w latach 2003-2006

1,9

0,0

Działania na rzecz ochrony środowiska

2,3

0,1

Modernizacja systemu zarządzania

6,9

3,7

0,0

Badania i rozwój

9,1

Zakup gruntów

10,2

4,3

Zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności

11,1

0,9

Szkolenie pracowników

14,9

3,0

Modernizacja infrastruktury biurowej

2006

2005

2004

2003

Odsetek firm

Rodzaj inwestycji

Inwestycje o charakterze innowacyjnym, w polskim sektorze

MSP, latach 2006-2007

51,6

1,6

32,0

13,8

2006 - plan

71,4

0,8

21,0

6,9

2006 -realizacja

72,3

0,3

16,1

11,2

2007- plan

Inwestycje

w B+ R

25,4

1,3

32,3

40,3

2006 - plan

42,9

0,9

31,0

25,2

2006 -realizacja

37,4

25,4

37,2

2007 - plan

Wprowadzanie na
rynek nowych
produktów

61,8

1,2

24,6

12,5

2006- realizacja

60,4

0,5

19,5

19,6

2007 -plan

Zakup nowych
technologii

Znaczny
spadek

Bez zmian

Wzrost

Znaczy
wzrost

Rok

Rodzaj

inwestycji

Przyczyny barku inwestycji w polskim sektorze

MSP w latach 2004-2006

4,2

10,0

4,0

Zbyt wysokie ryzyko polityczne

11,9

10,2

6,5

Brak strategii rozwoju

7,6

12,1

8,1

Brak dostępu do kapitału na inwestycje

0,9

13,9

2,4

Oczekiwanie na dostęp do funduszy
unijnych

1,3

Brak popytu na rynkach zagranicznych

26,8

29,0

18,3

Brak popytu na polskim rynku

13,0

37,3

Zbyt duŜa niestabilność warunków
gospodarowania

39,0

39,2

33,5

Niewykorzystane zasoby techniczne

21,1

42,3

18,3

Oczekiwanie na poprawę koniunktury
gospodarczej

2006

2005

2004

Odsetek przedsiębiorstw

Wyszczególnienie

Bariery innowacyjności - 2008

25%

Brak zainteresowania nowymi produktami/usługami

30%

DuŜe ryzyko związane z wprowadzaniem innowacji

39%

Bark środków finansowych

Odsetek

przedsiębiorstw

Bariery

Przedsiębiorcy w wieku poniŜej 40 lat - jako największą barierę wskazali
– ograniczenia związane z finansowaniem inwestycji (50%)

Przedsiębiorcy pow. 60 roku – jako największą barierę wskazali – duŜe
ryzyko związane z innowacyjnymi przedsięwzięciami (30%)

Innowacyjność przedsiębiorstw

w 2008 roku

1+2+3

1+3

1+2

3. Nietechnologiczne

2. Procesowe

1. Produktowe

średnie

małe

mikro

Przedsiębiorstwo

Typ innowacji

Czynniki zwiększające innowacyjność

polskich firm z sektora MSP

5,0

Konkurencja ze strony innych, bardziej innowacyjnych firm w branŜy

9,1

Wiedza o innowacyjnych rozwiązaniach dotyczących zarządzania firmą

9,6

Wiedza o badaniach prowadzonych w Polsce, których wyniki moŜna by
zastosować w firmie

11,2

Wiedza o innowacyjnych rozwiązaniach dotyczących wytwarzania
produktów

11,7

Ulgi w podatkach związane z prowadzeniem własnych badań

13,5

Wiedza o innowacyjnych rozwiązaniach w promocji i dystrybucji

18,3

MoŜliwość eksportu

24,6

Zniesienie barier w dostępie do kapitału

43,6

Popyt na rynku krajowym na innowacyjne produkty

46,0

Dostęp do kredytów na preferencyjnych warunkach

53,5

Ulgi w podatkach związane z wprowadzeniem nowych technologii

Odsetek

przedsiębiorstw

Czynnik zwiększający innowacyjność firmy

Czynniki decydujące o

konkurencyjności sektora MSP

6,2

0.9

0,6

1,0

1,8

Nowatorski charakter produktów,
usług

27,3

2,6

2,9

1,5

4,4

Lokalizacja firmy

23,4

2,9

5,5

4,7

5,6

Zdolność dostosowania produkcji do
wymagań klienta

17,6

4,3

5,9

6,2

5,8

Wąska specjalizacja

42,5

5,6

5,9

9,6

9,5

Jakość obsługi klienta

67,3

21,7

15,2

18,7

20,9

Jakość produktów /usług

70,8

57,3

64,3

57,6

51,9

Cena

2007

2006

2005

2004

2003

Odsetek przedsiębiorstw [w:%]

Czynniki decydujące o

konkurencyjności małych i

średnich przedsiębiorstw

Dodatkowe czynniki decydujące o

konkurencyjności MSP w roku 2007

1,9

Wizerunek przedsiębiorstwa

1,6

Kompetentni, dobrze zmotywowani
pracownicy

0,3

Nowoczesne metody zarządzania

0,1

Wykorzystywanie bardziej
nowoczesnych technologii niŜ
konkurencja

Odsetek

przedsiębiorstw

Czynniki konkurencyjności

Czynniki, które będą decydowały o

konkurencyjności MSP w najbliŜszych 2-4 latach

5,3

Wykorzystanie bardziej nowoczesnych, niŜ konkurencja
technologii

1,7

Nowoczesne metody zarządzania przedsiębiorstwem

5,3

Nowoczesne kanały dystrybucji

15,3

Dobrze zmotywowani pracownicy

15,4

Wizerunek przedsiębiorstwa

7,2

Nowatorski charakter produktów, usług

19,5

Lokalizacja firmy

21,9

Zdolność dostosowania produkcji do wymagań klienta

16,9

Wąska specjalizacja

38,5

Jakość obsługi klienta

67,4

Jakość produktów /usług

69,8

Cena

Prognoza na najbliŜsze lata

Odsetek przedsiębiorstw

Czynniki decydujące o konkurencyjności małych
i średnich przedsiębiorstw

Instrumenty konkurowania

polskich MSP w roku 2008

2,4

Struktura organizacyjna firmy

2,6

Wykorzystywanie zaawansowanych technologii

2,8

DuŜa liczba kanałów dystrybucji

2,9

Intensywny marketing i promocja

3,0

Wprowadzanie nowych produktów/usług

3,1

Spełnianie standardów i regulacji

3,1

Usługi po niŜszej cenie

3,4

Pełny asortyment usług/produktów

3,4

Specjalistyczna wiedza/umiejętności

3,6

Stałość relacji z odbiorcami

3,6

Szybkie i terminowe dostarczanie

3,6

Indywidualne potrzeby klienta

3,6

Ugruntowana pozycja

3,8

Jakość dostarczonej usługi

średnia

Instrumenty konkurowania

Bariery wzrostu konkurencyjności

nieelastyczne prawo pracy

brak instytucji funduszy
długoterminowych

zatory płatnicze

dostępność i warunki
uzyskania kredytów

uiszczanie podatków przed
wpływem naleŜności

2005

2001