Zasady bhp przy 

eksploatacji maszyn 

i urządzeń 

elektrycznych

Wyższy Urząd Górniczy

Poniatowskiego 31

40-055 Katowice

32 736 17 00

www.wug.gov.pl

Wyższy Urząd Górniczy

3

© Copyright by Wyższy Urząd Górniczy, Katowice 2010

Opracowanie
Departament Energomechaniczny WUG

Opracowanie graficzne,
skład i łamanie
Anna Nowrot

Redakcja
Anna Swiniarska-Tadla

Druk broszury sfinansowano ze środków 
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Wyższy Urząd Górniczy
40-055 Katowice, ul. Poniatowskiego 31
www.wug.gov.pl
e-mail: wug@wug.gov.pl

3

•

 zapoznać  się  ze  stanem  technicznym  maszyny  lub urzą-

dzenia przed przejęciem obsługi, 

•

 zawiadomić  osoby  dozoru  ruchu  o  wszystkich  brakach 

i usterkach,  zabezpieczyć  maszyny  i urządzenia  przed 
przypadkowym przemieszczeniem lub samoczynnym uru-

chomieniem, ostrzec osoby znajdujące się w zasięgu pracy 
maszyn i urządzeń bezpośrednio przed ich włączeniem, 

•

 po zakończonej pracy zabezpieczyć użytkowane maszyny 

i urządzenia.

Pracownicy obsługujący maszyny, urządzenia 

i instalacje powinni: 

Maszyny,  urządzenia  i  instalacje 

elektryczne  dobiera  się  do  parame-

trów  elektrycznych  w  miejscu  ich 
zainstalowania,  użytkuje  i  obsługuje 

w  sposób  uniemożliwiający  powsta-
nie  zagrożenia  podczas  eksploatacji 

oraz kontroluje za pomocą urządzeń 

zabezpieczających i systemów bezpie-
czeństwa.

Osoby nieupoważnione nie mogą wykonywać samodzielnie żad-

nych czynności przy maszynach, urządzeniach i instalacjach.

Naprawę  maszyn,  urządzeń  i  instalacji 

oraz bezpośrednie  smarowanie  i czyszcze-
nie  części  ruchomych  można  wykonywać 
wyłącznie  po ich  zatrzymaniu, zabezpiecze-

niu  przed  samoczynnym  przemieszczeniem 
oraz po wyłączeniu dopływu energii.

4

5

W przypadku stwierdzenia uszkodzenia maszyny, urządzenia lub 

instalacji, osoba upoważniona niezwłocznie je wyłącza i powiadamia 
o zaistniałej sytuacji osoby dozoru ruchu.

W przypadku samoczynnego awaryjnego wyłączenia się maszy-

ny, urządzenia lub instalacji, ich ponowne uruchomienie przez upo-

ważnionego  pracownika  może  nastąpić  po  uprzednim  ich  spraw-
dzeniu i usunięciu przyczyny wyłączenia.

Dozór oddziału ruchu zakładu górniczego, użytkujący 

maszyny, urządzenia i instalacje jest odpowiedzialny 

za prawidłowe ich użytkowanie, za obsługę zaś 

– osoby je obsługujące.

 

4

5

Łączenia  oraz  na-

prawy  kabli  i  prze-

wodów  wykonuje  się 
zgodnie z instrukcją za-

twierdzoną  przez  kie-
rownika ruchu zakładu górniczego, opracowaną na podstawie zasad 

określonych przez rzeczoznawcę.

Do zasilania maszyn ręcznych, ruchomych lub innych, podlegają-

cych wstrząsom i wibracjom, stosuje się przewody oponowe ekra-
nowane.

Odległość  od  ociosu  ma-

szyn  lub  urządzeń  powinna 
umożliwiać  otwarcie  pokryw 
komór  oraz  swobodne  wyko-

nywanie  czynności  związanych 
z obsługą.

6

7

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 

z dnia 17 września 1999 r. w sprawie 

bezpieczeństwa i higieny pracy 

przy urządzeniach i instalacjach 

energetycznych. 

(Dz. U. Nr 80, poz. 912)

Przed przystąpieniem do wykonywa-

nia prac przy urządzeniach i instalacjach 

elektroenergetycznych 

wyłączonych 

spod napięcia należy: 

1) zastosować  odpowiednie  zabezpie-

czenie przed przypadkowym załącze-
niem napięcia,

2) wywiesić 

tablicę 

ostrzegawczą 

w miejscu wyłączenia obwodu o tre-

ści: „Nie załączać”,

3) sprawdzić  brak  napięcia  w  wyłączo-

nym  obwodzie,

4) uziemić wyłączone urządzenia,
5) zabezpieczyć i oznaczyć miejsce pra-

cy odpowiednimi znakami i tablicami  

ostrzegawczymi.

Rozpoczęcie pracy jest dozwolone po uprzednim przygotowa-

niu miejsca pracy oraz dopuszczeniu do pracy, polegającym na: 

1) sprawdzeniu przygotowania miejsca pracy przez dopuszczające-

go i kierującego zespołem pracowników lub nadzorującego,

2) wskazaniu zespołowi pracowników miejsca pracy, 

6

7

3)  pouczeniu  zespołu  pracowników 

o  warunkach  pracy  oraz  wskazaniu  

zagrożeń  występujących  w  sąsiedz-
twie miejsca pracy,

4)  udowodnieniu,  że  w  miejscu  pracy 

zagrożenie nie występuje,

5) potwierdzeniu dopuszczenia do pra-

cy podpisami w odpowiednich rubry-
kach  dwóch  egzemplarzy  polecenia 

pisemnego lub w przypadku polece-
nia  ustnego  -  w  dzienniku  operacyj-

nym prowadzonym przez dopuszczającego.

Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i ży-

cia ludzkiego należy wykonywać na podstawie polecenia pisemnego, 
przy zastosowaniu odpowiednich środków zabezpieczających zdro-

wie i życie ludzkie.

Zasady bhp przy 

eksploatacji maszyn 

i urządzeń 

elektrycznych

Wyższy Urząd Górniczy

Poniatowskiego 31

40-055 Katowice

32 736 17 00

www.wug.gov.pl

Wyższy Urząd Górniczy