background image

Przewodnik do rozpoznawania roślin 

 

Firletka poszarpana 
 
Pokrój ogólny: 
Roślina wysokości do 
80cm z licznymi 
korzeniami, łodydze 
rozgałęzionej, czerwonej, 
pokrytej włoskami. Liście 
lancetowate, ostro 
zakończone. 
 
Cechy rozpoznawcze w 
stanie kwiatowym: 
Kwiaty duże, różowe, 
czasami białe, promieniste. 
Płatki rozcięte na cztery 
nierówne łatki. Kielich 
długości 8-10mm, 
dzwonkowaty o 
czerwonobrunatnych 
nerwach. 
 
Cechy rozpoznawcze w 
stanie bezkwiatowym: 
Liście dolne zebrane w 

różyczkę, wydłużone, u nasady są bardzo zwężone. 
 
Biologia: 
Bylina. Wiosną rozwija się późno. Zakwita wcześnie - w połowie 
maja i kwitnie do lipca. Po skoszeniu odrasta słabo. 
 
Siedlisko: 
Występuje na łąkach wilgotnych, mokrych, zaroślach, 
zagłębieniach, torfowiskach niskich. Spotykana na glebach 
mineralnych w całym kraju. 

Turzyca pęcherzykowata  
 
Pokrój ogólny: 
Roślina rozłogowa wysokości do 
100 cm. Wytwarza liczne pędy 
wegetatywne, a jej łodyga jest 
sztywna z 2-3 kłosami o długości 2-
7 cm. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: Kwiatostan złożony 
jest z 2-3 kłosów męskich i 2-3 
kłosów żeńskich. Przysadki 
kwiatowe są brunatnożółte, krótsze 
od pęcherzyków, które są podłużnie 
jajowate, słomiastożółte, delikatnie 
unerwione, gładkie, zwężające się 
ku górze, o długości 7 mm. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 

bezkwiatowym: Liście turzycy pęcherzykowatej są jasnozielone, 
szerokie, a ich krawędzie są załamane i szorstkie. Dolne pochwy 
liściowe są purpurowe, całe zaś posiadają tkankę powietrzną. 
 
Biologia: 
Bylina. Zakwita wczesną wiosną, kwitnie w maju. 
 
Siedlisko: 
Występuje na bagnistych łąkach, na torfach namulonych oraz 
niskich torfowiskach, porasta rowy, brzegi wód, podtopione 
siedliska. Spotkać ją można wszędzie. 
 
 

Wiechlina zwyczajna 
 
Pokrój ogólny: 
Wiechlina zwyczajna nie 
jest dużą rośliną – do 1 m 
wysokości, luźnokępkowa. 
Tworzy nadziemne rozłogi. 
Źdźbła ma ulistnione 
wysoko, szorstkie pod 
kwiatostanem. 
 
Cechy rozpoznawcze w 
stanie kwiatowym: 
Kwiatostan – wiecha. 
Kłoski - brunatnofioletowe, 
3-4-kwiatowe, do 3mm 
długości, a plewki dolne 
delikatne, ostre z nerwami 
bocznymi. Języczek długi i 
ostry. 
 
Cechy rozpoznawcze w 
stanie bezkwiatowym: 
Roślina ta ma blaszki 

liściowe drobne, jasnozielone, od zewnętrznej strony błyszczące. 
Liść jest w pączku złożony, a języczek krótki. Pochwy u dołu mają 
fioletowe zabarwienie i są karbowane. 
 
Biologia: Bylina. Rozwija się wczesną wiosną, a kwitnie w 
czerwcu. Różni się od pozostałych roślin tym, że przez całą zimę 
ma zielone zabarwienie. Jest odporna na różne warunki – 
zacienienie i spasanie. 
 
Siedlisko: 
Występuje na wilgotnych łąkach, glebach zwięzłych, bogatych w 
próchnicę, ogrodach, polnych zrębach. Bardzo dobrze rozwija się na 
terenach nawadnianych ściekami miejskimi, zmeliorowanych 
torfowiskach niskich. 

Jaskier rozłogowy 
 
Pokrój ogólny: 
Osiąga wysokość 50 
cm. Łodygę ma 
podnoszącą się, 
rozgałęzioną i 
owłosioną o 
zabarwieniu 
ciemnozielonym. 
Korzenie ma liczne, a 
jej rozłogi są 
ulistnione, nadziemne. 
 
Cechy rozpoznawcze 
w stanie kwiatowym: 
Jaskier rozłogowy ma 
kwiaty duże i 
promieniste, zaś płatki 
korony błyszczące i 
złocistożółte. 

 
Cechy rozpoznawcze w stanie bezkwiatowym: 
Dolne liście ma 3-sieczne, długoogonkowe, większe od górnych – 
siedzących, o odcinkach lancetowatych. Brzegi blaszek są 
ząbkowane nieregularnie. 
 
Biologia: 
Bylina. Rozwija się wiosną i zakwita na początku maja. Po 
skoszeniu odrasta bujnie. 
 
Siedlisko: 
Występuje na wilgotnych łąkach i pastwiskach, na całym obszarze 
Polski. Spotykana jest na glebach ilastych, zaroślach, brzegach wód. 

 

background image

Groszek błotny 
 
Pokrój ogólny: 
Jest rośliną o średniej 
wysokości do 100cm, 
szarozieloną. Łodygi ma 
pojedyncze, mało rozgałęzione, 
a korzenie płytko pod 
powierzchnią. Groszek błotny 
jest okazalszy od groszku 
żółtego, ma większe ulistnienie. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: 
Kwiatostan – grono o 3-7 
dużych kwiatach, długości do 
20mm i zabarwieniu 
brudnoróżowym- lub 
purpurowoniebieskim. Kielich 
dzwonkowaty. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
bezkwiatowym: 

Wszystkie liście są lancetowate, podłużne, równolegle unerwione, 
długości do 5 cm. Ostatnia para listków ma wąsy czepne, 
rozgałęzione. 
 
Biologia: 
Bylina. Rozwija się wiosną wolno i kwitnie w czerwcu; drugi raz 
zakwita w sierpniu. Po skoszeniu odrasta bujnie. 
 
Siedlisko: 
Porasta mokre łąki, zarośla i torfowiska, dobrze znosi zacienienie. 
Wyrasta często także pomiędzy krzewami. Najpospolitsza jest na 
niżu Polski. 

Kostrzewa trzcinowa  
  

Pokrój ogólny: 
Trawa wysokości od 0,7 do 1,2 m. 
Liście pędów płonnych od 25 do 70 
cm długości, 4-8 kwiatowe. Wiecha 
często ponad 20 cm długości, kłoski 
od 8 do 12 mm. Roślina głęboko 
korzeniąca się. Wykształca 
wydłużone i skrócone pędy 
wegetatywne z licznymi, dużymi, 
ciemnozielonymi liśćmi. Pędy 
kwiatostanowe są sztywne i grube. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: 
Kwiatostan – wiecha, u góry nieco 
zwisła. Kłoski są bezostne, 
szarozielone. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 

bezkwiatowym: Liść w pączku zwinięty. Blaszki liściowe długie, 
sztywne, po stronie zewnętrznej zwykle błyszczące, wyraźnie 
unerwione, szczególnie widoczny jest biały nerw środkowy. 
Języczek słabo zaznaczony, zielonkawy. Uszka jasne, szerokie, 
orzęsione. 
 
Biologia: 
Bylina. Wiosną rozwija się wcześnie, kwitnie późno, w połowie 
czerwca. Po skoszeniu odrasta bujnie i wykształca prawie same 
skrócone pędy wegetatywne. Jest wrażliwa na niskie koszenie. Po 
siewie już w drugim roku daje duże plony. Wytrzymała na 
niesprzyjające warunki klimatyczne. 
 
Siedlisko: 
Występuje na łąkach zbyt wilgotnych i za mało żyznych, na 
torfowiskach świeżo wziętych w uprawę, na glebach zasolonych, 
zwięzłych i luźnych, aluwiach i zaroślach. 

 

Koniczyna białoróżowa 
 
Pokrój ogólny: 
Roślina o wysokości od 20 do 40, a 
nawet 90 cm. Korzeń jej sięga 
niegłęboko, lecz jest silnie 
rozgałęziony. Łodygi są proste lub 
łukowo wzniesione, rozgałęzione, 
obficie i równomiernie ulistnione. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: 
Kwiatostan – wielokwiatowa główka, 
okrągła, o średnicy od 1,5 do 2 cm. 
Kwiaty krótkoszypułkowe, 
początkowo białe, potem różowe, po 
przekwitnieniu zasychające, brązowe. 
Kielich prawie nagi.  
 
 

Cechy rozpoznawcze w stanie bezkwiatowym: 
Łodygi w środku puste, gładkie, u góry omszone. Listki szeroko 
odwrotnie jajowate, drobno ząbkowane, wyraźnie unerwione. 
 
Biologia: 
Bylina. Rozwija się dość wcześnie, kwitnie w końcu maja. W 
zasiewach krótkotrwała (2-3 lata). Wytrzymała na niesprzyjające 
warunki klimatyczne. 
 
Siedlisko: 
Występuje na wilgotnych łąkach, porasta rowy, przydroża, gleby 
mineralne i torfowe, wilgotne i żyzne. Na siedliskach suchszych 
wypada. Pospolita na niżu i w niższych położeniach górskich. 

Wyczyniec łąkowy 
 
Pokrój ogólny: 
Osiąga wysokość 1m i jest 
krótkorozłogowy, 
luźnokępowy. Wykształca pędy 
wegetatywne i skrócone o 
długich, zielonobrunatnych 
liściach. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: 
Kwiatostan – wiecha 
wałkowata, na gałązkach której 
jest po 4-10 kłosów. Długość 
wiech to 10cm, w części 
środkowej grubsza i miękka. 
Kłoski 1-kwiatowe. Plewy na 
szczycie równomiernie 
zaostrzone i prosto wzniesione, 

w dole dopołowy ze sobą zrośnięte, na nerwach owłosione, na linii 
grzbietowej długo i miękko orzęsione. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie bezkwiatowym: 
Liść w pączku zwinięty. Blaszki liściowe szorstkie, języczek do 
4mm długości, tępy. Pochwa od dołu otwarta. 
 
Biologia: Bylina. Wiosną rozwija się dość wcześnie i kwitnie na 
początku maja. Po wysiewie rozwija się wolno, pełne plony daje w 
3-4 roku. Po skoszeniu odrasta bujnie. Jest wytrzymała na 
niesprzyjające warunki klimatyczne. 
 
Siedlisko: Porasta łąki trwałe, żyzne, okresowo zalewane. 
Występuje w dolinach rzek, na torfowiskach i glebach mineralnych. 
Najczęściej spotykana na niżu i w górach. 

 

background image

Rzeżucha łąkowa 
 
Pokrój ogólny: 
Roślina o łodydze wzniesionej, 
wewnątrz pustej, o wysokości od 
15 do 30, a nawet 60 cm, naga lub 
dołem z rzadka owłosiona. Ma 
krótki, ciemniobrązowy kłącz i 
dość liczne korzenie. Dolne liście 
zebrane w różyczkę, delikatne, 
długoogonkowe. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: 
Kwiaty promieniste, czterokrotne, 
zebrane w luźne grona. Płatki 
korony odwrotnie jajowate, lilowe. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
bezkwiatowym: 
Listki w 4-6 parach, okrągłe w 
zarysie, krótkoogonkowe, 
całobrzegie lub płytko klapowane. 

Szczytowy listek większy od pozostałych. 
 
Biologia: 
Bylina. Rozwija się się wczesną wiosną. Zakwita już w kwietniu, 
nadając łąkom biały wygląd i kwitnie do czerwca. Po skoszeniu 
odrasta słabo. 
 
Siedlisko: 
Występuje na wilgotnych lub mokrych, ubogich łąkach i 
pastwiskach, na luźnych glebach i torfowiskach niskich. 

Turzyca brzegowa 
 
Pokrój ogólny: 
Roślina wysokości od 0,8 do 
1,5m, z bardzo grubymi 
rozłogami. Łodygi ostro 
trójkańciaste, szorstkie. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: 
Kwiatostan zwisający, z 3-5 
kłosami, duży. Podstawa kłosków 
jest dłuższa od kwiatostanu. 
Przysadki zielone, brunatno 
obrzeżone. Pęcherzyki lekko 
unerwione, brunatnoszare, silnie 
wydęte, obłe, 
jajowatostożkowate, stopniowo 
wyciągnięte w dzióbek. 
 
 

Cechy rozpoznawcze w stanie bezkwiatowym: 
Liście od 1 do 2cm szerokości, trawiastozielone o załamanych, 
szorstkich krawędziach. Wewnętrzna część pochwy delikatnie 
unerwiona. 
 
Biologia: 
Bylina. Rozwija się wcześnie, kwitnie w maju. 
 
Siedlisko: 
Występuje na terenach zabagnionych, moczarach, porasta brzegi 
wód, rowy, niskie torfowiska. Najczęściej spotykana na niżu w 
Polsce jako skupiska zagłuszające inne rośliny. 

Tojeść pospolita 
 
Pokrój 
Bylina, osiąga ponad metr 
wysokości, zwieńczona wiechą 
żółtych kwiatów. Wykształca 
długie, podziemne rozłogi. 
Łodyga 
Wzniesiona, krótko owłosiona 
górą omszona i rozgałęziona, 
tępokanciasta wysoka od 15 do 
120 cm. 
Liście 
Podłużne jajowate, 
naprzeciwległe lub w okółkach 
po 3-4, mniej omoszone niż 

łodyga, o długości do 14 cm, z kropkowanymi 
gruczołami. 

Kwiaty 

Długo szypułkowe, zebrane w szczytowe wiechy, w 
kolorze złocistożółtym. Powstają w kątach górnych liści 
łodygowych. Korona duża, do 1 cm średnicy. Płatki 
korony kwiatu są jajowate, koloru żółtego, opatrzone 
wewnątrz krótkimi gruczołami, na brzegach gładkie, 
objęte przez płatki kielicha. Działki kielicha czerwono 
obrzeżone. Kwiat posiada pięć pręcików krótszych od 
korony, w tym dwa krótsze od pozostałych. Kwiaty 
owadopylne oraz samopylne. Kwitnie od czerwca do 
sierpnia. 

Owoc 

Kulista torebka do 5 mm średnicy, pękająca podłużnymi 
klapami. Nasiona rozsiewane przez wiatr. 

Biotop, wymagania 

Rośnie nad brzegami wód, na torfowiskach nizinnych, w 
wysychających zbiornikach, rowach, bagiennych lasach i 
zaroślach. Najczęściej występuje na wilgotnych glinach 
piaszczystych i utworach pylastych lub glinach ciężkich 
i iłach, stroni od gleb wapiennych. Preferuje stanowiska 
umiarkowanie naświetlone, umiarkowane warunki 
klimatyczne. Gleby obojętne, wilgotne lub mokre, 
umiarkowanie ubogie (mezotroficzne) lub zasobne 
(eutroficzne). 

 

Tojeść rozesłana 
 
Pokrój ogólny: 
Roślina wysokości od 15 do 60 cm, 
przyziemna, pędy płożą się i 
zakorzeniają w węzłach. Długość 
pędów dochodzi do 60 cm. Łodygi 
delikatne, nagie, na całej długości 
gęsto ulistnione. W kątach liści 
duże, jaskrawożółte kwiaty. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: 
Kwiaty pojedyncze 
krótkoszypułkowate, zwykle po dwa 
w kątach liści. Korona cytrynowo-
żółta o średnicy od 1,5 do 2 cm. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
bezkwiatowym: 
Liście naprzeciwległe, jasnozielone, 
na króciutkich lecz wyraźnych 
ogonkach; okrągłe, 

czerwonokropkowane, całobrzegie, zwykle w wierzchołku 
zaokrąglone. 
 
Biologia: 
Bylina. Wiosną rozwija się dość późno. Kwitnie w czerwcu, ale 
więcej kwiatów wykształca w odroście i kwitnie aż do września. 
 
Siedlisko: 
Rośnie na wilgotnych łąkach o niskiej, rzadkiej runi, na glebach 
ubogich w związki mineralne, nad brzegami wód i wilgotnych 
rowów, w wilgotnych zaroślach. Jest najczęściej spotykana na niżu i 
w niższych położeniach górskich. 

 

background image

Knieć błotna 
 
Pokrój ogólny: 
Roślina wysokości do 50 cm., o 
krótkim kłączu, z którego 
wyrastają liczne, grube, słabo 
rozgałęzione korzenie. Łodygi 
grube, mięsiste, w środku puste, 
często pokładające się i 
korzeniące w dolnych węzłach. 
Ogonki liści są tym krótsze, im 
wyżej liść jest położony na 
łodydze. Górne liście siedzące, 
karbowane delikatnie, 
połyskujące. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: 

Kwiaty o płatkach od 12 do 15 mm długości, promieniste, o pięciu 
jajowatych okwiatolistkach, które wewnątrz są złocistożółte, 
błyszczące, na zewnątrz z odcieniem zielonkowatym. Kielich brak. 
Nasada kwiata około 2,5 mm długości, opatrzone z jednej strony 
podłużną listewką. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie bezkwiatowym: 
Liście odziomkowe pojedyncze, długoogonkowe, o dużych 
blaszkach, nerkowatych lub głęboko wciętych sercowato, 
połyskujących, rozgałęzione, czasem u podstawy czerwono 
zabarwione. 
 
Biologia: 
Bylina. Wiosną rozwija się bardzo wcześnie i zakwita jako jedna z 
pierwszych roślin, niekiedy już w marcu. Często po raz drugi 
zakwita w lipcu i kwitnie do października. Po skoszeniu odrasta 
dobrze. 
 
Siedlisko: 
Rozpowszechniona na wilgotnych, a nawet mokrych łąkach, nad 
brzegami wód, w wilgotnych rowach. Rośnie na glebach zarówno 
mineralnych zwięzłych, jak i na torfowiskach, moczarach. Porasta 
cały kraj. 

Manna mielec  
 
Pokrój ogólny: 
Roślina wysokości do 2 m. Kłoski 
podziemne, silne, czołgające się. 
Źdźbła proste, rynienkowato 
prążkowane. Obok pędów 
kwiatostanowych wykształca 
wydłużone pędy wegetatywne, o 
długich, jasnozielonych blaszkach 
liściowych. 
 
Cechy rozpoznawcze w stanie 
kwiatowym: 
Wiech do 40 cm długości, 
bogatokłoskowa, jej dolne gałązki z 
licznymi gałązkami bocznymi u 
podstawy. Kłoski są 5-8 kwiatowe, 
często fiołkowe. 
 

Cechy rozpoznawcze w stanie bezkwiatowym: 
Liść w pączku złożony. Blaszka liściowa do 1 cm, niewyraźnie 
unerwiona, język liściowy krótki, do 3 mm, tępy. Na liściach są 
widoczne przegrody poprzeczne kanałów powietrznych w postaci 
ciemniejszych punktów. 
 
Biologia: 
Bylina. Wiosną rozwija się wolno, później rośnie szybko. Kwitnie 
późno, pod koniec czerwca lub lipca. Po wykłoszeniu szybko 
drewnieje. Po skoszeniu zaś odrasta bardzo szybko. 
 
Siedlisko: 
Występuje na wilgotnych, mokrych, żyznych łąkach, długotrwale 
zalewanych. Nad mulistymi brzegami wód wolno płynących tworzy 
prawie jednogatunkowe zbiorowiska. Najczęściej spotykana jest na 
niżu w Polsce. 

Krwawnica pospolita 
 
Łodyga 
Pojedyncza lub z nielicznymi, 
krótkimi odgałęzieniami, 
wyprostowana, owłosiona, 
kanciasta wysoka od 50 do 130 
cm. Na każdym odgałęzieniu 
wyrasta wysoki smukły 
kwiatostan. 
 
Liście 
Ulistnienie naprzeciwległe lub 
okółkowe (po 3 listki w 
okółku). Dolne liście sercowate 
na wystających spodem 
nerwach owłosione, górne-
łodygowe mają kształt 
wąskolancetowaty, zaostrzony 

i są ułożone naprzeciwlegle po 2 lub 4 w okółkach, 
górne skrętoległe.  

Kwiaty 

Nieduże koloru karminowo-różowego zebrane są w 
gęste, długie do 30 cm., szczytowe kłosowate 
kwiatostany skupione w pozorne okółki. Kwiat składa 
się z kieliszka o działkach znacznie dłuższych od działek 
kielicha, 6 małych działek kielicha, 6 płatków korony, 
słupka ze spłaszczonym znamieniem i dwunastu 
pręcików (6 krótszych i 6 dłuższych). Kwitnienie od 
czerwca do sierpnia.  

Korzeń 

Silny drewniejący system korzeniowy. 

Biotop 

Roślina wilgociolubna, rosnąca w skupiskach, 
mrozoodporna. Rośnie na mokrych łąkach, w rowach, 
nadbrzeżnych zaroślach, na moczarach i brzegach wód. 

 

Wiązówka błotna 
 
Łodyga 
Wzniesiona, 
prosta, naga i 
sztywna, górą 
rozgałęziająca się. 
Osiąga wysokość 
do 150 cm, łatwo 
łamie się. 
 
Liście 
Liście przerywano 
nieparzysto-

pierzaste, pofałdowane, posiadające półokrągłe, 
ząbkowane przylistki częściowo zrośnięte z łodygą. 
Listki główne są szerokojajowate, listek szczytowy jest 
znacznie większy, szeroki.  

Kwiaty 

Drobne, żółtobiałe, tworzą na wierzchołku łodygi dużą 
wierzchotkę dwuramienną. Składają się z 5-6 płatków 
korony, licznych pręcików, mających nitki dwukrotnie 
dłuższe od płatków korony oraz kilku, skręconych 
śrubowato słupków. Kwiaty wydzielają lekki zapach, 
przywabiając nim owady, które je zapylają, mimo, że 
roślina nie wytwarza nektaru. Kwitnie od czerwca do 
sierpnia. 

Owoc 

Spiralnie skręcona, brunatna, jednonasienna niełupka. 

Kłącze 

Członowane, zdrewniałe, grube z licznymi włóknistymi 
korzeniami. 
 

Biotop, wymagania 

Brzegi wód, mokre łąki, świetliste zarośla nadrzeczne, 
rowy.  

 

background image

Pałka szerokolistna 
 
Łodyga 
Prosta, o rurkowatej 
budowie, wzniesiona, 
sztywna. Do 2,5 m 
wysokości. Znaczna część 
łodygi ma postać kłącza.  
 
Kwiaty  
Roślina jednopienna, 
rozdzielnopłciowa. Kwiaty o 
okwiecie zredukowanym. 
Kwiatostan typu kolba - w 
górnej części kwiaty męskie, 
w dolnej żeńskie, zawsze 
zrośnięte ze sobą. Kwitnie od 

czerwca do sierpnia. 

Liście 

Równowąskie o unerwieniu równoległym, płaskie. Do 3 
m długości. 

Owoce 

Jednonasienne orzeszki, w formie puchu, przenoszone 
przez wiatr. 

Biotop 

Szuwary jezior i stawów. Preferuje glebę bogatą w 
składniki odżywcze (torf, gytia, muł).  

 

Trzcina pospolita 
 
Pokrój 
Roślina zielna wieloletnia. 
Tworzy zwarte i gęste kępy. Jest 
tak ekspansywna, że zwykle 
tworzy jednogatunkowe, duże 
zbiorowiska.  
 
Łodyga 
Osiąga wysokość do 4 m. Jej 
prosto wzniesione i sztywne 
źdźbła są nagie i błyszczące, 
puste w środku i posiadają wiele 
kolanek i międzywęźli. 
 
Kłącze 
Posiada duże, okryte łuskami i 
bardzo grube kłącze. Kłącze to 
rozgałęzia się na liczne odnogi. 
Najsilniej kłącze rozrasta się na 
głębokości 0,5 m, jednak potrafi 
sięgnąć 3 m w głąb ziemi. 
Roślina rozmnaża się głównie 
wegetatywnie, przez rozłogi 
kłącza oraz ich fragmentację 

Liście 

Duże liście wyrastają ze sztywnego źdźbła w dwóch 
rzędach. Długą pochwą liściową otaczają międzywęźle 
dodatkowo wzmacniając go. Mają sinozielony kolor, są 
twarde i mają ostre brzegi. Ich blaszki liściowe o 
długości do 50 cm są ostro zakończone. 

Kwiaty 

Zebrane w kwiatostan - szeroko rozpierzchłą bardzo 
dużą, zwykle niesymetryczną wiechę, której wierzchołek 
często zwiesza się na jedną stronę. Ma ona brunatny 
kolor. Tylko dolne kwiaty w kłoskach są męskie 
wszystkie pozostałe kwiaty są obupłciowe. Kłoski 
zawierają od 3 do 7 kwiatów. Kwitnie od lipca do 
września. Kwiaty są wiatropylne.  

Ekologia  

Jest typową rośliną bagienną i nadwodną, ale jest 
gatunkiem o szerokim zakresie tolerancji ekologicznej, 
potrafi rosnąć także na suchym lądzie.  

Czermień błotna 
 
Pokrój 
Pełzająca, kłączowa roślina 
wieloletnia osiągająca 
wysokość 15-30 cm. 
 
Liście 
Połyskliwa, sercowata 
blaszka liściowa ma długość 
6-12 cm i szerokość 4-12 cm. 
Blaszka osadzona jest na 
ogonku o długości 10–20 cm. 
 
Kwiaty 
kwiatostan kolbowaty, w 
pochwie kwiatostanowej, z 

zewnątrz zielonej, wewnątrz białej. Kwitnie od maja do 
lipca. 

Owoc 

czerwone jagody, zebrane w małe kolby 

Ekologia 

rośnie na torfowiskach przejściowych 

 

Jeżogłówka gałęzista 
 
Łodyga 
Rozgałęziona, pełzająca, 
osiąga wysokość 30-150 cm. 
Tworzy rozłogi i bulwki. 
 
Liście 
Ułożone skrętolegle, 
równowąskie, obejmujące 
łodygę, szerokości 3-15 mm. U 
nasady 3-kanciaste, z wyraźną 
linią grzbietową, ostro 
zakończone. 
 
Kwiaty  
Roślina jednopienna, kwiaty 
rozdzielnopłciowe. 
Kwiatostany w kształcie 
główki z niepozornymi 
kwiatami. Kolczaste 

kwiatostany żeńskie, wielkości 1-2 cm, osadzone są 
niżej, męskie zaś wyżej na łodydze. Kwitnie od czerwca 
do lipca. 

Biotop 

Szuwary mulistych jezior i stawów. Preferuje glebę 
bogatą w składniki odżywcze. 

 

 
 
 
 
 
 

background image

Rzęsa drobna 
 
Pęd 
Małe okrągłe człony 
pędowe (średnica do 3 
mm), pojedynczy korzeń. 
Pędy są spłaszczone i 
kształtem przypominają 
liście. Skórzaste człony 
pływają po powierzchni 
wody. Od góry są zielone, 
dolna ich strona ma 
fioletową barwę. 
 

Ekologia 

Hydrofit. Występuje w wodach stojących, przeważnie w 
niedużych zbiornikach wodnych (starorzecza, stawy, 
sadzawki, doły potorfowe). W wodach płynących tylko 
przy brzegu wśród roślinności.  

 

Bodziszek błotny 
 
Pokrój 
Roślina zielna o 
wysokości 60 cm, 
tworząca kępy. 
Zewnętrznie bardzo 
podobna do bodziszka 
łąkowego, przeważnie 
mniejsza od niego.  
 
 

Łodyga 

Podnosząca się, rozgałęziona od nasady, owłosiona 
szorstko i ulistniona. 

Liście 

Liście dłoniasto 3-7 - dzielne, o szerokich i 
ząbkowanych odcinkach.  

Kwiaty 

Wyrastają po dwa na szczycie łodygi na długich 
szypułkach. Są to kwiaty promieniste o średnicy do 3,5 
cm o czerwonopurpurowych, nieznacznie wyciętych 
płatkach korony znacznie dłuższych od działek kielicha. 
Po przekwitnięciu płatki zmieniają kolor na 
niebieskoczerwony. Wyrastają na owłosionych i 
wzniesionych do góry szypułkach, które po 
przekwitnięciu zwisają w dół. W trakcie dojrzewania 
owocu zwisająca w dół szypułka znów wyprostowuje 
się. Roślina kwitnie od czerwca do września. 

Biotop, wymagania 

Wilgotne łąki, zrośla, przydroża, rowy. 

Jaskier ostry 
 
Pokrój  
Roślina wieloletnia o wysokości 
30-90 cm. Wczesną wiosną 
tworzy rozetę liści 
odziomkowych, a następnie 
rozgałęzioną łodygę 
kwiatonośną, gołą lub 
owłosioną. Gatunek nie 
wytwarzający rozłogów jak inne 
gatunki należące do rodzaju. 
 
Łodyga 
Wzniesiona, rozgałęziona i 
owłosiona przylegającymi, 
miękkimi włoskami. 
 

Liście 

Odziomkowe na długich ogonkach, pocięte na długie, 
ząbkowane łatki. Liście łodygowe o mniejszej ilości 
łatek i mniejsze. 

Kwiaty 

Żółte, promieniste. Żółtawozielony kielich złożony z 5 
działek, korona z 5 błyszczących płatków, liczne pręciki 
i słupki ułożone w linii spiralnej. Kwitnie w maju, 
sporadycznie do lipca. 

 
Część podziemna 

Kłącze, z którego wyrastają grube korzenie. 

Biotop 

Łąki i lasy, zarośla. Na wielu łąkach, zwłaszcza 
podmokłych występuje tak masowo, że w okresie 
kwitnienia nadaje łące żółty kolor. 

 
Roślina trująca 
 

Wełnianki 
 
Pokrój  
Roślina wieloletnia z 
kłączem i rozłogami, 
tworząca pojedyncze, małe 
kępki. 
 
Łodyga 
Wzniesiona, obła, gładka, 
pełna, o wysokości 30-60 
cm. 
 
Liście  
Wąskie (2-4 mm), 
rynienkowate, o luźnych 
pochwach, zakończone 

ostrym końcem, często wybarwionym na czerwono. 

Kwiaty  

Zebrane w kilka kłosów wyrastających w kątach 1-3 
liściowatych podsadek. Początkowo kłosy są 
wzniesione, po przekwitnięciu zwisające (ich szypułki 
wydłużają się podczas kwitnienia). Kwiaty obupłciowe z 
nitkowatym okwiatem, jednym słupkiem o 3 
znamionach i 3 pręcikami. Kwitnie od kwietnia do maja, 
zapylana jest przez wiatr. 

Owoc  

Rozsiewane przez wiatr orzeszki z włoskami, zebrane w 
puszysty owocostan. Włoski powstają wydłużającego się 
po przekwitnięciu kwiatów okwiatu. 
 

Biotop, wymagania  

Wilgotne łąki, torfowiska.  

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Sit rozpierzchły 
 
Pokrój 
Tworzy duże, gęste kępy do 
1,2 m wysokości z gęstą 
wiązką korzeni. 
 
Łodygi 
Szydlaste, bezkolankowe, 
żywozielone, częściowo 
wypełnione rdzeniem (rdzeń 
ciągły, nieprzerywany), u 
nasady (poniżej poziomu 
gruntu) otulone łuskowatymi, 
brunatnymi pochwami. 
Łodygi są gładkie, natomiast u 
podobnego situ skupionego 
pod kwiatostanem są 
żeberkowane. 

Liście 

Wyłącznie odziomkowe, szydlaste, podobne do łodyg. 

Kwiatostan 

Wierzchotka szczytowa. Wygląda na boczną ponieważ u 
nasady wyrasta jako przedłużenie łodygi przysadka 

Kwiat 

Drobny, brunatny, długości 2–2,5 mm, pręcików 3–6. 
Kwitnie od czerwca do sierpnia. 

Owoc 

Torebka odwrotnie jajowata, wklęsła, z małym 
dzióbkiem na środku, błyszcząca. 

Nasiona 

Drobne (do 0,3 mm długości), jasnoczerwonobrunatne. 
Ciężar 1000 nasion wynosi 0,01 g. Kiełkują słabo. 

Biotop 

Podmokłe łąki i pastwiska na glebach ciężkich i słabo 
przewietrzanych 

 

Wyczyniec łąkowy 
 
Pokrój  
Roślina o wysokości 
dochadzącej do ponad 100 cm, 
rozłogowo-luźnokępowa, 
wykształca silnie ulistnione 
pędy wegetatywne i kwiatowe. 
Trawa wieloletnia, rozwija się 
wczesną wiosną. 
 
Łodyga  
Silnie ulistniona, źdźbła proste. 
 
Liście  
Równowąsko-lancetowate, o 
szerokości 6-10 mm szorstkie z 
wierzchu, wyraźnie unerwione, 
ciemnozielone. Pochwa 
liściowa otwarta, wewnętrz niej 

krótki języczek. 

Kwiatostan   

Wiecha kłosokształtna (kłos pozorny wiechowaty) o 
długości do 10 cm, miękka, gęsta, wielostronna. Kłoski 
owalne, na krótkich szypułkach z wyrastającą długą 
ostką, jedokwiatowe, podczas kwitnienia widoczne 
fioletowe pylniki. Kwitnie od maja do lipca. 

Biotop  

Występuje na różnych glebach, tak mineralnych jak i 
ogranicznych, w warunkach wilgotnych i umiarkowanie 

wilgotnych

.  

 

GATUNKI CHRONIONE 

Rosiczka okrągłolistna  
 
Pokrój 
Roślina wieloletnia, drobna, 
wysokość do 20 cm. 
 
Liście 
Odziomkowe zebrane w 
różyczkę, długoogonkowe, 
okrągławe. Z wierzchu i po 
brzegach posiadają włoski 
gruczołowe, które wydzielają 
lepką, przywabiającą ciecz, do 
której przyklejają się owady. 
Później liście zwijają się i 
trawią zdobycz. 
 
 

Kwiaty 

Jeden lub kilka głąbików kwiatowych, prosto 
wzniesione, czerwono nabiegłe, dłuższe od liści. Ich 
przylistki są na połowie długości zrośnięte z liśćmi. 
Kwiaty niepozorne, białe, na szczycie głąbika zebrane w 
pozorne grono. Kwitnie od czerwca do sierpnia. 

Biotop, wymagania 

Torfowiska, bory bagienne, wilgotne wrzosowiska oraz 
brzegi dystroficznych jezior.  

 

Kukułka szerokolistna 
 
Pokrój 
Bylina osiągająca 50 cm 
wysokości. 
 
Łodyga 
Prosta, pusta w środku. Część 
odziomkowa pokryta 
skórzastymi łuskami 
 
Liście 
Jajowo-lancetowate z krótką 
pochwą, na wierzchu liści często 
występują nieregularne, ciemne 
plamki. Zwykle od 4-8 liści na 
łodydze, najwyższe z nich 
sięgają do kwiatostanu. 

Kwiaty 

Fioletowopurpurowe, zebrane w grono na końcu łodygi. 
Pod kwiatami zielone lub czerwonawe przysadki. 
Zewnętrzne boczne listki okwiatu wąskie i wzniesione. 
Warżka wyraźna, o długości 8-10 mm i szerokości do 15 
mm, trójłatkowa. Ostroga warżki krótsza od skręconej 
zalążni. Na warżce występują ciemniejsze plamy. 
[Zalążnia jest wydłużona, skręcona i swoim wyglądem 
przypomina szypułkę. Roślina kwitnie od maja do 
czerwca.  

Biotop 

Wilgotne gleby torfowe 

 

 
Literatura: 

http://www.przyrodapolska.pl/sierpien03/zielnik.htm

 

http://www.wikipedia.pl