Żywienie w chorobach trzustki  

Trzustka jest organem leżącym w pobliżu wątroby. Jej najważniejszym zadaniem, oprócz 
produkowania insuliny - substancji stabilizującej poziom glukozy w surowicy - jest wytwarzanie i 
wydzielanie do przewodu pokarmowego tak zwanego soku trzustkowego.  

Przyczyny zachorowao na przewlekłe zapalenie trzustki nie są w pełni poznane. W wyniku procesu 
chorobowego najczęściej dochodzi do upośledzenia wchłaniania tłuszczów. 

 Typowymi objawami niedomagania tego narządu są tępe bóle umiejscowione w górnej części jamy 
brzusznej promieniujące w kierunku lewego podżebrza oraz mniej lub bardziej dokuczliwe, "tłuste", 
cuchnące i obfite stolce powodujące widoczne wychudzenie, niedożywienie, a nawet anemię. Oprócz 
tego mogą występowad nudności, wzdęcia, brak łaknienia, nadmierne odchodzenie gazów, stany 
podgorączkowe. 

 

1. Żywienie w ostrym zapaleniu trzustki

 (pancreatitis) 

W ostrej fazie choroby obowiązuje całkowity zakaz podawania pokarmów i płynów do przewodu 
pokarmowego. 

DIETA 

  W okresie 1-2 dni podaje się słabą, gorzką herbatę, rumianek, wodę. 
  W okresie pierwszych 2-3 dni należy stosowad dietę płynną kleikową- kaszkową, o 

pojemności 200-300 ml jednorazowo, bez dodatku tłuszczu. Dieta ta zawiera przede 
wszystkim sucharki, kleiki. 

  Następnie podaje się dietę kleikowo-owocową,  
  Kolejno dochodzi do rozszerzenia diety łatwo strawnej. 
  Jeżeli nie pojawiają się objawy niepożądane, chory może zwiększyd podaż do 2000 kcal. Dieta 

nadal powinna byd ubogotłuszczowa. 

Powyższa dieta jest dietą  niefizjologiczną i nie może byd podawana przez dłuższy czas.  

 

W okresie zdrowienia po przebytym ostrym zapaleniu trzustki wyróżniamy 3 etapy rozszerzenia 

diety. 

 

I ETAP  ZDROWIENIA 

·    Tłuszcze dośd znaczne ograniczenie 

·    Nieznaczne ograniczenie białka 

·    Uzupełnienie wartości energetycznej poprzez węglowodany. 

 

Produkty wskazane: 

·    Pieczywo jasne i czerstwe 

·    Drobne kasze, ryż, drobne makarony 

·    Chude mleko, twaróg, ryba 

·    Wędliny, drób, cielęcina, wołowina 

·    Ziemniaki, masło, olej sojowy, słonecznikowy, oliwa 

·    Dżem,  ziemniaki gotowane, tłuczone, puree 

·    Warzywa i owoce zawierające witaminę C i karoten 

 

Potrawy powinny byd: 

·    Gotowane 

·    Duszone bez obsmażania 

·    Pieczone w folii  

·    Zaprawiane słodką śmietanką z mąką, masłem i żółtkiem 

 

Produkty przeciwwskazane: 

·    Pieczywo razowe, żytnie, grube kasze, makarony 

·    Przekwaszone przetwory mleczne, jaja 

·    Tłuste mięsa jak baranina, wieprzowina, gęś, kaczka 

·    Tłuste ryby jak węgorz, halibut 

·    Tłuste wędliny,  

·    Śmietana, smalec, margaryny,  

·    Cebula, kapusta, papryka, szczypior, rzodkiewki 

·    Orzechy, gruszki, śliwki, czereśnie, strączkowe 

·    Chałwa, czekolada zwierająca tłuszcz, kakao 

·    Torty, ciastka z kremem 

 

Potrawy nie mogą byd: 

·    Smażone 

·    Duszone 

·    Pieczone 

·    Sosy na zasmażkach, wywarach mięsnych 

 

II  ETAP ZDROWIENIA 

 

·    Można zwiększyd ilośd tłuszczu 

·    Dieta łatwo strawna o małej zawartości tłuszczu 

·    5 posiłków dziennie 

·    Potrawy zalecane i przeciwwskazane jak w etapie I. 

·    Jeżeli chory toleruje dietę to można to może stopniowo przejśd na dietę pełnowartościową.   

 

2. Żywienie w przewlekłym zapaleniu trzustki 

(pancreatitis chronica ) 

 

Jednostka ta rozwija się najczęściej poprzez powikłania: 

  Przewlekłego alkoholizmu ( U osób nie spożywających alkoholu pojedyncza dawka powoduje 

hamowanie około 120  minut wydzielania zewnętrznego trzustki, tak więc im więcej i częściej  
pije się alkohol tym szybciej dochodzi do zaniku części wydzielniczej i włóknienia narządu. 

  Przewlekłego zapalenia trzustki 
  Kamicy i przewlekłych stanów zapalnych dróg żółciowych 
  Stanów utrudniających odpływ soku trzustkowego i żółci.  

Zalecenia: 

  Stosowanie preparatów zawierające enzymy trawienne trzustki. 
  Dieta łatwo strawna ze zwiększoną ilością energii, niskotłuszczowa i niskoresztkowa.  
  Białko podaje się w zwiększonych ilościach. 
  Zapotrzebowanie energetyczne pokrywane jest głównie z czerstwego pszennego pieczywa, 

kaszy, sucharów, kleików, drobnego makaronu, klusek lanych, glukozy, cukru, miodu, 
dżemów, przecierów, owoców bez pestek oraz ziemniaków puree. 

  Należy uwzględnid witaminy rozpuszczalne w tłuszczach A, D, E, K i B1, B2, B6. 

  

Dieta Schmidta stosowana jest w celu określenia funkcji wydzielniczych trzustki na zawartośd 
enzymów trawiennych w soku trzustkowym. Jest to dieta bogata w białko, tłuszcze i węglowodany.  

 

Skład diety: 

 

100 g sucharków lub bułki 

1000-1500 ml mleka 

5-6 jaj gotowanych na miękko 

150 g polędwicy wołowej na befsztyk skrobany 

50 g masła 

200 g ziemniaków 

20 g kakao 

10-20 g cukru 

1000 ml kleju z 80 g płatków owsianych.