Pieni¹dz_i_banki_notatki_14_12

1. POWSTANIE PIENI

DZA I BANKÓW CENTRALNYCH

•

pieni

dz pojawił si

i rozwin

ł głównie ze wzgl

du na odczuwan

przez ludzko

ść

potrzeb

uproszczenia wymiany towarowej:

towarzyszyły temu tak

e powody religijne (pieni

dz ofiarny, „kultowy”) oraz społeczne i

psychologiczne (tezauryzacja – gromadzenie maj

tku przez zapobiegliwo

ść

oraz z potrzeby

jego posiadania i okazywania);

•

za wynalazców pieni

dza uznaje si

Sumerów, którzy

yli w Mezopotamii w latach 3100-1955

p.n.e.:

Sumerowie wynale

li równie

pismo klinowe i dwunastkowy, niesko

czony system liczenia,

których znajomo

ść

znacznie zwi

kszyła u

yteczno

ść

pieni

dza,

ich pieni

dz miał charakter jednostek obrachunkowych a nie obiegowy, gdy

złoto i srebro

było przechowywane u kapłanów, którzy ustalali ceny w jednostkach tych metali i wydawali
potwierdzenia rozlicze

transakcji na glinianych tabliczkach;

•

pieni

dz towarowy pojawił si

w Babilonie (pa

stwie, które wchłon

ło ziemie Sumerów, 2000-1500

p.n.e.) w formie złotej kaczki o okre

lonej wadze:

podobn

rol

spełniały potem w Afryce kły słoniowe, skóry zwierz

ce i płytki soli, a u Rzymian

i Słowian - bydło;

•

bardziej rozwini

form

pieni

dza były zunifikowane sztuki metali, zwłaszcza szlachetnych (np.

sztuki

elaza w Sparcie za Likurga w IX w. p.n.e., czy sztuki srebra – szekle u

ydów czasów

Jeremiasza, 650 p.n.e.-?);

•

rozwój monety kruszcowej jest wi

zany z lidyjskim królem Krezusem (?-546 p.n.e.), który odciskiem

swej piecz

ci gwarantował jako

ść

złota i srebra w płytkach metali (około 560 roku p.n.e.);

•

Egipt, Babilonia, Grecja i Rzym to głównie proste operacje bankowe wypo

yczania (głównie przez

kapłanów) złota i srebra zdeponowanego w

tyniach;

•

dla powstania banków centralnych istotne znaczenie miało pojawienie si

pieni

dza

papierowego:

wynaleziony najprawdopodobniej w Chinach ju

w XIX wieku p.n.e.,

w Europie wykształcił si

niezale

nie z za

wiadcze

wydawanych przez staro

ytnych Greków

zawodowo trudni

cych si

wymian

pieni

dzy, potwierdzaj

cych zdeponowanie u nich

złotych monet;

•

banco - stół, banca - ławka -

redniowieczni wekslarze i złotnicy;

•

we Włoszech XIII wieku, gdzie ka

de ówczesne miasto-pa

stwo emitowało własn

walut

wiadczenia takie przekształciły si

w listy zamienne:

kupcy, po zło

eniu odpowiedniego depozytu w kruszcu, mogli otrzyma

od swojego

„bankiera” dokument, który był skierowany do współpracuj

cych z nim „bankierów” z innych

miast, i który mogli zamieni

na odpowiedni

walut

pozwalało to unikn

ąć

niewygody i niebezpiecze

stw posługiwania si

wieloma walutami w

monetach kruszcowych;

•

najstarsze banki:

Casa di San Giorgio w Genui, 1586,

Banco di Rialto w Wenecji, 1587,

Banco di San Ambrosio w Mediolanie, 1593,

Bank Amsterdamski, 1609,

Bank Hamburski, 1619,

Bank Rotterdamski, 1653,

- głównie po

redniczyły w płatno

ciach mi

dzy kupcami, przenosz

c depozyty z konta na konto -

ksza skala kredytowania dopiero od II poł. XVII w.

•

z listów zamiennych rozwin

ły si

kwity depozytowe banków włoskich:

w odró

nieniu od greckiego pierwowzoru, zacz

ły one powszechniej kr

ąż

z r

k do r

głównie mi

dzy kupcami (XVII/XVIII w.),

w Anglii podobn

rol

odgrywały kwity depozytowe złotników, którzy z czasem licznie zasilili

szeregi bankierów;

•

rozwój stosunków towarowo-pieni

ęż

nych powodował wzrost zapotrzebowania na pieni

dz - kwity

coraz powszechniej akceptowane;

•

po pewnym czasie kwity przestały by

le zwi

zane z wkładami w kruszcu, które pierwotnie

dokumentowały, i stawały si

notami bankowymi (banknotami) zawieraj

cymi przyrzeczenie

bankiera zamiany danej noty na kruszec okazicielowi:

w wielu krajach Europy bankierzy rozwin

li proceder emitowania banknotów o warto

znacznie przekraczaj

cej warto

ść

zdeponowanego u nich złota i srebra,

zakładano,

e wielu klientów i tak nie upomni si

przez dłu

szy czas o kruszec, swobodnie

dokonuj

c rozlicze

banknotami (reguła osadu we wkładach);

•

zaufanie do banknotów ró

nych banków nie było stabilne:

pojawiaj

ce si

coraz cz

ęś

ciej paniki bankowe, wynikaj

ce z braku ogranicze

emisji

takiego pieni

dza, zmusiły wiele rz

dów do ograniczenia przywileju emisyjnego do grupy

kilku, a z czasem nawet do jednego banku i poddania go kontroli pa

stwa;

•

w ten sposób zrodziły si

banki emisyjne, które z czasem zacz

ły spełnia

coraz wi

cej zada

rzecz całego systemu bankowego (np. nadzór bankowy), gospodarki (wyznaczanie stóp
procentowych) i pa

stwa (obsługa bud

etu i zarz

dzanie rezerwami walutowymi), staj

c si

znanymi

dzi

bankami centralnymi;

•

banknoty a bilety skarbowe (asygnaty) - rewolucja francuska, wojna francusko-pruska, wojna

secesyjna, wojna krymska - namiastka pieni

dza, dopóki ich emisja w rozs

dnych ilo

ciach.

Pierwsze banki emisyjne:

Bank Szwecji, 1668 (z banku prywatnego w pa

stwowy),

Bank Anglii, 1694, zbieg z wprowadzeniem ustroju parlamentarnego i Karty Praw, (utworzony
przez parlament jako spółka akcyjna, monopol emisyjny od 1833, upa

stwowiony w marcu

1946 r.),

Bank Francji, 1800 - dziedzictwo Wielkiej Rewolucji (przywilej emisyjny w Pary

u od 1803, a

w całej Francji od 1848),

Bank Holandii, 1814 (ze zbankrutowanego Banku Amsterdamskiego),

Narodowy Bank Austrii, 1817,

Bank Norweski, 1818,

Narodowy Bank Danii, 1818

Bank Polski, 1828 (jako bank pa

stwowy, w 1885 przekształcony w kantor Banku Pa

stwa

Rosyjskiego),

Bank Belgii, 1850 i Bank Hiszpanii, 1856 - spółki akcyjne z publicznej subskrypcji pod
wpływem pa

stwa,

Bank Pa

stwa Rosyjskiego, 1860 (pa

stwowy pod

cisłym nadzorem Ministerstwa Skarbu),

reformy cara Aleksandra II

Niemiecki Bank Rzeszy, 1875 (pierwsza spółka pa

stwowo-prywatna) - 33 landowe banki

emisyjne,

Bank Japonii, 1882 (spółka akcyjna

le zarz

dzana przez pa

stwo), zerwanie z

izolacjonizmem i reformy dynastii Meiji;

•

System Rezerwy Federalnej, 1913 - pierwszy nowoczesny bank centralny:

dy z 48 stanów miał przywilej emisyjny, kryzys 1907 spowodował powołanie Narodowej

Komisji Monetarnej w 1908, która przygotowała zało

enia nowego ładu pieni

ęż

nego,

główny cel to elastyczno

ść

poda

y pieni

dza i ułatwianie dyskonta weksli skarbowych, by nie

dopu

do kryzysów nadprodukcji i recesji, a zarazem nadmiernych zmian cen i siły

nabywczej pieni

dza;

•

Bank Rozrachunków Mi

dzynarodowych w Bazylei, 1930:

spółka akcyjna banków centralnych Europy i Ameryki Północnej;

•

Wielki Kryzys z lat 1929-1933 przyczynił si

do odst

pienia od gospodarczej doktryny liberalizmu na

rzecz interwencjonizmu pa

stwowego:

banki centralne stały si

współodpowiedzialne nie tylko za stabilno

ść

cen, ale tak

e za pełne

zatrudnienie, wykorzystanie zasobów, pobudzanie i utrzymywanie wzrostu gospodarczego,
zapewnienie równowagi bilansu płatniczego;

•

system z Bretton Woods, 1944-1973:

proces globalizacji i instrumentalizacji finansów;

•

Europejski System Monetarny, 1979 i Europejska Unia Monetarna (Unia Gospodarcza i Walutowa -

1999) doprowadziły do powstania Europejskiego Banku Centralnego.

EURO - INSTYTUCJONALNE PODSTAWY WSPÓLNEJ WALUTY EUROPEJSKIEJ

System z Bretton Woods - w lipcu 1944 roku, podczas Konferencji Walutowej i Finansowej Narodów
Zjednoczonych w miejscowo

ci Bretton Woods w Stanach Zjednoczonych, podj

to prób

przygotowania

wiatowego systemu finansowego dla powojennej rzeczywisto

ci.

♦

Spróbowano wtedy zbudowa

nowy system walutowy oraz powołano do

ycia Mi

dzynarodowy

Fundusz Walutowy (MFW) i Bank

wiatowy.

♦

System polegał na wprowadzeniu bezpo

redniej wymiany na złoto jedynie dolara ameryka

skiego.

Inne waluty systemu były wymieniane na dolara według kursu, którego dopuszczalne odchylenie
wynosiło tylko ±1%. Pa

stwa mogły stabilizowa

kurs swojej waluty przez zaci

ganie po

yczek w

MFW, a wymiana dolarów na złoto była mo

liwa tylko wtedy, gdy bank centralny danego pa

stwa

członkowskiego MFW zgłaszał potrzeb

wymiany ameryka

skiemu Systemowi Rezerwy Federalnej.

Taki system walutowy jest okre

lany mianem dewizowo-złotego, a kurs walutowy ma charakter kursu

stałego.

♦

Problemy

Stanów

Zjednoczonych

deficytem

bud

etowym

spowodowały

zawieszenie

wymienialno

ci dolara na złoto w listopadzie 1971 roku. Ostateczny upadek systemu z Bretton

Woods w marcu 1973 roku wynikał przede wszystkim z jego braku elastyczno

ci wobec

zmieniaj

cych si

potrzeb wymiany mi

dzynarodowej, cho

w okresie swej

wietno

ci przyczynił si

on znacz

co do ekspansji handlu

wiatowego. W

ród innych, po

rednich przyczyn załamania si

systemu wymienia si

wojn

w Wietnamie i kryzys paliwowy.

ERM (Exchange Rate Mechanism) - Mechanizm Kursów Walutowych - program, w ramach którego kraje
członkowskie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej zgodziły si

utrzymywa

parytet kursów wymiany

ich walut. Ustanowiono granice dopuszczalnych waha

kursów dla ka

dej pary walut. Je

li zmiana kursu

walutowego zbli

ała si

do górnej lub dolnej granicy, banki centralne danych dwóch krajów

interweniowały na rynku by zapewni

e ustalony limit waha

nie zostanie przekroczony.

♦

ERM został stworzony w 1979 roku umow

dzy Belgi

, Francj

, Republik

Federaln

Niemiec,

Luksemburgiem, Holandi

i Dani

o ograniczeniu waha

bilateralnych kursów wymiany mi

dzy ich

walutami do ± 2,25%. Włochy, które tak

e były członkiem mechanizmu, nie stosowały si

do limitu ±

2,25% a

do 1990 roku. Hiszpania przył

czyła si

do ERM w 1989 roku, Wielka Brytania w 1990

roku, a Portugalia w 1992 roku. Ka

de z tych pa

stw zgodziło si

na ograniczenie waha

kursów

swojej waluty wzgl

dem kursów walut innych członków ERM tylko do 6%.

♦

Kłopoty ERM w 1992 roku, które doprowadziły do zachwiania całego Europejskiego Systemu

Monetarnego (EMS) wymusiły zwi

kszenie dopuszczalnych granic waha

kursów walut do ± 15%.

Pozwoliło to na ustabilizowanie EMS i przyst

pienie do tworzenia wspólnej waluty europejskiej.

EMS (European Monetary System) - Europejski System Walutowy - porozumienie, na mocy którego
wi

kszo

ść

krajów Unii Europejskiej powi

zała swoje waluty, by zapobiec zbyt du

ym ich wzajemnym

fluktuacjom.

♦

System został zorganizowany w 1979 roku dla stabilizowania kursów walutowych i przeciwdziałania

inflacji w krajach członkowskich. Składał si

on z Europejskiej Jednostki Walutowej - ECU (European

Currency Unit), Mechanizmu Kursów Walutowych - ERM (Exchange Rate Mechanism), systemu
interwencyjnego i kredytowego banków centralnych oraz z Europejskiego Funduszu Współpracy
Walutowej. Stanowi

ca przygotowanie do wspólnej waluty europejskiej, ECU była jednostk

waluty

rozrachunkowej opartej o waluty pa

stw uczestnicz

cych w EMS, maj

wspiera

wymian

dzynarodow

w ramach Unii Europejskiej.

♦

Okresowe dostosowania podnosiły warto

ść

silnych walut i obni

ały słabych, jednak po 1986 roku

zacz

to wykorzystywa

zmiany w stopach procentowych poszczególnych krajów dla utrzymania

waha

kursów w w

skim przedziale.

♦

We wczesnych latach dziewi

ęć

dziesi

tych, system znalazł si

pod presj

coraz bardziej

zró

nicowanej polityki i sytuacji gospodarczej poszczególnych pa

stw członkowskich. Wielka

Brytania i Włochy wycofały si

z ERM w 1992 roku, a w 1993 roku dopuszczalny zakres fluktuacji

walut wzgl

dem siebie został powi

kszony. Grecja nie uczestniczyła w ERM, a Austria, Finlandia i

Szwecja pocz

tkowo nie przyst

piły do niego, gdy w 1995 roku weszły do Unii Europejskiej.

♦

Termin „Europejski System Monetarny” nadal bywa u

ywany na okre

lenie całego mechanizmu

walutowego, w którego skład wchodzi system euro i ERM2. Precyzyjniej jest go okre

mianem

„EMS2”, gdy

sam skrót EMS mo

e si

odnosi

do zespołu regulacji tworz

cych ECU oraz

ustanawiaj

cych pierwotny Mechanizm Kursów Walutowych, które funkcjonowały przed

wprowadzeniem euro.

Traktat z Maastricht - podpisany 7 lutego 1992 roku przez dwana

cie pa

stw członkowskich

Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, powołał do

ycia w jej miejsce Uni

Europejsk

, jako

instytucjonalne przygotowanie do nast

pnego etapu wszechstronnej integracji ekonomicznej, politycznej

i społecznej w Europie.

♦

Do Traktatu jest doł

czony Protokół w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i

Europejskiego Banku Centralnego stanowi

cy instytucjonalne ramy dla wspólnej waluty europejskiej.

♦

Z Traktatu wynikaj

równie

tzw. kryteria zbie

ci (konwergencji), które musz

spełni

stwa

członkowskie Unii Europejskiej, by doł

czy

do strefy wspólnej waluty europejskiej. Deficyt

bud

etowy w takim pa

stwie nie powinien przekracza

3% produktu krajowego brutto a dług

publiczny - 60% produktu krajowego brutto. Oprócz tego, poziom inflacji w takim pa

stwie musi by

nie wy

szy ni

o 1,5 punktu procentowego, a poziom długoterminowych stóp procentowych nie

szy ni

o 2 punkty procentowe od tych, jakie

rednio reprezentuj

trzy kraje członkowskie o

najwi

kszej stabilno

ci cen (najni

szej inflacji). Kraj aspiruj

cy do strefy euro musi przez dwa lata

przed terminem przyj

cia euro spełnia

dodatkowo kryterium stabilno

ci kursowej, czyli waluta tego

kraju nie mo

e by

zdewaluowana lub zrewaluowana, a jej odchylenia kursowe nie mog

przekracza

+/- 15%.

♦

Spełnienie tych kryteriów nie jest mo

liwe bez prawidłowego funkcjonowania banku centralnego jako

stra

nika pieni

dza w danym pa

stwie.

EMU  (Economic  and  Monetary  Union,  European  Monetary  Union)  –  Europejska  Unia  Monetarna,
składowa  Unii  Gospodarczej  i  Walutowej,  została  faktycznie  wprowadzona  z  dniem  1  stycznia  1999
roku.

♦

Jedena

cie krajów Unii Europejskiej przyj

ło zamro

enie kursów wymiany swoich walut narodowych

wzgl

dem wspólnej waluty euro oraz zrzekło si

prawa dodatkowej emisji pieni

dza na rzecz

Europejskiego Banku Centralnego z siedzib

we Frankfurcie nad Menem. Z t

dat

zacz

ła

funkcjonowa

wspólna waluta euro, ale tylko w formie bezgotówkowej.

♦

Od 1 stycznia 2002 roku euro zast

piło b

ce w obiegu banknoty i monety walut narodowych.

♦

Jedena

cie pa

stw, które od pocz

tku przyst

piły do Unii to Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania,

Holandia, Belgia, Finlandia, Portugalia, Austria, Irlandia oraz Luksemburg. Grecja doł

czyła do strefy

euro w 2001 roku, kiedy to zacz

ła spełnia

wymagane kryteria, a Wielka Brytania, Szwecja i Dania

odło

yły decyzj

o przyj

ciu euro. Doł

czały kolejne kraje: Słowenia, Malta i Cypr, a po wej

ciu

Słowacji od 01.01.2009 strefa euro b

dzie liczyła 16 krajów.

ERM2 (Exchange Rate Mechanism) - Mechanizm Kursów Walutowych 2 - od 1999 roku, w zwi

zku z

wprowadzeniem euro, jedena

cie walut Unii Europejskiej ma wzgl

dem siebie kursy sztywne, czyli

adne wahania nie mog

mie

miejsca, a waluty krajów strefy euro stały si

w zasadzie lokalnymi

formami wspólnej waluty.

♦

Mechanizm okre

lany mianem ERM2, słu

y kształtowaniu kursów walutowych mi

dzy krajami Unii

Europejskiej, które nie weszły do Europejskiej Unii Monetarnej od pocz

tku. Uczestnictwo w ERM2

jest dobrowolne, jednak

e pa

stwo chc

ce przył

czy

do Europejskiej Unii Monetarnej musi

przedtem nale

do ERM2 przynajmniej przez dwa lata.

♦

W ERM2 euro zast

piło mark

niemieck

w roli waluty-kotwicy, utrzymano 15% granice waha

, a

Europejski Bank Centralny mo

e przychodzi

z pomoc

walutom, które znalazły si

pod presj

spekulacyjn

3. INSTRUMENTY BANKU CENTRALNEGO

•

rednie - oddziaływanie na czynniki popytowo - poda

owe na rynkach finansowych, kreowan

przez ten rynek płynno

ść

oraz cen

pieni

dza, tj. wysoko

ść

stóp procentowych:

operacje otwartego rynku,

operacje na papierach warto

ciowych emitowanych przez banki centralne,

interwencje na rynku walutowym,

rezerwy obowi

zkowe i depozyty specjalne - na pograniczu instrumentów bezpo

rednich i

rednich,

•

bezpo

rednie - oddziaływanie na poda

pieni

dza i kredytu oraz poziom stóp procentowych poprzez

odgórne narzucanie ogranicze

i zakazów:

pułapy kredytowe,

wymagania co do płynno

ci,

wymagania co do struktury aktywów i pasywów,

kredyt refinansowy i jego pochodne,

•

perswazja moralna - nieformalne ustne sugestie, naciski,

•

kryterium doboru instrumentów finansowych - adekwatno

ść

, elastyczno

ść

, efektywno

ść

- zale

y od

konkretnych warunków gospodarczych,

4. POMIAR PIENI

DZA

W bankowo

ci mo

na wyró

dwa zasadnicze podej

cia do pomiaru pieni

dza.

♦

podej

cie transakcyjne - istot

pieni

dza jest tylko i tylko to, co w sposób powszechny,

nieodwołalny i natychmiastowy mo

e by

wykorzystane jako

rodek płatniczy przy zakupie towarów i

usług. Podkre

la si

e to wła

nie jest zasadnicza ró

nica mi

dzy pieni

dzem a innymi aktywami

finansowymi.

♦

podej

cie płynno

ciowe - wychodzi z zało

enia,

e ró

ne aktywa mog

spełnia

funkcje pieni

dza,

li charakteryzuj

odpowiedni

płynno

. Najwi

ksz

płynno

odznacza si

gotówka i

depozyty a’vista, nieco mniejsz

- depozyty terminowe, mniejsz

-bony skarbowe i obligacje, jeszcze

mniejsz

- inne papiery warto

ciowe, najmniejsz

- tzw. aktywa niefinansowe (samochody,

domy, grunty itp.).

Podej

cie płynno

ciowe jest podstaw

stosowanej w bankowo

ci kategoryzacji pieni

dza, w której

wyst

puj

nast

puj

ce agregaty pieni

ęż

ne:

♦

Agregat pieni

ęż

ny M0, czyli pieni

dz banku centralnego (zwany równie

baz

monetarn

oraz

pieni

dzem wielkiej mocy).

M0 obejmuje gotówk

(banknoty i monety) w obiegu oraz

rodki pieni

ęż

ne na rachunkach

banków komercyjnych w banku centralnym (tzw. pieni

dz rezerwowy lub rezerwy pieni

ęż

banków, w skład których wchodz

zarówno rezerwy obowi

zkowe, jak i rezerwy dobrowolne).

Cech

agregatu M0 jest to, i

bank centralny mo

e w sposób bezpo

redni kształtowa

jego

wielko

ść

;

♦

Agregat pieni

ęż

ny M1, czyli pieni

dz transakcyjny, którego cech

jest mo

liwo

ść

natychmiastowego

wykorzystania dla dokonania transakcji i realizowania płatno

ci za towary i usługi, dokonywania

transferów pieni

ęż

nych itp.

M1 obejmuje warto

ść

banknotów i monet znajduj

cych si

w obiegu oraz stan

rodków

pieni

ęż

nych ludno

ci i podmiotów gospodarczych na rachunkach typu a’vista, rachunkach

bie

żą

cych, rachunkach czekowych itp., czyli takich, na podstawie których mo

na wystawia

czeki, dokonywa

przelewów itp., w celu natychmiastowego realizowania płatno

ci.

Jest to agregat pieni

ęż

ny odznaczaj

cy si

najwy

szym stopniem płynno

ci w

ród stosowanych

agregatów pieni

ęż

nych, obejmuj

cych aktywa finansowe b

ce w posiadaniu ludno

ci i

podmiotów gospodarczych;

♦

Agregat pieni

ęż

ny M2, czyli wielko

ść

agregatu M 1 powi

kszonego o depozyty krótkoterminowe oraz

stan

rodków na rachunkach oszcz

dno

ciowych, a tak

e inne instrumenty finansowe, np. weksle,

bony pieni

ęż

ne o charakterze krótkoterminowym. Płynno

ść

rodków finansowych obejmowanych t

kategori

pieni

dza jest mniejsza ani

eli w odniesieniu do M 1;

♦

Agregat pieni

ęż

ny M3, jest to tzw. szeroka kategoria pieni

dza, obejmuj

ca wielko

ść

M2 plus

depozyty, obligacje i inne papiery warto

ciowe

rednio- i długoterminowe, które spełniaj

kryteria

zakwalifikowania do "pieni

dza". Jest to najmniej "płynna" kategoria pieni

dza.

Poszczególne pa

stwa ró

dzy sob

kryteriami kwalifikowania konkretnych instrumentów

depozytowych do przedstawionych wy

ej agregatów pieni

ęż

nych. W niektórych z pa

stw wyst

puj

jeszcze szersze agregaty pieni

ęż

ne, a mianowicie M4, b

pod nazw

L (Liquidity). Na przykład w

Stanach Zjednoczonych L obliczane jest jako M3 plus inne aktywa płynne, takie jak terminowe
eurodolary, b

ce w posiadaniu obywateli USA rezyduj

cych za granic

, akcepty bankowe, papiery

handlowe i pozostałe płynne walory.

Wraz z rozwojem instrumentów i rynków finansowych nast

puje stały rozwój definicji pieni

dza, co nie

ułatwia ani pomiaru zjawisk pieni

ęż

nych, ani nawet pełnej ich identyfikacji. Okoliczno

ść

ta rzutuje

równie

na skuteczno

ść

polityki pieni

ęż

nej. Od niedawna banki centralne posługuj

w swej

działalno

ci kilkoma kategoriami pieni

dza uznaj

e badanie ka

dej z kategorii M1, M2, M3

dostarcza informacji na temat istotnych, szczególnych aspektów rozwoju sytuacji gospodarczej kraju.
Natomiast dla celów prezentacyjnych z reguły stosowane było M2 (poza Wielk

Brytani

, gdzie

wykorzystywano M3), jako najbardziej "komunikatywne" w anonsowaniu społecze

stwu ilo

ciowych