1
Uwagi prowadzącego ćwiczenie:
Wykaz przyrządów znajdujących się na stanowiskach
Lp.
Nazwa przyrządu
Typ
Producent
1
2
3
4
5
6
INSTYTUT SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH
WYDZIAŁ ELEKTRONIKI WAT
Zakład Systemów Informacyjno-Pomiarowych
Laboratorium Miernictwa Elektronicznego 2
Ćwiczenie 1
Temat: OSCYLOSKOPY CYFROWE
Grupa:
Data wykonania ćwiczenia:
..................................................................
Zespół w składzie:
1.
2.
3.
Data oddania sprawozdania:
..................................................................
Ocena:
..................................................................
Prowadzący ćwiczenie:
..................................................................
2
1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA BADANEGO OSCYLOSKOPU.
Oscyloskopy cyfrowe mogą pracować przy sterowaniu bezpośrednim (ręcznym) lub zdalnym ( np. sterowanie
za pomocą komputera). Ćwiczenie nie obejmuje zagadnień związanych ze sterowaniem zdalnym oscyloskopu.
Sterowanie bezpośrednie pracą oscyloskopu odbywa się za pomocą klawiszy i pokręteł umieszczonych na płycie
czołowej.
1.1. Widok płyty czołowej oscyloskopu.
Oznaczenia:
1 – ekran,
2 – klawisze menu ekranowego,
3 – blok kanałów odchylania pionowego,
4 – blok kanału odchylania poziomego (podstawy
czasu),
5 – blok kanału wyzwalania,
6 – pokrętło wielofunkcyjne,
7 – klawisze menu,
8 – klawisze sterowania akwizycją,
9 – źródło sygnału do kompensacji sondy
pomiarowej,
10 – wejście sygnału wyzwalania zewnętrznego,
CH1, CH2 – wejścia kanałów odchylania
pionowego.
1.2. Widok ekranu i rodzaje wyświetlanych informacji.
10
6
8
9
CH1 CH2
1
2
3
4
5
7
Paramerty wyzwalania
D
t
Parametry kanałów Y
Stan akwizycji
[~~~~~~~~~~~~~~~~~]
Pozycja okna
przebiegu w pamięci
Ekran
8
12 dz.
Menu
e
kr
ano
we
3
Włączyć zasilanie oscyloskopu. Na podstawie obserwacji płyty czołowej przyrządu, ekranu oraz wskazówek
prowadzącego sporządzić wykaz podstawowych parametrów oscyloskopu.
Typ oscyloskopu
Liczba kanałów
Zakres współczynnika napięcia [V/dz]
Zakres współczynnika czasu [s/dz]
Źródła napięcia wyzwalania
Rodzaje wyzwalania podstawy czasu (Sweep)
Rodzaje sprzężenia toru Y
Pasmo częstotliwości toru Y
2. PRACA AUTOMATYCZNA OSCYLOSKOPU.
2.1. Układ pomiarowy
2.2. Pomiary
Połączyć układ zgodnie ze schematem z p. 2.1.
Do oscyloskopu doprowadzić napięcie sinusoidalne o częstotliwościach podanych w tabeli i różnych
amplitudach (U
1
U
2
U
3
).
W polu „RUN CONTROL” nacisnąć przycisk [AUTO] – automatyczne skalowanie.
Zapisać wartości współczynników odchylania pionowego D
y
[V/dz] i poziomego D
t
[jednostka czasu/dz],
wysokość oscylogramu H [dz] oraz liczbę pełnych cykli napięcia (n) widocznych na ekranie.
Naszkicować oscylogram (wybrany).
f
kHz
f
1
= 0,1
f
2
= 1,5
f
3
= 17
U
V
U
1
=
U
2
=
U
3
=
D
Y
V/dz
D
t
…s/dz
H
dz
n
−
CH 1
Generator
funkcyjny
Oscyloskop cyfrowy
typ: DS1052E
4
3. POMIARY WYBRANYCH PARAMETRÓW OBSERWOWANYCH PRZEBIEGÓW
3.1. Układ pomiarowy
Układ pomiarowy jak w punkcie 2.1.
3.2. Pomiary
Do oscyloskopu doprowadzić sygnał prostokątny o następujących parametrach: U
pp
5 V, f
1 kHz.
Zmierzyć odpowiednie parametry badanego sygnału metodami podanymi w tabeli.
A) Wykorzystanie współczynników D
y
i D
t
W polu „RUN CONTROL” nacisnąć przycisk [AUTO].
Pokrętłem [SCALE] w polu „HORIZONTAL” dobrać odpowiedni współczynnik podstawy czasu (D
t
).
B) Pomiary automatyczne
W polu „RUN CONTROL” nacisnąć przycisk [AUTO].
W polu „MENU” nacisnąć przycisk [Measure],
- w menu ekranowym przyciskiem [Source] wybrać – „CH1”,
- nacisnąć przycisk [Voltage] i wybrać V
pp
– pomiar U
pp
,
- nacisnąć przycisk [Time] i pokrętłem wielofunkcyjnym wybrać „Period” lub „+Width” (okres lub czas trwania
impulsu), nacisnąć pokrętło w celu zaakceptowania wyboru.
Wynik pomiaru pojawi się na dole ekranu.
C) Pomiary z użyciem kursorów
W polu „RUN CONTROL” nacisnąć przycisk [AUTO].
W polu „MENU” nacisnąć przycisk [Cursor],
- w menu ekranowym nacisnąć przycisk [Mode] i pokrętłem wielofunkcyjnym wybrać „Manual”,
- nacisnąć przycisk [Source] i wybrać „CH1”,
- nacisnąć przycisk [Type] i wybrać „X” – linie pionowe (pomiary czasu) lub „Y” linie poziome (pomiary
napięcia),
- ustawić kursory w odpowiednich pozycjach za pomocą pokrętła wielofunkcyjnego.
Wyniki pomiarów wyświetlane są prawym górnym rogu ekranu.
Sposób pomiaru
T [
s]
t
+
[
s]
U
pp
[V]
Wykorzystanie współczynników D
y
i D
t
Pomiar automatyczny
Użycie kursorów
Oznaczenia:
T – okres powtarzania impulsów,
t
– czas trwania impulsu (część dodatnia),
U
pp
– napięcie międzyszczytowe.
4. POMIAR CZĘSTOTLIWOŚCI PRÓBKOWANIA
4.1. Układ pomiarowy
Układ pomiarowy jak w punkcie 2.1.
4.2. Pomiary
Do oscyloskopu doprowadzić sygnał sinusoidalny o częstotliwościach podanych w tabeli.
Wykonać następujące operacje:
- w polu „RUN CONTROL” nacisnąć przycisk [AUTO],
- w polu [MENU] nacisnąć przycisk [Displey],
- w „menu” ekranowym nacisnąć przycisk [Type] i wybrać [Dots],
- w polu „RUN CONTROL” nacisnąć przycisk [RUN/STOP],
- regulując pokrętłem „SCALE” w polu „HORIZONTAL” zmniejszać wartość współczynnika czasu do
pojawienia się na ekranie oscylogramu składającego się z punktów.
Metodą kursorów (opisaną w p.3.2.C) zmierzyć przedział czasu „
t” między najbliższymi punktami (jest to
okres próbkowania). Odwrotność „
t” jest częstotliwością próbkowania „f
S
”.
Powyższe operacje powtórzyć dla pozostałych częstotliwości.
5
Częstotliwość napięcia
wejściowego
f
50 Hz
2 kHz
50 kHz
200 kHz
1 MHz
Zmierzona częstotliwość
próbkowania
f
S
Pasmo częstotliwości
oscyloskopu
f
Na podstawie pomiarów f
S
obliczyć pasmo częstotliwości toru „Y” oscyloskopu z zależności:
f
½ f
S
.
Wyjaśnić otrzymane wyniki pomiarów.
5. WYKORZYSTANIE „OPÓŹNIONEJ" PODSTAWY CZASU („LUPY CZASOWEJ")
DO POMIARU PARAMETRÓW SYGNAŁÓW IMPULSOWYCH.
5.1. Układ pomiarowy
5.2. Pomiary
Podłączyć do badanego oscyloskopu sygnał pomiarowy o zadanych w tabeli parametrach.
Praca z „opóźnioną” podstawą czasu („lupą czasową”) wymaga wykonania następujących operacji:
- w polu „HORIZONTAL” nacisnąć przycisk [MENU],
- w „menu” ekranowym nacisnąć przycisk [Delayed] – wybrać [ON],
- pokrętłem [SCALE] w polu „HORIZONTAL” wybrać odpowiednią wartość współczynnika „opóźnionej”
podstawy czasu,
- pokrętłem przesuwu poziomego ustawić „lupę czasową” na odpowiedni fragment badanego napięcia.
Naszkicować uzyskany oscylogram i zmierzyć (dowolną metodą) podane w tabeli parametry obserwowanego
przebiegu.
f
i
oraz t
i
ustawione przez prowadzącego
Pomiary
T
i
=
t
i
=
t
n
=
t
o
=
Oznaczenia:
T
i
– okres powtarzania impulsów zmierzony oscyloskopem,
t
i
– czas trwania impulsu zmierzony oscyloskopem,
t
n
– czas narastania zbocza impulsu zmierzony oscyloskopem,
t
o
– czas opadania zbocza impulsu zmierzony oscyloskopem.
Omówić zalety i wady obserwacji sygnałów napięciowych przy wykorzystaniu „opóźnionej” podstawy czasu.
CH 1
Generator
impulsów
prostokątnych
Oscyloskop
cyfrowy
6
6. WYKORZYSTANIE JEDNORAZOWEGO CYKLU AKWIZYCJI (JEDNOKROTNEJ
PODSTAWY CZASU)
6.1. Układ pomiarowy jak w p. 5.1.
6.2. Pomiary
Obserwacja impulsów jednokrotnych wymaga wykonania następujących operacji:
- generator impulsów prostokątnych: praca zewnętrzna,
- zakres czasu trwania impulsów: zgodnie z tabelą,
- regulator płynny czasu trwania impulsów: położenie środkowe,
- pokrętłem [SCALE] w polu „HORIZONTAL” wybrać odpowiednią wartość współczynnika podstawy czasu,
- w polu „TRIGGER” nacisnąć przycisk [MENU],
- w „menu” ekranowym nacisnąć przycisk [Sweep] – regulując pokrętłem wielofunkcyjnym wybrać [Single],
- w polu „RUN CONTROL” nacisnąć przycisk [RUN/STOP],
- wyzwolić generator przyciskiem „ręczne”,
- zmierzyć czas trwania i amplitudę impulsu.
Przy kolejnych pomiarach dobierać odpowiednią wartość współczynnika podstawy czasu.
Zakres czasu trwania impulsów
ustawiony na generatorze
t
i osc.
- czas trwania impulsu
zmierzony oscyloskopem
U
i
– amplituda impulsu zmierzona
oscyloskopem
500ms
50ms (200ms
20ms)
50ms
5ms (20ms
2ms)
5ms
500
s (2ms
200
s)
500
s
50
s (200
s
20
s)
50
s
5
s (20
s
2
s)
5
s
500ns (2
s
200ns)
500ns
25ns (200ns
10ns)
Dla najkrótszego impulsu (zakres 500ns
25ns (200ns
10ns) narysować oscylogramy badanego sygnału przy
włączonej i wyłączonej funkcji wygładzającej.
Wymaga to wykonania następujących operacji:
- w polu [MENU] nacisnąć przycisk [Displey],
- w „menu” ekranowym nacisnąć przycisk [Type] i wybrać [Vectors] lub [Dots].
Vectors – włączona funkcja wygładzająca
Dots - wyłączona funkcja wygładzająca
Na podstawie powyższych pomiarów i obserwacji:
- skomentować otrzymane wyniki pomiarów i oscylogramy,
- wyjaśnić różnice występujące między oscylogramami.
7
7. WYKORZYSTANIE PAMIĘCI W OSCYLOSKOPIE.
7.1. Układ pomiarowy.
7.2. Pomiary
Wykorzystując wewnętrzną pamięć oscyloskopu zapamiętać trzy sygnały (o różnych parametrach czasowych
i napięciowych) podane kolejno na wejście CH1.
Po ustawieniu oscylogramu wykonać następujące operacje:
- w polu [MENU] nacisnąć przycisk [STORAGE],
- w „menu” ekranowym nacisnąć przycisk [Internal] i pokrętłem wielofunkcyjnym wybrać żądaną komórkę
pamięci wewnętrznej,
- nacisnąć przycisk [Save] aby zapisać ustawiony przebieg,
Takie same operacje wykonać dla dwóch kolejnych przebiegów.
Odłączyć przewód pomiarowy od oscyloskopu.
W celu odtworzenia zapisanego przebiegu, po wyborze odpowiedniej komórki pamięci, w „menu” ekranowym
nacisnąć przycisk [Load].
W celu skasowania zapisanego przebiegu, w „menu” ekranowym nacisnąć przycisk [Delete].
Narysować odpowiednie oscylogramy i zmierzyć podane parametry.
Parametry napięcia
ustawione
na generatorze
Włączona
pamięć
Oscylogram
Pomiary
T ≈
U
pp
≈
Int 00
T =
U
pp
=
T ≈
U
pp
≈
Int 01
T =
U
pp
=
T ≈
U
pp
≈
Int 02
T =
U
pp
=
CH 1
Generator
funkcyjny
Oscyloskop
cyfrowy
8
8. ZASTOSOWANIE OSCYLOSKOPU CYFROWEGO DO OBSERWACJI I POMIARÓW
PRZEBIEGÓW WOLNOZMIENNYCH.
8.1. Układ pomiarowy
8.2. Pomiary
Parametry badanych sygnałów:
- napięcie sinusoidalne,
- f
1
1 Hz, f
2
0,1 Hz,
- U
pp
– dowolne.
Zadanie powyższe wykonać metodą rejestracji pojedynczej oraz z wykorzystaniem trybu „przewijania”.
A) Wykorzystanie rejestracji pojedynczej wymaga wykonania następujących operacji:
- w polu „TRIGGER” nacisnąć przycisk [MENU],
- w „menu” ekranowym nacisnąć przycisk [Sweep] – regulując pokrętłem wielofunkcyjnym wybrać [Single],
- dobrać odpowiedni współczynnik czasu i odchylania,
- w polu „RUN CONTROL” nacisnąć przycisk [RUN/STOP] – podstawa czasu gotowa do wyzwolenia.
Narysować odpowiednie oscylogramy i zmierzyć (dowolną metodą) podane w tabelach parametry.
Sinusoida
f = 1 Hz
Pomiary
f = 0,1 Hz
Pomiary
T =
U
pp
=
T =
U
pp
=
Fala trójkątna
f = 1 Hz
Pomiary
f = 0,1 Hz
Pomiary
T =
U
pp
=
T =
U
pp
=
Fala prostokątna
f = 1 Hz
Pomiary
f = 0,1 Hz
Pomiary
T =
U
pp
=
T =
U
pp
=
CH1
Generator
funkcyjny
Oscyloskop
cyfrowy
9
B) Wykorzystanie trybu „przewijania” wymaga wykonania następujących operacji:
- w polu „HORIZONTAL” nacisnąć przycisk [MENU],
- w „menu” ekranowym nacisnąć przycisk [Time Base] - regulując pokrętłem wielofunkcyjnym wybrać [Roll],
- dobrać odpowiedni współczynnik czasu i odchylania,
- nacisnąć przycisk [RUN/STOP] w celu zatrzymania przebiegu.
Narysować odpowiednie oscylogramy i zmierzyć (dowolną metodą) podane w tabelach parametry.
Sinusoida
f = 1 Hz
Pomiary
f = 0,1 Hz
Pomiary
T =
U
pp
=
T =
U
pp
=
Fala trójkątna
f = 1 Hz
Pomiary
f = 0,1 Hz
Pomiary
T =
U
pp
=
T =
U
pp
=
Fala prostokątna
f = 1 Hz
Pomiary
f = 0,1 Hz
Pomiary
T =
U
pp
=
T =
U
pp
=
10
Sprawozdanie z ćwiczenia powinno zawierać:
1) Protokół pomiarowy z wypełnionymi tabelami.
2) Przykłady obliczeń do każdego punktu pomiarowego.
3) Wymagane wykresy (odpowiednio opisane).
4) Porównanie wyników pomiarów z danymi technicznymi.
5) Własne wnioski, spostrzeżenia i uwagi wynikające z przeprowadzonych pomiarów i obserwacji.
Przykładowe pytania kontrolne:
1
Oscyloskop cyfrowy: budowa, działanie, zadania poszczególnych bloków.
2
Metody próbkowania stosowane w oscyloskopach cyfrowych.
3
Podstawowe parametry charakterystyczne dla oscyloskopów cyfrowych.
4
Metody pomiaru napięcia i czasu stosowane w oscyloskopach cyfrowych.
5
Sondy pomiarowe oscyloskopów elektronicznych.
Literatura dodatkowa:
1) A.Chwaleba, M.Poniński, A.Siedlecki, „Metrologia elektryczna”, Wyd. 5, 6, 7, 8, 9 WNT, 1996r, 1998r,
2000r, 2003r, 2007r.
2) J. Parchański „Miernictwo elektryczne i elektroniczne” W S i P 1991r.
3) J. Rydzewski „Pomiary oscyloskopowe” WNT, 1994r
4) M. Stabrowski "Miernictwo elektryczne : cyfrowa technika pomiarowa "
Ofic. Wyd. Politechniki Warszawskiej 1994r.
5) M. Stabrowski. „Cyfrowe przyrządy pomiarowe”, Wyd. PWN, 2002.