background image

Tablica 9 

ś

ydzi w II Rzeczypospolitej. Gospodarka  

 

 

Fabryka 

pałac 

Izraela 

Kalmanowicza  Poznańskiego 
w  Łodzi,  XIX  w.  W  latach 
1860-1880 

kilkadziesiąt 

zasymilowanych 

rodzin 

Ŝ

ydowskich  stworzyło  wielkie 

fortuny.  ChociaŜ  firma  I.  K. 
Poznański  w  1928  zatrudniała 
10  tys.  osób,  to  Ŝydowscy 
przemysłowcy 

okresu 

międzywojennego 

nie 

powtórzyli  sukcesów  z  końca 
ubiegłego stulecia.  
 

 

Kram  na  Rynku  w  Gorlicach, 
1932. 

Niektóre 

zawody 

rzemieślnicze, 

takie 

jak 

perukarze, 

kapelusznicy, 

szewcy  czy  złotnicy  były 
zdominowane 

niemal 

wyłączne 

przez 

ś

ydów. 

Warsztaty 

rzemieślnicze 

dawały  skromne  utrzymanie 
jednej 

trzeciej 

ludności 

Ŝ

ydowskiej.  

 

 

 

Drukarz 

Ŝ

ydowski. 

drukarstwie  śydzi  odgrywali 
istotną rolę.  
 

 

Szyldy  sklepów  i  warsztatów 
na  ulicy  Lubartowskiej  w 
dzielnicy  Ŝydowskiej  Lublina. 
ChociaŜ  wśród  ogólnej  liczby 
właścicieli  przedsiębiorstw  i 
firm rzemieślniczych w Polsce 
udział 

ś

ydów 

przekraczał 

20%,  to  jednak  tylko  co 
dziesiąty 

zakład 

zatrudniał 

więcej niŜ 10 pracowników.  
 

 

Leopold  Gottlieb,  Portret  dra 
Bernarda  Kupczyka  (1870-
1941)

Dla 

ś

ydów, 

pozbawionych 

praktycznie 

moŜliwości  zrobienia  kariery 

 

Stragan  Ŝydowski  na  ulicy  Mostowej 

Warszawie, 

1937. 

Obszarami 

głównej  aktywności  ekonomicznej 
ludności 

Ŝ

ydowskiej 

II 

Rzeczypospolitej  był  handel,  finanse  i 
ubezpieczenia  (prawie  60%)  oraz  w 
mniejszym stopniu rzemiosło i usługi.  
 
Kryzys gospodarczy w okresie 
międzywojennym dotknął wszystkich 
obywateli, ale najbardziej dał się we 
znaki drobnym kupcom i 
rzemieślnikom, wśród których dwie 
trzecie stanowili śydzi. Udział 
ludności Ŝydowskiej był znaczny takŜe 
w przemyśle odzieŜowo - skórzanym 
(50 %) i handlu detalicznym (70 %). 
ś

ydzi - naród miejski - mieszkali nie 

tylko w duŜych miastach, gdzie 
stanowili ponad jedną trzecią ogółu 
mieszkańców, ale równieŜ w małych 
miasteczkach, w których często 
tworzyli większość.  
 
Sukcesy przedsiębiorstw Ŝydowskich 
nie były częste, większość Ŝyła w 
biedzie. Wielu śydów dostrzegało 
zatem, Ŝe szansę na lepsze Ŝycie daje 
wykształcenie. Popularne wśród 
młodzieŜy Ŝydowskiej były studia 
prawnicze i medyczne, po których 
moŜna było otworzyć prywatną 
praktykę.  

Page 1 of 2

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel09.html

background image

 
 
 
 

    

    

  

Jarmark 

Rokitnie 

Wołyńskim 

na 

Kresach 

Wschodnich. 

Ponad 

jedna 

trzecia  ludności  Ŝydowskie 
utrzymywała  się  z  handlu. 
ś

ydzi  dominowali  w  handlu 

obnośnym  i  obwoźnym,  w 
handlu  hurtowym  ich  pozycja 
była słabsza.  
 

urzędniczej,  korzystne  było 
praktykowanie 

wolnych 

zawodów: 

lekarza 

(56%), 

adwokata i notariusza (33%).  
 

 

Dr  Natan  Lowenstein  (zm. 
1932),  przedstawiciel  palestry 
lwowskiej, 

poseł 

do 

parlamentu  austriackiego,  a  w 
niepodległej  Polsce  do  Sejmu 
Ustawodawczego.  
 

 

 

Leopold  Julian  Kronenberg  (1849-
1937),  finansista,  prezes  wielkiego 
Banku  Handlowego  w  Warszawie  do 
1926  (załoŜonego  przez  jego  ojca 
Leopolda), 

współzałoŜyciel 

Filharmonii  Warszawskiej.  Pochodził 
z  rodziny  zasymilowanych  śydów 
wyznania augsbursko-ewangelickiego.  

Page 2 of 2

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel09.html