Finanse!

Miejsce i znaczenie rynku finansowego w globalnej gospodarce.

Przez globalną gospodarkę rozumiemy rosnące powiązania gosp. i finansowe
odzwierciedlające się wzrostem obrotów handlowych, przepływem ludzi i kapitałow.

Proces globalizacji- to efekt wzrostu powiązań pomiędzy obywatelami, organizacjami w tym
przedsię., jednostkami admin. i państwami. Przy czym ten wzrost powiązań ma charakter
asymetryczny. Co oznacza, że jednostki duże i silne zwłaszcza kapitałowo domunijaće z
czasem dominują nad jednostkami słabszymi.

Plusy i minusy procesu globalizacji

Plusy

Minusy



Internet, który przyśpiesza komunikację



Wyrównanie różnic rozwojowych w krajach
mniej zamożnych, zacofanych gospodarczo



Konkurencja wymusza obniżanie cen u
lokalnych producentów



Konkurencja wymusza zwiększanie jakości,
wprowadzenie innowacji



Największe zagrożenie to brak rozróżnienia
pomiędzy życiem realnym, a wirtualnym i
trudność weryfikacji wiarygodności informacji



Wzrost „wrażliwości” gospodarki narodowej na
załamania na rynkach światowych



Wypieranie małych firm z rynku przez wielkie
przedsiębiorstwa



Pogłębienie się bezrobocia

Cykl koniunkturalny i jego fazy

Wahania produkcji i zatrudnienia wokół krótkookresowego trendu. W procesie wzrostu
gospodarczego aktywność gospodarcza ulega na przemian nasileniom i załamaniom; cykl gospodarczy
to inaczej okres pomiędzy jednym a drugim załamaniem; składa się on z czterech faz:

1) kryzysu (recesji) - produkcja i ceny spadają, rośnie

bezrobocie

;

2) depresji (dna) - stabilizacja produkcji i cen na niskim poziomie, wysokie bezrobocie;
3) ożywienia - wzrost produkcji i cen, spadek bezrobocia;
4) rozkwitu (szczytu, boomu) - stabilizacja produkcji i cen na wysokim poziomie, pełne zatrudnienie;

Cykl gospodarczy może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, przy czym skala produkcji, cen i
bezrobocia może być zróżnicowana; państwo może podejmować pewnie działania na rzecz
złagodzenia wahań koniunkturalnych i łagodzenia ich skutków; noszą one nazwę

interwencjonizmu

państwowego.Za przyczynę występowania cykli gospodarczych uznaje się najczęściej
wahania w

działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw.

Zewnętrzne uwarunkowania decyzji finansowych

Ograniczenia zewnętrzne są niezależne od przedsiębiorcy. Do uwarunkowań tych np. związanych z
dość częstą zmianą przepisów prawa gospodarczego, zarządca zmuszony jest na bieżąco
dostosowywać się. Ograniczenia zewnętrzne, jakie menedżer powinien na bieżąco uwzględniać przy
podejmowaniu decyzji zarówno produkcyjnych jak i finansowych, dotyczą m.in.: koniunktury
gospodarczej, inflacji, polityki fiskalnej i monetarnej państwa oraz interwencjonizmu państwowego.

Polityka finansowa, podatkowa i monetarna państwa

Polityka finansowa

- są to decyzje rządu odnośnie podatków i wydatków; działalność

państwa polegająca na wykorzystywaniu narzędzi pieniężnych do osiągania określonych
celów (powodowania zmian w gospodarce; w produkcji, inwestycjach, eksporcie,
zatrudnieniu). Podmiotem polityki finansowej jest państwo.

Uniwersalne cele polityki finansowej



wzrost gospodarczy (przyrost PKB w ujęciu realnym)



tworzenie nowych miejsc pracy



stabilizacja gospodarki (ograniczenie wahań cyklu koniunkturalnego)



konkurencyjność gospodarki



zachowanie realnej wartości pieniądza



bezpieczeństwo wewnętrzne systemu



bezpieczeństwo zewnętrzne systemu

Funkcje polityki finansowej



wspieranie makroekonomicznej stabilności gospodarki



zwiększanie efektywności gospodarki



dbanie o zachowanie sprawiedliwości społecznej

Rodzaje polityki finansowej państwa:



Polityka pieniężna ( zwana monetarną)

to część ekonomicznej polityki

państwa, obejmująca decyzje dotyczące kształtowania wartości znajdujących
się w obiegu zasobów pieniądza. Zarówno nadmierna, jak i niedostateczna
podaż pieniądza wpływa niekorzystnie na przebieg procesów gospodarczych.
Polityka pieniężna jest podstawą funkcjonowania gospodarki, dostosowywaną
do jej aktualnych wymagań.

Może mieć charakter:

- ekspansywny (łagodny) – państwo wykorzystując instrumenty polityki
pieniężnej, zwiększa podaż pieniądza w celu pobudzenia popytu globalnego,
wzrostu dochodu narodowego i zatrudnienia (powstaje tu jednak realna groźba
inflacji).

- restrykcyjny (twardy) – w tej sytuacji państwo ogranicza podaż pieniądza za
pomocą narzędzi polityki pieniężnej, dążąc do zmniejszenia nadmiernego
popytu i związanego z tym wzrostu cen, czyli inflacji.

Instytucja pełniąca znacząca rolę w działaniu polityki monetarnej to bank
centralny. (W Polsce jest to Narodowy Bank Centralny) Reprezentuje on
państwo w oddziaływaniu na podaż pieniądza oraz popyt na pieniądz.
Działalność banku centralnego oraz realizacja określonych celów odbywa się
za pomocą wykorzystywania wybranych instrumentów ekonomicznych i
administracyjnych.



Polityka podatkowa państwa -

stanowi część polityki budżetowej oraz jest

integralną częścią polityki fiskalnej. Jej przedmiotem jest kształtowanie systemu i
metod podatkowych w celu zapewnienia dochodów budżetowi państwa na realizację
zadań. Polityka podatkowa to ogół decyzji państwa w zakresie opodatkowania
obywateli i przedsiębiorstw. Jej istotnym elementem jest dążenie do osiągnięcia

wysokiej efektywności w ściąganiu podatków. Wymaga ona rozstrzygnięcia
problemów podatkowych, które decydują o jej treści i kierunkach.

Cele polityki podatkowej :



fiskalny - dostarczenie jak najwyższych dochodów przy jak najniższych kosztach poboru oraz nie
powodując ujemnych skutków ubocznych



gospodarcze - zapewnienie jak najlepszego rozwoju gospodarczego przy zachowaniu
określonych wpływów podatkowych do budżetu państwa



społeczne - zapewnienie społeczeństwu odpowiednich warunków bytowych przy zachowaniu
określonych wpływów podatkowych do budżetu państwa

Budżet państwa i dług publiczny.

Budżet państwa stanowi najważniejszą część dochodów i wydatków sektora finansów publicznych.
Jest to roczny plan dochodów i wydatków instytucji szczebla centralnego (tzn. instytucji rządowych),
nazywany też często planem finansowym państwa.

Budżet państwa uchwalany jest corocznie przez parlament w formie Ustawy Budżetowej. Według
Konstytucji RP jest to jedyna ustawa, w stosunku do której prezydent nie ma prawa veta. Specjalną
rolę Ustawy Budżetowej w systemie prawnym RP umacnia również fakt, że w przypadku jej
nieuchwalenia w odpowiednim czasie prezydent ma prawo rozwiązać parlament i ogłosić
przedterminowe wybory. Ustawa budżetowa uznawana jest za najważniejszy po konstytucji akt
prawny również w innych krajach OECD.

Budżet państwa składa się z:



założeń makroekonomicznych, stanowiących (wraz z założeniami co do wysokości stawek
podatkowych) podstawę do prognozowania dochodów i wydatków;



dochodów budżetu państwa, a więc prognozowanych wpływów z tytułu podatków bezpośrednich,
podatków pośrednich, opłat celnych oraz innych dochodów (w tym m.in. wpłat z zysku banku
centralnego, dywidendy z przedsiębiorstw państwowych, wpłat z budżetu Unii Europejskiej);



wydatków budżetu państwa, czyli planowanych wydatków na płace pracowników administracji
państwowej, zakup towarów i usług, obsługę zadłużenia Skarbu Państwa (długu
publicznego powstałego w wyniku emisji skarbowych papierów wartościowych i zaciągnięcia przez
instytucje rządowe kredytów i zobowiązań), subwencje i dotacje do innych jednostek i szczebli
sektora publicznego oraz do przedsiębiorstw, transfery do gospodarstw domowych, wydatki
majątkowe (głównie inwestycje publiczne);



przewidywanego wyniku budżetu państwa (w przypadku wyższych wydatków niż dochodów
deficytu budżetowego, w odwrotnej sytuacji nadwyżki budżetowej);



sposobów sfinansowania deficytu budżetu (upoważnienie rządu do emisji skarbowych papierów
wartościowych, zaciągania kredytów, realizacji przewidywanych dochodów z tytułu prywatyzacji)
państwa lub rozdysponowania nadwyżki budżetowej.

Dług publiczny, dług państwowy, suma nie spłaconych przez rząd lub in. związki publicznoprawne
zobowiązań zarówno wobec wierzycieli krajowych, jak i zagranicznych. Zobowiązania te mogą mieć
charakter krótko- (do 1 roku), średnio- (do 10-15 lat) lub długoterminowy (powyżej 15 lat).

Główną przyczyną powstawania długu publicznego jest kumulowanie się występujących w kolejnych
latach deficytów budżetowych, na sfinansowanie których wymienione instytucje emitują papiery
wartościowe (np. obligacje, bony, weksle) lub zaciągają kredyty i pożyczki.

Elementami długu publicznego mogą być również kredyty zaciągane przez skarb państwa lub
instytucje władzy terytorialnej na inwestycje infrastrukturalne lub produkcyjne, salda
międzypaństwowych rozliczeń majątkowych, dotacje, odszkodowania za wywłaszczone mienie (np. w
związku z nacjonalizacją niektórych dziedzin gospodarowania), odszkodowania wojenne i in.

Wierzycielami krajowego długu publicznego mogą być krajowe instytucje finansowe, in. podmioty
gospodarcze oraz osoby fizyczne. Pożyczkodawcami zagranicznymi są z reguły państwowe i
komercyjne instytucje finansowe. Zapewnienie równowagi finansów publicznych wymaga, aby długu
publiczny nie przekroczył kwoty 60% produktu krajowego brutto, koszty rocznej obsługi (spłaty rat
kapitałowych i odsetek) długu krajowego stanowiły nie więcej niż 10% rocznych wydatków budżetu
państwa, długu zagranicznego zaś nie więcej niż 25% wpływów z eksportu. Nadmierny długu
publicznego osłabia bowiem aktywność gospodarki.

W celu zmniejszenia uciążliwości długu publicznego dla budżetu i gospodarki rząd może podjąć
działania zmierzające do konwersji długu (negocjacje z wierzycielami, zwł. zagranicznymi, w sprawie
częściowego umorzenia, wydłużenia okresu spłat, obniżenia oprocentowania), ogłosić moratorium,
tzn. zawiesić okresowo obsługę długu lub repudiację, tzn. całkowicie zaniechać spłaty długu, uznać go
za niebyły.

Wartość pieniądza w czasie

Wartość pieniądza ulega zmianie w czasie. Zależnie od zachodzących procesów inflacji lub deflacji
siła nabywcza pieniądza ulega zmianie. Przy inflacji pieniądz ulega deprecjacji, czyli jego wartość
nabywcza maleje. Za tę samą sumę jednostek pieniężnych można kupić mniejszą ilość określonych
dóbr. Spowodowane jest to wzrostem cen. Przy deflacji pieniądz ulega aprecjacji. Oznacza to wzrost
wartości nabywczej pieniądza. Zmiana wartości pieniądza w czasie wiąże się również ze
zmianą kursu walut. Zmiana kursu walut może nastąpić w wyniku dewaluacji, czyli obniżenia kursu
waluty krajowej wobec walut obcych. Może również być wynikiem rewaluacji, czyli wzrostu kursu
waluty krajowej w stosunku do walut obcych. Nie bez znaczenia jest również moment postawienia
danych środków pieniężnych do dyspozycji osób z nich korzystających. Wiąże się z tym możliwość
zainwestowania danych środków na pewien czas w określone przedsięwzięcia, które powinny
przynieść określone zyski powiększające posiadane środki pieniężne.

Cele zarządzania finansami w przedsiębiorstwie.

Nadrzędnym celem funkcjonowania przedsięb. jest przetrwanie i rozwój. W wymiarze finansowym
cek ten realizowany jest poprzez wzrost wartości firmy, inwestycji dla właścicieli, czyli wzrost
czynnika kapitału.

Wzrost wartości firmy odczytamy poprzez zmianę wartości aktywów.

Cele zarządzania finansami :

1) Zysk operacyjny – maksymalizacja
2) Płynność – optymalizacja

Płynność jest to zdolność do regulowania zobowiązań w terminach ich płatności.

3) Utrzymanie decyzyjności

Współcześnie firmy dla podniesienia własnej konkurencyjności korzystają z obcych źródeł
finansowani, a to powoduję z jednej strony koszty, a z drugiej możliwość utraty decyzyjności.

4) Inwestycje (odtworzeniowe i rozwojowe)