Rozporządzenie (WE) 178/2002
• Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r.
ustanawiające ogólne zasady
i wymagania prawa żywnościowego,
powołujące Europejski Urząd
ds. Bezpieczeństwa Żywności
oraz ustanawiające procedury
w sprawach bezpieczeństwa żywności
Rozporządzenie 178/2002
•
stosuje się do wszystkich etapów produkcji,
przetwarzania i dystrybucji żywności i pasz;
•
Nie ma zastosowania do:
produkcji podstawowej na własny użytek
domowego przygotowania, obróbki lub
przechowywania do własnego spożycia.
„Żywność”
=„środek spożywczy”
• jakiekolwiek substancje lub produkty,
przetworzone,
• częściowo przetworzone lub
nieprzetworzone,
• przeznaczone do spożycia przez ludzi
lub, których spożycia przez ludzi
można się spodziewać.
„Środek spożywczy” obejmuje
• napoje, gumę do żucia
• i wszelkie substancje, łącznie z wodą,
świadomie dodane do żywności
podczas jej wytwarzania,
przygotowania lub obróbki.
„Środek spożywczy” nie obejmuje:
a) pasz;
b) zwierząt żywych, chyba że mają być
one wprowadzone na rynek do
spożycia przez ludzi;
c) roślin przed dokonaniem zbiorów;
d) produktów leczniczych;
e) kosmetyków;
„Środek spożywczy” nie obejmuje:
…
f) tytoniu i wyrobów tytoniowych;
g) narkotyków lub substancji
psychotropowych
w rozumieniu Jedynej konwencji o
środkach odurzających z 1961 r. oraz
Konwencji o substancjach
psychotropowych z 1971 r.;
h) pozostałości i kontaminantów.
Rozporządzenie 178/2002
•
cele i zasady prawa żywnościowego
•
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa
Żywności
•
procedury w sprawie bezpieczeństwa
żywności
•
system RASFF
Prawo żywnościowe
• przepisy ustawowe,
• wykonawcze
• administracyjne
• regulujące sprawy żywności w ogólności,
a jej bezpieczeństwo w szczególności,
zarówno na poziomie Wspólnoty,
jak i na poziomie krajowym;
Prawo żywnościowe…
• definicja obejmuje wszystkie etapy
produkcji, przetwarzania i dystrybucji
żywności oraz pasze produkowane dla
zwierząt hodowlanych lub używane
do żywienia zwierząt hodowlanych.
Prawo żywnościowe ma za zadanie:
1)
realizację takich celów, jak:
• wysoki poziom ochrony zdrowia i życia
ludzi,
• ochrona interesów konsumentów,
z uwzględnieniem uczciwych praktyk
w handlu żywnością,
• ochrona zdrowia i warunków życia zwierząt,
zdrowia roślin i środowiska naturalnego.
Prawo żywnościowe ma za zadanie:
2) zapewnienie swobodnego przepływu
żywności i pasz we Wspólnocie,
wyprodukowanych lub
wprowadzanych do obrotu.
Ochrona interesów konsumentów
Prawo żywnościowe
• ma na celu ochronę interesów
konsumentów
• powinno stanowić podstawę
dokonywania przez konsumentów
świadomego wyboru związanego
ze spożywaną przez nich żywnością.
Ochrona interesów
konsumentów
Ma na celu zapobieganie:
• oszukańczym lub podstępnym praktykom,
• fałszowaniu żywności,
• wszelkim innym praktykom mogącym
wprowadzić konsumenta w błąd.
Wspólnotowy standard bezpieczeństwa
żywności - 10 zasad
1.
Przepisy dotyczące bezpieczeństwa żywności
obejmują cały łańcuch żywnościowy.
2.
Produkcja pierwotna, łącznie z produkcją pasz,
podporządkowana określonej regulacji w zakresie
higieny.
3.
Produkcja żywności przetworzonej prowadzona jest
na podstawie określonych wymagań higieny.
4.
Przedsiębiorca branży żywnościowej i paszowej
ponoszą odpowiedzialność administracyjną i karną
za naruszenie obowiązków związanych z produkcją
żywności.
5.
Producent może odpowiadać za szkody wyrządzone
przez produkt żywnościowy na zasadzie ryzyka.
Wspólnotowy standard bezpieczeństwa
żywności - zasady
6.
Urzędowa kontrola żywności oparta jest na
wykonywaniu bieżącej kontroli, stosowaniu
środków nadzoru oraz ścisłej współpracy z
przedsiębiorstwami branży żywnościowej.
7.
Środki prawne ustanawiane w celu bezpieczeństwa
żywności i pasz są oparte na analizie ryzyka.
8.
Traceability.
9.
Oznakowanie, prezentacja i reklama żywności
muszą zawierać określoną informację, istotną ze
względu na życie i zdrowie konsumentów (zakaz
wprowadzania konsumentów w błąd).
10.
Władza publiczna (wspólnotowe i krajowe organy
zarządzające ryzykiem i komunikujące ryzyko)
stosują w szczególnych okolicznościach zasadę
ostrożności.
(Korzycka-Iwanow, 2007).
konsument finalny/końcowy
•
ostateczny konsument środka
spożywczego
•
nie wykorzystuje żywności w ramach
działalności przedsiębiorstwa
spożywczego.
„przedsiębiorstwo spożywcze”
•
przedsiębiorstwo publiczne lub
prywatne,
•
typu non-profit lub nie,
•
prowadzące jakąkolwiek działalność
związaną
z jakimkolwiek etapem:
→
produkcji,
→
przetwarzania,
→
dystrybucji żywności;
„podmiot działający na rynku spożywczym”
•
Osoby fizyczne lub prawne
odpowiedzialne za spełnienie wymogów
prawa żywnościowego
w przedsiębiorstwie spożywczym
pozostającym pod ich kontrolą.
„wprowadzenie na rynek”
•
posiadanie żywności lub pasz w celu
sprzedaży,
•
z uwzględnieniem oferowania do
→
sprzedaży
→
lub innej formy dysponowania,
→
bezpłatnego lub nie
•
sprzedaż, dystrybucję i inne formy
dysponowania
„handel detaliczny”
•
obsługa i/lub przetwarzanie żywności i jej
przechowywanie w punkcie sprzedaży lub w punkcie
dostaw dla konsumenta finalnego;
•
terminale dystrybucyjne,
•
działalność cateringowa,
•
stołówki zakładowe,
•
catering instytucjonalny,
•
restauracje i podobne działania związane z usługami
żywnościowymi,
•
sklepy,
•
centra dystrybucji w supermarketach i hurtownie
„ryzyko”
•
niebezpieczeństwo zaistnienia
negatywnych skutków dla zdrowia
•
dotkliwość takich skutków w następstwie
zagrożenia
„Zagrożenie”
•
czynnik
→
biologiczny,
→
chemiczny
→
fizyczny
•
w żywności lub paszy,
•
bądź stan żywności lub paszy,
•
mogący powodować negatywne skutki
dla zdrowia.
„analiza ryzyka”
•
proces składający się z trzech
powiązanych elementów:
oceny ryzyka,
zarządzania ryzykiem,
informowania o ryzyku.
„Ocena ryzyka”
proces wsparty naukowo:
•
identyfikacja zagrożenia,
•
charakterystyka niebezpieczeństwa,
•
ocena ekspozycji ryzyka,
•
charakterystyka ryzyka.
EFSA
„zarządzanie ryzykiem”
•
proces różniący się od oceny ryzyka:
•
zbadanie alternatywy polityki
w porozumieniu z zainteresowanymi
stronami,
•
wzięcie pod uwagę oceny ryzyka i innych
prawnie uzasadnionych czynników,
•
w razie potrzeby - wybranie stosownych
sposobów zapobiegania i kontroli;
„informowanie o ryzyku”
•
interaktywna wymiana informacji i opinii podczas
procesu analizy ryzyka,
•
dotycząca zagrożeń i ryzyka, czynników związanych
z ryzykiem i postrzeganiem ryzyka, między:
oceniającymi ryzyko,
zarządzającymi ryzykiem,
konsumentami,
przedsiębiorstwami paszowymi i spożywczymi,
środowiskiem naukowym
innymi zainteresowanymi stronami,
•
z uwzględnieniem wyjaśnienia wniosków z oceny
ryzyka i powodów decyzji w zakresie zarządzania
ryzykiem.
USTAWA z dnia 25 sierpnia 2006 r.
o bezpieczeństwie żywności i żywienia
(tekst jedn.:
DzU z 2010 r. Nr 136, poz. 914
z późn. zm.)
u.b.ż.ż.
• określa wymagania i procedury
niezbędne dla zapewnienia
bezpieczeństwa żywności i żywienia
zgodnie z przepisami rozporządzenia
178/2002
Ustawa określa:
1)
wymagania zdrowotne żywności
– w zakresie nieuregulowanym w
rozporządzeniach Unii Europejskiej ;
2)
wymagania dotyczące przestrzegania zasad
higieny:
•
w sprawie higieny środków spożywczych
w
zakresie nieuregulowanym
w rozporządzeniu 852/2004,
•
materiałów i wyrobów przeznaczonych
do kontaktu z żywnością
w zakresie
nieuregulowanym
w rozporządzeniu (WE) nr
1935/2004,
3)
właściwość organów w zakresie
przeprowadzania urzędowych kontroli
żywności
na zasadach określonych
w rozporządzeniu (WE) nr 882/2004,
4)
wymagania dotyczące
przeprowadzania urzędowych kontroli
żywności —
w zakresie
nieuregulowanym
w rozporządzeniu nr
882/2004.
Nadzór nad:
•
przestrzeganiem przepisów prawa
żywnościowego
wykonywaniem urzędowych kontroli
żywności
minister właściwy ds. zdrowia
w porozumieniu z ministrem
właściwym ds. rolnictwa i rynków
rolnych.
Nadzór nad:
•
przestrzeganiem przepisów prawa
żywnościowego
wykonywaniem urzędowych kontroli
żywności
w odniesieniu do produktów pochodzenia
zwierzęcego
minister właściwy ds. rolnictwa
i rynków rolnych
w porozumieniu z ministrem właściwym
ds. zdrowia.
Minister właściwy ds. zdrowia
•
organ właściwy w zakresie koordynacji
spraw
z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa
w tym działań dotyczących analizy
ryzyka;
•
współpracuje z EFSA
u.b.ż.ż.
Bezpieczeństwo żywności
• ogół warunków, które muszą być spełniane,
dotyczących
w szczególności:
a) stosowanych substancji dodatkowych i aromatów,
b) poziomów substancji zanieczyszczających,
c) pozostałości pestycydów,
d) warunków napromieniania żywności,
e) cech organoleptycznych,
• i działań, które muszą być podejmowane na wszystkich
etapach produkcji lub obrotu żywnością
– w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka.
u.b.ż.ż.
System HACCP (Hazard Analysis and Critical Control
Point)
system analizy zagrożeń i krytycznych punktów
kontroli
postępowanie mające na celu:
zapewnienie bezpieczeństwa żywności przez:
identyfikację
oszacowanie skali zagrożeń z punktu widzenia
wymagań zdrowotnych żywności oraz ryzyka
wystąpienia zagrożeń podczas przebiegu wszystkich
etapów produkcji i obrotu żywnością;
określenie metod eliminacji lub ograniczania
zagrożeń
ustalenie działań korygujących.
Dobra Praktyka Higieniczna
(Good Hygienic Practice
— GHP)
•
działania, które muszą być podjęte,
•
warunki higieniczne, które muszą być
spełniane i kontrolowane na wszystkich
etapach produkcji lub obrotu,
•
aby zapewnić bezpieczeństwo
żywności.
Dobra Praktyka Produkcyjna
(Good Manufacturing Practice
— GMP)
• GMP (Good Manufacturing Practice) – dobra
praktyka produkcyjna:
• w odniesieniu do produkcji żywności:
działania, które muszą być podjęte, i warunki,
które muszą być spełniane, aby produkcja
żywności odbywała się w sposób
zapewniający bezpieczeństwo żywności,
zgodnie z jej przeznaczeniem,
Dobra Praktyka Produkcyjna
(Good Manufacturing Practice
— GMP)
• w odniesieniu do produkcji materiałów
i wyrobów przeznaczonych do kontaktu
z żywnością – dobra praktyka produkcyjna
w rozumieniu rozporządzenia (WE)
nr 2023/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r.
w sprawie dobrej praktyki produkcyjnej
w odniesieniu do materiałów i wyrobów
przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
PAKIET HIGIENICZNY
Wymagania higieniczne
• ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 852/2004
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
i RADY z dnia 29 kwietnia 2004 r.
w sprawie higieny środków
spożywczych
ogólne zasady higieny
dla pasz i żywności
• ROZPORZĄDZENIE (WE)
NR 853/2004
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
i RADY z dnia 29 kwietnia 2004 r.
• ustanawiające szczególne przepisy
dotyczące higieny w odniesieniu
do żywności pochodzenia zwierzęcego
• ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 882/2004
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
• z dnia 29 kwietnia 2004 r.
• w sprawie kontroli urzędowych
przeprowadzanych w celu sprawdzenia
zgodności z prawem paszowym i
żywnościowym oraz regułami dotyczącymi
zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt
procedury urzędowej kontroli żywności
i pasz
• ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 854/2004
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
i RADY z dnia 29 kwietnia 2004 r.
ustanawiające szczególne przepisy dotyczące
organizacji urzędowych kontroli w odniesieniu do
produktów pochodzenia zwierzęcego
przeznaczonych do spożycia przez ludzi
zasady postępowania dla organizacji urzędowej
kontroli produktów pochodzenia zwierzęcego
przeznaczonych
do spożycia przez człowieka