Ćwiczenia

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 1 / 11

Ćwiczenie nr 2 – tworzenie i wypełnianie tabel, tworzenie

odnośników do tabel oraz konstruowanie kwerend

1. Uruchomić program Microsoft Access 2007.

Utworzyć nową pustą bazę danych o nazwie

Metodyka

. W tym momencie warto zmienić

ścieżkę dostępu, aby zapisać bazę we wskazanym przez nas miejscu (domyślnie baza jest
zapisywana w folderze moje dokumenty). Można to zrobić z poziomu ekranu startowego wy-
świetlanego po uruchomieniu programu Access (rys. 1.) – klikamy ikonę Pusta baza danych
lub klikając przycisk pakietu Office i wybierając polecenie Nowy (rys. 2.)

Rys. 1.

Rys. 2.

Zaprojektować niezbędne tabele. Access 2007 domyślnie przechodzi do karty Tabela 1
(rys. 3.). W celu definiowania nowych pól tabeli należy przełączyć widok na Widok projektu
(rys. 4.). Program poprosi o nazwę tabeli w celu jej zapisania (rys. 5.). Projektowanie kolej-
nych tabeli można dokonać przechodząc do zakładki Tworzenie i klikając Tabela lub Projekt
tabeli (od razu otwiera tabelę w widoku projektu).

Rys. 3.

Rys. 4.

Rys. 5.

4. W celu uzupełnienia tabeli danymi należy przejśd do Widoku arkusza danych. Ustawienie Klucza pod-

stawowego dokonujemy przy pomocy ikony

. Projektując tabele należy pamiętad, że za wyjąt-

kiem określenia typu formantu (Pole kombi, Pole tekstowe, Pole wyboru), którego dokonuje się na
zakładce Odnośnik (rys. 7.), wszystkie dany z kolumny Właściwości pola umieszczamy na zakładce
Ogólne (rys. 6.). Dotyczy to np.: Rozmiaru pola, Indeksowania, Maski wprowadzania, Formantu ko-
mórki, Wartości domyślnej czy też Nowych wartości.

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 2 / 11

Rys. 6.

Rys. 7.

W celu uzupełnienia tabeli należy przejść do Widoku arkusza danych (rys. 4.) za pomocą

ikony

. Jeżeli chcemy dokonać poprawek w Widoku projektu tabeli – powracamy do niego

za pomocą ikony

. Ustawienie klucza podstawowego dokonujemy przy pomocy ikony

lub w tekstowy menu Edycja, zaznaczając opcję Klucz podstawowy.

1.1. Zaprojektować tabelę „Projekty” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

ID_projektu

Autonumerowanie

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

Nazwa

Tekst

Rozmiar pola 90 znaków

Symbol

Tekst

Rozmiar pola 20 znaków

Opis

Tekst

Rozmiar pola 250 znaków

1.2. Zaprojektować tabelę „Pracownicy” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

ID_osoby

Autonumerowanie

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana

bez powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

Imię

Tekst

Rozmiar pola 20 znaków

Nazwisko

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

E-mail

Hiperłącze

Adres

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

Miasto

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

Dzien_urodz

Tekst

Rozmiar pola 2 znaki

Miesiąc_urodz

Tekst

Rozmiar pola 2 znaki

Rok_urodz

Tekst

Rozmiar pola 4 znaki

Miejsce_urodzenia

Tekst

Rozmiar pola 20 znaków

Telefon

Tekst

Rozmiar pola 20 znaków

Telefon2

Tekst

Rozmiar pola 20 znaków

Kod

Tekst

Rozmiar pola 6 znaków, maska

wprowadzania 00-000;0;_

IDstan_cywilny

Liczba

Liczba całkowita długa

Prawo_jazdy

Tak/Nie

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 3 / 11

1.3. Zaprojektować tabelę „Czynności” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

ID_Czynności

Autonumerowanie

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

ID_rodzaju

Liczba

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana z

powtórzeniami

ID_projektu

Liczba

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana z

powtórzeniami

ID_osoby

Liczba

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana z

powtórzeniami

Czynność

Tekst

Rozmiar pola 100 znaków

Data

Data/Godzina

Data krótka

Uwagi

Tekst

Rozmiar pola 100 znaków

1.4. Zaprojektować tabelę „Dokumenty” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

ID_dokumentu

Autonumerowanie

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

ID_czynnosci

Liczba

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana z

powtórzeniami

ID_osoby

Liczba

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana z

powtórzeniami

Nazwa

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

Lokalizacja

Hiperłącze

Data

Data/Godzina

Data krótka, maska wprowadzania 0000-00-00;0;_

Opis

Tekst

Rozmiar pola 100 znaków

1.5. Zaprojektować tabelę „Rodzaj_czynności” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

ID_rodzaju

Autonumerowanie Liczba całkowita długa, ustawić „klucz podstawowy”

Rodzaj

Tekst

Rozmiar pola 90 znaków

1.6. Zaprojektować tabelę „Doświadczenie” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

IDdoświadczenia

Autonumerowani

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

IDosoby

Liczba

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana z

powtórzeniami

Nazwa_firmy

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

Stanowisko

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

Zakres_obowiązków

Tekst

Rozmiar pola 250 znaków

Przyczyny_odejścia

Tekst

Rozmiar pola 100 znaków

Czas_zatrudnienia_
od

Data/Godzina

Data krótka

Czas_zatrudnienia_
do

Data/Godzina

Data krótka

Wynagrodzenie

Liczba

Liczba całkowita

Uwagi

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 4 / 11

1.7. Zaprojektować tabelę „Wykształcenie” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

IDwykształcenia

Autonumerowanie

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

IDosoby

Liczba

Liczba całkowita długa

Szkoła

Tekst

Rozmiar pola 70 znaków

Ilość_lat_nauki

Liczba

Liczba całkowita długa

Tytuł

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

Specjalizacja

Nota

Rok_ukończenia

Tekst

Rozmiar pola 20 znaków

1.8. Zaprojektować tabelę „Języki” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

IDjęzyka

Autonumerowanie

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

Język

Tekst

Rozmiar pola 20 znaków

1.9. Zaprojektować tabelę „Programy” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

IDprogramu

Autonumerowanie

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

Program

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

1.10. Zaprojektować tabelę „Stan_cywilny” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

IDstan_cywilny

Autonumerowani

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

Stan_cywilny

Tekst

Rozmiar pola 20 znaków

1.11. Zaprojektować tabelę „Stopien_znajomosci” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

IDstopnia

Autonumerowani

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

Stopień

Tekst

Rozmiar pola 15 znaków

1.12. Zaprojektować tabelę „Znajomosc_jezykow” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

IDjęzyka

Liczba

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana bez

powtórzeń, ustawić „klucz podstawowy”

IDosoby

Liczba

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana z

powtórzeniami, ustawić „klucz podstawowy”

IDstopnia

Liczba

Liczba całkowita długa, wartość indeksowana z

powtórzeniami, ustawić „klucz podstawowy”

Uwagi

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 5 / 11

1.13. Zaprojektować tabelę „Znajomosc_progamow” o następujących właściwościach:

Nazwa pola

Typ danych

Właściwości pola

IDprogramu

Liczba

Liczba całkowita długa, indeksowana z

powtórzeniami, ustawić „klucz podstawowy”

IDosoby

Liczba

Liczba całkowita długa, indeksowana z

powtórzeniami, ustawić „klucz podstawowy”

Uwagi

Tekst

Rozmiar pola 50 znaków

2. Uzupełnić tabele danymi. Jeżeli jest to możliwe, to co najmniej 5 wierszy w każdej tabeli. Nie

wypełniać pól z ustawionym kluczem głównym i tych, które wg schematu relacji
pomiędzy tabelami będą z nimi połączone (polami te wyróżniają się nazwą
zaczynającą się od ID).

3. W celu zwiększenia funkcjonalności bazy należy utworzyć odnośniki, które są kluczami

obcymi, czyli są połączone relacjami z kluczem głównym. Przykładem jest pole ID_Osoby w
tabeli Czynności, które odwołuje się do tabeli Pracownicy.

Rys. 9.

Rys. 10.

Najważniejszym elementem odnośnika jest definicja Źródła wierszy, które może być

utworzone poprzez wpisanie wyrażenia SQL (rys. 9) lub zbudowane przez Konstruktor
kwerend (rys. 10), wywołany przy pomocy ikony

, znajdującej się po prawej stronie komórki

Źródło wierszy na zakładce Odnośnik (rys. 7). Należy tu zaznaczyć, że do wykonania
powyższej operacji i pojawienia się komórki Źródło wierszy trzeba zmienić na zakładce
Odnośnik typ formantu na Pole kombi (rys. 6).

3.1. Utworzyć odnośnik dla pola ID_osoby w tabeli Czynności.

SELECT

Pracownicy.IDosoby,

Pracownicy.Nazwisko,

Pracownicy.Imię

FROM

Pracownicy ORDER BY Pracownicy.Nazwisko;

3.2. Utworzyć odnośnik dla pola ID_rodzaju w tabeli Czynności.

SELECT Pracownicy.IDosoby, Pracownicy.Nazwisko,
Pracownicy.Imię FROM Pracownicy ORDER BY
Pracownicy.Nazwisko;

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 6 / 11

SELECT

Rodzaj_czynnosci.ID_rodzaju,

Rodzaj_czynnosci.Rodzaj

FROM

Rodzaj_czynnosci ORDER BY Rodzaj_czynnosci.Rodzaj;

3.3. Utworzyć odnośnik dla pola ID_projektu w tabeli Czynności.

SELECT Projekty.ID_projektu, Projekty.Symbol, Projekty.Nazwa FROM Projekty
ORDER BY Projekty.Symbol;

Właściwości pól na zakładce Odnośnik w tabeli Czynności

ID_osoby

ID_rodzaju

ID_projektu

Typ źródła wierszy

Tabela/Kwerenda

Źródło wierszy

SELECT …

Kolumna
związana

Liczba kolumn

Szerokość kolumn

0; 3; 2

0; 6

0; 3; 12

Liczba wierszy
listy

Szerokość listy

Automatyczna

Ogranicz do listy

Tak

3.4. Utworzyć odnośnik dla pola IDosoby w tabeli Doswiadcznie.

SELECT

Pracownicy.IDosoby,

Pracownicy.Nazwisko,

Pracownicy.Imię

FROM

Pracownicy ORDER BY Pracownicy.Nazwisko;

3.5. Utworzyć odnośnik dla pola ID_czynnosci w tabeli Dokumenty.

SELECT Czynnosci.ID_Czynnosci, Czynnosci.Czynność, Czynnosci.Data FROM
Czynnosci ORDER BY Czynnosci.Data DESC;

3.6. Utworzyć odnośnik dla pola ID_osoby w tabeli Dokumenty.

SELECT

Pracownicy.IDosoby,

Pracownicy.Nazwisko,

Pracownicy.Imię

FROM

Pracownicy ORDER BY Pracownicy.Nazwisko;

Właściwości pól na zakładce Odnośnik w tabeli Dokumenty i

Doswiadcznie

IDosoby (tab. Dośw.)

ID_czynnosci (tab.

Dok.)

ID_osoby (tab. Dok.)

Typ źródła wierszy

Tabela/Kwerenda

Źródło wierszy

SELECT …

Kolumna
związana

Liczba kolumn

Szerokość kolumn

0; 3; 2

0; 8; 2

0; 3; 3

Liczba wierszy
listy

Szerokość listy

Automatyczna

Ogranicz do listy

Tak

3.7. Utworzyć odnośnik dla pola IDosoby w tabeli Wykształcenie.

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 7 / 11

SELECT Pracownicy.IDosoby, Pracownicy.Nazwisko FROM Pracownicy ORDER BY
Pracownicy.Nazwisko;

3.8. Utworzyć odnośnik dla pola IDprogramu w tabeli Znajomosc_programow.

SELECT Programy.IDprogramu, Programy.Program FROM Programy;

3.9. Utworzyć odnośnik dla pola IDosoby w tabeli Znajomosc_programow.

SELECT

Pracownicy.IDosoby,

Pracownicy.Nazwisko,

Pracownicy.Imię

FROM

Pracownicy ORDER BY Pracownicy.Nazwisko;

Właściwości pól na zakładce Odnośnik w tabeli Wykształcenie i

Znajomosc_programow

IDosoby (tab. Wykszt.)

IDprogramu (tab.

Zn.pr.)

ID_osoby ((tab. Zn.pr.)

Typ źródła
wierszy

Tabela/Kwerenda

Źródło wierszy

SELECT …

Kolumna
związana

Liczba kolumn

Szerokość
kolumn

0; 3

0; 3; 2

Liczba wierszy
listy

Szerokość listy

Ogranicz do listy

Tak

3.10. Utworzyć odnośnik dla pola IDjęzyka w tabeli Znajomosc_jezykow.

SELECT Języki.IDjęzyka, Języki.Język FROM Języki;

3.11. Utworzyć odnośnik dla pola IDstopnia w tabeli Znajomosc_jezykow.

SELECT

Stopien_znajomosci.IDstopnia,

Stopien_znajomosci.Stopień

FROM

Stopien_znajomosci;

3.12. Utworzyć odnośnik dla pola IDosoby w tabeli Znajomosc_jezykow.

SELECT Pracownicy.IDosoby, Pracownicy.Nazwisko, Pracownicy.Imię FROM
Pracownicy ORDER BY Pracownicy.Nazwisko;

3.13. Utworzyć odnośnik dla pola IDstan_cywilny w tabeli Pracownicy.

SELECT

Stan_cywilny.IDstan_cywilny,

Stan_cywilny.Stan_cywilny

FROM

Stan_cywilny;

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 8 / 11

Właściwości pól na zakładce Odnośnik w tabeli Znajomosc_jezykow i

Pracownicy

IDjęzyka (tab. Zn.j.)

IDstopnia (tab.

Zn.j.)

IDosoby (tab.

Zn.j.)

IDstan_cywilny

(tab. Prac.)

Typ źródła
wierszy

Tabela/Kwerenda Tabela/Kwerenda Tabela/Kwerenda Tabela/Kwerenda

Źródło wierszy

SELECT …

Kolumna
związana

Liczba kolumn

Szerokość kolumn

0; 3

0; 3; 3

0; 3

Liczba wierszy
listy

Szerokość listy

Ogranicz do listy

Tak

4. W kolejnym etapie utworzyć relacje pomiędzy zaprojektowanymi tabelami zgodnie z rys. 8.

W tym celu na zakładce Narzędzia baz danych klikamy ikonę Relacje

Rys. 8.

5. W celu wyszukania informacji w bazie danych tworzymy kwerendy, które mogą pobierać

informacje z jednej lub wielu tabel lub kwerend. Najczęściej stosowane są kwerendy

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 9 / 11

wybierające oraz krzyżowe. Przy tworzeniu prostych kwerend możemy posłużyć się
Kreatorem (rys. 6), jednak większe możliwości uzyskamy podczas tworzenia kwerendy w
Widoku projektu (rys. 7).

Rys. 10.

Rys. 11.

5.1. Tworzymy kwerendę K1_pracownicy, opartą na tabeli Pracownicy. Wybieramy pola:

Imię, Nazwisko, Miasto, Rok_urodz i IDstan_cywilny.

5.2. Tworzymy kwerendę K1a_pracownicy, opartą na tabeli Pracownicy. Wybieramy pola:

Imię, Nazwisko, Miasto, Rok_urodz. W kwerendzie tej zastosowano kryterium dla pola
Rok_urodz <=1974, natomiast dla pola Nazwisko ustawiono sortowanie Rosnąco.

5.3. Tworzymy kwerendę K1b_pracownicy, opartą na tabeli Pracownicy. Wybieramy pola:

Imię, Nazwisko, Miasto, Rok_urodz i Prawo_jazdy. W kwerendzie tej zastosowano
kryterium dla pola Rok_urodz <=1974, natomiast dla pola Prawo_jazdy ustawiono
kryterium Prawda, dzięki czemu wyświetlane są tylko osoby posiadające prawo jazdy.

5.4. Tworzymy kwerendę K2_pracownicy, opartą na tabeli Pracownicy. Jest ona

przykładem kwerendy parametrycznej, która pozwala na definiowanie kryterium w czasie
jej wywoływania. Wybieramy pola: Nazwisko, Imię, Miasto, Rok_urodz. W kwerendzie tej
dla pola Nazwisko ustawiamy kryterium: [Podaj nazwisko].

5.5. Tworzymy kwerendę K2b_pracownicy, opartą na tabeli Pracownicy. Jest ona

przykładem  kwerendy  parametrycznej,  która  pozwala  na  definiowanie  częściowego
kryterium  w  czasie  jej  wywoływania  (np.  pierwszej  litery  nazwiska).  Wybieramy  pola:
Nazwisko,  Imię,  Rok_urodz.  W  kwerendzie  tej  dla  pola  Nazwisko  ustawiamy  kryterium:
Like [Podaj nazwisko] & "*".

5.6. Tworzymy kwerendę K3_doswiadczenie, opartą na tabelach Pracownicy i

Doswiadczenie.  Tabele  połączone  są  relacją  o  właściwościach  sprzężenia  Pokazuj
wszystkie  wiersze  z  tabeli  Pracownicy  i  sprzężone  pola  z  tabeli  Doswiadczenie.
Wybieramy  pola  Nazwisko  z  tabeli  Pracownicy  oraz  Nazwa_firmy,  Stanowisko  i
Wynagrodzenie z tabeli Doswiadczenie.

Ćwiczenie nr 2 – „Metodyka projektowania …”– autorzy W. FURMANEK, A. JASKÓLSKI, M. PAC – str. 10 / 11

5.7. Tworzymy kwerendę K4_wykształcenie, opartą na tabelach Pracownicy i

Wykształcenie. Tabele połączone są relacją o właściwościach sprzężenia Zawiera tylko
te  wiersze,  dla  których  sprzężone  pola  z  obu  tabel  są  równe.  Wybieramy  pola
Nazwisko  i  Imię  z  tabeli  Pracownicy  oraz  Szkoła,  Rok_ukończenia  i  Specjalizacja  z
tabeli Wykształcenie. Po zapisaniu kwerendy możliwe jest zdefiniowanie nowego  pola,
w tym celu wywołujemy  Konstruktor wyrażeń poleceniem Buduj i wpisujemy: Osoba:
[Nazwisko] & " " & [Imię].

5.8. Tworzymy kwerendę K5_jezyki, opartą na tabelach Pracownicy i Znajomosc_jezykow.

Tabele  połączone  są  relacją  o  właściwościach  sprzężenia  Uwzględniaj  WSZYSTKIE
rekordy  z  Pracownicy  i  tylko  te  rekordy  z  Znajomosc_jezykow,  dla  których
sprzężone  pola  są  równe.  Wybieramy  pola  Nazwisko  z  tabeli  Pracownicy  oraz
IDjezyka i Idstopnia z tabeli Znajomosc_jezykow.

5.9. Tworzymy kwerendę K6_czynnosci, opartą na tabelach Czynności i Projekty. Tabele

połączone są relacją o właściwościach sprzężenia Zawiera tylko te wiersze, dla
których sprzężone pola z obu tabel są równe. Wybieramy pola Czynnosc, Data,
ID_osoby z tabeli Czynności oraz Symbol z tabeli Projekty.

5.10. Tworzymy kwerendę K6a_czynnosci, opartą na tabelach Czynności i Projekty.

Tabele połączone są relacją o właściwościach sprzężenia Zawiera tylko te wiersze, dla
których sprzężone pola z obu tabel są równe. Wybieramy pola Czynnosc, Data,
ID_osoby, ID_rodzaju z tabeli Czynności oraz Symbol z tabeli Projekty.

5.11. Tworzymy kwerendę K6b_czynnosci, opartą na tabelach Czynności, Pracownicy i

Projekty. Tabele połączone są relacją o właściwościach sprzężeń Zawiera tylko te
wiersze, dla których sprzężone pola z obu tabel są równe. Wybieramy pola
ID_rodzaju i Data z tabeli Czynności, pole Nazwisko z tabeli Pracownicy oraz Symbol z
tabeli Projekty.

5.12. Tworzymy kwerendę K7_dokumenty, opartą na tabeli Dokumenty. Wybieramy pola

Nazwa, ID_osoby, Data i Lokalizacja.

5.13. Tworzymy kwerendę krzyżową K8b_ czynnosci, opartą na kwerendzie wybierającej

K6b_czynnosci. Wybieramy pola Symbol (stanowi nagłówek wiersza; zastosowano
sortowanie rosnące), Nazwisko (nagłówek kolumny), ID_rodzaju (nagłówek wiersza) i
Data (wartość).

5.14. Tworzymy kwerendę krzyżową K8c_ czynnosci opartą na kwerendzie wybierającej

K6b_czynnosci  i  tabeli  Rodzaj_czynnosci.  Tabela  i  kwerenda  połączone  są  relacją  o
właściwościach  sprzężenia  Zawiera  tylko  te  wiersze,  dla  których  sprzężone  pola  z
obu  tabel  są  równe.  Wybieramy  pola  Rodzaj  z    tabeli  Rodzaj_czynnosci  (stanowi