127

Elektronika Praktyczna 10/2005

B  I  B  L  I  O  T  E  K  A    E  P

W „Bibliotece  EP”  prezentujemy  książki  dotyczące  zagadnień  związanych  z różnymi  dziedzinami  techniki,  jednak  zawsze  przydatne 
w pracy  elektronika  lub  pomocne  w uprawianiu  elektronicznego  hobby.  Nasza  opinia  jest  oczywiście  subiektywna,  ale  wynika 
z wieloletniego  doświadczenia  zawodowego  i chyba  jest  zgodna  z oczekiwaniami  tych,  którzy  chcą  z książek  korzystać,  a nie 
przyozdabiać  nimi  półki.  Aby  nie  marnować  miejsca  w EP,  nie  będziemy  publikować  recenzji  książek  ocenianych  na  jedną  lub 
dwie  “lutownice”.  Przyjęliśmy  szeroką  skalę  ocen,  aby  ułatwić  Czytelnikom  orientację  w potencjalnej  przydatności  ksią

żki.  Ze  względu 

na  to,  że  w książkach  wydawanych  w Polsce  pewne  działy  elektroniki  są  wyraźnie  pomijane,  w dziale  Biblioteki  EP  omawiamy 
również  pozycje  książkowe  pochodzące  od  wydawców  światowych.  Przy  wyborze  tych  książek  kierujemy  się  ich  tematyką, 
wartością  merytoryczną  i subiektywnym  odczuciem  ich  przydatności.
Publikowane  w EP  recenzje  książek  można  znaleźć  w Internecie  pod  adresem:  http://biblioteka.ep.com.pl.

Uwaga!  Większość  prezentowanych  książek  można  zamówić  w Dziale  Handlowym  AVT.  Chcemy  w ten  sposób  udostępnić  je 

Czytelnikom  EP.  Pozycje  zagraniczne  znaleźć  można  pod  adresem:  http://www.abe.pl.

   127

Harald  Kreidl,  Gerald  Kupris,  Peter  Dilger, 

Mikrokontrolery  68HC08  w praktyce,  BTC,  2005

ISBN  83–60233–00–4

Jeślibyśmy  przyjęli,  że  miarą  popu-

larności  mikrokontrolerów  jest  liczba 

wydanych  o nich  książek,  to  popular-

ność  mikrokontrolerów  68HC08  firmy

Freescale  (dawniej  Motorola)  w Polsce 

gwałtownie  wzrosła.  Prezentowana 

książka  jest  bowiem  pierwszą  znaną 

mi  pozycją  na  temat  tych  układów, 

wydaną  w języku  polskim.  Jej  głównym 

autorem  jest  Harald  Kreidl,  pracownik 

niemieckiego  oddziału  firmy Freescale,

znany  i uznany  specjalista  w dziedzinie 

mikrokontrolerów.  Książka  składa  się  6 

części  (rozdziałów).  Rozdział  pierwszy 

–  najdłuższy  jest  poświecony  opisowi 

rdzenia  wszystkich  wersji  mikrokontro-

lerów  rodziny  68HC08.  Przedstawiono 

w nim  mikrokontroler  widziany  ocza-

mi  programisty.  Po  ogólnym  scharakte-

ryzowaniu  rdzenia  68HC08  porównano 

go  z jego  poprzednikiem  –  rdzeniem 

mikrokontrolerów  68HC05,  a następnie 

szczegółowo  przedstawiono  przerwa-

nia  i ich  obsługę,  tryby  adresowania, 

pełną  listę  rozkazów,  możliwe  źródła 

sygnału  zegarowego  oraz  tryby  pracy 

mikrokontrolera.  Ten  rozdział  kończy 

się  krótkim  opisem  układów  zwiększa-

jących  pewność  działania  mikrokon-

trolera,  którymi  są  watchdog  i moni-

tor  napięcia  zasilającego.  W rozdziale 

drugim  są  przedstawione  moduły  pe-

ryferyjne  układów  rodziny  68HC08. 

Mowa  jest  tu  o układach  czasowych, 

wejściach  i wyjściach  cyfrowych,  prze-

twornikach  analogowo–cyfrowych  oraz 

interfejsach  szeregowych:  synchronicz-

nym  i asynchronicznym.  Wspomniano 

również  o interfejsie  Mszan,  wbudo-

wanym  w niektóre  mikrokontrolery 

z rodziny  68HC08.  Rozdział  trzeci  jest 

w całości  poświęcony  pamięciom  mi-

krokontrolerów  68HC08.  Omówione 

zostały  rodzaje  i konfiguracje stosowa-

nych  w tych  układach  pamięci  oraz 

sposoby  programowania  mikrokontrole-

rów  w systemie.  W rozdziale  czwartym 

dokonano  pełnej  (w momencie  pisania 

książki)  prezentacji  układów  wykony-

wanych  w ramach  rodziny  68HC08. 

Opisano  sposób  oznakowania  mikro-

kontrolerów  oraz  ich  podział  na  róż-

ne  serie  o szczególnych  cechach  (ni-

ska  cena,  zastosowania  standardowe, 

układy  dla  „małych  aplikacji”).  Każdą 

serię  mikrokontrolerów  opisano  z pod-

kreśleniem  ich  szczególnych  właściwo-

ści  nadających  im  odpowiedni  charak-

ter.  Rozdział  5  przedstawia  narzędzia 

stosowane  do  wspomagania  projekto-

wania  systemów  z układami  68HC08. 

Wymieniono  tu  zarówno  narzędzia 

oferowane  przez  Freescale,  jak  i opra-

cowane  przez  firmy zewnętrzne.  Roz-

dział  ostatni,  szósty,  został  przeznaczo-

ny  na  omówienie  tematów  związanych 

z programowaniem  mikrokontrolerów 

rodziny  68HC08  w językach  C  i C++. 

Dokonano  krótkiego  porównania  obu 

tych  języków  z punktu  widzenia  ich 

wykorzystania  do  programowania  mi-

krokontrolerów,  jak  również  podano 

sposoby  praktycznego  posługiwania  się 

nimi  (np.  łączenia  fragmentów  kodu 

zapisanego  w asemblerze  i C/C++). 

Ogólne  wrażenie  po  zapoznaniu  się 

z książką  jest  pozytywne.  Oczywiście 

nie  sposób  w krótkiej  książce  wyczer-

pać  każdy  z zasygnalizowanych  tema-

tów,  ale  wydaje  się,  że  autorzy  poru-

szyli  wszystkie  istotne  sprawy.  Bardzo 

cenne  są  przy  tym  przykłady  poka-

zujące  jak  w sposób  praktyczny  reali-

zować  omawiane  zagadnienia.  Należy 

tutaj  zasygnalizować  duży  wkład  pol-

skiego  wydawcy  –  firmy BTC –  który 

dokonał  aktualizacji  pewnych  informa-

cji,  jak  również  przetestował  zamiesz-

czone  w tekście,  przykładowe  fragmen-

ty  programów.  Czytelnicy  z pewnością 

docenią  również  fakt,  że  pewne  in-

formacje  przedstawione  w książce  nie 

były  do  tej  pory  nigdzie  indziej  do-

stępne  –  dotyczy  to  zwłaszcza  opisu 

niektórych  funkcji  programu  monitora. 

Faktem  jest,  że  każdy  poważnie  my-

ślący  o projektowaniu  jakiegokolwiek 

systemu  z wykorzystaniem  mikrokon-

trolerów  rodziny  68HC08,  będzie  mu-

siał  posłużyć  się  oryginalną  dokumen-

tacją  konkretnego  modelu.  Dobrze  się 

jednak  stało,  że  polski  Czytelnik  ma 

dostępną  książkę,  która  pozwala  na 

ogólne  zapoznanie  się  z tymi  mikro-

kontrolerami  i która  pokazuje  pewne 

sposoby  ich  wykorzystania.  Przyznaje-

my  5  lutownic.

Andrzej  Gawryluk

Elektronika Praktyczna 10/2005

128

B  I  B  L  I  O  T  E  K  A    E  P

książka 

wybitna, 

polecamy!

książka 

o dużych 

walorach 

praktycznych, 

polecamy!

może  się 

przydać

daleka  od 

doskonałości

nie  warto 

kupować

Legenda:

Sanjaya  Maniktala,  Switching  Power  Supply  Design  & 

Optimization  (Projektowanie  i optymalizacja  zasilaczy 

impulsowych),  McGraw–Hill,  2005.  ISBN  0–07–143483–6

Autorem  prezentowanej  książki 

jest  inżynier  zatrudniony  w firmie Na-

tional  Semiconductor  specjalizującej 

się  ostatnio  w produkcji  analogowych 

układów  scalonych,  w tym  układów 

scalonych  na  potrzeby  zasilaczy  i sta-

bilizatorów  impulsowych.  Sanjaya  Ma-

niktala  jest  obok  tej  książki  autorem 

dwóch  patentów  i wielu  artykułów 

poświęconych  zasilaczom.  Już  samo 

to  jest  dobrą  rekomendacją,  ponieważ 

wiedza  inżynierów  pracujących  u pro-

ducentów  układów  scalonych  musi 

dawać  dobre  efekty  praktyczne.  Moż-

na  więc  z czystym  sumieniem  stwier-

dzić,  że  autorem  książki  jest  prawdzi-

wy  ekspert.  Tezę  tę  potwierdza  układ 

i treść  książki.  Zaczyna  się  ona  trady-

cyjnie,  od  omówienia  podstawowych 

zasad  obowiązujących  w zasilaczach 

impulsowych,  z tym,  że  widzianych 

oczami  praktykującego  inżyniera.  Za-

równo  w tym  wstępie,  jak  i w całej 

książce  autor  podaje  proste,  ale  bar-

dzo  praktyczne  przykłady  rachunkowe 

oraz  wzory  obliczeniowe.  Śledząc  te 

przykłady  można  odnieść  wrażenie, 

że  projektowanie  zasilaczy  jest  nie-

zwykle  proste,  ale  jest  to  do  pewnego 

stopnia  złudzenie  wynikające  z umie-

jętności  autora  do  prowadzenia  Czy-

telnika  właściwą  ścieżką.  Samodzielne 

odnalezienie  tej  ścieżki  wymaga  jed-

nak  sporej  wiedzy  i doświadczenia. 

We  wstępie  autor  podkreśla,  że  nie 

ma  formalnego  wykształcenia  elektro-

nicznego  i w związku  z tym  przestawia 

prezentowaną  tematykę  w taki  sposób, 

w jaki  sam  ją  poznawał  w trakcie 

wieloletniego  samokształcenia.  Okazu-

je  się  przy  tym,  że  sprawy  oczywiste 

dla  wykształconego  inżyniera  nie  są 

tak  samo  oczywiste  dla  samouka,  ale 

bywa  również  odwrotnie.  Po  omówie-

niu  zasad  podstawowych  autor  przed-

stawia  podstawowe  układy  przetwornic 

DC/DC,  nie  zapominając  o przykładach 

praktycznych.  W postaci  osobnego  roz-

działu  została  wydzielona  tematyka 

układów  wejściowych  zasilaczy  podłą-

czanych  bezpośrednio  do  napięcia  sie-

ciowego.  Rozważone  tu  zostały  przy-

padki  różnych  napięć  i częstotliwości 

sieciowych.  W kolejnym  kroku  autor 

omawia  izolowane  zasilacze  impulso-

we  sterowane  bezpośrednio  napięciem 

sieciowym.  W tym  miejscu  zostają 

omówione  topologie  układów  współ-

bieżnych  (forward)  i przeciwbieżnych 

(flyback).  I na  tym,  można  powiedzieć, 

kończy  się  część  bezpośrednio  związa-

na  z techniką  układową  i podstawowy-

mi  konfiguracjami różnych  zasilaczy. 

Od  tej  chwili  autor  koncentruje  się 

na  omówieniu  elementów  magnetycz-

nych  stosowanych  w technice  zasila-

czy  impulsowych.  Po  przedstawieniu 

podstawowych  zasad  magnetyzmu  zo-

stają  omówione  transformatory  (w tym 

różne  topologie  z dzielonymi  uzwo-

jeniami)  i indukcyjności.  Szczególną 

uwagę  autor  poświęcił  dobieraniu  in-

dukcyjności  do  układów  przetwornic 

DC/DC  oraz  projektowaniu  transfor-

matorów  do  układów  współbieżnych 

i przeciwbieżnych.  Oprócz  wzorów 

projektowych  i przykładów  obliczenio-

wych  podane  są  tu  szczegóły  kon-

strukcyjne  poszczególnych  elementów 

magnetycznych.  W następnym  kroku, 

w książce  znalazły  się  bardzo  cieka-

we  rozdziały  dotyczący  projektowania 

płytek  drukowanych  i prowadzenia 

ścieżek  połączeniowych  oraz  zagad-

nień  termicznych  związanych  z wy-

dzielaniem  i odprowadzaniem  ciepła. 

W końcowych  rozdziałach  książki  au-

tor  omówił  zagadnienia  związane  ze 

stabilizacją  przetwornic  pracujących 

w trybie  prądowym  oraz  praktyczne 

projektowanie  filtrów  przeciwzakłóce-

niowych.  Krótki,  choć  bez  wątpienia 

bardzo  istotny  jest  rozdział  16  o zna-

czącym  tytule  „Rzeczy  do  wypróbo-

wania”.  Zostały  w nim  zaprezentowa-

ne  rozmaite  pomysły  układowe,  które 

jednak  zostały  dobrze  przetestowane 

i mogą  być  traktowane  z dużym  zaufa-

niem,  a nie  tylko  jako  idee  układów. 

W ostatnim  rozdziale  autor  omawia 

tematykę  niezawodności,  testowania 

i bezpieczeństwa  zasilaczy  impulso-

wych.  Uzupełnieniem  książki  jest  in-

teresujący  dodatek  ułożony  w formie 

pytań  i odpowiedzi,  opracowany  na 

podstawie  doświadczenia  inżynierów 

aplikacyjnych  z kontaktów  z klientami. 

Można  tu  znaleźć  ważne  informa-

cje,  często  pomijane  w podręcznikach, 

często  rozproszone,  a zwykle  bardzo 

istotne  podczas  projektowania  i to  nie 

tylko  zasilaczy  impulsowych.  Dotyczą 

one  zarówno  elementów,  jaki  i ukła-

dów  oraz  pojęć  często  występujących 

w praktyce.  Ogólnie  książka  liczy  17 

rozdziałów,  ma  395  stron,  twardą,  po-

rządną  oprawę  i dużą  szansę  na  suk-

ces.  Przyznajemy  5  lutownic.

Mieczysław  Kręciejewski