UKŁAD POKARMOWY
W skład układu pokarmowego wchodzi:
•
jama ustna,
•
gardło,
•
przełyk,
•
Ŝ
oł
ą
dek,
•
jelito cienkie (dwunastnica, jelito czcze, jelito kr
ę
te),
•
jelito grube (jelito
ś
lepe, okr
ęŜ
nica, odbytnica)
•
odbyt.
Przyjmowanie pokarmu zwi
ą
zane jest z o
ś
rodkowym
układem nerwowym.
http://przewodpokarmowytragedia.webpark.pl
W podwzgórzu wyst
ę
puj
ą
dwa skupienia neuronów, które
nazywamy
o
ś
rodkiem pokarmowym.
O
ś
rodek pokarmowy składa si
ę
z 2 cz
ęś
ci:
•
o
ś
rodek syto
ś
ci – j
ą
dro brzuszno-przy
ś
rodkowe
podwzgórza
•
o
ś
rodek głodu- boczna cz
ęść
podwzgórza
Teoria glukostatyczna – krótkotrwała kontrola łaknienia
Neurony o
ś
rodka pokarmowego s
ą
wra
Ŝ
liwe na
zawarto
ść
glukozy we krwi
.
↓
st
ęŜ
enia glukozy:
- pobudza o
ś
rodek głodu, a hamuje o
ś
rodek syto
ś
ci
↑
st
ęŜ
enia glukozy:
- pobudza o
ś
rodek syto
ś
ci, a hamuje o
ś
rodek głodu
Podra
Ŝ
nienie o
ś
rodka syto
ś
ci -
anoreksja
Pobudza o
ś
rodek głodu (
↑
przyjmowanie pokarmu)
• insulina,
• serotonina,
• katecholaminy (adrenalina i noradrenalina),
• neurpeptyd Y (NPY).
• kwas gamma amino masłowy (GABA).
Pobudza o
ś
rodek syto
ś
ci (
↓
łaknienie):
•
cholecystokinina (CCK),
•
peptyd uwalniaj
ą
cy gastryn
ę
(GRP),
•
kalcytonina,
•
rozci
ą
gni
ę
cie
ś
cian przewodu pokarmowego, zwłaszcza
Ŝ
oł
ą
dka
Długotrwała kontrola łaknienia
– jej podstaw
ą
jest
metabolizm tłuszczów
W podwzgórzu wyst
ę
puje neuropeptyd Y (NPY), który
pobudza o
ś
rodek głodu .
Komórki tkanki tłuszczowej wydzielaj
ą
hormon białkowy –
leptyn
ę
, która pobudza o
ś
rodek syto
ś
ci (
↓
przyjmowanie
pokarmu).
c.d.
Składniki pokarmowe, insulina, glikokortykoidy działaj
ą
na tkank
ę
tłuszczow
ą
powoduj
ą
c wydzielanie leptyny.
Leptyna pobudza o
ś
rodek syto
ś
ci i po
ś
rednio hamuje
o
ś
rodek głodu, gdy
Ŝ
hamuje powstawanie NPY i tym
samym hamuje przyjmowanie pokarmu.
+
+
+
-
Innym hormonem reguluj
ą
cym łaknienie jest
grelina.
Jest wydzielana przez błon
ę ś
luzow
ą
dna
Ŝ
oł
ą
dka i
komórki beta wysp trzustkowych.
Grelina stymuluje przyjmowanie pokarmu razem z innymi
hormonami oreksygenicznymi np. NPY, oreksyna A i B,
noradrenalina.
Ś
LINA
– 1-2 L/dob
ę
si
ę
wydziela, pH 5-6
Pokarm w jamie ustnej zostaje zmieszany ze
ś
lin
ą
.
Ś
lina jest wytwarzana przez
ś
linianki:
•
podj
ę
zykow
ą
- un. VII (twarzowy) –
ś
lina
ś
luzowa,
•
pod
Ŝ
uchw
ą
– un. n. VII (twarzowy)-
ś
lina mieszana
surowiczo-
ś
luzowa,
•
przyuszn
ą
- un. n. IX (j
ę
zykowo-gardłowy) –
ś
lina
surowicza zawiera alfa amylaz
ę
trawi
ą
c
ą
w
ę
glowodany.
c.d.
Atropina
hamuje wydzielanie
ś
liny
Ś
linianki unerwione s
ą
tak
Ŝ
e współczulnie
Wydzielanie
ś
liny jest odruchem bezwarunkowym
Zwi
ę
ksza wydzielanie
ś
liny
• pokarm w jamie ustnej, my
ś
l o jedzeniu,
• dra
Ŝ
nienie nerwów bł
ę
dnych powoduje - obfite wydzielanie
wodnistej
ś
liny (Ach+ receptor M),
• dra
Ŝ
nienie nerwów współczulnych powoduje -
zw
ęŜ
enie
naczy
ń
i wydzielanie małej ilo
ś
ci
ś
liny bogatej w składniki
organiczne z gruczołów pod
Ŝ
uchwowych ( NA + rec.
β
adrenergiczny).
Skład
ś
liny:
H
2
O- 99%,
jony nieorganiczne - Na
+
, K
+
, Ca
2+
, Cl
-
, HCO
3
-
Składniki organiczne:
- białko,
- mucyny,
- białka osocza,
- czynnik wzrost naskórka (EGF),
- substancje grupowe krwi,
- amylaza
ś
linowa (ptialina).
ROLA
Ś
LINY
obronna
- zawiera:
-
immunoglobuliny klasy A
(I linia obrony przed bakteriami i
wirusami),
-
lizozym,
który trawi otoczki bakteryjne;
-
laktoferyn
ę
, która wi
ąŜ
e
Ŝ
elazo i jest bakteriostatykiem;
ochronna
- w
ś
linie s
ą
białka zawieraj
ą
ce prolin
ę
, która
chroni szkliwo z
ę
bów i wi
ąŜ
e toksyczne taniny;
ROLA
Ś
LINY c.d
ułatwia połykanie;
utrzymuje wilgotno
ść
jamy ustnej;
wspomaga mow
ę
;
utrzymuje w czysto
ś
ci jam
ę
ustn
ą
i z
ę
by.
ś
OŁ
Ą
DEK – wydzielanie soku
Ŝ
oł
ą
dkowego
3 fazy wydzielania soku
Ŝ
oł
ą
dkowego:
1/ głowowa (nerwowa) – 20% cało
ś
ci wydzielania;
2/
Ŝ
oł
ą
dkowa – 70% cało
ś
ci wydzielania;
3/ jelitowa- 10% cało
ś
ci wydzielania;
Kontroluj
ą
wydzielanie soku
Ŝ
oł
ą
dkowego komórki
nerwowe znajduj
ą
ce si
ę
w splocie podsluzówkowym.
Faza głowowa – nerwowa
Widok, smak, zapach powoduje pobudzenie o
ś
rodków w:
podwzgórzu, układzie limbicznym i w nast
ę
pstwie tego
pobudzenie nerwu bł
ę
dnego (n.X).
Ach uwolniona z zako
ń
cze
ń
przywspółczulnych splotu
pod
ś
luzówkowego działa na komórki G w
Ŝ
oł
ą
dku
uwalniaj
ą
ce gastryn
ę
, za po
ś
rednictwem peptydu
uwalniaj
ą
cego gastryn
ę
(GRP).
Gastryna działa na:
komórki główne wydzielaj
ą
ce pepsynogen, zamieniany
pó
ź
niej na pepsyn
ę
,
komórki okładzinowe i
↑
wydzielanie HCl.
Acetylocholina mo
Ŝ
e:
działa
ć
bezpo
ś
rednio na komórki okładzinowe i
zwi
ę
ksza
ć
wydzielanie HCl lub mo
Ŝ
e
pobudza
ć
wydzielanie histaminy, która za
po
ś
rednictwem receptorów H2 pobudza komórki
okładzinowe i
↑
wydzielanie HCl.
Widok, smak, zapach
→
+ Mózgowie
↓
włókna eferentne nerwu bł
ę
dnego
Neurony przywspółczulne nenurony przywspółczulne
splotu pod
ś
luzówkowego
splotu pod
ś
luzówkowego
↓
↓
Ach
Ach
↓
↓
GRP histamina
↓
rec.H2
kom. G
→
gastryna
+
↓
+ komórki okładzinowe
+ kom. główne
↓
HCl
pepsynogen
→
pepsyna
c.d.
Ach, gastryna i histamina - s
ą
to główne czynniki
pobudzaj
ą
ce komórki okładzinowe do wydzielania HCl.
Faza
Ŝ
oł
ą
dkowa wydzielania soku
Ŝ
oł
ą
dkowego.
Rozpoczyna si
ę
w momencie dostania si
ę
pokarmu do
Ŝ
oł
ą
dka i utrzymuje si
ę
przez
okres 3-5 godz
.
Rozci
ą
gni
ę
cie
Ŝ
oł
ą
dka
przez pokarm (zwłaszcza
białkowy) powoduje wydzielanie gastryny
.
Gastryna - pobudza wydzielanie soku
Ŝ
oł
ą
dkowego na
takiej samej zasadzie jak w fazie głowowej.
Gastryna
→
kom. główne
→
pepsynogen
→
pepsyna
Gastryna
→
komórki okładzinowe
→
HCl
Po zmieszaniu tre
ś
ci
Ŝ
oł
ą
dka z HCl zaczyna si
ę
trawienie
białek.
Pobudzaj
ą
wydzielanie
Ŝ
oł
ą
dkowe:
• histamina, acetylocholina, gastryna;
• glikortykoidy
• produkty trawienia białek : aminokwasy, peptydy;
• alkohol, kawa, piwo;
• jony Ca2+
Hamuj
ą
wydzielanie
Ŝ
oł
ą
dkowe:
•
↓
wydzielania gastryny
•
VIP (wazoaktywny peptyd jelitowy), sekretyna
•
cholecystokinina (CCK);
•
prostaglandyny PGE1 i PGE2;
•
adrenalina i noradrenalina
Faza jelitowa wydzielania soku
Ŝ
oł
ą
dkowego
Rozpoczyna si
ę
z chwil
ą
przej
ś
cia pokarmu z
Ŝ
oł
ą
dka do
dwunastnicy i jelita cienkiego.
Pod wpływem pokarmu w dwunastnicy powstaje:
gastryna i CCK (cholecystokinina)- pobudzaj
ą
wydzielanie soku
Ŝ
oł
ą
dkowego,
sekretyna - hamuje wydzielanie soku
Ŝ
oł
ą
dkowego.
Skład soku
Ŝ
oł
ą
dkowego
Jest mieszanin
ą
wydzielin komórek okładzinowych,
głównych i
ś
luzowych.
Komórki okładzinowe
wydzielaj
ą
:
HCl, wod
ę
, czynnik wewn
ę
trzny If
12
wi
ąŜą
cy witamin
ę
B
12
(wydzielina okładzinowa).
Kompleks
If
12
+ wit. B
12
jest transportowany do jelita
kr
ę
tego, gdzie wit. B
12
jest wchłaniana.
Komórki główne
wydzielaj
ą
: pepsynogen
Komórki
ś
luzowe
wydzielaj
ą ś
luz o strukturze
Ŝ
elu
zło
Ŝ
onego z ró
Ŝ
nych zwi
ą
zków.
W kwa
ś
nym soku
Ŝ
oł
ą
dkowym –
Ŝ
yje bakteria
Helicobacter pylori odpowiedzialna za stany zapalne
błony
ś
luzowej
Ŝ
oł
ą
dka.
Błona
ś
luzowa
Ŝ
oł
ą
dka
podobnie jak i innych odcinków
przewodu pokarmowego pokryta jest cienk
ą
warstw
ą ś
luzu
wydzielanego przez komórki
ś
luzowe.
Ś
luz składa si
ę
z:
białka,
mukopolisacharydów,
glikoproteiny.
Ś
luz ma działanie ochronne
przeciwko czynnikom
dra
Ŝ
ni
ą
cym komórki nabłonka.
Niszczy t
ą
barier
ę ś
luzówkow
ą
:
aspiryna,
salicylany,
alkohol.
Unerwienie przewodu pokarmowego
Przewód pokarmowy jest unerwiony przez włókna
współczulne pochodz
ą
ce z nerwów rdzeniowych Th6-Th10
i przywspółczulne pochodz
ą
ce z nerwów bł
ę
dnych.
Dra
Ŝ
nienie nerwów bł
ę
dnych powoduje:
pobudzenie wydzielania i motoryki
Ŝ
oł
ą
dka.
Dra
Ŝ
nienie nerwów współczulnych:
hamuje wydzielanie
Ŝ
oł
ą
dkowe i motoryk
ę Ŝ
oł
ą
dka.
Z błony
ś
luzowej
Ŝ
oł
ą
dka i jelita wydzielaj
ą
si
ę
hormony
Ŝ
oł
ą
dkowo-jelitowe.
1. glukagon,
2. wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP)
3. gastryna,
4. sekretyna,
5. cholecystokinna (CCK),
6. motylina,
7. peptyd uwalniaj
ą
cy gastryn
ę
(GRP),
8. substancja P, somatostatyna.
CZYNNO
ŚĆ
W
Ą
TROBY
W
ą
troba jest
ś
ci
ś
le zwi
ą
zana z przewodem pokarmowym.
Bez w
ą
troby człowiek nie mo
Ŝ
e
Ŝ
y
ć
.
W
ą
troba jest poło
Ŝ
ona pod przepn
ą
. Wi
ę
ksza cz
ęść
w
ą
troby jest w prawym pod
Ŝ
ebrzu. Wa
Ŝ
y ok. 1,5 kg.
W
ą
troba składa si
ę
z
2 płatów: prawego i lewego
oraz z 8 segmentów.
Najwi
ę
kszy jest płat prawy i stanowi on ponad
2/3 masy
całego narz
ą
du.
Budowa w
ą
troby
http://republika.pl/blog-qc-3960086/5239684/t/tr/009
Przepływ krwi przez w
ą
trob
ę
wynosi:
• w pozycji le
Ŝą
cej - 100%;
• w pozycji siedz
ą
cej – 60%;
• w pozycji stoj
ą
cej – 40%;
• w czasie ci
ęŜ
kiej pracy fizycznej – 20%.
Nerw X (bł
ę
dny
) nie wpływa na przepływ krwi przez
w
ą
trob
ę
.
Nerwy trzewne współczulne
zw
ęŜ
aj
ą
naczynia krwiono
ś
ne
w w
ą
trobie i
↓
przepływ krwi.
Zwi
ę
kszaj
ą
przepływ krwi przez w
ą
trob
ę
:
• sekretyna;
• kwasy
Ŝ
ółciowe;
• VIP, CCK, gastryna
• histamina
• glukagon - zwi
ę
ksza a pó
ź
niej zmniejsza
Czynno
ść
w
ą
troby jest
ś
ci
ś
le zwi
ą
zana z przepływem krwi
przez w
ą
trob
ę
.
20% stanowi krew t
ę
tnicza z
Ŝ
yły w
ą
trobowej i 80%
stanowi krew z
Ŝ
yły wrotnej w
ą
troby.
T 20%
100% = ¼ pojemno
ś
ci minutowej serca
Z.W. 80% przepływa przez w
ą
trob
ę
.
Zmniejszaj
ą
przepływ krwi przez w
ą
trob
ę
:
•
wazopresyna (AVP);
•
noradrenalina
FUNKCJE W
Ą
TROBY
1.
Filtr dla zwi
ą
zków
2.
czynno
ść
zewn
ą
trz wydzielnicza w
ą
troby
3.
czynno
ść
wewn
ą
trzwydzielnicza w
ą
troby
4.
magazyn dla zwi
ą
zków potrzebnych do
Ŝ
ycia
organizmu
Ad. 1.
Pełni
ą
c rol
ę
filtru w
ą
troba zatrzymuje:
•
monosacharydy
(glukoz
ę
) - powstaje glikogen
w
ą
trobowy,
•
wolne kwasy tłuszczowe
– zamieniane na tłuszcze
oboj
ę
tne (triacylglicerole) i cz
ęś
ciowo przekształcane w
acetylokoenzym A
• aminokwasy
- ich st
ęŜ
enie w kom. w
ą
trobowych jest 10 x
wi
ę
ksze ni
Ŝ
we krwi.
c.d.:
• wychwytuje z krwi amoniak
i jest jedynym narz
ą
dem
syntezy mocznika w organizmie z amoniaku.
Mocznik kr
ąŜą
c we krwi dostaje si
ę
do nerek i jest
wydalany z moczem,
• w w
ą
trobie metabolit hemu-
wolna bilirubina jest wi
ą
zana
z kwasem glukuronowym lub siarkowym i wydalana z
Ŝ
ółci
ą
,
c.d.
•
w
ą
troba zatrzymuje
wi
ę
kszo
ść
kr
ąŜą
cych we krwi
hormonów.
• Hormony polipeptydowe s
ą
rozkładane do
aminokwasów, a hormony pochodne cholesterolu
metabolizowane i wi
ą
zane z kwasem glukuronowym,
•
wychwytuje komórki nowotworowe
Ad2. Czynno
ść
zewn
ą
trz wydzielnicza w
ą
troby
Zwi
ą
zana jest z wydzielaniem
Ŝ
ółci
.
ś
ół
ć
wytwarzana jest przez komórki w
ą
trobowe
(hepatocyty).
W czasie trawienia pokarmów
Ŝ
ół
ć
odpływa do
dwunastnicy:
- przez przewód w
ą
trobowy prawy i lewy,
- przewód w
ą
trobowy wspólny.
W okresach pomi
ę
dzy trawieniem
Ŝ
ół
ć
jest gromadzona w
p
ę
cherzyku
Ŝ
ółciowym.
Na dob
ę
wydziela si
ę
0,5 l
Ŝ
ółci
.
Skład
Ŝ
ółci
1.
Sole kwasów
Ŝ
ółciowych; s
ą
to sole sodowe i
potasowe kwasu cholowego, deoksycholowego,
chenodeoksycholowego.
2. Barwniki
Ŝ
ółciowe; z
Ŝ
ółci
ą
wydzielane s
ą
metabolity
hemu;
3.
Cholesterol – 3 g/dob
ę
cholesterolu wydzielane jest
do dróg
Ŝ
ółciowych.
W organizmie mamy 140 g cholesterolu.
Jest cholesterol endogenny i egzogenny dostarczany
z po
Ŝ
ywieniem.
c.d.
4.
Fosfolipidy, tłuszcze oboj
ę
tne, kwasy tłuszczowe.
5.
Sole mineralne, woda.
Rola kwasów
Ŝ
ółciowych:
•
zmniejszaj
ą
napi
ę
cie powierzchniowe,
•
ł
ą
cz
ą
si
ę
z produktami lipolizy - tj. kwasami
tłuszczowymi o długich ła
ń
cuchach i monoglicerydami
•
aktywuj
ą
lipaz
ę
- enzym hydrolizuj
ą
cy tłuszcze
Ad 3. Czynno
ść
wewn
ą
trzwydzielnicza w
ą
troby
W
ą
troba wydziela:
1. białka osocza:
- albuminy,
-
α
i
β
globuliny,
- fibrynogen
2. czynniki krzepni
ę
cia krwi,
3. enzymy osocza.
Ad 4.
W
ą
troba magazynuje zwi
ą
zki koniczne do
funkcjonowania organizmu
•
glikogen, który powstaje z glukozy,
•
witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A, D, E, K, B12,
•
Ŝ
elazo w postaci ferrytyny
↓ Ŝ
elaza w osoczu powoduje przechodzenie jonów
Ŝ
elaza z magazynów do osocza.
TRZUSTKA
Jest drugim gruczołem zwi
ą
zanym z przewodem
pokarmowym.
Trzustka poło
Ŝ
ona jest mi
ę
dzy dwunastnic
ą
a
ś
ledzion
ą
na tylnej
ś
cianie jamy brzusznej.
Ma kształt wydłu
Ŝ
ony – długo
ść
do 20 cm, waga- ok.100g.
TRZUSTKA c.d.
•
Prawa cz
ęść
trzustki jest zgrubiała i zagi
ę
ta i opiera si
ę
o
dwunastnic
ę
– nazywa si
ę
głow
ą
,
•
cz
ęść ś
rodkowa trzustki poło
Ŝ
ona przed aort
ą
to- trzon,
•
lewa cz
ęść
trzustki jest najw
ęŜ
sza i ko
ń
czy si
ę
w wn
ę
ce
ś
ledziony to - ogon.
Trzustka ma budow
ę
zrazikow
ą
. Ka
Ŝ
dy zrazik ma swój
przewodzik, ł
ą
cz
ą
cy si
ę
z przewodem trzustkowym.
Trzustka dzieli si
ę
na:
• cz
ęść
zewn
ą
trzwydzielnicz
ą
,
• wewn
ą
trzwydzielnicz
ą
(dokrewn
ą
).
Cz
ęść
zewn
ą
trzwydzielnicza utworzona jest z płacików
trzustkowych, z których wydzielina odprowadzana jest przez:
- przewodziki trzustkowe,
- przewód trzustkowy lub
- przewód trzustkowy dodatkowy do dwunastnicy.
Cz
ęść
wewn
ą
trzwydzielnicz
ą
tworz
ą
wyspy trzustkowe
Langerhansa.
http://republika.pl/blog-qc-3960086/5239684/tr/0096
Trzustka - czynno
ść
zewn
ą
trzwydzielnicza
Pokarm z
Ŝ
oł
ą
dka przez od
ź
wiernik przedostaje si
ę
do
dwunastnicy i tu poddany jest działaniu soku
trzustkowego.
Sok trzustkowy produkowany przez trzustk
ę
dostaje si
ę
do dwunastnicy przez przewód trzustkowy i ba
ń
k
ę
w
ą
trobowo-trzustkow
ą
.
Czynno
ść
zewn
ą
trzwydzielnicza c.d.
W ci
ą
gu doby wydziela si
ę
2 l soku trzustkowego.
Sok trzustkowy ma odczyn zasadowy – pH 7,1 – 8,4.
Pod jego wpływem kwa
ś
na tre
ść Ŝ
oł
ą
dka w dwunastnicy
zostaje szybko zoboj
ę
tniona.
Sok trzustkowy zawiera:
•
trypsynogen i chymotrypsynogen- nieaktywne enzymy
protoelityczne,
•
rybonukleaz
ę
dezoksyrybonukleaz
ę
- enzymy trawi
ą
ce
kwasy rybonukleinowe i dezoksyrybonukleinowe,
•
alfa amylaz
ę
– enzym hydrolizuj
ą
cy wielocukry do
dwucukrów,
Sok trzustkowy zawiera c.d.
•
lipaz
ę
– enzym hydrolizuj
ą
cy tłuszcze do kwasów
tłuszczowych i glicerolu.
•
Trypsyna i chymotrypsyna – trawi
ą
białka
Trypsynogen w dwunastnicy pod wpływem enzymu
enteropeptydazy (enterokinazy) zostaje zamieniony na
aktywny enzym trypsyn
ę
.
enteropeptydaza
trypsynogen
na trypsyn
ę
trypsyna
chemotrypsynogen
na chymotrypsyn
ę
.
Enteropeptydaza (enterokinaza)
Trypsynogen
trypsyna
enterokinaza
Chymotrypsynogen
chymotrypsyna
trypsyna
Proelastaza
Elastaza
trypsyna
Prokarboksypeptydazy
Karboksypeptydaza A i B
trypsyna
Fosfolipaza A2 aktywna fosfolipaza A2
Oprócz enzymów w skład soku trzustkowego wchodz
ą
:
• składniki mineralne:
- sód,
- potas,
- wap
ń
,
- magnez,
- kwas moczowy,
- du
Ŝ
e st
ęŜ
enie HCO
3
-
(25-170 mmol/l)
Regulacja wydzielania soku trzustkowego
Trzustka jest unerwiona współczulnie i przywspółczulnie
przez nerwy bł
ę
dne.
Przywspółczulne neurony zazwojowe mog
ą
by
ć
:
•
cholinergiczne
(uwalniaj
ą
acetylocholin
ę
),
•
peptydergiczne
(uwalniaj
ą
peptydy (GRP, VIP, substancj
ę
P
(SP), somatostatyn
ę
(SOM),
•
nitroergiczne
(uwalniaj
ą
NO).
Wyró
Ŝ
nia si
ę
3 fazy wydzielania soku trzustkowego:
-
głowow
ą
(nerwow
ą
),
-
Ŝ
oł
ą
dkow
ą
,
- jelitow
ą
1. Faza głowowa (nerwowa) (20% cało
ś
ci wydzielania
trzustkowego).
Sok trzustkowy zaczyna si
ę
wydziela
ć
gdy pokarm
znajduje si
ę
w jamie ustnej.
Wydzielanie soku
w tej fazie odbywa si
ę
na takiej samej
zasadzie jak wydzielanie
soku
Ŝ
oł
ą
dkowego w fazie
głowowej.
Faza głowowa (nerwowa) c.d.
Widok, smak, zapach
pobudza wydzielanie
Ach
↑
wydzielanie soku trzustkowego.
Ach
↑
wydzielanie GRP
(peptyd uwalniaj
ą
cy gastryn
ę
)
↑
wydzielanie gastryny
↑
wydzielanie soku trzustkowego.
2. Faza
Ŝ
oł
ą
dkowa-
5% cało
ś
ci wydzielania trzustkowego.
Ta faza wyst
ę
puje gdy pokarm znajduje si
ę
w
Ŝ
oł
ą
dku.
Wydzielanie soku trzustkowego odbywa si
ę
:
•
za po
ś
rednictwem nerwu bł
ę
dnego, który jest nerwem
wydzielniczym dla trzustki,
•
cz
ęś
ciowo odbywa si
ę
tak
Ŝ
e na drodze humoralnej
poprzez gastryn
ę
.
3. Faza jelitowa
- (70-80% cało
ś
ci wydzielania
trzustkowego).
W tej fazie główna rol
ę
odgrywaj
ą
hormony
Ŝ
oł
ą
dkowo-
jelitowe: cholecystokinina i sekretyna, które pobudzaj
ą
trzustk
ę
do wydzielania soku trzustkowego.
Cholecystokinina (CCK)
– pobudza wydzielanie soku
trzustkowego bogatego w enzymy.
Sekretyna
– pobudza wydzielanie soku trzustkowego
bogatego w wodorow
ę
glany.