Własność intelektualna

Ochrona własności przemysłowej

Katarzyna Bergier

Czy zawsze warto opatentować wynalazek?

Nie.

Uzyskanie patentu nie oznacza, że jego

zastosowanie przyniesie korzyści

finansowe i technologiczne.

Tajemnica przedsiębiorstwa

Nie są chronione prawem wyłącznym,
ale mogą mieć status tajemnicy
przedsiębiorstwa, tzw. know-how.
Ich udostępnianie jest możliwe poprzez
umowy licencyjne.

Tajemnica przedsiębiorstwa

Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie

się nieujawnione do wiadomości publicznej
informacje techniczne, technologiczne,

organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne

informacje posiadające wartość

gospodarczą, co do których przedsiębiorca

podjął niezbędne działania w celu

zachowania ich poufności (

art.11 ust.4, ustawa

z 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

Tajemnica przedsiębiorstwa

Korzyści:
1) Brak kosztów, które są przy patencie,

2) Chronione bezterminowo,

3) Znaczenie gospodarcze.

Wady:

1) Ujawnienie skutkuje nieograniczonym

dostępem,

2) Poziom ochrony niższy niż dla patentu.

Reklama Coca-coli z 1900 r. (źródło: Wikipedia)

Wzór użytkowy

Wzór użytkowy oznacza:

nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze

technicznym dotyczące kształtu, budowy lub
zestawienia przedmiotu o trwałej postaci,
czyli że wzorem użytkowym jest przedmiot
lub zestawienie przedmiotów mających
postać materialną, nie zaś technologia,
sposób, produkt bezpostaciowy.

Wzór użytkowy

Cechy:

- nowość, podobnie jak w przypadku wynalazku,

- użyteczne rozwiązanie, czyli praktyczne

zastosowanie.

- nie potrzeba wymogu „poziomu wynalazczego”

Na wzór użytkowy udziela się prawa

ochronnego na 10 lat od daty zgłoszenia w
Urzędzie Patentowym.

Wzór użytkowy

W zgłoszeniu wzoru użytkowego możemy
zamieścić tylko jedno zastrzeżenie,
ponieważ wzór użytkowy dotyczy tylko
jednego przedmiotu.

Wzór użytkowy

Jeśli UP na podstawie badania
merytorycznego uzna, że wzór użytkowy

jest niejednolity, to informuje o tym

zgłaszającego i wyznacza czas na
rozdzielenie wzorów i przesłanie nowych
opisów w wyznaczonym terminie.

Wzór użytkowy

Wzory użytkowe są chronione w 78

państwach w tym w Polsce (dane z 2009 r.)

W Polsce chroniony wzór użytkowy dotyczy

wyłącznie przedmiotu materialnego o
trwałej postaci określonego za pomocą cech
technicznych przedmiotu. W Austrii
ochronę na wzór użytkowy można uzyskać
dla sposobów i metod.

Wzór użytkowy

Wzór przemysłowy

Wzór przemysłowy - to nowa o indywidualny

charakterze postać wytworu lub jego część,
nadana mu przez takie cechy jak linia, kontury,

kształt, kolorystyka, struktura lub materiał
wytworu oraz ornamentacja.

Nie może mieć cech podobieństwa do już

istniejących wzorów, ani też być kombinacją już

istniejących wzorów.
Na wzór przemysłowy udziela się ochrony w
postaci prawa z rejestracji na okres 25 lat od daty

zgłoszenia.

Wzór przemysłowy

• Nowość:

przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do
uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został
udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie

lub

ujawnienie w inny sposób (identyczny także, gdy różni się

jedynie nieistotnymi szczegółami)

• Indywidualny charakter:

ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym

użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego

na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą,

według której oznacza się pierwszeństwo (bierze się pod

uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu
wzoru)

Wzór przemysłowy

W procedurze krajowej w jednym zgłoszeniu

ochroną można objąć do 10 odmian wzoru.

Można zgłosić więcej niż 10 odmian wzoru,

jeśli tworzą one komplet.

W procedurze wspólnotowej w jednym

zgłoszeniu można zgłosić dowolną liczbę

wzorów, ale wszystkie muszą należeć do tej

samej klasy (wg Międzynarodowej

Klasyfikacji Wzorów Przemysłowych, za

wyjątkiem ornamentacji).

Wzór przemysłowy

Ochrona bez rejestracji
Wzór przemysłowy może być chroniony na
terenie Unii jako nie zarejestrowany. Jego
ochrona jest ograniczona do 3 lat licząc od
daty pierwszego publicznego udostępnienia
wzoru we Wspólnocie.

Prawo własności przemysłowej – znak towarowy

Znak towarowy (trademark) – określa oznaczenie
przedstawione lub wyrażone w sposób graficzny, w
obrocie gospodarczym ma odróżniać produkty
pochodzące z różnych źródeł. Może nim być wyraz,
rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma
przestrzenna, forma towaru lub opakowania, melodia
lub sygnał dźwiękowy.
Na wzór użytkowy udziela się prawa ochronnego na
okres 10 lat, z możliwością przedłużenia na następnie
10 lat (bez ograniczeń). Znak towarowy może być
zarejestrowany jako krajowy lub wspólnotowy.

Znaki towarowe

Warunkiem utrzymania/przedłużania ochrony

znaku towarowego jest jego używanie, tj.

• umieszczanie tego znaku na towarach objętych

prawem ochronnym lub ich opakowaniach

• umieszczanie znaku na dokumentach związanych

z wprowadzaniem towarów do obrotu lub
związanych ze świadczeniem usług

• posługiwanie się nim w celach reklamowych

„Marka to zyskowny pomost

pomiędzy firmą a klientem.....”

Znaki towarowe

Prawa ochronnego na znak towarowy nie

uzyska znak:

• identyczny do znaku towarowego lub zgłoszonego

do rejestracji dla identycznych towarów

• identyczny lub podobny do renomowanego znaku

towarowego, jeżeli mogłoby to przynieść
zgłaszającemu nienależne korzyści lub być
szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź
renomy znaku wcześniejszego, przepis ten stosuje
się do znaku powszechnie znanego

Znaki towarowe – słowno-graficzne

Znaki towarowe – słowno-graficzno-dźwiękowy

Znaki towarowe - graficzne

Znaki towarowe – przestrzenno-słowno-graficzne

Znaki towarowe – przestrzenny

Znaki towarowe – wspólne

wspólne prawo ochronne

wspólny znak towarowy

wspólny znak towarowy gwarancyjny

Znaki towarowe- najdroższe marki na świecie (wg rankingu Interbrand 2008)

Znaki towarowe- najdroższe marki w Polsce (wg „Rankingu Najcenniejszych

Polskich Marek MARQA 2009”)

Stosowane skróty

TM – znak towarowy

SM – znak usługowy

® - znak towarowy zarejestrowany

© - zastrzeżenie praw autorskich do

znaku towarowego

PIÓRO WIECZNE

PATENT

Wynalazek pióra

jako narzędzie
do pisania
atramentem
przechowywany
m w pojemniku
umieszczonym

wewnątrz

WZÓR

UŻYTKOWY

Pióro + skuwka,

która pozwala
zamocować je np.

WZÓR

PRZEMYSŁOWY

Drobne usprawnienie

funkcjonalności i

wyglądu pióra poprzez

zmianę kształtu

ZNAK

TOWAROWY

Znak
umieszczony na

piórze lub
opakowaniu dla
identyfikacji
producenta, co

pozwala kreować

markę, ale

jednocześnie

egzekwować
odpowiedzialność

Prawo własności przemysłowej – oznaczenia geograficzne

Oznaczenia geograficzne to słowne

oznaczenia odnoszące się do nazwy

miejsca, miejscowości, regionu, kraju, które

wskazują pochodzenie towaru ze

wskazaniem terenu (identyfikują towar z
danym terenem).

Oznaczeniu geograficznemu przysługuje ochrona, gdy jakość

dobra opinia, itd. wynikają z pochodzenia geograficznego.

Na oznaczenie geograficzne udziela się
bezterminowej ochrony w postaci prawa z
rejestracji.

Oznaczenia geograficzne

Rodzaje oznaczeń geograficznych:
1) nazwy regionalne – wskazują towar

pochodzący z określonego terenu o

szczególnych właściwościach np.

Champagne, Bordeaux, Tokaj.

2) oznaczenie pochodzenia – towary,

które szczególne cechy uzyskały w

wyniku pochodzenia

geograficznego np. ser roquefort,
camembert, oscypek.

Oznaczenia geograficzne

Przykładem produktu z chronionym oznaczeniem
geograficznym jest francuski ser roquefort, który
musi być wytwarzany z mleka pewnego gatunku
owiec, dojrzewać może wyłącznie w piwnicach
znajdujących się w okolicach miejscowości
Roquefort-sur-Soulzon (departament Aveyron),
gdzie w procesie dojrzewania sera uczestniczy
charakterystyczny gatunek grzyba Penicillium
roqueforti.

Oznaczenia geograficzne - przykład

Oznaczenie geograficzne jest również

stosowane dla towarów wytworzonych z

surowców lub półproduktów pochodzących

z określonego terenu, większego niż teren

wytworzenia/przetworzenia, jeżeli są one

przygotowywane w szczególnych
warunkach i istnieje system kontroli

przestrzegania tych warunków.

Oznaczenie geograficzne – cel ochrony

Celem ochrony oznaczeń geograficznych i

nazw pochodzenia produktów jest:

-

ochrona interesów przedsiębiorców oferujących
towary z oznaczeniami wskazującymi na ich
pochodzenie z danego obszaru,

-

ochrona konsumentów przed wprowadzeniem w
błąd co do pochodzenia towarów.

Oznaczenia geograficzne są chronione na

poziomie europejskim.

Oznaczenia geograficzne

Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia:

–

których używanie

narusza prawa

osobiste lub majątkowe osób

trzecich,

– które są

sprzeczne

z porządkiem publicznym lub

dobrymi obyczajami,

– które ze swojej istoty

mogą wprowadzać odbiorców w błąd

, w

szczególności co do charakteru, właściwości lub pochodzenia
geograficznego towaru,

– zostały zgłoszone

w złej wierze,

– zawierają

nazwę lub skrót nazwy Rzeczypospolitej Polskiej

bądź jej

symbole (godło, barwy lub hymn), nazwy lub herby,

– zawierają

elementy będące symbolami

, w szczególności o

charakterze

religijnym, patriotycznym lub kulturowym, których używanie obrażałoby

uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową.

Topografie układów scalonych

Topografie układów scalonych – rozwiązania

polegające na przestrzennym, wyrażonym w

dowolny sposób, rozplanowaniu elementów,

z których przynajmniej jeden jest aktywny

oraz wszystkich lub części połączeń układu
scalonego.

Na topografie udziela się ochrony w postaci

prawa z rejestracji. Ochrona wygasa po 10
latach od daty wprowadzenia jej do obrotu

lub dnia zgłoszenia w Urzędzie Patentowym.

Topografie układów scalonych

Warunkiem uzyskania prawa z

rejestracji na topografię jest jej
oryginalność, co znaczy, że jest
wynikiem pracy intelektualnej
twórcy i nie jest powszechnie
znana w chwili jej powstania

.

Topografie układów scalonych – przykłady

• Sterownik dla cyfrowych telefonów

bezprzewodowych

• Procesor szyfrujący
• Pojemnościowy czujnik przyspieszenia

Pierwsze elementy które można uznać za układ scalony, wyprodukowała już
pod koniec lat 20. XX wieku firma Loewe. Była to lampa próżniowa
zawierająca wewnątrz jednej bańki trzy triody (dwie sygnałowe i jedną
głośnikową), dwa kondensatory i cztery rezystory, całość była przeznaczona
do pracy jako jednoobwodowy radioodbiornik reakcyjny.

Własność przemysłowa

Prawa własności przemysłowej można zbyć

lub dziedziczyć. Stanowią one również
przedmiot obrotu gospodarczego (umowa

sprzedaży) i jako takie podlegają przepisom

prawa cywilnego. Własność przemysłowa

może również być przedmiotem umowy

licencyjnej. Korzystanie z niej może mieć
ograniczenia czasowe i terytorialne.

Licencja może być odpłatna albo nie i nie

wyłącza praw innych podmiotów.

Własność przemysłowa – licencje

Licencja, czyli upoważnienie do korzystania z

prawa wyłącznego.

1.

Licencja wyłączna – uprawniony tylko jeden
podmiot do korzystania z wynalazku, bez prawa
udzielania dalszych licencji.

2.

Licencja niewyłączna – wydana jednemu
podmiotowi nie wyklucza prawa udzielenia
dalszych licencji.

3.

Licencja pełna – gdy umowa nie ogranicza
zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca
korzysta z niego w takim samym zakresie jak
licencjodawca.

Własność przemysłowa – licencje

4. Licencja ograniczona – licencjodawca w umowie

ogranicza zakres korzystania z wynalazku.

5. Licencja przymusowa – UP może udzielić

zezwolenia na korzystanie z opatentowanego
wynalazku innej osobie (stan zagrożenia państwa).

6. Licencja otwarta – każdy może korzystać z

wynalazku uiszczając uprawnionemu opłatę (10%
zysków za każdy rok korzystania).

Własność przemysłowa – licencje

7. Licencja dorozumiana – jeżeli

wykonawca pracy badawczej przekazał
zleceniodawcy wyniki zawierające
wynalazek, to domniemywa się, że udzielił
mu licencji na korzystanie z wynalazku.

Własność przemysłowa- licencje

Opłaty licencyjne: ustalane są w drodze
negocjacji, w zależności od rodzaju licencji,
wartości wynalazku, ryczałtowe,
jednorazowe, okresowe. Najczęściej
wynoszą od 2 do 12% ceny netto.

Urząd patentowy - Opłaty

Podstawowe opłaty pobierane za przez Urząd Patentowy RP
Opłaty od zgłoszeń: wynalazku, wzoru użytkowego, znaku towarowego - 550,00 zł
wzoru przemysłowego - 300,00 zł
oznaczenia geograficznego - 300,00 zł
topografii układu scalonego - 250,00 zł
1) dodatkowo 25,00 zł za każdą stronę zgłoszenia ponad 20 stron
2) po 120,00 zł dodatkowo za każdą klasę towarową/usługową powyżej 3 klas
Opłaty okresowe (za pierwsze pięć lat ochrony): wynalazki - 480,00 zł + 250,00 zł

+ 300,00 zł

wzory użytkowe - 250,00 zł (3 lata)
wzory przemysłowe - 400,00 zł
topografie układów scalonych - 550,00 zł

znaki towarowe - 400,00 zł (za 10 lat; do 3 klas towarowych)
każda następna klasa 450,00 zł

Urząd patentowy – Opłaty

Opłaty publikacyjne
- za publikację informacji o udzielonym patencie i druk opisu

patentowego 90,00 zł

- za publikację informacji o udzielonym prawie ochronnym

na wzór użytkowy 70,00 zł

- za publikację o udzielonym prawie z rejestracji na wzór

przemysłowy 70,00 zł

więcej szczegółów - Dz.U. z 2008r. nr 41, poz. 241 (...)

Opłaty – przykład kosztów ochrony patentowej

Zgłoszenie wynalazku

550, 00 zł

Oświadczenie o korzystaniu
z pierwszeństwa 100,00 zł
Wniosek o dokonanie zgłoszenia
w terminie wcześniejszym 60,00 zł
Za publikację o udzielonym
patencie 90,00 zł
Opłaty okresowe za:
1,2 , i 3 rok 480,00 zł
4 rok 250,00 zł
5 rok 300,00 zł
6 rok 350,00 zł
7 rok 400,00 zł

Opłaty – przykład kosztów ochrony patentowej

Opłaty okresowe za:

8 rok 450,00 zł
9 rok 550,00 zł

10 rok 650,00 zł
11 rok 750,00 zł
12 rok 800,00 zł
13 rok 900,00 zł
14 rok 950,00 zł
15 rok 1050,00 zł
16 rok 1150,00 zł
17 rok 1250,00 zł
18 rok 1350,00 zł
19 rok 1450,00 zł
20 rok 1550,00 zł
W sumie: 15 430,00 zł

Opłaty – przykład kosztów ochrony wzoru użytkowego

Zgłoszenie wzoru użytkowego

550, 00 zł

Oświadczenie o korzystaniu
z pierwszeństwa 100,00 zł
Wniosek o dokonanie zgłoszenia
w terminie wcześniejszym 60,00 zł
Za publikację o udzielonym
prawie ochronnym 70,00 zł
Opłaty okresowe za:
1, 2, i 3 rok 480,00 zł
4 i 5 rok 300,00 zł
6, 7 i 8 rok 900,00 zł
9 i 10 rok 1100,00 zł
W sumie:

3330,00 zł

Adresy internetowe

www.sejm.gov.pl

www.uprp.pl

(Urząd Patentowy)

www.ohim.eu

(wspólnotowe znaki towarowe

i wzory przemysłowe)

www.wipo.int

(międzynarodowe znaki

towarowe)

www.epoline.org

(Unia Europejska)

http:/patft.uspto.gov./ (USA)

dr Katarzyna Bergier
Katedra Fizjologii i Biochemii Roślin
Budynek A, II piętro, pok. 203
e-mail: [e-mail]