background image

 

PODSTAWY STEROWANIA 

LOGICZNEGO 

 

PROJEKT 

Temat 1: Sumator 8 - bitowy z wejściem szeregowym i 

wyjściem równoległym 

 

Wykonali: 
Konrad Syrek 
Jarosław Szewczyk 
Paweł Pustuła  
 
 

background image

 

1.

 

Wstęp  

 

Celem projektu było opracowanie układu 8-bitowego sumatora o szeregowym wprowadzaniu danych 

(składników)  i  równoległym  wyjściu  sumy.  Składniki  podawane  są  nadejście  układu  szeregowo  od 

najmłodszego  bitu.  Symulacja  układu  zaprojektowanego  sumatora  została  wykonana  w  programie 

Digital Works.  

 

2.

 

Funkcjonalny schemat blokowy i opis idei działania układu 

 

2.1.

 

 Schemat blokowy zaprojektowanego układu sumatora 8-bitowego 

 

Poniższy rysunek przedstawia schemat blokowy zaprojektowanego sumatora 8-bitowego: 

 

Schemat blokowy sumatora 8-bitowego: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

 

2.2.

 

 Symbole sygnałów na schemacie blokowym sumatora 

 

W  Tabeli  1  zostały  objaśnione  co  oznaczają  poszczególne  symbole  sygnałów  przedstawione  na 

schemacie blokowym zaprojektowanego sumatora 8-bitowego: 

 

Sygnały wejściowe i wyjściowe sumatora:  

   

Symbol sygnału 

Sygnał 

wejściowy/wyjściowy 

Opis sygnału 

D1 

We 

Pierwszy składnik sumy wprowadzany od najmłodszego bitu 

D2 

We 

Drugi składnik sumy wprowadzany od najmłodszego bitu 

ADD 

We 

Start dodawania 

Clk 

We 

Zegar 

Y0-Y7 

Wy 

Wyjścia sumy – 8 bitów 

CO 

Wy 

Przeniesienie (wyjściowe) 

BUSY 

Wy 

Aktywność („1”) oznacza, że układ jest w trakcie dodawania  

 

2.3.

 

Idea działania sumatora 

  

Poniższe  przebiegi  czasowe  na  wejściach  i  wyjściach  układu  sumatora  ilustrują  zasadę  działania 

projektowanego układu:  

 

Przebiegi czasowe na wejściach i wyjściach sumatora: 

 

background image

 

Do zaprojektowanego układu sumatora 8-bitowego z wejściem szeregowym i wyjściem równoległym 

doprowadzane  są  cztery  sygnały  wejściowe.  Sygnały  D1  i  D2  są  to  składniki  operacji  dodawania. 

Każdy z nich zawiera 8-bitów wprowadzanych szeregowo od najmłodszego bitu. Cykl sumowania tych 

dwóch sygnałów rozpoczyna się po wykryciu narastającego zbocza sygnału ADD, który powoduje, że 

dane  wejściowe  (kolejne  bity  sygnałów  D1  i  D2)  są  czytane  bit  po  bicie  kolejnymi  narastającymi 

zboczami  sygnału  zegara  (Clk)  bezpośrednio  po  narastającym  zboczu  sygnału  ADD  (sygnał  ADD  ma 

częstotliwość  2  razy  mniejszą  niż  sygnał  zegara  Clk).  Narastające  zbocze  sygnału  ADD  powoduje 

ustawienie stanu 1 na wyjściu BUSY co oznacza, że układ jest w trakcie procesu dodawania danych 

wejściowych.  Po  wykonaniu  operacji  sumowania  na  wyjściu  BUSY  pojawia  się  stan  0  oznaczający 

pojawienie się na wyjściach Y0-Y7 bitów wyniku sumy oraz bitu przeniesienia na wyjściu CO. Podczas 

gdy sygnał BUSY=1 układ sumatora nie reaguje na kolejne narastające zbocza sygnału ADD (nie jest 

rozpoczynany kolejny cykl dodawania). 

 

3.

 

Analiza i schemat ideowy układu sumatora 8-bitowego 

 

3.1.

 

Schemat ideowy układu 

Schemat ideowy układu sumatora 8-bitowego znajduje się w załączniku 1. 

 

3.2.

 

Budowa  i  zasada  działania  zaprojektowanego  w  programie  symulacyjnym  sumatora           

8-bitowego 

 

Zaprojektowany  układ  sumatora  8-bitowego  zawiera  w  swojej  strukturze  bloki  składające  się  z 

przerzutników i bramek spełniające określone funkcje w układzie. 

Z  zadajnika  stanów  logicznych  Sequence  podawany  jest  ciąg  8  bitów  na  wejścia  D1  oraz  D2. 

Narastające  zbocze  sygnału  startu  dodawania  ADD  powoduje  rozpoczęcie  (przy  następnym 

narastającym zboczu sygnału zegara Clock) wprowadzania danych wejściowych bit po bicie na rejestr 

przesuwający (dla każdego wejścia osobny osoby rejestr). Bity wprowadzane są kolejnymi ośmioma 

narastającymi zboczami sygnału Clock.  

Rejestr  przesuwający  składa  się  z  8  przerzutników  synchronicznych  typu  D  o  wyzwalaniu  zboczem 

narastającym.  Jest  to  rejestr  szeregowo-równoległy  (SIPO  -  Single  In  Parallel  Out)  umożliwiający 

szeregowe  wprowadzanie  danych  i  równoległe  ich  wyprowadzanie.  Kolejne  takty  zegara  od  chwili 

załączenia  wejścia  ADD  są  liczone  w  liczniku  modulo  8,  składającym  się  z  3  przerzutników 

synchronicznych  typu  JK o  wyzwalaniu  zboczem  opadającym.  W  chwili  z  zmiany  stanu  na  wyjściach 

(



,



,



) licznika z 111 na 000 (8 taktów zegara) w na wyjściu układu wyzwalającego składającym 

się z 3 bramek logicznych NOT oraz bramki AND (pełni on funkcję układu różniczkującego) pojawia się 

krótki  impuls  (zmiana  stanu  z  0  na  1)  ,  którego  czas  zależy  od  opóźnienia  wnoszonego  przez 

szeregowo  połączone  bramki  NOT.  Impuls  ten  powoduje  ustawienie  w  stan  1  wejścia  C  (wejście 

zegarowe  CLOCK)  ośmiu  przerzutników  D  typu  latch  (zatrzask)  tworzących  równoległy  rejestr  8-

bitowy.  Ustawione  na  1  wejście  C  powoduje  wprowadzenie  bitów  aktualnie  znajdujących  się  w 

rejestrze przesuwającym. Bity zostają więc wprowadzone do rejestru równoległego. Ponieważ impuls 

z układu wyzwalającego był krótki następuje zmian stanu na wejściu zegarowym przerzutników typu 

D  latch  ze  stanu  1  na  0  co  powoduje  zatrzaśnięcie  stanu  wyjść  Q  przerzutników  na  wpisaną  już 

wartość. Stan na wyjściu tych przerzutników nie zmienia się pomimo dalszego wprowadzania bitów 

na rejestr przesuwający.  

background image

 

W  momencie  pojawienia  się  bitów  słowa  wejściowego  na  wyjściach  przerzutników  w  8-bitowym 

rejestrze równoległym, sygnał z tych wyjść podawany jest na wejścia A oraz B sumatorów 1-bitowych 

(na  blok  sumatora  odpowiednio  do  wagi  danego  bitu)  tworzących  8-bitowy  sumator  równoległy  z 

przeniesieniami  szeregowymi.  8-bitowy  sumator  równoległy  (równoległe  wprowadzanie  danych 

wejściowych)  z  przeniesieniami  szeregowymi  składa  się  z  8  bloków  sumatorów  1-bitowych 

połączonych kaskadowo (połączone są wejścia odpowiedzialne za przeniesienia). Właściwa operacja 

dodawania sygnałów wejściowych wykonywana jest w tej części układu. Z każdego z wyjść sumatora 

(

0 ÷ 7)  sygnał  dołączony  jest  do  wejść  wyświetlacza,  gdzie  wynik  wyświetlany  jest    w  systemie 

dziesiętnym. Na wyświetlacz zostaje podany także sygnał z wyjścia przeniesienia CO (który jest bitem 

przeniesienia  z  1-bitowego  sumatora  o  najstarszej  pozycji)  co  umożliwia  poprawne  wyświetlanie 

wyniku.  Wyjście  BUSY  jest  ustawiane  w  stan  1  w  wyniku  pojawienia  się  pierwszego  narastającego 

zbocza sygnału ADD. Kolejne narastające zbocza tego sygnału są ignorowane. Zmiana stanu wyjścia 

BUSY ma miejsce dopiero po wpisaniu do 8-bitowego rejestru wszystkich danych wejściowych z wejść 

D1  i D2. Do  ustawiania  stanów  na  wyjściu  BUSY  służy  układ  składający  się  z 3 bramek  NOT,  układu 

wyzwalającego (przerzutnik D o wyzwalaniu zboczem narastającym posiadający także asynchroniczne 

wejścia  informacyjne  SET  i  RESET  aktywne  stanem  0,  oraz  bramka  NOT)    oraz  przerzutnika 

synchronicznego typu D latch.                

 

3.3.

 

       Analiza poszczególnych elementów  układu 

3.3.1.

 

Blok sumatora 1-bitowego 

 

Sumator ten składa się z trzech wejść i dwóch wyjść: 

 

Wejścia: 



− pierwsza dodawana liczba - bity sygnału wejściowego D1 



− druga dodawana liczba – bity sygnału wejściowego D2 



௜ିଵ

− przeniesienie z poprzedniej pozycji 

 

 

Wyjścia: 



− wynik dodawania 



− przeniesienie 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

 

a)

 

Tablica prawdy sumatora 1-bitowego 

 

W  celu  zaprojektowania  tego  bloku  sporządzona  została  tablica  prawdy  funkcji  wykonywanej  przez 

sumator 1-bitowy: 

 

Tablica prawdy sumatora 1-bitowego: 

 



 

 



 



࢏ି૚

 

 



 

 

Gdzie: 


− pierwsza dodawana liczba (D1) 



− druga dodawana liczba (D2) 



௜ିଵ

− przeniesienie z poprzedniej pozycji 



− wynik dodawania 



− przeniesienie 

 

b)

 

Minimalizacja funkcji wyniku i przeniesienia 

 

Aby zrealizować funkcje wyniku dodawania 



 oraz przeniesienia 



 na bramkach logicznych należy 

dokonać minimalizacji tych funkcji. Możemy tego dokonać przy pomocy tablicy Karanugh’a. 

 

 

Minimalizacja funkcji wyniku dodawania 



 

 
 Tablica Karnaugh’a: 
 

 

 



=

௜ିଵ





 + 

௜ିଵ





 = ̅

௜ିଵ





 + 

௜ିଵ





 = 

௜ିଵ





 

background image

 

 

Minimalizacja funkcji przeniesienia 



 

 
Tablica Karnaugh’a: 
 

 

 


=





+





௜ିଵ

+





௜ିଵ

=





+ (



+



)



௜ିଵ

 

 

c)

 

Przekształcenie funkcji wyniku dodawania oraz przeniesienia  do postaci dwóch 
półsumatorów  

 

Układ sumatora 1-bitowego można przekształcić do układu dwóch identycznych półsumatorów 
(układów o dwóch wejściach i dwóch wyjściach) 
 
Schemat blokowy sumatora o 3 wejściach i 2 wyjściach złożonego z 2 półsumatorów 

 

 
 
 
 
 
 

background image

 

 

Funkcja 



′ 

 



=



(



,



 
Tablica prawdy: 

 



 



 



 

 

Tak więc funkcja 



′ jest wyrażona jest zależnością: 

 



=





 

 

 

Funkcja 



′ 

 



=



(



,



 

Tablica prawdy: 
 



 



 



 

 
Funkcja 



′ jest wyrażona jest zależnością: 

 



=





+



=





 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

Blok półsumatora zrealizowany na bramkach logicznych: 

 

 

 

 

Funkcja 



′′ 

 



ᇱᇱ

=



(



,



௜ିଵ

 
Tablica prawdy: 
 



′ 



࢏ି૚

 



ᇱᇱ

 

 
Funkcja 



′′ jest wyrażona jest zależnością: 

 


ᇱᇱ

=





௜ିଵ

 

 

Funkcja 



′′ 

 


ᇱᇱ

=



(



,



௜ିଵ

 

Tablica prawdy: 

 



′ 



࢏ି૚

 



ᇱᇱ

 

 

Tak więc funkcja 



′′ jest wyrażona jest zależnością: 

 



ᇱᇱ

=



௜ିଵ

+



௜ିଵ

=



′ ⊕



௜ିଵ

 

background image

 

 

Blok półsumatora zrealizowany na bramkach logicznych: 

 

 

Ostatecznie otrzymujemy następujące funkcje wyniku 



 i przeniesienia 



 : 

 

 

Funkcja realizująca wynik dodawania 



 

 




ᇱᇱ

=





௜ିଵ

= (





) ⊕



௜ିଵ

 

 

 

Funkcja realizująca przeniesienie 



 

 

              



=



+



ᇱᇱ

=





+





௜ିଵ

=





+ (





)



௜ିଵ

 

 

d)

 

Realizacja bloku sumatora 1-bitowego na bramkach logicznych 
 

Schemat bloku sumatora 1-bitowego zrealizowanego na bramkach logicznych:  
 

 

Gdzie: 


− pierwsza dodawana liczba 



− druga dodawana liczba 



௜ିଵ

− przeniesienie z poprzedniej pozycji 



− wynik dodawania 



− przeniesienie 

 

background image

10 

 

Posiadając zaprojektowaną część kombinacyjną układu (w postaci bloków sumatora zrealizowanych 

na  bramkach  logicznych)  można  przystąpić  do  projektowania  części  sekwencyjnej  układu,  gdzie  do 

budowy rejestrów, liczników zastosowane zostały przerzutniki synchroniczne.   

 

3.3.2.

 

Rejestr równoległy 8-bitowy  

  

Rejestr  równoległy  8-bitowy  składa  się  z  8  przerzutników  D  latch  (wyzwalanych  poziomem).  Do 

wejścia  danych  D  (Data)  doprowadzone  zostały  wyjścia  przerzutników  D  (wyzwalanych  zboczem 

narastającym) tworzących 8-bitowy rejestr przesuwny: 

 

Schemat rejestru równoległego:  

 

 

Gdzie: 
0 ÷ 7 – bity sygnału wejściowego (stan wyjść rejestru przesuwnego) – numer bitu oznacza jego 
wagę. 
0 ÷ 7 – stany wyjść przerzutników D (przesyłane na wejścia sumatorów)  
 

Rejestr  równoległy  8-bitowy  służy  w  projektowanym  przez  nas  układzie  do  przechowywania  stanu 

wyjść rejestru przesuwnego (czyli stanu bitów sygnału wejściowego po ośmiu taktach zegara). Dane 

wprowadzane  są  równolegle  i  tak  samo  się  je  odczytuje.  Zasadę  działania  wykorzystanego  rejestru 

równoległego  można  objaśnić  na  podstawie  analizy  przerzutnika  D  latch  –  tablicy  przejść,  tablicy 

wzbudzeń, grafu przejść.         

 

Symbol przerzutnika D latch (zatrzask): 

 

 

 

background image

11 

 

Gdzie: 

D- wejście danych (Data) 

C – wejście zegarowe (Clock) 

Q – wyjście przerzutnika 
 -  zanegowane wyjście przerzutnika 
 

 

Budowa przerzutnika D latch 

 

 

Tablica przejść przerzutnika D latch 

 

       D 

 

Minimalizując funkcję  



 otrzymujemy równość: 



=

 

 

Tablica wzbudzeń przerzutnika D latch

 

 



 

background image

12 

 

Gdzie: 

 – stan na wejściu Data przerzutnika w chwili obecnej 
 − aktualny stan na wyjściu Q przerzutnika  


− stan na wyjściu Q przerzutnika ustawiany w chwili kolejnego impulsu synchronizującego 

 

 

Przykładowy przebieg czasowy objaśniający zasadę działania przerzutnika D latch  

 

 

 

Graf przejść przerzutnika D latch 

 

 

Działanie przerzutnika jest więc następujące: 

Dopóki  na  wejściu  zegarowym  jest  stan  wysoki  „1”  sygnał  z  wejścia  D  bezpośrednio  oddziałuje  na 

wyjście  (Q=D).  Jeżeli  na  wejściu  zegarowym  jest  stan  niski  „0”  to  wyjście  Q  jest  w  takim  stanie,  w 

jakim było wejście D w chwili zmiany sygnału zegarowego z 1 na 0 (dlatego przerzutnik nazywany jest 

zatrzaskowym) . 

 

W  przypadku  naszego  rejestru  równoległego  sygnał  podawany  na  wejście  D  jest  sygnałem 

wyjściowym  przerzutników  z  rejestru  przesuwnego  SIPO.  Na  wejście  zegarowe  C  dołączony  jest 

sygnał z wyjścia układu wyzwalającego: 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

13 

 

 

Układ wyzwalający rejestr równoległy 8-bitowy 

  

Schemat układu wyzwalającego: 

 

 

Gdzie: 


,



,



− wyjścia licznika modulo 8 (



 – najmłodszy bit) 

X-   wejście układu wyzwalającego 

Y-  wyjście układu wyzwalającego 

A – opóźniony (przez bramki NOT) sygnał wejściowy  

 

Przebieg czasowy tego układu objaśnia jego zasadę działania: 

  

 

Krótki impuls zmieniający stan wyjścia układu z 0 na 1 pojawia się w wyniku opóźnienia wnoszonego 

przez szeregowo połączone bramki NOT.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

14 

 

 

Tablica prawdy dla układu wyzwalającego: 

 



 



 



 

 



= 0 



௡ାଵ

  = 1 



= 1 



௡ାଵ

  = 0 

 

Gdzie: 


,



,



− wyjścia licznika modulo 8 (



 – najmłodszy bit) 

X-  wejście układu wyzwalającego 

Y-  wyjście układu wyzwalającego 

A – opóźniony (przez bramki NOT) sygnał wejściowy bramki AND 


 - stan na wejściu A w chwili zmiany stanu wejścia X  



௡ାଵ

 - stan na wejściu A w chwili następnej (ustalenie się stanu właściwą wartość)  

 

Tak więc  w chwili  zmiany stanu  sygnału X  z 0  na  1  na  wyjściu  Y  pojawia  się  krótki  impuls (dodatni) 

trwający do czasu zmiany stanu sygnału A z 1 na 0. Ponieważ sygnał wyjściowy Y doprowadzony jest 

do  wejścia  zegarowego to jego chwilowa  zmiana  z   0  na   1  i  ponownie  z 1  na 0  powoduje  zatrzask 

przerzutników. Wtedy stan na wyjściu przerzutników w rejestrze równoległym jest taki jak po ośmiu 

taktach  zegara.  Możemy  zapisać  tablicę  prawdy  przerzutnika  D  latch  wchodzącego w  skład  rejestru 

równoległego uwzględniającą sygnał z układu wyzwalającego:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

15 

 

 

Tablica prawdy przerzutnika D latch  

 

(Clock) 



 

 

Na  wejściu  zegarowym  C  przerzutników  D  latch  w  zastosowanym  rejestrze  równoległym  stan  1 

występuje tylko w chwili wygenerowania impulsu przez układ wyzwalający. W pozostałych chwilach 

na wejście zegarowym panuje stan 0. 

 

3.3.3.

 

Licznik modulo 8  

 

Licznik modulo 8 został zbudowany z trzech przerzutników synchronicznych JK o wyzwalaniu zboczem 

opadającym.  

 

Symbol przerzutnika JK o wyzwalaniu zboczem opadającym:  

 

Gdzie: 

J,K – wejścia informacyjne 

C- wejście zegarowe 

Q – wyjście przerzutnika 
 − zanegowane wyjście przerzutnika 

background image

16 

 

 

Schemat licznika modulo 8 

 

 

Wejść informacyjne J i K ustawione są w stan równy 1.  Przerzutniki połączone są w ten sposób, że 

wyjścia Q przerzutników połączone są z wejściem zegarowym przerzutnika na starszej pozycji.     

 

 

Tablica przejść przerzutnika JK w układzie tablicy Karnaugha 

 

 

Gdzie: 

J – wejście ustawiające (w stan 1) 

K – wejście kasujące (ustawia w stan 0) 
 − aktualny stan na wyjściu Q przerzutnika  


− stan na wyjściu Q przerzutnika ustawiany w chwili kolejnego impulsu synchronizującego 

 

Po minimalizacji funkcji realizowanej przez przerzutnik JK otrzymujemy następującą równość: 

 



=

 +  

 

 

 

 

background image

17 

 

 

Tablica przejść przerzutnika JK 

 



 

 

 

 

Tablica wzbudzeń przerzutnika JK

 

 



 

− 

− 

− 

− 

 

Gdzie: 

 

– oznacza stan dowolny (0 lub 1) 

 

 

 

background image

18 

 

 

Przebiegi czasowe licznika modulo 8 

 

 

 

Na  podstawie  przebiegów  czasowych  licznika  modulo  8  możemy  sprawdzić  poprawność  jego 

działania z tablicą stanów licznika: 

 

Numer taktu 

zegara Clk 

(wynik dziesiętnie) 



 



 



 

 

Gdzie: 


− wyjście o wadze 2

 



− wyjście o wadze 2

 



− wyjście o wadze 2

 

 

 

 

 

 

 

background image

19 

 

3.3.4.

 

Rejestr przesuwny 8-bitowy (szeregowo-równoległy SIPO) 

 

Rejestr  szeregowo-równoległy  SIPO  służy  do  przesuwania  informacji  wejściowej  wpisywanej  do 

przerzutników od najmłodszych bitów. Składa się z 8 przerzutników synchronicznych D o wyzwalaniu 

zboczem narastającym.   

 

Schemat rejestru szeregowo-równoległego 8-bitowego SIPO  

 

 

Gdzie: 
0 ÷ 7 – stany wyjść przerzutników D (przesyłane na wejścia przerzutników rejestru równoległego)  
 

Oprócz przerzutników D tworzących rejestr, do wejścia przerzutnika na najstarszej pozycji dołączony 

jest układ sterowania (składający się z wejścia ADD, przerzutnika D latch oraz bramki AND) mający za 

zadanie rozpoczęcie wpisywania informacji wejściowej do rejestru wraz z pierwszym narastającym 

zboczem sygnału z wejścia ADD. 

 

Symbol przerzutnika D o wyzwalaniu zboczem narastającym:  

 

Gdzie: 

D – wejście danych (informacyjne)  

C- wejście zegarowe 

Q – wyjście przerzutnika 
 − zanegowane wyjście przerzutnika 

background image

20 

 

 

Tablica przejść przerzutnika D  

 



 

 

 

Tablica przejść w układzie tablicy Karnaugh’a 

 

 

 

 

Gdzie: 

 – stan na wejściu danych przerzutnika w chwili obecnej 
 − aktualny stan na wyjściu Q przerzutnika  


− stan na wyjściu Q przerzutnika ustawiany w chwili kolejnego impulsu synchronizującego 

 

Minimalizując funkcję 



 otrzymujemy równość: 

 


=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

              D 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

21 

 

 

Tablica wzbudzeń przerzutnika D 

 



 

 

 

Graf przejść przerzutnika D 

 

 

 

Wprowadzanie do rejestru  szeregowo słowa wejściowego, bit po bicie w kolejnych taktach 

zegara (od najmłodszego bitu) 

 

 

 

 

 

 

 

background image

22 

 

 

Przebiegi czasowe 8-bitowego rejestru przesuwnego SIPO 

 

Na  wejście  rejestru  został  podany  następujący  ciąg  bitów  („1”  jest  najmłodszym  bitem 

wprowadzanym jako pierwszy): 00000001 

 

 

 

Jak  widać  na  podstawie  powyższych  przebiegów  najmłodszy  bit  zostaje  wpisany  na  wyjście 



  po 

ośmiu  taktach  zegara  i  wtedy  też  zadany  ciąg  bitów  na  poszczególnych  wyjściach  przyjmuje 

odpowiednie wartości (dla ósmego taktu zegara pozostałe wyjścia ustawione w stan 0).   

 

Na podstawie tych przebiegów czasowych można sporządzić dla rejestru SIPO tabelę stanów na 

poszczególnych wyjściach (przy wprowadzeniu ciągu bitów: 00000001): 

 

Numer 

taktu 

zegara 

 

 

Dane 

wejściowe  

 



 

 



 

 



 

 



 

 



 

 



 

 



 

 



 

 

 

 

 

background image

23 

 

3.3.5.

 

Układ sterowania wyjściem BUSY 

 

Układ ten składa się z następujących elementów: 

 



 

układu wyzwalającego, w skład którego wchodzi przerzutnik synchroniczny typu D o 

wyzwalaniu narastającym zboczem oraz bramka NOT 



 

przerzutnika synchronicznego typu D latch 



 

3 bramek NOT opóźniających sygnał ADD 

 

 

Schemat układu sterowania wyjściem BUSY 

 

 

 

Układ wyzwalający 

 

Układ  wyzwalający  został  zbudowany  z  wykorzystaniem  przerzutnika  synchronicznego  typu  D  o 

wyzwalaniu zboczem narastającym (posiada również wejście RESET i SET aktywne stanem niskim). Do 

wejścia  danych  D  dołączony  jest    wysoki,  a  na  wejście  zegarowe  zanegowany  w  bramce  NAND  

iloczyn stanów na wyjściach licznika modulo 8. Sygnał wyjściowy układu pobierany jest z wyjścia Q, a 

stan wyjścia Q ustawiany jest na 0 przy pomocy bramki NOT i wejścia asynchronicznego RESET. 

 

Schemat układu wyzwalającego: 

 

background image

24 

 

Zasadę działania tego układu wyjaśniają przebiegi czasowe: 

   

 

 

Zmiana  stanu  z  0  na  1  na  wejściu  X  powoduje  wygenerowanie  na  wyjściu  Y  trwającego  krótko 

dodatniego  impulsu  co  skutkuje  ustawienie  na  czas  trwania  impulsu  wejścia  zegarowego  C 

przerzutnika  D  latch.  Wtedy  też  wpisywana  jest  wartość  z  wejścia  danych  przerzutnika  D  latch.  Po 

powrocie  ze  stanu  1  na  0  na  wyjściu  Y  przerzutnik  D  latch  zatrzaskuje  na  wyjściu  Q  wpisaną  przed 

chwilą  wartość.  Poniższe  przebiegi  czasowe  pokazują  stan  na  wyjściu  BUSY  w  zależności  od  stanu 

wejścia ADD oraz wejścia zegarowego Clock.       

 

 

Przebiegi czasowe dla układu sterowania wyjściem BUSY 

 

 

Narastające zbocze wejścia ADD powoduje ustawienie wyjścia BUSY w stan 1. W tym czasie pomimo 

kolejnych  narastających  zboczy  sygnału  ADD  wyjście  BUSY  pozostaje  ustawione  na  stan  1  do 

momentu  wpisania  na  wyjścia  rejestru  równoległego  danych  wejściowych  (czyli  przez  8  taktów 

zegara).  Po odliczeniu przez licznik ósmego taktu zegara wyjście BUSY jest zerowane. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

25 

 

4.

 

Przebiegi czasowe w zaprojektowanym układzie

 

 

Poniżej zostały przedstawione przebiegi czasowe na wejściach i wyjściach sumatora po podaniu 

następujących sygnałów wejściowych: 

 



 

D1=11101111 (w systemie dziesiętnym 239) 



 

D2=10001101 (w systemie dziesiętnym 141) 

 

Wynik dodawania na wyjściach Y0-Y7 oraz wyjściu przeniesienia jest następujący: 

 

CO 

Y7 

Y6 

Y5 

Y4 

Y3 

Y2 

Y1 

Y0 

 

W systemie dziesiętnym wartość ta jest równa 380. 

 

Przebiegi czasowe zaprojektowanego sumatora 8-bitowego 

 

Otrzymane przebiegi sygnałów wejściowych i wyjściowych są zgodne z oczekiwanymi przez nas 

założonymi wartościami. 

 

background image

26 

 

BIBLIOGRAFIA 

 

1. J.Kalisz: „Podstawy Elektroniki Cyfrowej” 

2. W. Głocki: „Układy cyfrowe” 

3. C.Zieliński: „Podstawy projektowania układów cyfrowych”