Monter_elektronik_725[01]_Z2.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Podstawy eksploatacji urządzeń elektronicznych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Metodyka napraw oraz lokalizacji i usuwania uszkodzeń w urządzeniach

elektronicznych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Wymiana uszkodzonych elementów i układów

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o zasadach eksploatacji

i naprawy urządzeń elektronicznych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, które określają, jakie umiejętności powinieneś posiadać przed
przystąpieniem do realizacji tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia, które określą wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy
z tym poradnikiem,

−

materiał nauczania – czyli wiadomości dotyczące zasad instalowania i obsługi urządzeń
wideo oraz obróbki obrazu,

−

zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić czy opanowałeś podane treści
w poszczególnych punktach materiału nauczania,

−

ćwiczenia, które umożliwią Ci nabycie umiejętności praktycznych przy wykonywaniu
instalacji i programowaniu urządzeń wideo,

−

sprawdzian postępów, który pomoże Ci określić, czy opanowałeś materiał nauczania,
odpowiadając na pytania tak lub nie,

−

sprawdzian osiągnięć,

−

wykaz literatury z której możesz korzystać podczas nauki.
W materiale nauczania omówione zostały zagadnienia dotyczące podstaw eksploatacji,

pomiarów parametrów eksploatacyjnych i technicznych oraz metodyki pracy przy lokalizacji
uszkodzeń i naprawach urządzeń elektronicznych. W związku z bardzo szerokim zakresem
specjalistycznej wiedzy, powinieneś pełną uwagę poświęcić kluczowym punktom nauczania,
do których zalicza się:

−

parametry eksploatacyjno-techniczne urządzeń elektronicznych,

−

metodyka napraw urządzeń elektronicznych,

−

dobór przyrządów pomiarowych,

−

dobór narzędzi mechanicznych,

−

organizacja stanowiska pracy,

−

zasady bezpiecznej pracy podczas eksploatacji i wykonywaniu napraw.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela

o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Po wykonaniu wszystkich ćwiczeń i po poznaniu przez Ciebie wszystkich części

materiału  nauczania,  spróbuj  zaliczyć  sprawdzian  poziomu  Twoich  wiadomości
i umiejętności  rozwiązując  test  „Sprawdzian  postępów”,  zamieszczony  po  ćwiczeniach.
W tym celu przeczytaj pytania i odpowiedz na nie Tak lub Nie. Odpowiedzi Nie wskazują na
luki  w  Twojej  wiedzy.  Oznacza  to  także  powrót  do  treści,  które  nie  są  dostatecznie
opanowane.

Poznanie przez Ciebie wszystkich lub określonej części wiadomości będzie stanowiło dla

nauczyciela podstawę przeprowadzenia sprawdzianu poziomu przyswojonych wiadomości
i ukształtowanych umiejętności. W tym celu nauczyciel może posłużyć się zadaniami
testowymi.

W rozdziale 5. tego poradnika zamieszczono „Sprawdzian osiągnięć” zawierający:

−

instrukcję, w której omówiono tok postępowania podczas przeprowadzania sprawdzianu,

−

zestaw zadań testowych,

−

przykładową kartę odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

montować elementy i podzespoły elektroniczne,

−

stosować zasady montażu mechanicznego w urządzeniach elektronicznych,

−

czytać schematy ideowe urządzeń elektronicznych,

−

czytać schematy blokowe urządzeń elektronicznych,

−

stosować zasadę działania urządzeń elektronicznych,

−

posługiwać się instrukcjami obsługi urządzeń elektronicznych,

−

posługiwać się instrukcjami serwisowymi urządzeń elektronicznych,

−

dobierać i obsługiwać przyrządy pomiarowe,

−

obsługiwać oscyloskop,

−

analizować wyniki pomiarów elektronicznych,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy montażu i badaniu urządzeń
elektronicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

odczytać instrukcję serwisową urządzeń elektronicznych,

−

rozróżnić funkcje i zastosowanie urządzeń radiowo-telewizyjnych,

−

wyjaśnić budowę i zasadę działania urządzeń radiowych i telewizyjnych na podstawie
schematów blokowych,

−

rozróżnić funkcję i zastosowanie urządzeń multimedialnych i teletechnicznych,

−

wyjaśnić zasadę działania i budowę urządzeń elektronicznych powszechnego użytku na
podstawie schematu blokowego i ideowego,

−

dobrać przyrządy pomiarowe do sprawdzenia stanu technicznego urządzeń,

−

sporządzić wykaz narzędzi i materiałów, elementów, podzespołów i przyrządów
pomiarowych do wykonywana prac diagnostyczno-pomiarowych,

−

zlokalizować proste uszkodzenia w urządzeniach elektronicznych,

−

dokonać wymiany uszkodzonych elementów i podzespołów urządzenia elektronicznego,

−

sporządzić wstępny kosztorys wykonania naprawy,

−

zademonstrować poprawność wykonanego zadania,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska, obowiązujące podczas montażu urządzeń radiowo-telewizyjnych,

−

przewidzieć

zagrożenia

występujące

przy

montażu

demontażu

urządzeń

multimedialnych i teletechnicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podstawy eksploatacji urządzeń elektronicznych

4.1.1. Materiał nauczania

Wprowadzenie

Eksploatacja urządzeń elektronicznych z definicji jest to ich obsługa i użytkowanie.

Sprawna eksploatacja urządzeń wymaga od użytkowników stosowania się do pewnych zasad
określonych w instrukcjach obsługi. Do najważniejszych z nich dotyczących wszystkich
urządzeń to przestrzeganie znamionowych warunków zasilania i obciążenia.

Pod pojęciem eksploatacji kryją się zagadnienia związane z użytkowaniem, konserwacją

oraz  funkcjonowaniem  danego  urządzenia  elektronicznego.  Dla  większości  użytkowników
najważniejsze  właściwości  eksploatacyjne  to:  duża  funkcjonalność  urządzenia,  łatwość
obsługi,  łatwość  instalacji  i  konserwacji,  energooszczędność  oraz  koszty  materiałów
eksploatacyjnych.

Pod względem właściwości eksploatacyjnych urządzenia elektroniczne możemy

podzielić na następujące grupy:

−

urządzenia RTV (radioodbiorniki, amplitunery, telewizory),

−

urządzenie multimedialne (magnetowid, odtwarzacz DVD, nagrywarka DVD, kino
domowe, projektor multimedialny, kamera cyfrowa, aparat fotograficzny cyfrowy),

−

urządzenia teletechniczne (centralki telefoniczne, telefony stacjonarne, telefony
komórkowe, telefax),

−

inne urządzenia elektroniczne powszechnego użytku (regulatory oświetlenia, systemy
alarmowe, zegarki elektroniczne, elektronika samochodowa, kserokopiarki),

−

urządzenia techniki komputerowej (jednostka komputerowa, urządzenia zewnętrzne
komputera, urządzenia sieci komputerowej),

−

urządzenia automatyki (układy automatycznej regulacji, sterowniki i regulatory, układy
przełączające).

Urządzenia RTV

Odbiorniki radiowe i telewizyjne są jedną z najbardziej rozpowszechnioną grupą

urządzeń elektronicznych. Czynnikami eksploatacyjnymi mającymi wpływ na długotrwałość
pracy są:

−

warunki otoczenia (temperatura, wilgotność, kurz),

−

napięcie sieci zasilającej,

−

prawidłowa obsługa,

−

jakość ewentualnych napraw.
Dla tej grupy urządzeń eksploatacja sprowadza się do zaprogramowania odpowiednich

funkcji  (programowanie  odbieranych  stacji,  programowanie  jakości  obrazu  i  dźwięku  itp.),
oraz  do  uruchamiania  i  wyłączania  odbiornika  (głównie  poprzez  urządzenia  sterujące  tzw.
„piloty”).  W  związku  z  tym  dla  użytkownika  istotna  jest  jego  funkcjonalność,  wygląd,
parametry techniczne oraz cena. Oczywiście wszystkie te czynniki są kwestią indywidualnego
wyboru.

Funkcje i parametry techniczne odbiorników radiowych w głównej mierze zależą od jego

przeznaczenia. Pod tym względem odbiorniki możemy podzielić na:

−

radioodbiorniki kieszonkowe i przenośne,

−

radiomagnetofony stacjonarne i przenośne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

odbiorniki stacjonarne z odtwarzaczem CD,

−

odbiorniki stacjonarne z wzmacniaczem mocy (amplituner),

−

tunery (część zestawu akustycznego),

−

odbiorniki radiowe samochodowe,

−

radiobudziki.
W przypadku odbiornika telewizyjnego, jego eksploatacja, to nie tylko oglądanie

programów  telewizyjnych  nadawanych  przez  nadajniki  telewizji  naziemnej  lub  dostawcę
telewizji kablowej, ale wykorzystanie go jako ekranu dla różnych źródeł sygnałów wizyjnych
(aparat cyfrowy, kamera analogowa  lub cyfrowa, tuner satelitarny, komputer itd.). Powyższe
możliwości  są  uzależnione  od  typu  odbiornika  TV.  Logicznym  jest,  że  najkorzystniejszym
rozwiązaniem  jest  odbiornik  wyposażony  w  moduły  przetwarzania  obrazów  cyfrowych
i ekran LCD lub plazmowy.

Rys. 1. Przykładowe złącza współczesnego telewizora plazmowego [4]

Urządzenia multimedialne

Są to urządzenia, których głównym zadaniem jest przesyłanie obrazu na ekran i dźwięku

poprzez  wzmacniacz  akustyczny  do  kolumn  głośnikowych.  Możemy  podzielić  je  na  dwie
zasadnicze  grupy:  urządzenia  analogowe  (magnetowid,  kamera  analogowa)  i  cyfrowe
(odtwarzacz  DVD,  kamera  cyfrowa,  kino  domowe,  aparat  fotograficzny  cyfrowy).
Oczywiście  główne  czynniki  eksploatacyjne  mające  wpływ  na  długotrwałość  pracy  tych
urządzeń, są identyczne jak w przypadku urządzeń RTV.
Dodatkowo powinniśmy się kierować:

−

właściwym doborem kaset magnetowidowych i kaset do kamer cyfrowych,

−

właściwą obsługą akumulatorów kamer i aparatów,

−

właściwą obsługą i przechowywaniem pamięci do kamer i aparatów,

−

stosowaniem odpowiednich płyt DVD,

−

użytkowaniem urządzeń w odpowiednich warunkach atmosferycznych,

−

stosowaniem oryginalnych części eksploatacyjnych.
Każde z tych urządzeń wymaga ponadto przestrzegania pewnych konkretnych zasad

eksploatacyjnych, do których możemy zaliczyć:

−

urządzenia z głowicami wirującymi (magnetowid, kamera analogowa i cyfrowa) nie
należy uruchamiać w przypadku nagłej zmiany temperatury eksploatacyjnej,

−

obiektywy w kamerach i aparatach należy chronić przed kurzem i możliwością
zarysowań,

−

projektorów multimedialnych nie wolno wyłączyć z sieci zasilającej w czasie projekcji
lub pracy wentylatorów,

−

projektory multimedialne wymagają okresowej wymiany filtrów powietrza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Prawidłowa

eksploatacja

urządzeń

multimedialnych

wymaga

odpowiedniego

rozmieszczenia  urządzeń  końcowych  (telewizor,  ekran,  kolumny  głośnikowe).  Najbardziej
rygorystycznym  pod  tym  względem  jest  kino  domowe.  Aby  osiągnąć  oczekiwany  efekt
eksploatacyjny  w  postaci  dźwięku  przestrzennego  i  czuć  się  jak  widz  w  sali  kinowej  lub
koncertowej,  rozmieszczenie  głośników  w  stosunku  do  ekranu  i  widza,  musi  być  wykonane
zgodnie z zaleceniami producenta.

Rys. 2. Przykład rozmieszczenia głośników zestawu kina domowego w standardzie 5.1[5]

Urządzenia teletechniczne

Do tej grupy zaliczamy urządzenia umożliwiające transmisję wszelkiego rodzaju

sygnałów na odległość oraz urządzenia przetwarzające te sygnały. Obecnie przy zastosowaniu
techniki  cyfrowej  odpada  nam  najbardziej  pracochłonny  etap  eksploatacji,  jakim  była
konserwacja  elementów  elektromechanicznych.  Współczesne  centrale  telefoniczne,  stacje
przekaźnikowe  i  stacje  bazowe  są  prawie  w  90%  pozbawione  elementów  i  podzespołów
wymagających  okresowych  konserwacji.  Rolę  tą  przejęły  pomiary  eksploatacyjne,  które
świadczą o jakości działania urządzenia  i ewentualnej konieczności podjęcia działań w celu
naprawy lub modernizacji danego bloku.

Pamiętać należy, że bardzo szybkie zmiany technologii elektronicznej, zarówno od strony

nadawczej  jak  i  odbiorczej,  wymuszają  konieczność  wymiany  urządzeń  na  nowsze  modele
o lepszych  parametrach  i  łatwiejszej  oraz  tańszej  eksploatacji.  Sprawia  to,  że  urządzenia
starszej  generacji  są  wymieniane  na  nowe  przed  upływem  okresu  ich  pełnej  sprawności
działania.

Eksploatacja telefonów bezprzewodowych i komórkowych sprowadza się do okresowego

ładowania akumulatorów oraz do wykorzystania szeregu funkcji dodatkowych, jakie oferują
nam dostawcy usług telekomunikacyjnych. Koszty eksploatacji urządzeń teletechnicznych ze
względu na bardzo małą moc pobieraną z sieci energetycznej są znikome, jedynym
odstępstwem jest telefaks, gdzie dodatkowym kosztem jest papier faksowy oraz toner lub
atrament.

Odbiorca

SUBWOOFER

(UMIESZCZENIE DOWOLNE)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Inne urządzenia elektroniczne powszechnego użytku

Podzespoły elektroniczne w XXI wieku znajdują się właściwie prawie w każdym

urządzeniu zasilanym energią z sieci elektrycznej lub z innego źródła (bateria, akumulator,
ogniwo słoneczne).

W gospodarstwie domowym, oprócz urządzeń RTV i multimedialnych, układy lub

podzespoły  elektroniczne  spotykamy  w  lodówkach,  kuchniach  gazowych  i  elektrycznych,
pralkach,  mikserach,  kuchenkach  mikrofalowych,  ekspresach  kawowych  itp.  Są  to:  czujniki
temperatury,  czujniki  poziomu  wody,  programatory,  regulatory  temperatury,  elektroniczne
zapalarki, regulatory oświetlenia, zegarki elektroniczne itp.

Przy eksploatacji urządzeń AGD ich podzespoły elektroniczne są samowystarczalne

i praktycznie  nie  wymagają  żadnych  zabiegów  konserwacyjnych.  Jedyne  czynności
użytkownika  to  odpowiednie  zaprogramowanie,  ustawienie  parametrów  pracy  i  ewentualna
kontrola  stanu  zasilania  w  przypadku  zasilania  bateryjnego  lub  akumulatorowego.
Niezbędnym  warunkiem  prawidłowej  eksploatacji  jest  spełnienia  norm  bezpieczeństwa
dotyczących właściwego podłączenia urządzenia do sieci zasilającej.

To samo dotyczy motoryzacji. Współczesny samochód wyposażony jest w różne

urządzenia elektroniki samochodowej, które sterowane są bezpośrednio z mikrokomputera
zaprogramowanego przez producenta samochodu. Do głównych zadań tych urządzeń
zaliczamy:

−

sterowanie pracą silnika w zależności od parametrów (prędkości obrotowej, temperatury,
obciążenia itp.),

−

sterowanie systemami bezpieczeństwa jazdy (system blokowania kół ABS, system
rozpoznający ryzyko wpadnięcia pojazdu w poślizg ESP, system poduszek i kurtyn
powietrznych itp.),

−

sterowanie systemami komfortu jazdy (automatyczna klimatyzacja, system nawigacji
samochodowej GPS),

−

sterowanie systemami zabezpieczenia samochodu (autoalarmy z powiadomieniem
telefonicznym, system lokalizacji pojazdu).

Eksploatacja ogranicza się do wykonania określonych przez producenta pojazdu okresowych
przeglądów i konserwacji w stacjach serwisowych.

Następną grupą urządzeń, w której obserwujemy dynamiczny rozwój, to urządzenia

służące do ochrony i obserwacji obiektów. W tej grupie rozróżniamy systemy służące do:

−

powiadamiania o zagrożeniach (pożar, stężenie gazu, itp.),

−

alarmowania o zaistniałym zagrożeniu (włamanie, napad, pożar),

−

nadzoru i obserwacji tzw. monitoring.
Elementy tych systemów narażone są na działanie różnych czynników zewnętrznych,

(warunki  atmosferyczne,  uszkodzenia  mechaniczne,  wyładowania  atmosferyczne),  dlatego
prawidłowa  eksploatacja  musi  wiązać  się  z  bieżącą  kontrolą  sprawności  systemu.
Koniecznym  jest  okresowe  testowanie  systemu  alarmowego  poprzez  sprawdzenie  działania
sygnalizatorów,  powiadomień  telefonicznych  oraz  reakcji  centrali  na  naruszenie  stref
chronionych przez czujniki.

W przypadku systemów monitorujących niezbędny jest okresowy przegląd pracy

poszczególnych kamer, oraz archiwizacja i czyszczenie zapisanych nagrań w zależności od
systemu zapisu.

Urządzenia techniki komputerowej

Eksploatacja w tej grupie uzależniona jest od czynności, do jakich jest on przeznaczony.

Komputer osobisty PC (ang. Personal Computer), wraz ze swoimi urządzeniami
rozszerzającymi wewnętrznymi i zewnętrznymi, może zastąpić większość pojedynczych
urządzeń multimedialnych i teletechnicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pod względem eksploatacyjnym możemy rozróżnić następującego grupy urządzeń

techniki komputerowej:

−

urządzenia wejścia; klawiatura, mysz, CD – czytnik płyt CD-ROM, czytnik DVD,
mikrofon, skaner, kamera internetowa, karta TV,

−

urządzenia wyjścia; monitor, drukarka, ploter, głośniki, słuchawki,

−

urządzenia łączące funkcje wejścia i wyjścia; stacja dysków elastycznych FDD,
nagrywarka CD lub CD-RW, nagrywarka DVD, karta dźwiękowa,

−

pamięci masowe; dyskietka (1,44 MB), HDD – dysk twardy, płyta CD, płyta CD-RW
(700 MB), płyta DVD, ZIP, pamięci Flash,

−

urządzenia sieciowe; karty sieciowe, modemy, koncentratory.
Coraz popularniejszym staje się wykorzystanie i eksploatacja komputerów jako centra

multimedialne. Multimedialny potencjał komputerów osobistych sprawia, że są one
pełnowartościowym zamiennikiem dla stacjonarnych zestawów kina domowego. Od
zwykłych komputerów różnią się one:

−

atrakcyjną obudową stylizowaną na sprzęt Hi-Fi,

−

cichą pracą,

−

zestawem wyjść, które pozwalają podłączyć komputer do wzmacniacza oraz do
telewizora,

−

pilotem i kartą telewizyjną.
Dzięki zastosowaniu komputera, w kinie domowym można oglądać transmisje wideo

nadawane  przez  Internet,  oraz  słuchać  internetowych  rozgłośni.  Można  także  nagrywać
i odtwarzać  filmy  przechowywane  na  dysku  twardym  komputera  Media  PC  oraz  dyskach
innych  komputerów  znajdujących  się  w  domowej  sieci.  Jeżeli  dodatkowo  wyposażymy
komputer  w  kamerkę  Internetową  i  modem  telefoniczny,  to  stworzymy  możliwość
współpracy z mediami transmisyjnymi, umożliwiającymi przesyłanie informacji.

Przy eksploatacji urządzeń techniki komputerowej powinniśmy się kierować

następującymi zasadami:

−

komputer oraz urządzenia nie posiadające II klasy ochronności musi być podłączony do
zasilania z kołkiem ochronnym,

−

dla ochrony przed przepięciami z sieci komputera i urządzeń zewnętrznych należy
stosować przepięciową listwę zasilającą lub zasilacz awaryjny UPS,

−

należy chronić komputer przez kurzem i nadmiernym zapyleniem, obudowa komputera
musi być zawsze zamknięta,

−

należy stosować odpowiedniej jakości materiały eksploatacyjne (papier, atrament, toner),

−

okresowo przeprowadzać czyszczenie i konserwację urządzeń.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Na czym polega eksploatacja urządzeń elektronicznych?
2.  Jakie grupy urządzeń elektronicznych możesz wyróżnić pod względem eksploatacyjnym?
3.  Jakie czynniki eksploatacyjne wpływają na długotrwałość urządzeń elektronicznych?
4.  Jakie znasz źródła sygnałów wizyjnych i fonicznych?
5.  Jakie znasz zasady dotyczące eksploatacji urządzeń multimedialnych?
6.  Które urządzenia elektroniczne podlegają okresowej konserwacji?
7.  Na czym polega rola urządzeń elektronicznych w sprzęcie gospodarstwa domowego?
8.  Na czym polega prawidłowa eksploatacja centralki alarmowej?
9.  Jakie znasz materiały eksploatacyjne urządzeń techniki komputerowej?
10.  Jakie zasady eksploatacyjne powinny być stosowane dla urządzeń komputerowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pomiar mocy elektrycznej pobieranej przez odbiornik telewizyjny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z parametrami eksploatacyjnymi odbiorników telewizyjnych,
2)  skonsultować z nauczycielem zaproponowany schemat podłączeń,
3)  zmontować układ do badania odbiornika telewizyjnego,

230 V
AC

Rysunek do ćwiczenia 1

4) ustawić na autotransformatorze napięcie 230 V,
5) włączyć badany odbiornik telewizyjny klawiszem sieciowym (praca w pozycji

oczekiwania „standby”),

6)  odczytać wartość mocy pobieranej przez odbiornik,
7)  włączyć odbiornik telewizyjny w tryb pracy,
8)  odczytać wartość mocy pobieranej w tym stanie pracy,
9)  wyniki zanotować w tabelce pomiarowej,
10)  powtórzyć wszystkie pomiary dla innego typu odbiornika telewizyjnego,
11)  porównać na podstawie pomiarów wielkości pomierzone z wielkościami podanymi przez

producentów w instrukcji obsługi,

12) dokonać analizy poboru mocy przez różne typy odbiorników telewizyjnych i dla różnych

stanów pracy,

13) zaprezentować swoje wyniki i analizę w postaci wykresów,
14) wykonać wszystkie czynności z należytą starannością przy zastosowaniu przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

odbiorniki telewizyjne różnej klasy,

−

instrukcje obsługi odbiorników telewizyjnych,

−

transformator separujący,

−

woltomierz cyfrowy AC,

−

watomierz cyfrowy,

−

przewody połączeniowe.

Transformator

separacyjny

Badany

odbiornik

telewizyjny

Watomierz

Woltomierz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Połącz i uruchom zestaw kina domowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z instrukcjami obsługi zestawu kina domowego,
2)  dobrać odpowiednie przewody połączeniowe,
3)  wykonać połączenia odtwarzacz DVD i amplituner AV,
4)  zaplanować rozmieszczenie głośników kina domowego,
5)  dołączyć głośniki do amplitunera AV,
6)  dołączyć odbiornik telewizyjny do odtwarzacza DVD,
7)  narysować schemat wykonanych połączeń,
8)  włączyć zestaw i odbiornik telewizyjny po uzyskaniu zgody nauczyciela,
9)  uruchomić odtwarzacz DVD,
10)  przeanalizować poprawność działania zestawu kina domowego,
11)  wykonać połączenie odbiornika telewizyjnego poprzez wzmacniacz AV,
12)  przetestować różne możliwości połączenia OTV z wzmacniacze AV,
13)  zapisać spostrzeżenia w formie wniosków,
14)  wykonać  wszystkie  czynności  z  należytą  starannością,  przy  zastosowaniu  przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wzmacniacz AV,

−

odtwarzacz DVD,

−

zestaw głośników kina domowego,

−

odbiornik telewizyjny,

−

instrukcje obsługi poszczególnych urządzeń,

−

przewody połączeniowe,

−

płyty DVD,

−

materiały i przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Wykonaj pomiar eksploatacyjne systemu alarmowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać to ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z schematem wykonawczym istniejącego systemu alarmowego,
2)  zapoznać się z instrukcją instalatora i użytkownika danego systemu,
3)  dokonać próbę działania systemu np. poprzez włączenie funkcji „panic”,
4)  sprawdzić działanie wszystkich sygnalizatorów akustycznych i optycznych,
5)  sprawdzić  reakcję  centrali  na  naruszenie  stref  chronionych  dla  każdej  zainstalowanej

czujki,

6)  sprawdzić obszar chroniony przez czujki ruchu,
7)  zapisać spostrzeżenia w formie wniosków,
8)  wykonać  wszystkie  czynności  z  należytą  starannością,  przy  zastosowaniu  przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

schemat wykonawczy systemu alarmowego,

−

instrukcja instalatora i użytkownika systemu alarmowego,

−

kompletny system alarmowy,

−

materiały i przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Przygotuj komputer klasy PC do obsługi faksów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać to ćwiczenie, powinieneś:

1)  zainstalować w komputerze kartę faks–modemu,
2)  zainstalować sterowniki i oprogramowanie faks–modemu,
3)  podłączyć linię telefoniczną do modemu,
4)  skonfigurować połączenie umożliwiające pracę faks–modemu,
5)  wysłać przygotowaną informację na wskazany przez nauczyciela numer,
6)  zapisać spostrzeżenia w formie wniosków,
7)  wykonać  wszystkie  czynności  z  należytą  starannością,  przy  zastosowaniu  przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer klasy PC,

−

faks–modem wewnętrzny z sterownikami,

−

oprogramowanie umożliwiające pracę komputera jako faks (np. CallCenter 3.9.3,
WinFax Pro, Snappy Fax 4.1.1.1),

−

dostęp do sieci telefonicznej,

−

materiały i przybory do pisania.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)  podać podstawowe zasady eksploatacji urządzeń elektronicznych?
2)  określić wpływ warunków otoczenia na eksploatację urządzeń?
3)  wykonać pomiar pobieranej mocy przez urządzenia elektroniczne?
4)  określić zasady konserwacji urządzeń elektronicznych?
5)  zainstalować zgodnie z zasadami eksploatacji kino domowe?
6)  wykonać pomiary eksploatacyjne systemu alarmowego?
7)  określić

rodzaje

materiałów

eksploatacyjnych

stosowanych

w urządzeniach elektronicznych?

8) zainstalować karty rozszerzeń w celu zwiększenia

funkcji

eksploatacyjnych komputera klasy PC?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Metodyka napraw oraz lokalizacji i usuwania uszkodzeń

w urządzeniach elektronicznych

4.2.1. Materiał nauczania

Wprowadzenie

Dla osiągnięcia właściwych efektów w pracy serwisowej przy lokalizacji uszkodzeń

urządzeń elektronicznych konieczne jest spełnienie następujących warunków:

−

wyposażenie stanowiska pracy w niezbędne przyrządy pomiarowe i narzędzia,

−

dysponowanie dokumentacją w postaci instrukcji serwisowych lub schematów ideowych
serwisowanych urządzeń elektronicznych,

−

dobra znajomość działania poszczególnych bloków urządzenia,

−

rzeczowa i dokładna ocena objawów i przyczyn uszkodzeń,

−

stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przyczyny uszkodzeń urządzeń elektronicznych można podzielić na kilka grup:

−

błędy konstrukcyjne i technologiczne, zastosowanie wadliwych materiałów i elementów
pracujących na granicy swoich parametrów maksymalnych,

−

wpływ klimatu i środowiska, starzenie się elementów elektronicznych,

−

naturalne zużycie elementów mechanicznych i brak ich konserwacji,

−

kwalifikacje i poziom kultury technicznej użytkowników urządzeń elektronicznych,

−

jakości i stabilności źródeł zasilania zewnętrznego,

−

stosowanie tanich elementów i technologii dla obniżenia kosztów produkcji.
Przed przystąpieniem do naprawy powinieneś zapoznać się z budową urządzenia, jego

zasadą  działania  i  kolejnością  rozmontowania  (demontażu)  obudowy.  Informacje  te  zawarte
są  w  instrukcjach  serwisowych  urządzeń.  Należy  pamiętać,  że  nie  wszystkie  występujące
uszkodzenia  powodują  ingerencję  do  wnętrza  urządzenia.  Część  uszkodzeń  wynika
z nieprawidłowych  ustawień  regulacyjnych,  lub  złego  podłączenia  danego  urządzenia  do
pozostałych  elementów  niezbędnych  do  pracy  całości  np.  zły  obraz  w  odbiorniku
telewizyjnym  może  być  spowodowany  uszkodzoną  instalacją  antenową.  Inną  przyczyną
pozornych  uszkodzeń  urządzeń  elektronicznych  mogą  być  złe  ustawienia  programowe
(funkcyjne)  dostępne  z  menu  ekranowego  danego  urządzenia  np.  brak  obrazu  z  tunera
satelitarnego spowodowany złym ustawieniem programowym przełącznika konwerterów.

Pełny cykl naprawy urządzenia powinien składać się z następujących czynności:

–

przeprowadzenie wywiadu z użytkownikiem o zachowaniu się odbiornika do chwili
wystąpienia uszkodzenia,

–

sprawdzenia wszystkich zewnętrznych organów regulacji,

–

sprawdzenie ustawień programowych w menu urządzenia,

–

ocena wizualna stanu elementów po demontażu obudowy bez włączania urządzenia do
sieci zasilającej,

–

ocena objawów uszkodzenia po włączeniu urządzenia do sieci,

–

wytypowanie układów (bloków), w których mogło wystąpić uszkodzenie,

–

wytypowanie ewentualnych przyczyn uszkodzenia w danym bloku,

–

szczegółowa lokalizacja uszkodzenia i wymiana uszkodzonego elementu lub podzespołu,

–

wykonanie niezbędnych regulacji,

–

sprawdzenie działania całego urządzenia po wykonanej naprawie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zasady bezpiecznej pracy podczas naprawy urządzeń elektronicznych

Podczas prac serwisowych, badając lub naprawiając urządzenia elektroniczne musimy

zdawać sobie sprawę z możliwych zagrożeń. Podstawowym zagrożeniem jest działanie prądu
elektrycznego  na  organizm  ludzki.  Na  wielkość  tego  zagrożenia  ma  wpływ  rodzaj  prądu
(przemienny  lub stały), wartość prądu, czas przepływu, droga przepływu prądu oraz wartość
rezystancji  ciała  ludzkiego.  Ustalono,  że  maksymalny  prąd  przemienny  ma  wartość  50  mA,
co przy założeniu  najbardziej  niekorzystnej rezystancji człowieka równej 1 KΩ daje wartość
napięcia bezpiecznego 50 V.

Wykonując czynności naprawcze bardzo często pracujemy z napięciami przemiennymi

przewyższającymi napięcie bezpieczne. Wymusza to na nas stosowania wszelkich
niezbędnych środków w celu zapewnienia bezpiecznej pracy. Do najważniejszych z nich
zalicza się:

−

sieć zasilająca jednofazowa, musi być zabezpieczona wyłącznikiem nadprądowym oraz
z zabezpieczeniem przed porażeniem poprzez dotyk bezpośredni,

−

stosowane przyrządy pomiarowe muszą być chronione przez zerowanie (oscyloskop,
generator), lub mieć II klasę izolacji nie wymagającą zerowania (multimetry przenośne,
mierniki uniwersalne),

−

wszystkie narzędzia mechaniczne i elektromechaniczne muszą posiadać odpowiednią
wielkość napięcia przebicia i klasę izolacji.
W czasie pobytu w pomieszczeniu serwisowym musisz przestrzegać regulaminów,

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających
z rodzaju wykonywanych prac. Podczas wykonywania wszystkich czynności w urządzeniach
elektronicznych z otwartą obudową, należy pamiętać o następujących zasadach:

−

jeżeli podczas czynności badawczych lub naprawczych urządzenie nie musi być
dołączone do sieci zasilającej, powinno być bezwzględnie odłączone od sieci przez
wyjęcie wtyczki sznura sieciowego z gniazdka sieci zasilającej,

−

urządzenia z otwartą obudową oraz przyrządy pomiarowe mogą być włączone do sieci
zasilającej wyłącznie przez transformator oddzielający (separujący), zapewniający
izolację od sieci,

−

wkładki bezpiecznikowe powinny być wymieniane tylko na wkładki tego samego typu,
o tym samym prądzie nominalnym, zgodnie z dokumentacją urządzenia,

−

wszystkie elementy oznaczone symbolem „!” w trójkącie powinny być wymienione na
elementy zgodne z dokumentacją odbiornika,

−

należy unikać możliwości uszkodzeń mechanicznych naprawianych urządzeń,

−

należy zachować szczególną ostrożność w czasie badania i kontroli obwodów
znajdujących się pod napięciem sieci zasilającej i o napięciu wyższym niż 50 V,

−

w przypadku serwisowania urządzenia z lampą obrazową (telewizor, monitor), konieczne
jest każdorazowe rozładowanie pojemności powielacza i kineskopu w przypadku
dokonywania pomiarów wysokiego napięcia, poprzez sondę rozładowującą,

−

wszystkie użyte narzędzia i sondy pomiarowe muszą mieć odpowiednią klasę izolacji,

−

nie dopuszcza się wymiany elementów lub podzespołów w czasie pracy odbiornika.

Diagnozowanie uszkodzeń

Najważniejszą czynnością jest postawienie odpowiedniej diagnozy na podstawie

obserwacji efektu finalnego powstałego uszkodzenia. Oczywistym jest, że efekt ten, czyli
zewnętrzne objawy uszkodzenia jest różny dla różnych urządzeń elektronicznych. Przykłady
zewnętrznych objawów uszkodzeń i ich możliwe przyczyny dla różnych urządzeń
przedstawiają poniższe tabele:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 1. Ważniejsze uszkodzenia i możliwe przyczyny tych uszkodzeń w odbiorniku telewizyjnym

Lp.

Objawy zewnętrzne uszkodzenia

Możliwe przyczyny

–

brak obrazu (ciemny ekran), brak
fonii (cisza w głośniku).

–

przerwa w obwodzie doprowadzającym prąd,

–

uszkodzony zasilacz czuwania,

–

uszkodzona przetwornica,

–

zwarcie lub przeciążenie w blokach odbiornika,

–

inne (np. regulatory na minimum).

–

brak obrazu (ciemny ekran), fonia
normalna.

–

brak zasilania stopnia końcowego odchylania
poziomego,

–

uszkodzony

stopień

końcowy

odchylania

poziomego,

–

uszkodzony transformator WN.

–

brak

obrazu

(ekran

świeci na

biało),fonia normalna.

–

brak zasilania wzmacniaczy wizyjnych,

–

uszkodzenie wzmacniaczy wizyjnych.

–

obraz

zabarwiony

całej

powierzchni na kolor podstawowy,
fonia normalna.

–

brak jednego z sygnałów podstawowych,

–

brak jednego z sygnałów różnicowych,

–

złe sterowanie kineskopem.

–

brak kolorów.

–

odbiornik źle dostrojony do stacji,

–

zbyt mały poziom sygnału na wejściu antenowym,

–

uszkodzony dekoder,

–

za małe napięcie regulacji nasycenia.

–

odbiornik nie daje się dostroić do
nadajnika na jednym paśmie.

–

brak napięć przełączających zakresy,

–

uszkodzona głowica.

–

odbiornik nie daje się dostroić do
nadajnika na wszystkich pasmach.

–

brak napięcia warikapowego,

–

uszkodzona głowica.

–

brak

zdalnej

regulacji,

lokalna

regulacja prawidłowa.

–

uszkodzony nadajnik/odbiornik podczerwieni,

–

wyczerpana bateria.

–

brak regulacji zdalnej i lokalnej.

–

uszkodzony moduł programatora,

–

uszkodzony modułu syntezy.

10.

–

obraz prawidłowy, brak fonii lub
dźwięk zniekształcony.

–

uszkodzony moduł fonii,

–

uszkodzony głośnik,

–

uszkodzone gniazdo słuchawkowe.

Tabela 2. Ważniejsze uszkodzenia i możliwe przyczyny tych uszkodzeń w odbiorniku radiowym

Lp.

Objawy zewnętrzne uszkodzenia

Możliwe przyczyny

–

brak

sygnalizacji

załączenia

odbiornika

podświetlania

wyświetlacza, cisza w głośniku.

–

brak dopływu napięcia zasilającego,

–

uszkodzony układ załączenia,

–

uszkodzony zasilacz.

–

cisza

głośniku,

sygnalizacja

załączenia i wielkości sygnału
odbieranego właściwa.

–

uszkodzony głośnik,

–

przerwa o obwodzie wyjście wzmacniacza m.cz. –
głośnik,

–

uszkodzony wzmacniacz m.cz.

–

zniekształcony

odbiór

sygnału

akustycznego,

wielkość

sygnału

odbieranego właściwa.

–

uszkodzony głośnik,

–

uszkodzony wzmacniacz m.cz.

–

odbiór

monofoniczny

sygnału

stereofonicznego, brak informacji
na

wskaźniku

odbioru stereofonicznego.

–

zbyt niski poziom sygnału radiowego,

–

uszkodzony stereodekoder.

–

zanikający

odbiór

lub

odbiór

osłabiony i zniekształcony.

–

zbyt niski poziom sygnału radiowego,

–

uszkodzony tor wzmacniacza w.cz.,

–

uszkodzony tor wzmacniacza p.cz.,

–

źle ustawiony próg zadziałania ARW.

–

samoczynne

przestrajanie

się

odbiornika,

–

zaniki odbieranego sygnału, wielkość
sygnału właściwa.

–

uszkodzony obwód mieszacza,

–

uszkodzony obwód heterodyny,

–

zła stabilizacja napięcia warikapowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 3. Ważniejsze uszkodzenia i możliwe przyczyny tych uszkodzeń w magnetowidzie

Lp.

Objawy zewnętrzne uszkodzenia

Możliwe przyczyny

–

brak reakcji magnetowidu na próbę
załączenia z pilota i z klawiszy na
obudowie.

–

brak dopływu napięcia zasilającego,

–

uszkodzony zasilacz.

–

brak obrazu na ekranie telewizora,
kaseta uruchomiona.

–

uszkodzony

kabel

łączący

magnetowid

z telewizorem,

–

źle zaprogramowany telewizor,

–

uszkodzony modulator w magnetowidzie.

–

zła jakość odtwarzania.

–

złe ustawienie telewizora,

–

kaseta zużyta lub niskiej jakości,

–

zabrudzona głowica wizyjna,

–

uszkodzona głowica wizyjna,

–

uszkodzone układy serworegulacji,

–

uszkodzone

układy

stabilizacji

naciągu

lub

prędkości przesuwu taśmy.

–

magnetowid nie przyjmuje kasety lub
odrzuca kasetę bezpośrednio po
przyjęciu,

–

wyświetlacz sygnalizuje włączenie do
sieci zasilającej.

–

uszkodzona kaseta,

–

uszkodzona kieszeń magnetowidu,

–

uszkodzony

lub

przestawiony

przełącznik

funkcyjny „system control”

–

nie działa nagrywanie, odtwarzanie
działa poprawnie.

–

brak sygnały antenowego lub z innego źródła
wizyjnego,

–

złe ustawienia funkcyjne magnetowidu,

–

zablokowana kaseta przed nagraniem,

–

uszkodzony tuner telewizyjny.

–

magnetowid nie reaguje na rozkazy z
pilota zdalnego sterowania, reakcja
na rozkazy z przycisków poprawna.

–

wyczerpane baterie w pilocie,

–

uszkodzony pilot,

–

zabrudzone okienko odbiornika sygnału pilota.

Tabela 4. Ważniejsze uszkodzenia i możliwe przyczyny tych uszkodzeń w odtwarzaczach CD i DVD

Lp.

Objawy zewnętrzne uszkodzenia

Możliwe przyczyny

–

brak  reakcji  odtwarzacza  na  próbę
  załączenia  z  pilota  i  z  klawiszy  na
  obudowie.

–

brak dopływu napięcia zasilającego,

–

uszkodzony zasilacz.

–

kieszeń na płyty nie otwiera się,
wyświetlacz sygnalizuje włączenie
do sieci zasilającej.

–

zablokowany mechanizm wysuwu kieszeni,

–

uszkodzony mechanizm wysuwu,

–

brak informacji z mikroprocesora do systemu
wysuwu.

–

płyta CD/DVD nie jest widziana
przez

odtwarzacz,

odtwarzacz

przyjmuje

płytę

i informuje o braku nośnika.

–

niewłaściwe ułożenie płyty,

–

zabrudzona lub uszkodzona płyta,

–

nagrany format plików nie jest odczytywany przez
odtwarzacz,

–

zabrudzona optyka lasera,

–

uszkodzony układ optyczny odczytu.

–

brak obrazu na ekranie telewizora,
wyświetlacz

informuje

prawidłowej pracy odtwarzacza.

–

brak lub uszkodzone połączenie odtwarzacz-
telewizor,

–

źle zaprogramowany telewizor,

–

uszkodzenie modułu wyjściowego wizji i fonii
odtwarzacza.

–

brak dźwięku, obraz wyświetlany
prawidłowo.

–

uszkodzone wyjście audio,

–

uszkodzony moduł wyjściowy fonii odtwarzacza,

–

odtwarzany format dźwięku jest nieobsługiwany
przez odtwarzacz.

Powyższe przykłady dotyczą diagnozowania uszkodzeń w konkretnym urządzeniu

elektronicznym. W praktyce codziennej będziemy mieli do czynienia z usterkami związanymi

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

z współdziałaniem całej grupy urządzeń. W tym wypadku niezbędnym jest postawienie
diagnozy, które urządzenie uległo uszkodzeniu, a następnie naprawa tego urządzenia (np.
systemy alarmowe, systemy do odbioru telewizji satelitarnej, systemy łączności).

Tabela 5. Ważniejsze uszkodzenia w instalacji do odbioru telewizji satelitarnej i możliwe przyczyny tych

uszkodzeń

Lp.

Objawy zewnętrzne uszkodzenia

Możliwe przyczyny

–

całkowity brak obrazu i dźwięku

–

złe ustawienia parametrów odbieranych sygnałów,

–

uszkodzony tuner satelitarny,

–

uszkodzone urządzenia na drodze tuner – konwerter
(przełączniki, multiswitche itp.),

–

uszkodzony kabel na drodze tuner – konwerter,

–

uszkodzony konwerter,

–

złe ustawienie anteny odbiorczej.

–

odbierany obraz o złej jakości

–

złe ustawienie lub uszkodzenie mechaniczne anteny
odbiorczej,

–

złe parametry kabla przesyłowego łączącego
konwerter z tunerem,

–

złe ustawienie parametrów odbieranych sygnałów,

–

złe warunki atmosferyczne (duże opady deszczu lub
śniegu).

–

brak odbioru części programów

–

instalacjach

jednym

konwerterem,

uszkodzenie konwertera,

–

złe ustawienie parametrów odbieranych sygnałów,

–

w instalacjach z przełącznikami wielokrotnymi,
uszkodzenie przełącznika lub konwertera,

–

złe ustawienie anteny lub zły kąt skręcenia
konwertera.

–

brak obrazu na ekranie telewizora,
wyświetlacz informuje o prawidłowej
pracy tunera satelitarnego.

–

brak lub uszkodzone połączenie odtwarzacz-
telewizor,

–

źle zaprogramowany telewizor,

–

uszkodzenie modułu wyjściowego wizji i fonii
tunera.

–

brak odbioru programów z platformy
telewizji płatnej

–

brak karty kodowej w tunerze,

–

brak autoryzacji karty kodowej,

–

złe ustawienie parametrów odbioru w tunerze
satelitarnym.

W systemach alarmowych wstępne diagnozowanie usterki przeprowadza sam system

informując użytkownika na manipulatorach o występujących awariach. Do najczęściej
spotykanych awarii systemów zalicza się:

−

awaria zasilania sieciowego (brak napięcia, uszkodzony zasilacz, uszkodzony
bezpiecznik),

−

awaria akumulatora (zużyty akumulator, brak napięcia ładowania akumulatora),

−

awaria wyjść zasilających sygnalizatory (uszkodzone zabezpieczenie sygnalizatorów),

−

awaria wyjść zasilających czujniki (uszkodzony bezpiecznik, zwarcie na liniach
zasilających),

−

awaria linii antysabotażowej,

−

brak sygnału linii telefonicznej (uszkodzenie linii, wyłączenie linii),

−

błędne ustawienie zegara systemowego (kasowanie ustawień zegara po zaniku napięć
zasilających).
Oprócz w/w awarii systemowych, możemy spotkać się z awariami sprzętowymi tzn.

uszkodzenie czujek, sygnalizatorów, klawiatur oraz central alarmowych. Naprawa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

uszkodzonych części systemu alarmowego sprowadza się w 99% do ich wymiany na nowe
pełnosprawne.

Osobne zagadnienie dotyczy diagnozowania usterek w sprzęcie komputerowym.

Najczęściej spotykane objawy uszkodzeń to:

−

brak reakcji komputera na włączenie do sieci zasilającej (diody nie zapalają się,
z głośnika nie dobiegają żadne dźwięki, nie słychać szumu wentylatora) prawdopodobną
przyczyną jest awaria zasilacza,

−

brak obrazu na monitorze; prawdopodobną przyczyną w przypadku sprawnego monitora
jest uszkodzona karta graficzna lub kabel sygnałowy łączący monitor z kartą graficzną,

−

tzw. niebieski ekran pojawiający się przy uruchamianiu systemu lub w czasie pracy;
prawdopodobną przyczyną jest uszkodzona pamięć RAM,

−

przy uruchamianiu systemu komputer nie może odnaleźć dysku twardego;
prawdopodobną przyczyną jest uszkodzony dysk.
Powyższe usterki są usterkami sprzętowymi wynikającymi z uszkodzeń podstawowych

elementów jednostki centralnej. Innym zagadnieniem jest zła współpraca z kartami rozszerzeń
lub z siecią komputerową. W tym wypadku diagnozujemy uszkodzenie na podstawie
komunikatów wyświetlanych przez system lub specjalistycznych programów diagnozujących
zainstalowany sprzęt.

W urządzeniach elektronicznych, a w szczególności w sprzęcie komputerowym,

zdiagnozowana usterka wymusza modernizację sprzętu lub uaktualnienie sterowników
i oprogramowania.

Lokalizacja uszkodzeń

Diagnozowanie wymaga znajomości zasady działania poszczególnych urządzeń

elektronicznych i umiejętności analizy przyczyn i skutków dla różnych typów uszkodzeń. Po
diagnozie należy przystąpić do lokalizacji uszkodzenia, czyli na podstawie pomiarów
i obserwacji zidentyfikować uszkodzony element, podzespół czy moduł danego urządzenia
lub systemu.

Przed przystąpieniem do lokalizacji usterki należy zaopatrzyć się w instrukcję serwisową,

w której zawarte są informacje dotyczące kolejności rozmontowywania i montowania,
schematy blokowe, ideowe i montażowe z naniesionymi wartościami napięć oraz
oscylogramami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Stanowisko serwisowe

Właściwa organizacja i wyposażenie stanowiska, na którym będziemy prowadzić

naprawy  urządzeń  elektronicznych,  będzie  miała  decydujący  wpływ  na  czasochłonność,
jakość,  skuteczność  i  bezpieczeństwo  wykonywanych  czynności.  Stanowisko  powinno  być
wyposażone  w  kilka  gniazdek  sieciowych  z  bolcem  ochronnym,  zasilanych  poprzez
zabezpieczenie  różnicowo-prądowe  oraz  szybki  wyłącznik  bezpieczeństwa.  Dodatkowe
wyposażenie  to  transformator  ochronny  230  V/230  V,  regulowany  zasilacz  napięcia  stałego
i autotransformator.

Do niezbędnych narzędzi zaliczamy:

−

lutownica lub stacja lutownicza,

−

wkrętaki płaskie i krzyżowe,

−

szczypce do cięcia boczne i czołowe,

−

szczypce radiotechniczne,

−

klucze płaskie i oczkowe,

−

zestaw penset,

−

klucze specjalistyczne typu „T” (torx) i „SW” (imbus),

−

imadełko modelarskie,

−

lupa podświetlana.
Dobór przyrządów pomiarowych niezbędnych do serwisu będzie uzależniony od typu

naprawianego  urządzenia.  Niemniej  podstawą  wyposażenia  każdego  stanowiska  jest
multimetr  cyfrowy  oraz  oscyloskop  dwukanałowy.  Dodatkowo  często  używanymi
przyrządami  to:  generator  przebiegów  sinusoidalnych,  generator  telewizyjnych  obrazów
kontrolnych,  generator  w.cz.  z  modulacją  AM  i  FM,  miernik  poziomu  sygnału  telewizji
naziemnej i satelitarnej.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie niezbędne informacje zawarte są w instrukcji serwisowej?
2.  Jakie czynności powinieneś wykonać przed przystąpieniem do naprawy?
3.  Czym różnią się schematy: ideowy, montażowy i blokowy?
4.  Jakie warunki BHP muszą być spełnione pod względem zasilania sieciowego?
5.  Na czym polega diagnozowanie uszkodzeń w urządzeniach elektronicznych?
6.  Jakie mogą być możliwe przyczyny uszkodzenia magnetowidu, jeżeli występują

zakłócenia obrazu przy odtwarzaniu?

7. Jakie mogą być możliwe przyczyny uszkodzenia odtwarzacza CD, jeżeli płyta nie jest

widziana przez odtwarzacz?

8. Jakie znasz metody lokalizacji uszkodzeń?
9. Jakie zastosowanie ma oscyloskop przy lokalizacji uszkodzeń?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zlokalizuj uszkodzenia w odbiorniku telewizyjnym w przypadku braku obrazu i dźwięku

(ciemny ekran, brak świecenia kontrolek sieci zasilającej).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się ze schematem ideowym odbiornika telewizyjnego,
2)  przeanalizować drogę napięcia zasilającego od wtyczki sieciowej do wyjść zasilacza,
3)  wyznaczyć punkty pomiarowe,
4)  wyznaczyć  kolejność  postępowania  i  pomiarów  w  wyznaczonych  punktach

pomiarowych,

5) dobrać odpowiednie przyrządy pomiarowe,
6) po uzyskaniu akceptacji nauczyciela włączyć odbiornik przez transformator separujący

do sieci zasilającej,

7) przy zachowaniu środków ostrożności przeprowadzić pomiary według założonej

kolejności,

8)  skonsultować z nauczycielem poprawność diagnozy uszkodzenia,
9)  usunąć przyczynę usterki,
10)  przeprowadzić pomiary napięć zasilających na wyjściu zasilacza i dokonać ewentualnych

korekt,

11) wszystkie spostrzeżenia zapisać w formie wniosków,
12) wykonać wszystkie czynności z należytą starannością, przy zastosowaniu przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

odbiornik telewizyjny w postaci makiety z wydzielonymi punktami pomiarowymi,

−

instrukcja serwisowa odbiornika telewizyjnego,

−

transformator separujący,

−

sondy pomiarowe,

−

multimetr cyfrowy,

−

materiały i przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Zlokalizuj uszkodzenia w instalacji w przypadku braku odbioru sygnału satelitarnego.

Rysunek do ćwiczenia 2 [10]

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się dokładnie z schematem badanej instalacji satelitarnej,
2)  przeanalizować drogę sygnału i napięcia zasilającego konwerter w badanej instalacji,
3)  narysować schemat blokowy instalacji,
4)  włączyć odbiornik telewizyjny i tuner satelitarny po uzyskaniu akceptacji nauczyciela,
5)  uruchomić  menu  programowe  odbiornika  i  sprawdzić  poprawność  ustawionych

parametrów odbioru,

6) zaznaczyć na schemacie blokowym punkty pomiarowe do pomiaru napięcia zasilania

konwertera,

7)  wykonać pomiar napięcia zasilania konwertera (wyjście z tunera, wejście do konwertera),
8)  zmierzyć sygnał wychodzący z konwertera i skorygować ustawienie anteny,
9)  zapisać spostrzeżenia i uwagi,
10)  wykonać  wszystkie  czynności  z  należytą  starannością  i  przy  zastosowaniu  przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

antena z dwoma konwerterami,

−

tuner satelitarny cyfrowy FTA,

−

instrukcja obsługi tunera cyfrowego,

−

odbiornik telewizyjny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

przyrząd pomiarowy uniwersalny,

−

przyrząd pomiarowy do pomiaru sygnałów satelitarnych,

−

materiały i przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Napraw system alarmowy.

Manipulator typu LED wyświetla awarię systemu. Zdiagnozuj przyczynę awarii, usuń

usterkę i przeprowadź test sprawności systemu alarmowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z instrukcją instalatora systemu alarmowego,
2) określić na podstawie funkcji serwisowej „sprawdzenie aktualnej awarii” przyczynę

powstania awarii,

3)  zaplanować w oparciu o dokumentację serwisową sposób usunięcia awarii,
4)  usunąć przyczynę awarii,
5)  przeprowadzić test działania systemu alarmowego,
6)  zanotować spostrzeżenia i uwagi dotyczące możliwych przyczyn awarii systemu,
7)  wykonać  wszystkie  czynności  z  należytą  starannością,  przy  zastosowaniu  przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja instalatora systemu alarmowego,

−

badawczy system alarmowy,

−

narzędzia mechaniczne niezbędne do usunięcia awarii sytemu,

−

materiały i przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Napraw telefon komórkowy w przypadku braku możliwości wybierania numeru

z klawiatury.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z instrukcją obsługi telefonu komórkowego,
2)  przeanalizować możliwe przyczyny usterki,
3)  przeprowadzić demontaż telefonu w oparciu o dokumentację serwisową,
4)  przeanalizować  stan  styków  klawiatury  i  stan  płytki  drukowanej  poprzez  obserwację

i badania organoleptyczne,

5)  usunąć przyczynę awarii poprzez czyszczenie lub wymianę uszkodzonych podzespołów,
6)  zanotować spostrzeżenia i uwagi dotyczące wykonanych czynności,
7)  wykonać  wszystkie  czynności  z  należytą  starannością,  przy  zastosowaniu  przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

telefon komórkowy,

−

instrukcja obsługi telefonu komórkowego,

−

dokumentacja serwisowa telefonu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

dodatkowy panel klawiatury,

−

narzędzia mechaniczne niezbędne do naprawy telefonu,

−

materiały i przybory do pisania.

Ćwiczenie 5

Zlokalizuj i usuń usterki w projektorze multimedialnym.

W badanym rzutniku multimedialnym jasności świecenia jest bardzo słaba, lampa włącza

się dopiero po dłuższym czasie. Regulacja jaskrawości i kontrastu nie powodują poprawy
jakości obrazu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z instrukcją obsługi projektora multimedialnego,
2)  przeanalizować możliwe przyczyny usterki,
3)  sprawdzić w menu programowym czas pracy lampy i stopień zużycia,
4)  postępując dokładnie z instrukcją obsługi wymienić moduł lampy,
5)  zresetować licznik pracy lampy,
6)  przetestować poprawność pracy projektora,
7)  dokonać regulacji geometrii obrazu, jeżeli zachodzi taka potrzeba,
8)  zanotować spostrzeżenia i uwagi dotyczące wykonanych czynności,
9)  wykonać  wszystkie  czynności  z  należytą  starannością,  przy  zastosowaniu  przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja obsługi projektora multimedialnego,

−

projektor multimedialny

−

dodatkowy panel lampy do danego projektora,

−

narzędzia mechaniczne niezbędne do naprawy rzutnika,

−

materiały i przybory do pisania.

Ćwiczenie 6

Napraw i zmodernizuj komputer stacjonarny klasy PC.

Zdiagnozuj przyczynę spowolnienia pracy komputera.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  uruchomić komputer i zapoznać się z jego konfiguracją sprzętową,
2)  zapoznać się z zainstalowanym oprogramowaniem,
3)  narysować algorytm postępowania przy lokalizacji usterki sprzętowej,
4)  narysować algorytm postępowania przy lokalizacji usterki programowej,
5)  zdiagnozować przyczynę spowolnienia pracy komputera (sprzętowa czy programowa),
6)  zlokalizować właściwą przyczynę złej pracy komputera,
7)  usunąć usterkę,
8)  przetestować działanie komputera,
9)  zanotować spostrzeżenia i uwagi dotyczące wykonanych czynności,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10) wykonać wszystkie czynności z należytą starannością, przy zastosowaniu przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer stacjonarny klasy PC,

−

sterowniki do płyty głównej,

−

oprogramowanie diagnostyczne,

−

dodatkowa karta grafiki,

−

dodatkowa pamięć RAM,

−

materiały i przybory do pisania.

4.2.4 Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) diagnozować uszkodzenia urządzeń elektronicznych na podstawie

objawów uszkodzenia?

2)  ustalić tok postępowania przy lokalizacji uszkodzenia?
3)  dobrać odpowiednie narzędzia do montażu i demontażu urządzeń?
4)  dobrać  odpowiednie  przyrządy  pomiarowe  w  celu  lokalizacji

uszkodzeń?

5)  usunąć podstawowe usterki w sprzęcie RTV?
6)  usunąć podstawowe usterki w sprzęcie teletechnicznym?
7)  dokonać

wymiany

uszkodzonych

podzespołów

sprzęcie

elektronicznym?

8) wykonać

podstawowe

regulacje

parametrów

urządzeń

elektronicznych?

9) zmodernizować sprzęt komputerowy?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Wymiana uszkodzonych elementów i układów

4.3.1. Materiał nauczania

Przystępując do ostatniego etapu naprawy urządzenia elektronicznego, jakim jest

wymiana uszkodzonych elementów powinieneś dokładnie powtórnie przeanalizować trafność
postawionej diagnozy. Zwłaszcza w przypadkach konieczności wymiany układów scalonych
lub elementów montażu powierzchniowego.

Rys. 7. Przykładowa budowa układów scalonych [6]

Rys. 8. Fragment płytki drukowanej z elementami montażu powierzchniowego [7]

W czasie naprawy należy postępować zgodnie z następującymi zaleceniami:

−

jeżeli uszkodzenie występuje w wymiennym podzespole lub bloku przeanalizuj koszty
i pracochłonność przy wymianie pojedynczych elementów w stosunku do wymiany
całego bloku,

−

podczas wymiany elementów elektronicznych lutowanych do płytek drukowanych należy
pamiętać o nieprzegrzewaniu punktów lutowniczych (możliwość odklejenia się ścieżek
od laminatu),

−

przed zamontowaniem nowych elementów należy z oczek lutowniczych usunąć resztki
spoiwa (zaleca się do tego celu użycia odsysacza spoiwa),

−

elementy nowe, przeznaczone do wymiany, powinny być dobrane zgodnie
z dokumentacją techniczną,

−

punkty lutownicze po wymianie elementu powinny być oczyszczone z kalafonii,

−

do prac lutowniczych używaj odpowiedniej lutownicy i właściwego spoiwa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 11. Spoiwo lutownicze (tinol) na szpuli [8]

W związku z wprowadzanym zakazem używania stopów lutowniczych zawierających

ołów spotkać można także szpule tinolu bezołowiowego. Jest to zwykle spoiwo lutownicze
wykonane na bazie cyny i srebra. Najczęściej spotykany skład takiego stopu to 96,5% cyny
i 3,5 % srebra.

W przypadku braku specjalistycznych grotów możesz usunąć uszkodzony układ poprzez

wycięcie nóżek układu, jeżeli miejsce na to pozwala, a następnie wylutowanie pozostałości
końcówek z płytki drukowanej.

Przy pracach serwisowych z nowoczesnymi urządzeniami elektronicznymi musisz

pamiętać o szkodliwym działaniu ładunków elektrostatycznych. Aby zabezpieczyć się przed
uszkodzeniami

spowodowanymi

ładunkiem elektrostatycznym, przed dotykaniem

jakichkolwiek elementów elektronicznych urządzenia, takich jak mikroprocesor czy pamięć,
należy odprowadzić elektryczność statyczną od własnego ciała. Możesz to zrobić dotykając
niemalowanej metalowej powierzchni na obudowie urządzenia.

Aby zapobiec uszkodzeniu na skutek wyładowania elektrostatycznego (ESD), możesz

wykonać następujące czynności:

–

rozpakowując element wrażliwy na elektrostatyczność, nie wyjmuj go z antystatycznego
materiału pakunkowego, dopóki nie będziesz przygotowany do jego zainstalowania
w urządzeniu; tuż przed zdjęciem antystatycznego opakowania odprowadź ładunek
elektrostatyczny, który masz na sobie,

–

transportując wrażliwy element, umieść go najpierw w antystatycznym pojemniku lub
opakowaniu,

–

stosuj bransoletę antystatyczną,

–

wszelkie działania należy wykonywać w miejscu wyposażonym w zabezpieczenia
antystatyczne; o ile to możliwe, należy stosować podkładki antystatyczne i izolujące.

Rys. 12. Mata antystatyczna z uziemieniem [9]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po wymianie uszkodzonych elementów lub układów, przystępujemy do sprawdzenia, czy

urządzenie działa poprawnie. W przypadku stwierdzenia odchyleń od działania prawidłowego
należy przeprowadzić regulację naprawianego bloku.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Na czym polega montaż powierzchniowy?
2.  Jakie znasz typy lutownic?
3.  Jakie zalety ma stacja lutownicza?
4.  Jakimi sposobami można wylutować układ scalony?
5.  Jakie konsekwencje może spowodować przegrzanie punktu lutowniczego?
6.  Co to jest drut lutowniczy i jaki ma skład?
7.  Jaki wpływ mogą mieć ładunki elektrostatyczne na układy elektroniczne?
8.  Jak postępować z elementami wrażliwymi na ładunki elektrostatyczne?

4.3.3 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień prosty układ scalony.
W zasilaczu, którego schemat pokazano na poniższym rysunku stwierdzono brak napięcia

wyjściowego. Po pomiarach wykryto uszkodzony układ stabilizatora U1. Wymień układ
i sprawdź poprawność działania zasilacza.

Rysunek do ćwiczenia 1 [2]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  upewnić się poprzez pomiary na wejściu i wyjściu stabilizatora o konieczności wymiany,
2)  dobrać niezbędne narzędzia do wykonania ćwiczenia,
3)  wylutować układ U1,
4)  odczytać na obudowie parametry techniczne wylutowanego układu,
5)  pobrać nowy układ i przed wlutowaniem sprawdzić omomierzem jego stan techniczny,
6)  wyczyścić otwory lutownicze po starym układzie,
7)  wlutować nowy układ,
8)  sprawdzić jakość punktów lutowniczych,
9)  po uzyskaniu zgody nauczyciela włączyć zasilacz do zasilania poprzez autotransformator,
10)  wykonać pomiary w celu sprawdzenia jakości działania zasilacza,
11)  zanotować spostrzeżenia i uwagi,
12)  wykonać  wszystkie  czynności  z  należytą  starannością,  przy  zastosowaniu  przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zasilacz,

−

schemat ideowy zasilacza,

−

lutownica,

−

tinol,

−

multimetr cyfrowy,

−

autotransformator,

−

układ stabilizatora,

−

materiały i przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Wymień układ scalony w popularnym odbiorniku radiowym.
W odbiorniku radiowym zdiagnozowano brak głosu, wskaźniki sygnalizują poprawną

pracę odbiornika. Po pomiarach zlokalizowano usterkę w postaci uszkodzonego układu
scalonego pracującego jako akustyczny wzmacniacz mocy. Uczniowie mają wymienić
uszkodzony układ i sprawdzić poprawność działania odbiornika radiowego.

Rysunek do ćwiczenia 2 [ 11]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) upewnić się poprzez pomiary oscyloskopem sygnałów wejściowych i wyjściowych oraz

napięć zasilających wzmacniacza o konieczności jego wymiany,

2)  dobrać odpowiednie narzędzia niezbędne do wymiany uszkodzonego układu,
3)  wylutować uszkodzony układ zwracając uwagę na punkty mocowania radiatora,
4)  przeanalizować  na  podstawie  katalogu  układów  scalonych  serii  UL  parametry

uszkodzonego układu i wynotować dostępne zamienniki UL 1481P,

5)  wyczyścić otwory lutownicze po uszkodzonym układzie,
6)  wlutować nowy układ,
7)  sprawdzić jakość punktów lutowniczych,
8)  po uzyskaniu zgody nauczyciela włączyć zasilanie odbiornika radiowego,
9)  wykonać sprawdzenie poprawności działania odbiornika radiowego,
10)  zanotować spostrzeżenia i uwagi,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11) wykonać wszystkie czynności z należytą starannością, przy zastosowaniu przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

odbiornik radiowy klasy popularnej,

−

instrukcja serwisowa odbiornika radiowego,

−

katalog układów scalonych serii UL,

−

oscyloskop,

−

multimetr cyfrowy,

−

narzędzia mechaniczne niezbędne do demontażu i montażu,

−

lutownica,

−

tinol,

−

materiały i przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Wymień podzespół elektroniczny w odbiorniku telewizyjnym.
W badanym odbiorniku telewizyjnym stwierdzono, brak możliwości odbioru części

programów  telewizyjnych  nadawanych  przez  telewizję  kablową.  Programy  z  telewizji
naziemnej  odbierane  są  prawidłowo.  Przyczyną  takiego  stanu  jest  niewłaściwy  typ  głowicy
w.cz.  w  odbiorniku.  Dobierz  odpowiednią  głowicę  do  naprawianego  odbiornika,  wymień  ją
i przetestuj działanie odbiornika w całym paśmie telewizyjnym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z dokumentacją serwisową odbiornika telewizyjnego,
2)  dobrać odpowiednie narzędzia niezbędne do wymiany głowicy w.cz.,
3)  wymontować z odbiornika telewizyjnego głowicę w.cz.,
4)  dobrać odpowiednią głowicę na bazie danych katalogowych i konstrukcji wymontowanej

głowicy,

Rysunek do ćwiczenia 3 [ 13]

5) sprawdzić, czy wybrana głowica spełnia parametry do odbioru telewizji kablowej

(przestrajanie w zakresie „hyperbandu” czyli pasma zawierającego kanały telewizji
kablowej od S21 do S41),

6)  sprawdzić identyczność wyprowadzeń w obu głowicach w.cz.,
7)  wlutować nową głowicę,
8)  sprawdzić jakość punktów lutowniczych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9)  po uzyskaniu zgody nauczyciela włączyć zasilanie odbiornika telewizyjnego,
10)  przetestować działanie odbiornika telewizyjnego w pełnym paśmie głowicy,
11)  zanotować spostrzeżenia i uwagi,
12)  wykonać  wszystkie  czynności  z  należytą  starannością,  przy  zastosowaniu  przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

dokumentacja serwisowa odbiornika telewizyjnego,

−

katalog podzespołów telewizyjnych i dostęp do Internetu,

−

odbiornik telewizyjny,

−

narzędzia mechaniczne niezbędne do demontażu i montażu,

−

lutownica,

−

odsysacz,

−

tinol,

−

materiały i przybory do pisania.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) dobrać narzędzia w zależności od typu wymienianego elementu?
2) ocenić

pracochłonność

opłacalność

wymiany

elementów

elektronicznych?

3)  wymontować układ z wieloma wyprowadzeniami?
4)  dobrać zamiennik wymienianego elementu elektronicznego?
5)  zapobiegać  uszkodzeniom  elementów  wrażliwych  na  ładunki

statyczne?

6)  wylutować i wlutować element montażu powierzchniowego?
7)  oczyścić płytkę po wlutowaniu układów elektronicznych?
8)  przetestować skuteczność wykonanej wymiany w urządzeniu?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Wskazówek eksploatacyjna urządzeń multimedialnych która jest nieprawdziwa to

a)  projektory multimedialne należy wyłączyć natychmiast po skończeniu projekcji.
b)  projektory multimedialne wymagają okresowej wymiany filtrów powietrza.
c)  obiektywy aparatów i kamer należy chronić przed kurzem.
d)  obiektywy aparatów i kamer należy chronić przed wilgocią.

4. Prawidłowa wskazówka dotycząca eksploatacji komputerów stacjonarnych to

a) komputer można bezpiecznie podłączyć do dowolnego gniazdka sieciowego, byle

napięcie było w zakresie od 200 do 250 V.

b)  aby poprawić chłodzenie, należy otworzyć obudowę komputera.
c)  podzespoły komputera nie wymagają czyszczenia.
d)  dla ochrony przez przepięciami komputer należy podłączyć do listwy zasilającej.

5. Pierwszym etapem naprawy urządzenia powinno być

a)  sprawdzenie ustawień urządzenia.
b)  włączenie urządzenia i ocena objawów uszkodzenia.
c)  przeprowadzenie wywiadu z użytkownikiem.
d)  wytypowanie uszkodzonego podzespołu.

6. Niebezpieczne napięcia przemienne dla człowieka zaczyna się od wartości

a)  9 V.
b)  50 V.
c)  12 V.
d)  48 V.

7. Transformator separujący ma za zadanie

a)  stabilizować napięcie zasilające w celu zagwarantowania wydajnej pracy urządzenia.
b)  oddzielić urządzenie od sieci elektrycznej w celu ochrony przez porażeniem prądem.
c)  filtrować napięcie w celu zapewnienia optymalnych parametrów pracy urządzenia.
d)  obniżać napięcie zasilające w celu ochrony przez porażeniem prądem.

8. W przypadku, gdy odbiornik telewizyjny nie daje się dostroić do stacji nadawczej to jest

a)  uszkodzony zasilacz.
b)  uszkodzony kineskop.
c)  uszkodzona przetwornica.
d)  uszkodzona głowica w.cz.

9. Przyczyną braku dźwięku w odbiorniku telewizyjnym nie jest

a)  brak jednego z sygnałów chrominancji.
b)  uszkodzony głośnik.
c)  uszkodzone gniazdo słuchawkowe.
d)  uszkodzony moduł fonii.

10. Przyczyną braku obrazu na ekranie telewizora z podłączonego magnetowidu nie jest

a)  uszkodzony kabel łączący magnetowid z telewizorem.
b)  źle zaprogramowany telewizor.
c)  uszkodzony modulator magnetowidu.
d)  uszkodzony programator w magnetowidzie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie naprawy urządzeń elektronicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: