HIGIENA, ĆWICZENIE 5, 30.10.2012 
 
CHOROBY ZAWODOWE LEKARZY STOMATOLOGÓW  

  układ ruchu 
  układ nerwowy obwodowy 
  układ optyczny (czynniki chemiczne) 
  zespół wibracyjny 
  choroby zakaźne  

 
Koncepcja medycyny pracy 
 
PRACA (def. wg WHO) 
Każda czynność mająca na celu wytwarzanie wartości materialnych lub kulturowych, poprzez 
zaangażowanie w niej systemu mięśniowego i nerwowego człowieka.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Choroby zawodowe- spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w 
środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy (narażenie zawodowe); została 
umieszczona w wykazie chorób zawodowych 
 
Choroby parazawodowe- o wieloczynnikowej etiologii, występujące z dużą częstotliwością w populacji 
ogólnej, na ujawnienie bądź pogorszenie których mogą oddziaływać niekorzystne warunki pracy. 
 
Ryzyko zawodowe- możliwość wystąpienia niepożądanych związanych z wykonywaną pracą zdarzeń 
powodujących straty w szczególności niekorzystne skutki zdrowotne, będące wynikiem zagrożeń 
zawodowych występujących w środowisku pracy lub związanych ze sposobem wykonywania pracy.  
 
ORZ= ONZ- ocena ryzyka zawodowego/ narażenia zawodowego 
 
identyfikacja ≠ ocena 
Rejestr Ryzyk, Lista kontrolna 
Risk Score- metoda wyznaczania ryzyka 
 
              
 
R- ryzyko 
S- szacowanie skutków zdarzenia/ zagrożenia 
E- szacowanie ekspozycji 
P- szacowanie prawdopodobieństwa 
 
S~ 1-100 

 

E~ 0,5- 10 

 

P~0,1-10  

 
Gabinet stomatologiczny R=20-70  
 

Służby Medycyny Pracy 

Jednostki Podstawowe: 

-  publiczne ZOZy 
-  niepubliczne ZOZy 
-  lekarze praktykujący 

indywidualne 
kwalifikacje 
 

Jednostki wojewódzkie: 
- Wojewódzkie Ośrodki 

Medycyny Pracy 

- Międzywojewódzkie 

Ośrodki Medycyny 
Pracy 

 

Jednostki wojewódzkie: 
- Instytut Medycyny Wsi w Lublinie 
- Instytut Medycyny Pracy w Łodzi 
- Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia 

Środowiskowego w Sosnowcu  
 

 

PROFILAKTYCZNE BADANAI LEKARSKIE PRACOWNIKÓW 
 

1.  Wstępne 

Osoby przyjmowane do pracy, pracownicy młodociani, przenoszeni na inne stanowiska pracy 

 

2.  Okresowe 

U wszystkich 

 

3.  Kontrolne 

Pracownicy, którzy byli niezdolni do pracy z powodu choroby dłużej niż 30 dni.  

 
Promocja zdrowia w miejscu pracy. Instytut Medycyny pracy- Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w 
miejscu pracy (1996) 
 
 
ORGANY SPRAWUJĄCE NADZÓR NAD ZAKŁADAMI PRACY 
 

  Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) 

Rada Ochrony Pracy, funkcje: 

-  kontrolno- nadzorcza 
-  prewencyjno- promocyjna 

 

  Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS) 

Rada Sanitarno- Epidemiologiczna 
Nadzór nad: 

-  przestrzeganiem zasad, przepisów higieny pracy w zakładach 
-  higieną w szkołach 
-  higieną środowiska 
-  warunkami zdrowotnymi żywności i żywienia 

 

  Społeczna Inspekcja pracy 

Organy wewnętrzne zakładu pracy: 

-  Związki zawodowe 

 
 
Byssinoza- pyłki bawełny (pylica) 
Beryloza- zatrucie berylem 
 
PROCEDURA ZGŁOSZENIA CHOROBY ZAWODOWEJ 

1.  Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej (pracodawca, lekarz, lekarz stomatolog, lekarz 

weterynarii, pracownik przez lekarza)  

2.  Podejrzenie zgłasza się państwowemu inspektorowi sanitarnemu lub właściwemu inspektorowi 

pracy 

3.  Badania w jednostce orzeczniczej- poradnie i oddziały chorób zawodowych z katedry, poradnie i 

kliniki chorób zawodowych, przychodnie i oddziały chorób zakaźnych) 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

PODEJRZENIE CHOROBY ZAWODOWEJ JEST ZGŁASZANE 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Właściwemu 

inspektorowi 

pracy 

 

Właściwemu 

państwowemu 

inspektorowi 
sanitarnemu 

 

orzeczenie 

lekarskie 

 

Zainteresowany pracownik, 

wniosek o przeprowadzenie 

ponownego badania przez 

jednostkę orzeczniczą II 

stopnia- 14 dni.  

 

Formularz, 

telefon, kopia 

skierowana na 

badania w celu 

rozpoznania 

CHZ 

 

osoba 

zgłaszająca 
podejrzenie 

CHZ 

 

jednostka 

orzecznicza I i 

II stopnia 

 

lekarz 

orzecznik 

 

DECYZJA 

 

przesyła 

 

- pracownikowi 
- pracodawcy 
- jednostce orzeczniczej 
- 

właściwemu inspektorowi 
pracy 

 

KARTA 

STWIERDZENIA CHZ 

 

IMP im. J. Nofera w 

Łodzi i WPWIS 

 

Pracodawca po ustaleniu uszczerbku na zdrowi przesyła do IMP i WPWIS zawiadomienie o skutkach 

CHZ. 

 

Zgłaszane są na kartach stwierdzenia choroby zawodowej. 
Dane są gromadzone w rejestrze  chorób  zawodowych w Instytucie Medycyny Pracy (IMP) w Łodzi.  
 
W roku 2007- 3285 przypadków, zachorowalność M>K 
 

 

Ogółem 

M 

K 

2009 

3146 

1906 

1240 

2010 

2933 

1890 

943 

2011 

2562 

1791 

771 

 
Struktura CHZ w Polsce (2007) 

1.  Choroby narządu głosu 
2.  Pylice płuc 
3.  Choroby zakaźne i pasożytnicze 
4.  Choroby narządu słuchu 

 
Struktura CHZ w Polsce (2011) 

1.  Pylice płuc 
2.  Choroby zakaźne lub pasożytnicze 
3.  Ubytek słuchu 
4.  Przewlekłe choroby narządu głosu  

 
Dokumentem informującym o wypadkach przy pracy- karta wypadków przy pracy (GUS) 
 
Najczęstsze CHZ wśród pracowników ochrony zdrowia: 

1.  Choroby zakaźne 
2.  Choroby skóry 
3.  Choroby uk. ruchu 

 
Możliwość zarażenia się chorobami zakaźnymi przy jednorazowym kontakcie: 



 

HBV- 6-30 % 



 

HCV- 3% (1,8%) 



 

HIV- 0,3% 

 
3 mln/ rok (Świat) -> ekspozycji skórnych na zakażenia 
 
Przy ocenie narażenia zawodowego uwzględnia się w odniesieniu do: 

-  Czynników chemicznych i fizycznych rodzaj czynnika, wartość stężeń/ natężeń i okres narażenia 

zawodowego 

-  Czynników biologicznych- rodzaj czynnika, ustalenie czasu kontaktu oraz stwierdzenie 

mechanizmu działania/ drogi szerzenia się czynnika 

-  Czynników o działaniu uczulającym (alergenów) 
-  Sposobu wykonywania pracy- określenie stopnia obciążenia wysiłkiem fizycznym oraz 

chronometraż czynności, które mogą powodować nadmierne obciążenie odpowiednich 
narządów/ układów 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

W związku z podejrzeniem CHZ  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Osoba przeprowadzająca ocenę ryzyka: 

-  pracodawcy 
-  pracownicy wyznaczeń przez pracodawcę 
-  eksperci zewnętrzni  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

lekarz 

sprawujący 

profilaktyczną 

OZ 

lekarz 

zatrudniony w 

jednostce 

orzeczniczej 

państwowy 

powiatowy 

inspektor 

sanitarny 

w toku podejmowania 

decyzji o stwierdzeniu CHZ 

w toku ustalania 

CHZ