© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, 2010 

Dobry Sprawdzian Wiedzy 

SPRAWDZIAN NA ROZPOCZĘCIE NAUKI  

W TRZECIEJ KLASIE  

SZKOŁY PODSTAWOWEJ  

 

Przyroda wokół nas

 

Instrukcja 

dla nauczyciela oceniającego test 

 

WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE 

WARSZAWA 2010 

 

Sprawdzian na rozpoczęcie nauki  

w trzeciej klasie szkoły podstawowej  

Instrukcja dla nauczyciela oceniającego test 

2

  

Dobry Sprawdzian Wiedzy – wrzesień 2010 

Cel diagnozy 

Celem diagnozy jest sprawdzenie stopnia opanowania przez uczniów rozpoczynających 

naukę w trzeciej klasie szkoły podstawowej umiejętności i wiadomości kształtowanych na 
tym etapie edukacji  oraz przygotowanie uczniów do pisania sprawdzianu na zakończenie 
nauki w szkole podstawowej. Diagnozowane umiejętności i wiadomości są zgodne 
z programami nauczania WSiP i z Podstawą programową dla tego etapu edukacji. 

Aby monitorować realizację  Podstawy programowej warto posłużyć się katalogiem 

umiejętności opracowanym w ODE i zamieszczonym na stronie www.ode.pl. Katalog ten jest 
spójny z aktualną Podstawą programową oraz ze standardami wymagań.  

Dzięki uwzględnieniu w proponowanych testach powyższych umiejętności możliwe jest 

monitorowanie przebiegu przygotowania uczniów do sprawdzianu w szóstej klasie 
począwszy od pierwszego poziomu edukacji. 

Podczas badania uczniowie zapoznają się z formą testu, jaki będą pisać na zakończenie 

klasy szóstej. Mogą poćwiczyć sposób kodowania prac, zaznaczania odpowiedzi do zadań 
zamkniętych i rozwiązywania zadań otwartych.  

Do przeprowadzenia badań na rozpoczęcie trzeciej klasy przygotowano dwa zintegrowane 

tematycznie testy Przyroda wokół nas. Jeden test bada umiejętności o 

charakterze 

humanistycznym (część I), drugi natomiast umiejętności o charakterze matematyczno-
przyrodniczym (część II). 

Należy uwzględnić to, że każdą z części testu uczeń powinien rozwiązywać innego dnia. 

Czas przeznaczony na wykonanie jednej części testu nie powinien przekroczyć 45 minut, ale 
musi też być dostosowany do możliwości poszczególnych dzieci. 

Do przeprowadzenia diagnozy przygotowano zestaw złożony z narzędzia pomiaru (test), 

podręcznika testowania (instrukcja dla nauczyciela oceniającego test) oraz narzędzia 
elektronicznego ułatwiającego zestawienie i analizę wyników badania (ANT). 

 

Część I 

Badanie umiejętności o charakterze humanistycznym  

Plan testu według standardów wymagań 

Obszar 

umiejętności 

Numery zadań 

Maksymalna liczba  

punktów za zadania 

z danego obszaru 

umiejętności 

Udział procentowy 

punktów za zadania 

z danego obszaru 

umiejętności w liczbie 

punktów za cały test 

1. Czytanie 

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 

8 

32% 

2. Pisanie 

12, 15, 16, 17 

10 

40% 

4. Korzystanie  

z informacji 

9, 10 

2 

8% 

5. Wykorzystywanie 

wiedzy w praktyce 

8, 11, 13, 14 

5 

20% 

Łącznie 25 

100% 

 
 
 
 
 

 Sprawdzian na rozpoczęcie nauki  

w trzeciej klasie szkoły podstawowej 

Instrukcja dla nauczyciela oceniającego test 

 

Dobry Sprawdzian Wiedzy – wrzesień 2010 

3

 

Kartoteka testu  

Numer 

zadania  

Sprawdzana umiejętność 

(z numerem standardu) 

Uczeń: 

Sprawdzana czynność 

 

Uczeń: 

Maksymalna 

liczba 

punktów 

Typ 

zadania

1 

odczytuje tekst (1.1) 

ustala liczbę osób występujących  
w tekście  

1 WW 

2 

odczytuje tekst (1.1) 

odczytuje odczucia jednego 
z bohaterów 

1 WW 

3 

odczytuje tekst (1.1) 

odczytuje informację z tekstu 

1 WW 

4 

odczytuje tekst (1.1) 

odczytuje informację z tekstu 

1 WW 

5 

odczytuje tekst (1.1) 

odczytuje informację z tekstu 

1 WW 

6 

odczytuje tekst (1.1) 

ustala przyczynę postępowania 
postaci 

1 WW 

7 

odczytuje tekst (1.1) 

ustala kolejność zdarzeń w teście 

2 D 

8 

posługuje się poznanymi terminami  
(5.1)  

wskazuje w tekście rzeczowniki 
i czasowniki 

2 KO 

9 

posługuje się źródłem informacji  
(4.1) 

kieruje się nazwiskiem przy 
wyszukiwaniu w encyklopedii 
informacji o osobie  

1 WW 

10 

posługuje się źródłem informacji  
(4.1) 

układa wyrazy zgodnie  
z kolejnością alfabetyczną 

1 WW 

11 

posługuje się poznanymi terminami  
(5.1)  

podaje wyraz pokrewny  
do określonego rzeczownika 

1 WW 

12 

I. przestrzega norm gramatycznych 
(2.3) 

układa zdanie z rozsypanki 
wyrazowej 

1 

2 KO 

II. przestrzega norm ortograficznych 
i interpunkcyjnych (2.3) 

pisze zdanie poprawnie pod 
względem ortograficznym  
i interpunkcyjnym 

1 

13 

posługuje się poznanymi terminami 
(5.1)  

tworzy przymiotnik do podanego 
rzeczownika 

1 KO 

14 

posługuje się poznanymi terminami 
(5.1) 

wskazuje liczbę mnogą czasowników 
(w czasie teraźniejszym i przyszłym) 
i rzeczownik w liczbie mnogiej 

1 D 

15 

przestrzega norm ortograficznych 
(2.3) 

pisze poprawnie pod względem 
ortograficznym w zakresie 
poznanych zasad pisowni 

2 L 

16 

formułuje wypowiedź ze 
świadomością celu – pyta (2.2) 

układa zdania pytające do podanych 
zdań oznajmujących 

2 KO 

17 

I. pisze na temat i zgodnie z celem 
(2.1) 

pisze, w jaki sposób zaopiekowałby 
się znalezionym pieskiem 

1 

4 RO 

II. przestrzega norm gramatycznych 
(2.3) 

nie nadużywa wyrazów „pies”, „go”

1 

III. przestrzega norm 
ortograficznych (2.3) 

pisze poprawnie pod względem 
ortograficznym 

1 

IV. buduje tekst poprawny 
kompozycyjnie (2.3) 

pisze tekst logicznie uporządkowany, 
spójny 

1 

 

 

Sprawdzian na rozpoczęcie nauki  

w trzeciej klasie szkoły podstawowej  

Instrukcja dla nauczyciela oceniającego test 

4

  

Dobry Sprawdzian Wiedzy – wrzesień 2010 

Symbolem WW oznaczono zadania wielokrotnego wyboru, D – zadania na dobieranie,  

L – zadania z luką, KO – zadania krótkiej odpowiedzi, a RO – zadania rozszerzonej 
odpowiedzi. 
 

Klucz odpowiedzi do zadań WW 

Numer zadania 

1 2 3 4 5 6 9 10 11 

Poprawna odpowiedź 

C A A B C B C B A 

 
Za każdą poprawną odpowiedź w zadaniach WW uczeń otrzymuje 1 punkt. 
 

Schemat oceniania pozostałych zadań 

Numer 

zadania 

Kryteria i zasady przyznawania punktów 

Punktacja 

7 

Ustalenie kolejności zdarzeń zgodnie z tekstem. 
Kolejność zdań: 2, 4, 1, 5, 3. 
Bezbłędne wykonanie – 2 punkty. 
Prawidłowe ponumerowanie 3 lub 2 zdań – 1 punkt. 
Prawidłowe ponumerowanie 1 zdania – 0 punktów. 

0–2 

8 

Poprawne wypisanie z tekstu dwóch rzeczowników – 1 punkt. 
Poprawne wypisanie z tekstu dwóch czasowników – 1 punkt.

 

0–2 

12 

I. Ułożenie zdania z rozsypanki wyrazowej. 
Karolina jest obowiązkowa, więc dba o swoje zwierzątko. – 1 punkt. 

0–1 

0–2 

II. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. 
Przepisanie zdania bezbłędnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym  
– 1 punkt. 

0–1 

Uwaga! 
Jeżeli uczeń ułoży niepoprawne zdanie, ale użyje wszystkich podanych wyrazów, to wówczas nie 
przyznaje mu się punktu za kryterium I, ale może otrzymać punkt za  kryterium II. 

13 

Poprawne utworzenie przymiotnika, np. kolorowe

 

– 1 punkt. 

0–1 

14 

Podkreślenie wyrazów: kąpiemy się, umyją się, zwierzęta. 
Bezbłędne wykonanie – 1 punkt. 
Popełnienie 1 błędu – 0 punktów. 

0–1 

15 

Wyjaśnienie pisowni wyrazów. 
Np. samochód, bo samochody; patrzy, bo po t piszemy rz lub podpatrywać, 
wypatrywać. 
Poprawne wyjaśnienie pisowni 2 wyrazów – 2 punkty. 
Poprawne wyjaśnienie pisowni 1 wyrazu – 1 punkt. 

0–2 

16 

Tworzenie zdań pytających.  
Np. Czyją siostrą jest Karolina? Gdzie był Karol z tatą?  
Poprawne zbudowanie 2 zdań pytających – 2 punkty. 
Poprawne zbudowanie jednego zdania – 1 punkt. 
Uwaga! 
Błędy popełnione w pisowni wyrazów nie wpływają na punktację.  

0–2 

 

 

 Sprawdzian na rozpoczęcie nauki  

w trzeciej klasie szkoły podstawowej 

Instrukcja dla nauczyciela oceniającego test 

 

Dobry Sprawdzian Wiedzy – wrzesień 2010 

5

 

17 

I. Zrozumienie polecenia, realizacja podanego tematu. 
Napisanie, jak, w jaki sposób uczeń zaopiekowałby się znalezionym pieskiem  
– 1 punkt. 

0–1 

0–4 

II. Poprawność gramatyczna. 
Nienadużywanie wyrazów: „pies”, „go” – 1 punkt. 

0–1 

. III. Poprawność ortograficzna. 

Popełnienie 1-2 błędów ortograficznych – 1 punkt. 
Popełnienie więcej niż 2 błędów ortograficznych – 0 punktów. 

0–1 

IV. Tworzenie logicznie uporządkowanej wypowiedzi. 
Zredagowanie wypowiedzi logicznie uporządkowanej – 1 punkt. 

0–1 

Uwaga! 
Jeżeli uczeń napisał mniej niż 3 zdania, to wówczas nie przyznaje mu się punktów za  

kryteria II, III i IV. 

 

Część II 

Badanie umiejętności o charakterze matematyczno-przyrodniczym 

Plan testu według standardów wymagań 

Obszar 

umiejętności 

Numery zadań 

Maksymalna liczba  

punktów za zadania 

z danego obszaru 

umiejętności 

Udział procentowy 

punktów za zadania 

z danego obszaru 

umiejętności w liczbie 

punktów za cały test 

1. Czytanie 

1, 2 

2 

8% 

3. Rozumowanie 

3, 4, 5, 6, 11_I, 12, 13, 

16_I, 17_I 

13 52% 

5. Wykorzystywanie 

wiedzy w praktyce 

7, 8, 9, 10, 11_II, 14, 15, 

16_II, 17_II 

10 40% 

Łącznie 25 

100% 

 

Kartoteka testu 

Numer 

zadania  

Sprawdzana umiejętność 

(z numerem standardu) 

Uczeń: 

Sprawdzana czynność 

 

Uczeń: 

Maksymalna 

liczba 

punktów 

Typ 

zadania 

1 

rozumie znaczenia podstawowych 
symboli występujących 
w instrukcjach i opisach map (1.3) 

posługuje się legendą przy 
odczytywaniu określonych  
informacji na mapie 

1 WW 

2 

odczytuje dane z mapy (1.2) 

określa położenie jednego obiektu 
względem drugiego za pomocą 
kierunku geograficznego  

1 WW 

3 

rozpoznaje charakterystyczne 
cechy i własności elementów 
środowiska (3.6) 

rozpoznaje rośliny leśne 

1 WW 

4 

dostrzega prawidłowości, opisuje 
 je i sprawdza na przykładach (3.7)

rozpoznaje etapy rozwoju rośliny 

1 WW 

5 

rozpoznaje charakterystyczne 
cechy i własności elementów 
środowiska (3.6) 

rozpoznaje liście 

1 WW 

 

Sprawdzian na rozpoczęcie nauki  

w trzeciej klasie szkoły podstawowej  

Instrukcja dla nauczyciela oceniającego test 

6

  

Dobry Sprawdzian Wiedzy – wrzesień 2010 

6 

rozpoznaje charakterystyczne 
cechy i własności zjawisk (3.6) 

rozumie zjawisko parowania 

1 WW 

7 

rozumie potrzebę stosowania zasad 
oszczędnego korzystania z 
zasobów przyrody (5.8) 

wskazuje sposób postępowania 
przyczyniający się do ochrony 
lasów 

1 WW 

8 

rozumie potrzebę stosowania zasad 
zdrowego trybu życia (5.8) 

wskazuje zasadę zdrowego 
odżywiania się  

1 WW 

9 

wykonuje obliczenia dotyczące 
czasu (5.3) 

ustala czas rozpoczęcia zdarzenia 
na podstawie jego czasu trwania  
i godziny zakończenia 

1 WW 

10 

wykorzystuje w sytuacjach 
praktycznych własności liczb (5.5)

wykonuje porównywanie 
różnicowe 

1 WW 

11 

I. opisuje sytuację przedstawioną 
w zadaniu za pomocą prostego 
schematu (3.5) 

rysuje wskazówki na zegarze, 
wskazujące określoną godzinę 

1 

2 KO 

II. wykorzystuje w sytuacjach 
praktycznych własności liczb (5.5)

zapisuje liczby w systemie 
rzymskim 

1 

12 

rozpoznaje charakterystyczne 
cechy i własności liczb (3.6) 

wykonuje działania na liczbach: 
dodawanie, odejmowanie  
w zakresie 100, z przekraczaniem 
progu dziesiątkowego oraz 
mnożenie i dzielenie w zakresie 
tabliczki mnożenia 

4 KO 

13 

rozpoznaje charakterystyczne 
cechy i własności liczb (3.6) 

rozwiązuje łatwe równania 
jednodziałaniowe z niewiadomą  
w postaci okienka 

2 L 

14 

posługuje się poznanymi terminami 
do opisywania zjawisk i sytuacji 
spotykanych w środowisku (5.1)  

rozumie pojęcia: składnik, różnica, 
działanie odwrotne do mnożenia 

2 P–F 

15 

wykonuje obliczenia dotyczące 
długości (5.3) 

porównuje długości boków trójkąta 
i zapisuje wynik pomiaru 
najdłuższego boku  

1 L 

16 

I. opisuje sytuację przedstawioną 
w zadaniu za pomocą wyrażenia 
arytmetycznego (3.5) 

podaje metodę rozwiązania zadania 
tekstowego  

1 

2 RO 

II. wykonuje obliczenia dotyczące 
długości (5.3) 

oblicza, ile km przejechał 
rowerzysta w ciągu jednego dnia 

1 

17 

I. opisuje sytuację przedstawioną 
w zadaniu za pomocą wyrażenia 
arytmetycznego (3.5) 

podaje metodę rozwiązania zadania 
tekstowego  

1 

2 RO 

II. wykorzystuje w sytuacjach 
praktycznych własności liczb (5.5)

oblicza liczbę elementów  
za pomocą mnożenia  

1 

 

Symbolem WW oznaczono zadania wielokrotnego wyboru, L – zadania z luką,  

P–F – zadania typu prawda-fałsz, KO – zadania krótkiej odpowiedzi, a RO – zadania 
rozszerzonej odpowiedzi. 
 

Klucz odpowiedzi do zadań WW  

Numer zadania 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

Poprawna odpowiedź C B A C A B A B C A 

Za każdą poprawną odpowiedź w zadaniach WW uczeń otrzymuje 1 punkt. 

 Sprawdzian na rozpoczęcie nauki  

w trzeciej klasie szkoły podstawowej 

Instrukcja dla nauczyciela oceniającego test 

 

Dobry Sprawdzian Wiedzy – wrzesień 2010 

7

 

Schemat oceniania pozostałych zadań testu 

Numer 

zadania 

Kryteria i zasady przyznawania punktów 

Punktacja 

11 

I. Prawidłowe narysowanie wskazówek pokazujących godz. 17.15 – 1 punkt. 0–1 

0–2 

II. Zapisanie liczb w systemie rzymskim: VII, X – 1 punkt. 0–1 

12 

Wykonanie obliczeń.  
84, 9, 72, 9  
Za każde poprawne obliczenie działania – 1 punkt. 

0–4 

13 

Wykonanie obliczeń.  
16, 7 
Za każde wstawienie poprawnej liczby – 1 punkt. 

0–2 

14 

TAK, TAK, NIE 
Bezbłędne zaznaczenie odpowiedzi – 2 punkty. 
Popełnienie 1 błędu – 1 punkt. 
Popełnienie więcej niż 1 błędu – 0 punktów. 

0–2 

15 

Uzupełnienie zdania liczbą 6 – 1 punkt. 

0–1 

16 

I. Ustalenie sposobu rozwiązania zadania. 
Zapisanie działania: 30 : 6 – 1 punkt. 

0–1 

0–2 

II. Wykonanie obliczeń. 
Zapisanie wyniku: 5 – 1 punkt. 

0–1 

Uwaga! 
Jeżeli działanie jest nieadekwatne do sytuacji przedstawionej w zadaniu, to za całe zadanie uczeń 
otrzymuje 0 punktów. 

17 

I. Ustalenie sposobu rozwiązania zadania. 
Zapisanie działania odpowiadającego sytuacji z zadania: np. 9 · 6  – 1 punkt. 

0–1 0–2 

II. Wykonanie obliczeń. 
Obliczenie liczby drzew: 54 – 1 punkt. 

0–1  

Uwaga! 
Jeżeli działanie jest nieadekwatne do sytuacji przedstawionej w zadaniu, to za całe zadanie uczeń 
otrzymuje 0 punktów.