1
Logistyka
dr Piotr Drygas
Katedra Zarządzania Przedsiębiorstwem Handlowym
piotr.drygas@ae.ponan.pl
http://kzph.ae.poznan.pl
Materiały opracowane na podstawie aneksu ksiąŜki:
D. Waters,
Zarządzanie operacyjne
, PWE
Zarządzanie łańcuchem
dostaw
Logistyka
Logistyka odpowiada za fizyczne
przemieszczanie wszystkich materiałów
wewnątrz organizacji. Składają się na nią:
przemieszczanie surowców (faza zaopatrzenia),
przemieszczanie w trakcie produkcji (faza
produkcji),
przemieszczanie gotowych produktów (faza
zbytu).
2
Łańcuch dostaw
Obecnie znikoma liczba
produktów jest
wytwarzana przez
jednego dostawcę.
Produkt powstaje z
komponentów
dostarczonych przez
wielu poddostawców
tworzących łańcuch
dostaw.
Rys. Elementy składowe łańcucha dostaw
SprzęŜenia w cyklu logistycznym
Planując działania
logistyczne, trzeba
uwzględniać plan
produkcji, zapasy
produkcji w toku
oraz zmiany popytu i
produkcji.
Przepływy materiałów w przedsiębiorstwie produkcyjnym
Funkcje logistyki
Zaopatrzenie – kupno
Transport
Odbieranie
Magazynowanie
Kontrola zapasów
Podejmowanie materiałów
Pakowanie
Lokalizacja magazynów
Komunikacja
3
Cykl dostaw
Dystrybucja jest
przedostatnim
ogniwem
zamkniętego cyklu
zaspokajania
potrzeb klientów.
Dystrybucja w cyklu dostaw
Just in time
Definicja
just in time
Podstawę systemu
just in time
stanowi
eliminacja z procesów wytwórczych i
usługowych wszystkich elementów
niepodnoszących wartości produktu.
4
Efekty operacji
just in time
System
just in time
prowadzi do takiej
organizacji produkcji, by
operacje miały miejsce
dokładnie w momencie,
kiedy są potrzebne. JeŜeli
materiały przybywają
dokładnie na czas – zapasy
produkcji w toku mogą
zostać wyeliminowane.
Poziom zapasów przy uŜyciu róŜnych metod planowania:
a) system konwencjonalny, b) system MRP, c) system
just in time
System KANBAN
Jedną z prostszych metod
prowadzenia operacji
just in
time
jest system KANBAN (z
japońskiego pojemnik,
skrzynka). System ten polega
na obiegu pojemników
wyznaczających rytm produkcji.
Przesłanie pustego pojemnika
jest sygnałem do rozpoczęcia
produkcji, zapełnienie
pojemnika jest sygnałem do
zakończenia produkcji.
Prosty system KANBAN
System
just in time
między
kooperantami
Zastosowanie
systemu KANBAN jest
moŜliwe równieŜ
między kilkoma
ogniwami w ramach
łańcucha dostaw.
Zanegowany dostawczo-odbiorczy system
KANBAN
5
System magazynowania
niezaleŜnego od
zapotrzebowania
Zawartość:
Koszty utrzymywania zapasów
Kalkulacja ekonomicznej partii dostaw
Bezpieczny poziom zapasów
Poziom obsługi
Docelowy poziom zapasów
Optymalna wielkość zapasów w
pojedynczym cyklu
Analiza ABC
Rola zapasów
Podstawową funkcją
zapasów jest zapewnienie
ciągłości produkcji, tym
samym zapas stanowi bufor
między dostawą a
zapotrzebowaniem,
pozwalający na czasowe
oraz ilościowe
niedopasowanie dostaw i
zapotrzebowania.
Zapas jako bufor między dostawą a zapotrzebowaniem
6
Typy zapasów
Zapasami nazywamy
rezerwy towarów i
materiałów
utrzymywanych przez
przedsiębiorstwo,
tworzące się, gdy
zasoby wejściowe lub
wyjściowe organizacji
nie są zuŜywane w
czasie, gdy są
dostępne.
Typy zapasów
Analiza wraŜliwości
Określenie wielkości
ekonomicznej partii
zamówienia pozwala na
poruszanie się w
pewnym zakresie
wielkości dostaw bez
znacznych zmian
kosztów.
Niski wzrost kosztów w ramach
ekonomicznej partii zamówienia
Zapasy zabezpieczające
Zapas bezpieczeństwa
pozwala utrzymać
ciągłość procesów
wytwórczych w
momencie nagłego
nieplanowanego wzrostu
popytu.
Efekty dodania zapasu zabezpieczającego:
a) cykl rotacji zapasów, b) prawdopodobieństwo wystąpienia
niedoborów przy zapasie bezpieczeństwa
7
Cykl uzupełnienia i zuŜywania
zapasów
Gospodarka magazynowa w
systemach niezaleŜnych od
zapotrzebowania ma na celu
optymalizację kosztów
dostarczania i utrzymywania
półproduktów. Prowadząc
gospodarkę magazynową,
naleŜy pamiętać, Ŝe dostawa
z poprzedzającego okresu
A
musi pokryć zapotrzebowanie
powstałe w okresie
B
.
Zamówienie złoŜone w czasie
A
musi pokryć popyt do momentu
B
Analiza ABC
Analiza ABC jest swego
rodzaju formą zarządzania
przez wyjątki. Jest rzeczą
kłopotliwą kontrolowanie
całości stanów
magazynowych, stąd
przeprowadza się podział
zapasów na grupy:
A
– mało
liczną, lecz najbardziej
wartościową,
B
– liczną i o
średniej wartości,
C
- masową
o niskiej wartości.
Takie podejście pozwala na
koncentrację wysiłków na
produktach, które stanowią
największą wartość dla
organizacji.
Typowy wykres analizy ABC
Planowanie zapotrzebowania
materiałowego
8
MRP
Planowanie zapotrzebowania materiałowego
(MRP) posługuje się głównym planem
produkcji w celu zaplanowania zaopatrzenia
w materiały niezbędne do realizacji procesu
wytwórczego. Dokładne rozpisanie głównego
planu produkcji pozwala na zaplanowanie
dostaw materiałów dokładnie w momencie,
kiedy są potrzebne.
Procedura MRP
Schemat zamieszczony obok
przedstawia procedurę planowania
zapotrzebowania materiałowego.
MoŜna ją określić w skrócie:
potrzeby materiałowe netto =
potrzeby brutto – zapasy – juŜ
poczynione zamówienia.
Procedura postępowania MRP
Kompletny obraz MRP
Przedstawiając MRP jako
zamkniętą czarną
skrzynkę, moŜemy opisać
proces MRP za pomocą
danych wejściowych oraz
wyjściowych.
Skomputeryzowany system MRP
9
Rozszerzenie MRP
Planowanie zapotrzebowania
materiałowego moŜna
zastosować z powodzeniem w
pracy szpitala, uczelni czy
restauracji.
Wynikiem pracy uniwersytetu
są wyedukowani studenci.
Główny plan produkcji pokazuje
liczbę studentów kończących
kurs w danym terminie.
Zestawieniem materiałów są
kursy, natomiast potrzebnymi
„materiałami” sale laboratoria,
nauczyciele.
Ciasna pętla planowania zapotrzebowania materiałowego