„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Wanda Bukała
Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska 731[04].O1.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
dr inŜ. Anna Kordowicz-Sot
mgr inŜ. Wojciech Klimasara
Opracowanie redakcyjne:
mgr inŜ. Wanda Bukała
Konsultacja:
inŜ. Teresa Piotrowska
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[04].O1.01
„Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony
ś
rodowiska”, zawartego w programie nauczania dla zawodu optyk-mechanik.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1.
Wprowadzenie
3
2.
Wymagania wstępne
4
3.
Cele kształcenia
5
4.
Przykładowe scenariusze zajęć
5.
Ćwiczenia
5.1.
Prawna ochrona pracy
5.1.1. Ćwiczenia
5.2.
Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciąŜliwe i niebezpieczne występujące
w procesie pracy
5.2.1. Ćwiczenia
5.3.
Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy
5.3.1. Ćwiczenia
5.4.
Ogólne zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy
5.4.1. Ćwiczenia
5.5.
Zasady postępowania w razie wypadku, awarii urządzenia lub zagroŜenia
poŜarem
5.5.1. Ćwiczenia
5.6.
ZagroŜenia
poŜarowe
oraz
zasady
ochrony
przeciwpoŜarowej
5.6.1. Ćwiczenia
5.7.
Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy
5.7.1. Ćwiczenia
6.
Ewaluacja osiągnięć ucznia
7.
Literatura
6
11
11
11
14
14
16
16
19
19
22
22
24
24
27
27
28
42
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Stosowanie zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska”, który będzie pomocny
w prowadzeniu zajęć dydaktycznych jednostki modułowej 731[04].O1.01 w szkole
kształcącej w zawodzie optyk-mechanik. W poradniku zawarte są:
−
wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
−
cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń/słuchacz ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
−
ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,
−
literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego. Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być
zróŜnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
Schemat układu jednostek modułowych
731[04].O1.01
Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska
731[04].O1
Podstawy techniczne zawodu
731[04].O1.04
Wykonywanie
podstawowych pomiarów
warsztatowych
731[04].O1.02
Określanie właściwości
materiałów stosowanych
w przemyśle optycznym
i precyzyjnym
731[04].O1.05
Wykonywanie podstawowych
prac z zakresu ręcznej
i mechanicznej obróbki
materiałów
731[04].O1.06
Zastosowanie
elektrotechniki i elektroniki
w sprzęcie optycznym
731[04].O1.03
Posługiwanie się
dokumentacją
techniczną
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−−−−
posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizjologii człowieka dotyczących
funkcjonowania układów: mięśniowego, kostnego,
−−−−
stosować terminologię techniczną i posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu:
elektrotechniki, mechaniki i chemii,
−−−−
obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,
−−−−
korzystać z róŜnych źródeł informacji,
−−−−
uczestniczyć w dyskusji,
−−−−
prezentować efekty swojej pracy,
−−−−
współpracować w grupie,
−−−−
wyciągać i uzasadniać wnioski z wykonanych ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
3.
CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
–
zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
–
określić wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące pomieszczenia pracy,
–
rozpoznać zagroŜenia związane z wykonywaną pracą oraz przeciwdziałać im,
–
zorganizować bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy,
–
dobrać i zastosować odzieŜ ochronną i środki ochrony osobistej stosownie do potrzeb,
–
wyjaśnić skutki działania prądu elektrycznego na organizm ludzki,
–
zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas montaŜu i naprawy sprzętu
optycznego i optoelektronicznego oraz pracy z urządzeniami elektronicznymi,
–
zastosować zasady bezpieczeństwa podczas obsługi maszyn i uŜytkowania urządzeń
technicznych,
–
ocenić pod względem bezpieczeństwa stan narzędzi, przyrządów i urządzeń stosowanych
w pracy,
–
wyjaśnić wpływ niewłaściwej eksploatacji na stan majątku trwałego przedsiębiorstwa,
–
udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach zgodnie z procedurami,
–
zareagować w przypadku zagroŜenia poŜarowego zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpoŜarowej,
–
zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z instrukcją przeciwpoŜarową,
–
zastosować zasady ochrony środowiska.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca …………………………………….……………………………………….
Modułowy program nauczania:
Optyk-mechanik 731[04]
Moduł:
Podstawy techniczne zawodu 731[04].O1
Jednostka modułowa:
Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska
731[04].O1.01
Temat: Prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy.
Cel ogólny: Określenie praw i obowiązków pracownika oraz pracodawcy w zakresie bhp.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−−−−
znaleźć informacje prawne w kodeksie pracy i innych źródłach prawa pracy,
−−−−
zastosować analizę podstawowych aktów prawnych,
−−−−
przedstawić podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
−−−−
współpracy w grupie,
−−−−
dokonywania prezentacji swojej pracy,
−−−−
wyszukiwania specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych źródłach informacji.
Metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pogadanka,
−−−−
dyskusja dydaktyczna,
−−−−
ć
wiczenie.
Środki dydaktyczne:
−−−−
Kodeks pracy,
−−−−
komputer z dostępem do Internetu,
−−−−
materiały plastyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−−−−
praca w 3–4 osobowych zespołach,
−−−−
praca indywidualna.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej. Przed przystąpieniem do
realizacji zajęć nauczyciel powinien przygotować kartę ćwiczeń i materiały plastyczne.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.
Określenie tematu zajęć.
2.
Wyjaśnienie uczniom znaczenia przestrzegania obowiązków przez pracownika
i pracodawcę.
3.
Wyjaśnienie uczniom zasad pracy w czasie wykonywania plakatu i sesji plakatowej.
4.
Podział grupy uczniów na zespoły.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
Faza właściwa
1.
Wyjaśnienie i pokaz przez nauczyciela wyszukiwania treści Kodeksu pracy w Internecie.
2.
Wykonanie ćwiczenia 1.
3.
Prezentacja wyników pracy – sesja plakatowa.
4.
Uświadomienie uczniom znaczenia wypełniana przedstawionych obowiązków dla
zapewnienia bezpieczeństwa pracy.
5.
Omówienie zjawiska i podanie uczniom przykładów występowania mobbingu.
6.
Wykonanie ćwiczenia 2.
7.
Przykłady mobbingu.
8.
Podsumowanie zajęć (wskazanie stopnia osiągnięcia celów zajęć, trudnych dla uczniów
elementów przy wykonywaniu ćwiczeń).
9.
Zadanie pracy domowej.
10.
Ewaluacja zajęć.
Treść ćwiczenia 1
Podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp.
Zespół I: Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp.
Zespół II: Podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp.
Zespół III: Podstawowe obowiązki osoby kierującej pracownikami zakresie bhp.
KaŜdy uczeń w zespole powinien:
1)
wyszukać w Internecie stronę podającą treść Kodeksu pracy,
2)
wyszukać w dziale IV kodeksu pracy obowiązki będące tematem pracy zespołu i wypisać
z niego punkty dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,
3)
wyszukać w kodeksu pracy dział, w którym zawarto podstawowe obowiązki w zakresie
bhp i wypisać z niego obowiązki będące tematem pracy zespołu,
4)
uczestniczyć w tworzeniu plakatu.
Treść ćwiczenia 2
Przeprowadź analizę tekstu dotyczącego mobbingu zawartego w Kodeksie pracy.
Uczeń powinien:
1)
zapoznać się z tekstem artykułu 94
3
Kodeksu pracy,
2)
odpowiedzieć na następujące pytania:
−−−−
Co to jest mobbing?
−−−−
Jakie prawa posiada pracownik, wobec którego stosowano mobbing?
Praca domowa
Na podstawie Art. 100 rozdziału II Kodeksu pracy wyszczególnij podstawowe obowiązki
pracownika.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Informacja ustna od uczniów po zakończeniu ćwiczeń i wyniki sesji plakatowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca …………………………………….……………………………………….
Modułowy program nauczania:
Optyk-mechanik 731[04]
Moduł:
Podstawy techniczne zawodu 731[04].O1
Jednostka modułowa:
Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska
731[04].O1.01
Temat: Organizacja stanowiska komputerowego.
Cel ogólny: Umiejętność zorganizowania stanowiska komputerowego zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−−−−
wyjaśnić znaczenie stosowania zasad bhp dla zdrowia uŜytkownika komputera,
−−−−
znaleźć informacje dotyczące zasad kształtowania bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy na stanowisku komputerowym,
−−−−
wybrać z rozporządzenia elementy potrzebne do analizy swojego stanowiska,
−−−−
podać wnioski z analizy,
−−−−
przeprowadzić korektę swojego stanowiska pracy z komputerem.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
−−−−
organizowanie i planowanie zajęć,
−−−−
pracy w zespole,
−−−−
oceny pracy zespołu.
Metody nauczania–uczenia się
−−−−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−−−−
film „Uwaga komputer”,
−−−−
instrukcja dla ucznia,
−−−−
karta ćwiczeń,
−−−−
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (Dz. U. Nr 148, poz. 973),
−−−−
stanowisko komputerowe, na którym pracuje uczeń,
−−−−
liniał do pomiaru z dokładnością 1 mm,
−−−−
telewizor (video).
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−−−−
praca w małych zespołach,
−−−−
praca indywidualna.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej, przed przystąpieniem do
realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien: przygotować kartę ćwiczeń.
Zadanie dla ucznia:
Przeprowadź analizę stanowiska komputerowego pod kątem spełnienia wymogów
zawartych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposaŜonych w monitory
ekranowe. Zastosuj zmiany, które zmniejszą uciąŜliwość pracy na tym stanowisku.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.
Określenie tematu zajęć.
2.
Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.
Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4.
Podział grupy uczniów na zespoły.
Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.
Etap I. Informacje
1.
Pogadanka wprowadzająca do tematu.
2.
Pokaz filmu: „Uwaga komputer” (czas trwania: 8 min).
3.
Dyskusja na temat odczuwanych przez uczniów uciąŜliwości przy długotrwałej pracy
z komputerem.
4.
Udostępnienie rozporządzenia.
Pytania prowadzące:
1.
Jakie uciąŜliwości wiąŜą się z wykonywaniem pracy na stanowisku komputerowym?
2.
Jakie problemy zdrowotne występują u osób pracujących przez kilka lat na stanowisku
komputerowym?
3.
W jaki sposób moŜemy zmniejszyć lub wyeliminować uciąŜliwości na stanowisku
komputerowym?
4.
Jaki jest cel zaleceń zawartych w rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy na stanowiskach wyposaŜonych w monitory ekranowe?
5.
Czy twoje stanowisko komputerowe powinno spełniać wymagania tego rozporządzenia?
Etap II. Planowanie
1.
W jaki sposób moŜesz wykorzystać rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy na stanowiskach wyposaŜonych w monitory ekranowe do zmniejszenia
uciąŜliwości występujących przy pracy na Twoim stanowisku komputerowym?
2.
Czy wszystkie punkty zamieszczone w załączniku do rozporządzenia mają zastosowanie
do Twojego stanowiska?
3.
Jaki prosty przyrząd pomiarowy będziesz musiał zastosować przy analizie?
4.
W jaki sposób dokonasz analizy punktów zamieszczonych w załączniku, które dotyczą
wygody uŜytkowania?
Etap III. Ustalenia
1.
Uczniowie pracując w zespołach ustalają punkty zamieszczone w załączniku do
rozporządzenia, według których będą analizowali poszczególne elementy stanowiska
komputerowego.
2.
Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność wyboru.
3.
Uczniowie wpisują wybrane punkty rozporządzenia do tabeli w karcie ćwiczeń.
Etap IV. Wykonanie
1.
Uczniowie dokonują oględzin i pomiarów odległości, analizowanego stanowiska.
2.
Uczniowie wpisują znak X w rubryce TAK, jeśli wymaganie podane w rozporządzeniu
jest spełnione a w rubryce NIE, jeśli wymaganie nie jest spełnione.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Etap V. Analiza
Uczniowie wpisują, po rozpatrzeniu wszystkich wybranych punktów załącznika do
rozporządzenia, do karty ćwiczeń treść wniosków, (jakie zmiany powinny być wprowadzone
lub w przypadku spełnienia wszystkich wymagań – „stanowisko nie wymaga zmian”).
Etap VI. Sprawdzenie
1.
Uczniowie przedstawiają propozycje zmian nauczycielowi. Nauczyciel sprawdza
poprawność proponowanych zmian.
2.
Uczniowie podobną analizę przeprowadzają w domu na swoim stanowisku
komputerowym i dokonaniu zmian sprawdzają czy będzie im się wygodniej pracowało.
3.
Uczniowie zapisują wnioski z pracy w domu w karcie ćwiczeń.
Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.
Praca domowa
Dokonaj analizy domowego stanowiska komputerowego wpisując wyniki pomiarów
i wnioski do karty ćwiczeń.
Ocena poziomu osiągnięć i aktywności uczniów:
−−−−
sprawdzenie wyników pracy,
−−−−
ocena wykonanej pracy i aktywność,
−−−−
sprawdzenie i ocena wyników pracy domowej.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−−−−
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
Ankieta dla ucznia
Zakreśl lub uzupełnij właściwą odpowiedź.
1. Zajęcia na temat „Organizacja stanowiska komputerowego” to dla mnie:
strata czasu;
okazja do przeprowadzenia korekty swojego stanowiska pracy z komputerem;
ź
ródło informacji o organizacja stanowiska komputerowego
2. Na zajęciach szczególnie podobało mi się:…………………………………………………..
3. Na zajęciach nie podobało mi się: ……………………………………………………………
4. W czasie wykonywania ćwiczenia trudne dla mnie było: ………………………...................
…………………………………………………………………………………………………..
Dziękuję za wypełnienie ankiety
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
5.
ĆWICZENIA
5.1.
Prawna ochrona pracy
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ pojęcia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować kartę
ć
wiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zapoznać się z materiałem nauczania zawartym w rozdziale 4.1,
2)
przyporządkować do podanych w kolumnie II określeń z zakresu bezpieczeństwa
i higieny pracy ich nazwy z kolumny I,
3)
wpisać w nawiasy litery odpowiadające dobranym nazwom.
a – Nowelizacja
b – Zasady bezpieczeństwa
i higieny pracy
c – Regulamin pracy
d – Czas pracy
1.
( ) istotny element stosunku pracy stanowiący
podstawę obliczania wynagrodzenia miarę
i wykonywanej pracy.
2.
( ) jest tworzony w zakładzie i nie moŜe być mniej
korzystny dla pracownika niŜ przepisy zawarte
w Kodeksie pracy oraz innych ustawach i aktach
wykonawczych.
3.
( ) są to przepisy pozaprawne postępowania,
wynikające z przyjętych powszechnie prawidłowych
i bezpiecznych metod pracy ukształtowanych
w praktyce.
4.
( ) dostosowuje prawo pracy do zmieniającej się
sytuacji gospodarczo-politycznej.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
ć
wiczenia.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
poradnik dla ucznia,
−−−−
karta ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Ćwiczenie 2
Określ podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp.
Zespół I: Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp.
Zespół II: Podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp.
Zespół III: Podstawowe obowiązki osoby kierującej pracownikami w zakresie bhp.
Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej, przed przystąpieniem do
realizacji zajęć nauczyciel powinien: przygotować kartę ćwiczeń i materiały plastyczne;
omówić zasady pracy w czasie wykonywania plakatu i sesji plakatowej; przeprowadzić pokaz
wyszukania rozporządzeń poprzez Internet.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wyszukać w Internecie stronę podającą treść Kodeksu pracy,
2)
wyszukać w dziale IV Kodeksu pracy obowiązki będące tematem pracy zespołu i wypisać
z niego punkty dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,
3)
wyszukać w Kodeksie pracy dział, w którym zawarto podstawowe obowiązki w zakresie
bhp i wypisać z niego obowiązki będące tematem pracy zespołu,
4)
uczestniczyć w tworzeniu plakatu.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pogadanka,
−−−−
pokaz z objaśnieniem,
−−−−
sesja plakatowa,
−−−−
ć
wiczenia.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
karta ćwiczeń,
−−−−
komputer z dostępem do Internetu,
−−−−
materiały plastyczne.
Ćwiczenie 3
Przeprowadź analizę Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia
w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien: omówić cel szkoleń
bhp; przeprowadzić pokaz wyszukania jednego z rozporządzeń poprzez Internet; przygotować
kartę ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wpisać adres http://www.abc.com.pl/serwis/publik.htm,
2)
znaleźć Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r., Nr 180, poz. 1860),
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
3)
przeprowadzić analizę rozporządzenie pod katem podanych w tabeli pytań i wypełnić
tabelę 1, zaznaczając w niej znakiem X prawidłową odpowiedź oraz numer paragrafu
rozporządzenia.
Tabela do ćwiczenia 3
Nr
Problem
§
Tak Nie
1
Pracownik zatrudniony na stanowisku robotniczym zobowiązany jest do
uczestnictwa w szkoleniu okresowym nie rzadziej, niŜ co 5 lat.
2
Pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć
instruktaŜ stanowiskowy na kaŜdym z tych stanowisk.
3
Podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym
stanowisku jest sprawdzian wiedzy i umiejętności z zakresu wykonywania pracy
zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pogadanka,
−−−−
pokaz z objaśnieniem,
−−−−
ć
wiczenia.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
−−−−
arkusz ćwiczeniowy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
5.2.
Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciąŜliwe i niebezpieczne
występujące w procesie pracy
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ dopuszczalny poziom hałasu na róŜnych stanowiskach pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz
fragmentu filmu: „Hałas” i dyskusję na temat wpływu hałasu na człowieka oraz przygotować
kartę ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
podać na podstawie normy dopuszczalny poziom hałasu na stanowiskach znajdujących się
w:
−−−−
kabinie bezpośredniego sterowania bez łączności telefonicznej,
−−−−
pomieszczeniu do wykonywania prac precyzyjnych,
−−−−
biurze projektowym.
2)
określić skutki przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu na kaŜdym z tych
stanowisk.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pokaz z objaśnieniem,
−−−−
dyskusja dydaktyczna.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
karta ćwiczeń,
−−−−
film „Hałas”,
−−−−
PN-N-01307:1994.
Ćwiczenie 2
Opisz zagroŜenia występujące na stanowisku pracy przedstawionym na rysunku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz
fragmentu filmu: „Czynniki szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy” i przeprowadzić
dyskusję na temat przestrzegania zasad bhp przy zagroŜeniu czynnikami chemicznymi,
przygotować kartę ćwiczeń
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
obejrzeć film „Czynniki szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy”,
2)
odpowiedzieć na następujące pytania:
−−−−
Jakie zagroŜenia występują na przedstawionym na rysunku stanowisku?
−−−−
Dlaczego spoŜywanie posiłków i napojów w miejscach, gdzie stosuje się substancje
chemiczne jest niebezpieczne?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pokaz filmu,
−−−−
dyskusja,
−−−−
ć
wiczenie przedmiotowe.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
odtwarzacz DVD,
−−−−
film „Czynniki szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy”,
−−−−
poradnik dla ucznia,
−−−−
karta ćwiczeń.
Rysunek do ćwiczenia 3 [1, s. 17]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
5.3.
Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ, na podstawie wyników pomiarów podanych w tabeli, czy warunki pracy
w pomieszczeniu o wymiarach 14 m x 25 m i wysokości 5 m, w którym pracuje jedną zmianę
6 pracowników, wykonujących precyzyjną obróbkę mechaniczną,
są zgodne z wymaganiami.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić znaczenie
odpowiedniej przestrzeni roboczej przy wykonywaniu pracy, przygotować kartę ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zapoznać się z treścią materiału nauczania 4.3.1,
2)
zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi oświetlenia pomieszczeń pracy (tabela 3
w materiale nauczania 4.2.1),
3)
zapoznać
się
z
wymaganiami
dotyczącymi
natęŜenia
dźwięku
zawartymi
w rozporządzeniu
w sprawie bhp przy pracach związanych z naraŜeniem na hałas,
4)
zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi temperatury pomieszczenia pracy zawartymi
w rozporządzeniu,
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
5)
ocenić czy warunki pracy w są zgodne z wymaganiami,
6)
wpisać dane z zadania do tabeli,
7)
wpisać wymaganie dotyczące kaŜdego z podanych czynników,
8)
dokonać oceny spełnienia wymagań bhp w tabeli wg wzoru dotyczącego pyłów.
Tabela do ćwiczenia 1
Warunki pracy
Ocena
Lp.
Czynnik
Dane z pomiaru
Wymagania Wymagania
1
NatęŜenie oświetlenia
520 lx
500 lx
spełnione
2
Współczynnik równomierności
0,50
3
Temperatura
19
o
C
4
Poziom natęŜenia dźwięku exp. 8 h 93 dB
5
Powierzchnia pomieszczenia
6
Wysokość pomieszczenia
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
dyskusja dydaktyczna,
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
karta ćwiczeń,
−−−−
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
−−−−
rozporządzenie
Ministra Pracy i Polityki Społecznej z
dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z naraŜeniem na hałas lub
drgania mechaniczne,
−−−−
poradnik dla ucznia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Ćwiczenie 2
Określ dopuszczalne wartości masy przemieszczanych przedmiotów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz
filmu „Dlaczego boli kręgosłup?”, przygotować kartę ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wyszukać w Internecie rozporządzenie Ministra Pracy i polityki Społecznej z dnia
14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach
transportowych (Dziennik Ustaw z roku 2000 r. Nr 26, poz. 313 ze zmianami),
2)
określić, dopuszczalne masy przemieszczanych przedmiotów przy podanych sytuacjach,
3)
wpisać określone dane do tabeli.
Tabela do ćwiczenia 2
Lp.
Przemieszczanie przedmiotów
Masa nie moŜe
przekraczać kg
1.
przez męŜczyznę przy pracy stałej
2.
przez męŜczyznę przy pracy dorywczej
3.
przez męŜczyznę przy przetaczaniu ręcznie przedmiotów po terenie poziomym
5.
zespołowo przez męŜczyzn przy pracy stałej
6.
zespołowo przez męŜczyzn przy pracy dorywczej
7.
przez kobietę przy pracy stałej
8.
przez kobietę przy pracy dorywczej
9.
przez kobietę przy pracy przy przewoŜeniu na taczkach 2-kołowych
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pokaz z objaśnieniem,
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
komputer z dostępem do Internetu,
−−−−
karta ćwiczeń,
−−−−
film: Dlaczego boli kręgosłup?,
−−−−
karta ćwiczeń.
Ćwiczenie 3
Zorganizuj stanowisko komputerowe zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy.
Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej, przed przystąpieniem do
realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien: przygotować arkusz ćwiczeniowy, zaprezentować
film i poprowadzić dyskusję na temat zagroŜeń wynikających z pracy przy komputerze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wykonać polecenia zamieszczone w przedstawionych poniŜej etapach,
2)
zastosować zmiany, które zmniejszą uciąŜliwość pracy na tym stanowisku,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
3)
odpowiedzieć w arkuszu ćwiczeniowym na następujące pytania:
–
Jakie uciąŜliwości wiąŜą się z wykonywaniem pracy na stanowisku komputerowym?
–
Jakie problemy zdrowotne mogą wystąpić u osób pracujących przez kilka lat na
stanowisku komputerowym?
–
W jaki sposób moŜemy zmniejszyć lub wyeliminować uciąŜliwości na stanowisku
komputerowym?
4)
zapoznać się z treścią Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach
wyposaŜonych w monitory ekranowe i odpowiedz na następujące pytania:
–
Jaki jest cel zaleceń zawartych w rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy na stanowiskach wyposaŜonych w monitory ekranowe?
–
Czy twoje stanowisko komputerowe powinno spełniać wymagania tego
rozporządzenia?
–
W jaki sposób moŜesz wykorzystać rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy na stanowiskach wyposaŜonych w monitory ekranowe do
zmniejszenia uciąŜliwości występujących przy pracy na Twoim stanowisku
komputerowym?
–
Czy wszystkie punkty rozporządzenia mają zastosowanie do Twojego stanowiska?
–
Jaki prosty przyrząd pomiarowy będziesz musiał zastosować przy analizie
ergonomicznej Twojego stanowiska komputerowego?
–
W jaki sposób dokonasz analizy punktów, które dotyczą wygody uŜytkowania?
5)
ustalić punkty zamieszczone w załączniku do rozporządzenia, według których będziesz
analizował poszczególne elementy Twojego stanowiska komputerowego,
6)
skonsultować wybór z nauczycielem,
7)
wpisać wybrane punkty zamieszczone w załączniku do rozporządzenia do tabeli
w arkuszu ćwiczeń,
8)
dokonać oględzin i pomiarów odległości, analizowanego stanowiska,
9)
wpisać znak X: w rubryce TAK, jeśli wymaganie podane w rozporządzeniu jest spełnione
a w rubryce NIE, jeśli wymaganie nie jest spełnione,
10)
wpisać, po rozpatrzeniu wszystkich wybranych punktów zamieszczonych w załączniku
do rozporządzenia, do arkusza ćwiczeniowego treść wniosków, (jakie zmiany powinny
być wprowadzone a jeśli wszystkie wymagania są spełnione, Ŝe stanowisko nie wymaga
zmian),
11)
przedstawić propozycje zmian nauczycielowi,
12)
przeprowadzić podobną analizę w domu na swoim stanowisku komputerowym,
13)
sprawdzić po dokonaniu zmian czy będzie Ci się wygodniej pracowało,
14)
zapisać wnioski z pracy w domu w arkuszu ćwiczeniowym.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
metoda przewodniego tekstu.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
film „Uwaga komputer”,
−−−−
karta ćwiczeń,
−−−−
Dziennik Ustaw z roku 1998 Nr 148, poz. 973,
−−−−
stanowisko komputerowe, na którym pracuje uczeń,
−−−−
liniał z dokładnością pomiaru 1 mm.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
5.4.
Ogólne zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy
5.4.1.
Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ sposoby eliminacja zagroŜeń występujących w procesach pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed wykonaniem ćwiczenia nauczyciel przeprowadzić pokaz filmu: „Czynniki
szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy”, przygotować kartę ćwiczeń, poprowadzić
dyskusje na temat eliminacji zagroŜeń występujących w procesach pracy. Po wykonaniu
ć
wiczenia uczniowie powinni odczytać i porównać wyniki swojej pracy oraz przeprowadzić
dyskusję na temat swoich doświadczeń z zagroŜeniami wymienionymi w tabeli.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
brać czynny udział w dyskusji w klasie na temat eliminacji zagroŜeń występujących
w procesach pracy,
2)
uzupełnić tabelę.
Tabela do ćwiczenia 1
ZagroŜenie występujące w procesach pracy
spowodowane:
Sposoby eliminacji:
przemieszczaniem się ludzi po terenie i drogach
wewnątrzzakładowych oraz drogach komunikacyjnych
elementami ostrymi i wystającymi
promieniowaniem ultrafioletowym i laserowym
uŜytkowaniem urządzeń elektronicznych
poraŜeniem prądem elektrycznym
poŜarem i wybuchem
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
ć
wiczenie,
−−−−
dyskusja dydaktyczna,
−−−−
pokaz z objaśnieniem.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
karta ćwiczeń,
−−−−
film Czynniki szkodliwe i niebezpieczne w środowisku pracy.
Ćwiczenie 2
Określ, przy których zagroŜeniach wymagane jest stosowanie środków ochrony
indywidualnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz
filmu: „Strój ochronny” i dyskusję na temat znaczenia środków ochrony indywidualnej dla
bezpieczeństwa pracy, przygotować kartę ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wyszukać w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy załącznik dotyczący
szczegółowych zasad stosowania środków ochrony indywidualnej,
2)
zaznaczyć w tabeli wg wzoru dotyczącego upadków z wysokości, jakie zagroŜone części
ciała musza być chronione przy określonym zagroŜeniu.
Tabela do ćwiczenia 2
Najczęściej zagroŜone części ciała
ZagroŜenia
Twarz
Oczy
Drogi
oddech.
Narząd
słuchu
Dłonie
Stopy
Nogi
Tułów,
w tym
brzuch
Upadki z wysokości
x
x
x
Drgania (wibracja)
Pyły
Elektryczne
Hałas
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pokaz z objaśnieniem,
−−−−
dyskusja dydaktyczna,
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
film „Strój ochronny”,
−−−−
karta ćwiczeń,
−−−−
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Ćwiczenie 3
Dobierz znaki graficzne do nakazu stosowania ochron osobistych.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
a) ………………………… b) ………………………… c)………………………… d) …………………………
e) ………………………… f) ………………………… g) …………………………
Rysunek do ćwiczenia 3
Objaśnienia. Nakaz stosowania: ochrony oczu, ochrony dróg oddechowych, sprzętu
chroniącego przed upadkiem z wysokości, ochrony słuchu, ochrony twarzy, ochrony głowy,
ochron rąk, ochrony nóg
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien zaprezentować część filmu Znaki
bezpieczeństwa w miejscu pracy, przygotować kartę ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
obejrzeć uwaŜnie film Znaki bezpieczeństwa w miejscu pracy,
2)
podać właściwe objaśnienia do podanych rysunków.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pokaz z objaśnieniem,
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
film Znaki bezpieczeństwa w miejscu pracy,
−−−−
karta ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
5.5.
Zasady postępowania w razie wypadku, awarii urządzenia
lub zagroŜenia poŜarem
5.5.1.
Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeprowadź sztuczne oddychanie na manekinie treningowym.
Wskazówki do realizacji
Ć
wiczenie naleŜy poprzedzić pokazem sztucznego oddychania na manekinie
treningowym z uzasadnieniem czynności.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
obserwować uwaŜnie pokaz sztucznego oddychania przeprowadzony przez nauczyciela na
manekinie treningowym,
2)
przeprowadzić samodzielnie na manekinie sztuczne oddychanie przez co najmniej
1 minutę.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pokaz z objaśnieniem,
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
manekin treningowy.
Ćwiczenie 2
Przedstaw sposoby udzielanie pierwszej pomocy.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
l)
Rysunek do ćwiczenia 2
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien wyświetlić wybrane fragmenty
filmu Pierwsza pomoc przedlekarska, przeprowadzić instruktaŜ z pokazem udzielanie
pierwszej pomocy, przygotować materiały pomocnicze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
obejrzeć film Pierwsza pomoc przedlekarska,
2)
obserwować uwaŜnie pokaz udzielania pierwszej pomocy przeprowadzony przez
nauczyciela,
3)
zapoznać się z materiałem dotyczącym sposobów udzielania pierwszej pomocy
z materiałów pomocniczych dotyczących: oceny przytomności, oceny droŜności dróg
oddechowych, oceny oddychania, udroŜnienia dróg oddechowych, sztucznego
oddychania, zewnętrznego masaŜu serca, ułoŜenia w pozycji bocznej,
4)
na podstawie zdobytych wiadomości korzystając z pomocy rysunku przedstawić sposób
postępowania w przypadkach:
−−−−
oceny oddychania,
−−−−
udraŜniania dróg oddechowych,
−−−−
sztucznego oddychania (Rys. a, b, c),
−−−−
zewnętrznego masaŜu serca (Rys. d, e, f),
−−−−
ułoŜenia w pozycji bocznej ustalonej (Rys. g, h, i, j, k, l).
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pokaz z objaśnieniem,
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
film Pierwsza pomoc przedlekarska,
−−−−
materiały pomocnicze.
Ćwiczenie 3
Powiadom straŜ poŜarną o poŜarze w magazynie z silnikami elektrycznymi, w którym
zapaliły się puste pudełka tekturowe zgodnie z procedurą – symulacja.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
ustalić treść wezwania straŜy poŜarnej,
2)
powiadomić straŜ poŜarną o zaistniałym zdarzeniu (symulacja).
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
telefon.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
5.6.
ZagroŜenia poŜarowe oraz zasady ochrony przeciwpoŜarowej
5.6.1.
Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj znaki ochrony przeciwpoŜarowej.
Objaśnienia: Gaśnica, Alarmowy sygnalizator akustyczny, Przycisk alarmowy, Zakaz
uŜywania otwartego ognia - palenie zabronione, Telefon do uŜycia w stanie zagroŜenia, Zakaz
gaszenia wodą, Sprzęt przeciwpoŜarowy, Hydrant zewnętrzny, Nie zastawiać, Kierunek do
miejsca rozmieszczenia sprzętu poŜarowego lub urządzenia ostrzegawczego, Zestaw sprzętu
poŜarowego, Niebezpieczeństwo poŜaru - materiały łatwopalne, Drabina wewnętrzna, Palenie
tytoniu zabronione.
a)
...................
b)
...................
c)
...................
d)
...................
e)
...................
f)
...................
g)
...................
h)
...................
i)
...................
j)
...................
k)
...................
l)
...................
m)
...................
n)
...................
Rysunek do ćwiczenia 1
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien zaprezentować filmu „Znaki
bezpieczeństwa w miejscu pracy”, przygotować kartę ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
uwaŜnie obejrzeć film „Znaki bezpieczeństwa w miejscu pracy”,
2)
przyporządkować objaśnienia do znaków przedstawionych na rysunku.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
pokaz z objaśnieniem,
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
film „Znaki bezpieczeństwa w miejscu pracy”,
−−−−
karta ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Ćwiczenie 2
Zastosuj gaśnicę odpowiednią do gaszenia poŜaru ciał stałych pochodzenia organicznego
podczas spalania, których występuje zjawisko Ŝarzenia się.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien uzgodnić z uczniami sposób
odegrania scenki gaszenia poŜaru pojemnika na śmieci wypełnionego papierami i odpadkami
z tworzyw sztucznych stojącego obok grzejnika elektrycznego, obok którego znajduje się
szafa z dokumentacją techniczną; uczniowie powinni w formie dialogu przedstawić sytuację,
która była powodem poŜaru i uzasadnić wybór gaśnicy oraz ugasić „poŜar”.
Uwaga. Ćwiczenie jest pozorowane i nie wolno dopuścić do tego, aby powstał poŜar.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przygotować gaśnicę odpowiednią do gaszenia tego typu poŜaru,
2)
przygotować się do odegrania scenki gaszenia tego poŜaru (puste pudełka i papiery,
grzejnik elektryczny
,
który był przyczyną poŜaru, instrukcję przeciwpoŜarową),
3)
odegrać scenkę gaszenia tego poŜaru,
4)
przedstawić sytuację, która mnoga być powodem poŜaru i uzasadnić wybór gaśnicy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
ć
wiczenia.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
gaśnica,
−−−−
instrukcja przeciwpoŜarowa,
−−−−
puste pudełka i papiery,
−−−−
grzejnik elektryczny.
Ćwiczenie 3
Zastosuj odpowiednie zasady gaszenia ognia za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować kartę ćwiczeń.
Uczeń powinien:
−−−−
zapoznać się z materiałem nauczania 4.6.1
−−−−
zaznaczyć na rysunku słowem „tak’ – prawidłowe zastosowanie sprzętu gaśniczego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
Rysunek do ćwiczenia 3 [10, s. 72]
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
karta ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
5.7.
Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy
5.7.1.
Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeprowadź analizę ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować kartę ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wyszukać w Internecie stronę z ustawą,
2)
wyszukać w ustawie informacje pozwalające odpowiedzieć na pytanie:
Jakie wymagania stawia ustawa względem wykonawcy robót?
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
karta ćwiczeń,
−−−−
komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Przedstaw propozycje zmniejszania natęŜenia hałasu na stanowisku pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować dla uczniów plan
rozmieszczenia stanowisk komputerowym w pomieszczeniu, w którym znajduje się 10
stanowisk z komputerem w tym 5 z telefonami,
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
zapoznać się z planem pomieszczenia biurowego zamieszczonym w materiałach
pomocniczych,
2)
zapoznać się z materiałem nauczania 4.7.1,
3)
przedstawić propozycje zmian, jakie moŜna wprowadzić, aby zmniejszyć natęŜenie hałasu
w przedstawionym pomieszczeniu.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−−−−
ć
wiczenie.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
materiały pomocnicze,
−−−−
poradnik dla ucznia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
6.
EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test
dwustopniowy
do
jednostki
modułowej
„Stosowanie
zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony
środowiska”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−−−−
zadania od 1 do 14 są z poziomu podstawowego,
−−−−
zadania od 15 do 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
−−−−
dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−−−−
dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−−−−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym, co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
−−−−
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. b, 4. a, 5. c, 6. c, 7. d, 8. c, 9. d, 10. b, 11. c,
12. a, 13. b, 14. d, 15. c, 16. c, 17. c, 18. b, 19. c, 20. d
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Znaleźć źródło podstawowych aktów prawne
związanych z bhp
C
P
c
2
Zinterpretować podstawowe akty prawne
dotyczące obowiązków pracodawcy
C
P
b
3
Określić wymagania bhp dotyczące pomieszczeń
pracy
C
P
b
4
Scharakteryzować wymagania bezpieczeństwa
dotyczące procesów pracy
C
P
a
5
Określić wymagania bezpieczeństwa i higieny
pracy dotyczące środowiska pracy
C
P
c
6
Określić warunki stosowania środków ochrony
indywidualnej do wykonywanych prac
C
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
7
Zareagować w przypadku zagroŜenia
poŜarowego zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpoŜarowej
C
P
d
8
Zastosować sprzęt gaśniczy zgodnie z zasadami
ochrony ppoŜ.
C
P
c
9
Określić źródła zagroŜeń w pracy optyka
mechanika
C
P
d
10 Scharakteryzować sposoby likwidacji lub
ograniczenia zagroŜeń urazami mechanicznymi
C
P
b
11 Zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny
pracy z urządzeniami elektronicznymi
C
P
c
12 Wskazać sposób ograniczania zagroŜeń
związanych z prądem elektrycznym
C
P
a
13 Zastosować podstawowe zasady bhp podczas
wykonywania pracy
C
P
b
14 Wskazać sposoby likwidacji lub ograniczania
zagroŜeń związanych z prądem elektrycznym
C
P
d
15 Zorganizować bezpieczne i ergonomiczne
stanowisko pracy
D
PP
c
16 Określić wymagania bhp dotyczące pomieszczeń
pracy
D
PP
c
17 Rozpocząć akcję ratowniczą przy poraŜeniu
prądem wysokiego napięcia
D
PP
c
18 Dobrać środki ochrony indywidualnej do
wykonywanych prac
D
PP
b
19 Dobrać sprzęt gaśniczy
D
PP
c
20 Rozpoznać znak ostrzegawczy pola
elektromagnetycznego
D
PP
d
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1.
Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2.
Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.
Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.
Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.
Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.
Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.
Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.
Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.
Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliŜającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1.
Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.
Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.
Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.
Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5.
Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
6.
Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7.
Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8.
Na rozwiązanie testu masz 30 min.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
−−−−
instrukcja,
−−−−
zestaw zadań testowych,
−−−−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1.
Treści podstawowych obowiązków pracodawcy i pracownika będziesz szukał w
a)
Monitorze Polskim.
b)
Dzienniku Ustaw.
c)
Kodeksie pracy
d)
Poradniku dla ucznia.
2.
Do obowiązków pracodawcy naleŜy
a)
ułatwianie pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
b)
prowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt
osobowych pracowników.
c)
stosowanie środków ochrony zbiorowej, a takŜe uŜywanie przydzielonych środków
ochrony indywidualnej oraz odzieŜy i obuwia roboczego.
d)
niezwłocznie zawiadamianie przełoŜonego o zauwaŜonym w zakładzie wypadku.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
3.
Wysokość pomieszczenia stałej pracy, w którym nie występują czynniki szkodliwe dla
zdrowia nie moŜe być mniejsza w świetle niŜ
a)
3,3 m.
b)
3 m.
c)
2,5 m.
d)
3,5 m.
4.
Masa przedmiotów przenoszonych przez jednego pracownika przy pracy stałej nie moŜe
przekraczać
a)
30 kg.
b)
25 kg.
c)
12 kg.
d)
15 kg.
5.
Bezpiecznego uŜytkowanie narzędzi elektrycznych nie zapewnia
a)
kontrola przed kaŜdym uŜyciem obudowy, wyłącznika i przewodu zasilającego.
b)
oddawanie narzędzia do naprawy w razie jakiegokolwiek jego uszkodzenia.
c)
włączanie z sieci poprzez chwytanie za przewód.
d)
uŜywanie narzędzi zgodnie z jego przeznaczeniem i parametrami.
6.
Ś
rodki ochrony indywidualnej stosujemy
a)
przy wykonywaniu kaŜdej pracy.
b)
w przypadku, kiedy pracownik zgłosi taką potrzebę.
c)
w warunkach, w których nie ma moŜliwości zmniejszenia naraŜenia na czynniki
niebezpieczne dla Ŝycia i zdrowia pracowników.
d)
kiedy ich uŜywanie przez pracownika podczas pracy nie jest uciąŜliwe.
7.
PoŜar naleŜy zgłosić dzwoniąc pod numer
a)
997.
b)
999.
c)
996.
d)
998.
8.
Symbol B na gaśnicy oznacza, Ŝe jest ona przeznaczona do poŜaru następujących grup
materiałów
a)
instalacji i urządzeń elektrycznych.
b)
ciał stałych pochodzenia organicznego (drewno, papier, węgiel).
c)
cieczy palnych (benzyny, nafty, rozpuszczalników, alkoholi) i ciał stałych topiących
się podczas palenia.
d)
gazów palnych (metanu, gazu ziemnego, acetylenu).
9.
Ź
ródła zagroŜenia w pracy mechanika optyka to między innymi
a)
mikroklimat gorący.
b)
bakterie.
c)
silne pole magnetyczne.
d)
ruchome i wirujące części maszyn oraz ostre elementy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
10.
Ograniczenie zagroŜeniem urazami mechanicznymi nie zaistnieje, jeśli
a)
będzie się stosować narzędzia wyłącznie zgodnie z ich przeznaczeniem.
b)
zastosowuje się niewłaściwie dobrane środki ochrony indywidualnej.
c)
będzie się czyścić, konserwować oraz przechowywać narzędzia w warunkach
zapobiegającym ich wzajemnym uszkodzeniom.
d)
przed uŜyciem narzędzia będzie się go oglądało w celu upewnienia się, Ŝe nie jest
uszkodzone.
11.
Powstawaniu elektryczności statycznej sprzyja
a)
wysoka wilgotność powietrza.
b)
stosowanie uziemień instalacji i maszyn.
c)
szybkie stykanie się i rozdzielanie róŜnych substancji.
d)
stosowanie pokryć antystatycznych.
12.
Znak ostrzegający przed poraŜeniem prądem elektrycznym przedstawiony jest na rysunku
1
2
3
4
a)
1.
b)
2.
c)
3.
d)
4.
13.
Prawidłowa pozycja przyjętych przy podnoszeniu cięŜaru przedstawiona jest na rysunku
1
2
3
a)
1.
b)
2.
c)
3.
d)
1 i 3.
14.
Ograniczanie zagroŜeń związanych z prądem elektrycznym uzyskuje się przez stosowanie
a)
ogólnego i miejscowego systemu wentylacji.
b)
rotacji pracowników na najbardziej niebezpiecznych stanowiskach pracy.
c)
ś
rodków ochrony osobistej w celu ochrony pracowników przed bezpośrednim
kontaktem z substancją chemiczną.
d)
ochrony przed wodą i wilgocią.
15.
Stanowisko komputerowe nie naleŜy organizować w sposób, aby
a)
ustawienie ekranu monitora względem źródeł światła ograniczało odbicia światła.
b)
zapewnić regulację wysokości siedziska krzesła w zakresie 400–500 mm, od podłogi.
c)
okno znajdowało się na wprost monitora.
d)
odległość klawiatury od przedniej krawędzi stołu była nie mniejsza niŜ 100 mm.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
16.
35 męŜczyzn jest zatrudnionych przy pracach produkcyjnych mało brudzących, jeśli 5
z nich pracuje na drugiej zmianie to w zakładzie w umywalni umywalek powinno być
zainstalowanych
a)
1.
b)
2.
c)
3.
d)
7.
Na kaŜdych dziesięciu pracowników najliczniejszej zmiany powinna
przypadać co najmniej jedna umywalka indywidualna, a przy pracach
brudzących i w kontakcie z substancjami brudzącymi lub zakazanymi
– co najmniej jedna umywalka na kaŜdych pięciu pracowników – lecz
nie mniej niŜ jedna przy mniejszej liczbie pracowników
17.
Przy poraŜeniu prądem wysokiego napięcia rozpoczynamy akcję ratowniczą
a)
od ułoŜenia poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej.
b)
po upewnieniu się, Ŝe specjalistyczne słuŜby ratownicze odcięły dopływ prądu.
c)
od uwolnienia poraŜonego spod działania prądu stojąc na suchym materiale.
d)
od odciągnięcia osoby poraŜonej spod napięcia w sposób bezpieczny dla ratującego.
18.
Podczas szlifowania oraz przy ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe i laserowe
w celu ograniczenia zagroŜeń zastosujesz
a)
maskę.
b)
okulary ochronne.
c)
tarczę.
d)
kask.
19.
Ś
rodek jaki powinno się stosować do gaszenia silników elektrycznych pod napięciem to
a)
mokry piasek.
b)
koce gaśnicze.
c)
gaśnice z oznaczeniem E.
d)
gaśnice z oznaczeniem A.
20.
Znak ostrzegawczy przedstawiony na rysunku naleŜy umieszczać w miejscach, w których
występuje
a)
pole elektryczne.
b)
zagroŜenie biologiczne.
c)
zagroŜenie mechaniczne.
d)
pole elektromagnetyczne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ...............................................................................
Stosowanie
zasad
bezpieczeństwa
i
higieny
pracy,
ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
TEST 2
Test
dwustopniowy
do
jednostki
modułowej
„Stosowanie
zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony
środowiska”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−−−−
zadania od 1 do 14 są poziomu podstawowego,
−−−−
zadania od 15 do 20 są poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
−−−−
dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−−−−
dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−−−−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym, co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−−−−
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi:
1. b, 2. a, 3. a, 4. c, 5. d, 6. c, 7. b, 8. c, 9. a, 10. c, 11. c,
12. a, 13. d, 14. c, 15. a, 16. c, 17. d, 18. d, 19. d, 20. b
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1. Znaleźć źródło podstawowych aktów
prawne związanych z bhp
C
P
b
2. Zinterpretować podstawowe akty prawne
dotyczące obowiązków pracodawcy
związane z bhp
C
P
a
3. Scharakteryzować wymagania
bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy
C
P
a
4. Zastosować podstawowe zasady bhp
podczas wykonywania pracy
C
P
c
5. Określić skutki przekroczenia NDN hałasu
w środowisku pracy
C
P
d
6. Określić warunki stosowania środków
ochrony indywidualnej do wykonywanych
prac
C
P
c
7. Zareagować w przypadku zagroŜenia
poŜarowego zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpoŜarowej
C
P
b
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
8. Zastosować sprzęt gaśniczy zgodnie
z zasadami ochrony ppoŜ.
C
P
c
9. Postępować w przypadku awarii maszyny
C
P
a
10. Określić sposoby ograniczania hałasu
C
P
c
11. Określić zaleŜność szkodliwości pyłów od
ich właściwości
C
P
c
12. Wskazać sposób ograniczania zagroŜeń
urazami mechanicznymi
C
P
a
13. Wskazać sposoby likwidacji lub
ograniczania zagroŜeń związanych
z prądem elektrycznym
A
P
d
14. RozróŜnić znaki ostrzegawcze
A
P
c
15. Zorganizować bezpieczne i ergonomiczne
stanowisko pracy
D
PP
a
16. Określić wymagania bhp dotyczące
pomieszczeń pracy
D
PP
c
17. Określić najbardziej niebezpieczne
częstotliwości prądu
B
PP
d
18. Dobrać środki ochrony indywidualnej do
wykonywanych prac
D
PP
d
19. Zorganizować bezpieczne i ergonomiczne
stanowisko pracy
D
PP
d
20. Zastosować zabezpieczenia przed
wyładowaniami elektrostatycznymi
D
PP
b
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1.
Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2.
Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.
Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.
Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.
Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.
Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.
Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.
Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.
Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliŜającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1.
Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.
Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.
Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.
Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5.
Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
6.
Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7.
Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8.
Na rozwiązanie testu masz 30 min.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
−−−−
instrukcja,
−−−−
zestaw zadań testowych,
−−−−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1.
Treści rozporządzeń będziesz szukał w
a)
Monitorze Polskim.
b)
Dzienniku Ustaw.
c)
Kodeksie pracy.
d)
Poradniku dla ucznia.
2.
Do obowiązków pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy naleŜy
a)
organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
b)
stosowanie środków ochrony zbiorowej, a takŜe uŜywanie przydzielonych środków
ochrony indywidualnej oraz odzieŜy i obuwia roboczego.
c)
ułatwianie pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
d)
niezwłocznie zawiadamianie przełoŜonego o zauwaŜonym w zakładzie wypadku.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
3.
Stanowisko komputerowe powinno być zorganizowane
a)
zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bhp na
stanowiskach wyposaŜonych w monitory ekranowe.
b)
w pomieszczeniach klimatyzowanych.
c)
w pomieszczeniach o powierzchni powyŜej 12 m
2
.
d)
tak, aby okno znajdowało się na wprost monitora.
4.
Masa przedmiotów przenoszonych przez kobietę, przy pracy stałej nie moŜe przekraczać
a)
20 kg.
b)
25 kg.
c)
12 kg.
d)
15 kg.
5.
Przy naraŜeniu na działanie dźwięku o natęŜeniu 140 dB u pracownika
a)
następuje chwilowe obniŜenie progu słyszalności.
b)
następuje obniŜenie progu słyszalności przez kilka godzin.
c)
nie zajdą Ŝadne niekorzystne zmiany.
d)
następuje uszkodzenie mechaniczne narządu słuchu.
6.
Ś
rodki ochrony indywidualnej stosujemy
a)
przy wykonywaniu kaŜdej pracy.
b)
w przypadku, kiedy pracownik zgłosi taką potrzebę.
c)
w warunkach, w których nie ma moŜliwości zmniejszenia naraŜenia na czynniki
niebezpieczne dla Ŝycia i zdrowia pracowników.
d)
kiedy ich uŜywanie przez pracownika podczas pracy nie jest uciąŜliwe.
7.
JeŜeli środkiem gaśniczym jest dwutlenek węgla (CO
2
), to minimalny odstęp przy
gaszeniu poŜaru instalacji elektrycznej pod napięciem nieprzekraczającym 1000 V wynosi
a)
0,5 m.
b)
1 m.
c)
2 m.
d)
5 m.
8.
Hydronetka słuŜy do gaszenia poŜarów
a)
instalacji elektrycznej pod napięciem.
b)
benzyny i innych płynów łatwopalnych lŜejszych od wody.
c)
papierów, drewna, szmat, słomy.
d)
niezidentyfikowanych substancji chemicznych.
9.
W przypadku awarii maszyny lub urządzenia nie naleŜy
a)
dopuszczać do naprawy przez osoby postronne.
b)
pozostawać w pomieszczeniu.
c)
zawiadamiać przełoŜonego.
d)
unieruchamiać układy, maszyny, ich zespoły lub doprowadzić je do stanu, w którym
nie powodują zagroŜenia za pomocą wyłączników bezpieczeństwa.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
10.
Ś
rodkiem profilaktycznym przy naraŜeniu na hałas w warunkach przemysłowych nie jest
a)
posadowienie maszyn tak, aby ograniczyć drgania.
b)
wyłoŜenie sufitu i ścian materiałami dźwiękochłonnymi.
c)
ustawienie maszyn na betonowej podłodze.
d)
zamontowanie osłony na źródło dźwięku.
11.
Szkodliwość działania pyłów przemysłowych na organizm człowieka w największym
stopniu zaleŜy od
a)
kształtu ziaren pyłu.
b)
budowy krystalicznej ziarna.
c)
stopnia rozdrobnienia ziaren.
d)
rozpuszczalności pyłów w cieczach.
12.
Ograniczenie zagroŜeń urazami mechanicznymi uzyskuje się przez stosowanie
a)
dobrego zamocowania przedmiotu obrabianego.
b)
sprawdzonych elementów, połączeń i właściwie izolowanych przewodów.
c)
kontroli obudowy, wyłącznika i przewodu zasilającego przed kaŜdym uŜyciem
maszyny.
d)
substancji bezpiecznej.
13.
Ograniczanie zagroŜeń związanych z prądem elektrycznym uzyskuje się przez stosowanie
a)
ogólnego i miejscowego systemu wentylacji.
b)
rotacji pracowników na najbardziej niebezpiecznych stanowiskach pracy.
c)
ś
rodków ochrony osobistej w celu ochrony pracowników przed bezpośrednim
kontaktem z substancją chemiczną.
d)
ochrony przed wodą i wilgocią.
14.
Przed promieniowaniem lasera ostrzega znak
1
2
3
4
a)
1.
b)
2.
c)
3.
d)
4.
15. Wartość natęŜenia oświetlenia stanowiska
pracy podczas wykonywania operacji
szlifowania powinna wynosić
a)
500 lx.
b)
750 lx.
c)
300 lx.
d)
200 lx.
Lp.
Stanowisko pracy
NatęŜenie
oświetlenia
E
m
[lx]
1
Kucie swobodne
200
2
Spawanie
300
3
Trasowanie, kontrola
750
4
Toczenie, szlifowanie
500
16. Jednym z wymagań stawianych pomieszczeniom stałej pracy, w których mogą
występować czynniki szkodliwe dla zdrowia jest
a)
szerokość wynosząca minimum 6 m.
b)
objętość wynosząca minimum 1000 m
3
.
c)
wysokość w świetle wynosząca minimum 3,3 m.
d)
stosunek powierzchni okien do podłogi minimum 1:3.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
17. W praktyce najbardziej niebezpieczne dla człowieka jest prąd zmienny o częstotliwości
a)
10 Hz.
b)
stały 2,5 mA.
c)
stały 0,5 mA.
d)
50, 60 Hz.
18. Podczas szlifowania szkła, pracownicy powinni być wyposaŜeni w
a)
przyłbice przeciwodpryskowe.
b)
gogle przeciwodpryskowe.
c)
przeciwpyłowe.
d)
półosłony i okulary.
19. Korekta stanowiska komputerowego pod kątem jego dostosowania do psychofizycznych
właściwości człowieka polega na
a)
dostosowaniu ustawienia stanowiska z komputerem względem okien i opraw
oświetleniowych.
b)
zastosowanie jonizatorów powietrza.
c)
zastosowanie krzesła i stołu o konstrukcji umoŜliwiającej przyjmowanie prawidłowej
pozycji ciała.
d)
dostosowanie stołu, siedziska, monitora, klawiatury, sterownika kursora, usytuowania
w pomieszczeniu, do wymagań zawartych w odpowiednim rozporządzeniu Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej.
20. Stanowisko montaŜowe urządzeń elektronicznych zabezpiecza się przed wyładowaniami
elektrostatycznymi stosując
a)
ubrania z poliakrylu lub poliamidu, obicia krzeseł z laminatu , metalowe nóŜki,
krzesła, skórzane buty, antystatyczną (przewodzącą) wykładzinę podłogową,
przewodzące pokrycie stołu.
b)
ubrania z bawełny lub wełny, przewodzące obicia krzeseł, metalowe nóŜki krzesła,
skórzane buty, antystatyczną (przewodzącą) wykładzinę podłogową, przewodzące
pokrycie stołu.
c)
ubrania z poliakrylu lub poliamidu, obicia krzeseł z laminatu, metalowe nóŜki krzesła,
skórzane buty, wykładzinę podłogową z PCV, przewodzące pokrycie stołu.
d)
ubrania z bawełny lub wełny, przewodzące obicia krzeseł, metalowe nóŜki krzesła,
skórzane buty, wykładzinę podłogową z PCV, przewodzące pokrycie stołu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ...............................................................................
Stosowanie
zasad
bezpieczeństwa
i
higieny
pracy,
ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedź
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
7. LITERATURA
1.
Bezpieczeństwo i zdrowie a substancje chemiczne w pracy. Poradnik szkoleniowy.
Instytut Medycyny Pracy im. Prof. dr med. Jerzego Nofera, Łódź 1994
2.
Gacek W.: Kompendium pierwszej pomocy. CIOP – PIB, Warszawa 2002
3.
Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
4.
Koradecka D.: Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. T. 1-2. CIOP, Warszawa 1999
5.
Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla szkół zasadniczych. WSiP,
Warszawa 1999
6.
Markiewicz H.: ZagroŜenia i ochrona od poraŜeń w instalacjach elektrycznych.
Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004
7.
Olszewski J.: Podstawy ergonomii i fizjologii pracy. WAE, Poznań 1997
8.
Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZiU,
Warszawa 2002
9.
Shmid D.: Mechatronika. REA, Warszawa 2002
10.
Uczciwek T.: „Bezpieczeństwo i Higiena Pracy oraz ochrona przeciw poŜarowa
w elektroenergetyce”. Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw SEP, Warszawa 1998