1
BIOLOGA PYTANIA:
a) Organizatorem pierwotnym w zarodku płaza jest: Warga grzbietowa
b) Zapłodnienie u człowieka zachodzi w Jajowodzie
Implantacja do ściany macicy dotyczy Blastocysty
c) Bruzdkowanie to Podział młodego zarodka na blastomery
d) Blastula ptaka to: Periblastula
e) Rotacja korowa w zarodku płaza pozwala na: Wyznaczenie osi grzbieto-brzusznej
a) (tzw. Reguła Chargaffa) mówi, że: A+G=T+C, A=T,G=C
2) Haploidalna liczba chromosomów to:
a) Liczba chromosomów charakterystyczna dla gamet, powstała w wyniku mejozy
b) Oogeneza to: Proces powstawania gamet żeńskich
c) Enzym rozrywający wiązania wodorowe pomiędzy zasadami DNA (rozplatający DNA) podczas
replikacji to: Helikaza
d) dTelomeraza bierze udział w: Terminacji replikacji
3) Która z poniższych polimeraz przeprowadza transkrypcję tRNA u Eucaryota?
a) Polimeraza RNA III
1) Co przedstawiają poniższe schematy/rysunki
a) nukleosom
b) jądrowy kompleks porowy
c) fosfolipid
d) Rybosom
2) Co to jest jąderko? Przedstaw na schemacie i krótko opisz jego ultrastrukturę
Jąderko – obszar jądra odpowiedzialny za syntezę podjednostek rybosomów. Odpowiada także
2
za syntezę małych RNA, dojrzewanie mRNA, oraz regulację cyklu komórkowego i reakcję na stres.
Jest strukturą jądra interfazowego i charakteryzuje się dość złożoną ultrastrukturą.
3) Podkreśl wyraźną linią FAŁSZYWE zdania
a) Nukleosom to nic DNA nawinięta na białka histonowe
b) W trakcie podziału mitotycznego następuje replikacja DNA
c) Aktywność mitotyczna jest typowa dla komórek o wysokim stopniu zróżnicowania
d) Interfaza stanowi przeważającą część cyklu życiowego komórki
e) Rekombinacja genetyczna jest zjawiskiem typowym dla podziału mitotycznego
f) Nukleosom to nić DNA nawinięta na białka histonowe
g) Mejoza może zachodzić w komórkach haploidalnych
h) Podział centromeru zachodzi w metafazie mitozy
i) Replikacja DNA zachodzi w fazie S cyklu komórkowego
j) Wrzeciono kariokinetyczne zbudowane jest z białek zwanych tubulami
k) Cytokineza w komórkach roślinnych i zwierzęcych przebiega w ten sam sposób
l) Histon H1 wchodzi w skład rdzenia nukleosomu
4) Wypunktuj podobieństwa i różnice między mitozą a mejozą. Co jest w sensie ilościowym i
jakościowym produktem końcowym jednej i drugiej formy podziału jądra komórkowego
a) Podobieństwa
i) Podział komórkowy
ii) II podział mejotyczny jest jak w mitozie
iii) Kariokineza dzieli się na 4 fazy
iv) Następuje cytokineza
b) Różnice
i) Mitoza zachodzi w komórkach somatycznych, natomiast mejoza w komórkach
macierzystych gamet
ii) 1 podział w mitozie, 2 podziały w mejozie
iii) Ilość komórek potomnych w mitozie 2, w mejozie 4
iv) Ilość chromosomów w komórkach potomnych w mitozie jest taka sama, natomiast w
mejozie o połowę mniejsza niż komórkach macierzystych
v) W mitozie jest krótka profaza a w mejozie wieloetapowa – długa
vi) Mitoza służy namnażaniu komórek, co prowadzi do wzrostu organizmu, regeneracji,
natomiast mejoza redukuje liczbę chromosomów w gametach co zapewnia stałość liczby
chromosomów w kolejnych pokoleniach
vii) Mitoza umożliwia przekazanie niezmienionej informacji genetycznej natomiast mejoza
różnicuje genetycznie potomstwo.
Produktem końcowym mitozy jest powstanie 2 diploidalnych komórek potomnych,
natomiast w mejozie powstają 4 komórki haploidalne.
3
5) Wyjaśnij poniższe pojęcia
a) Fagocytoza – pobieranie przez protoplast cząsteczek o mikroskopowej wielkości, np.
makrofagia
b) Kinaza cyklinozależna – cyklicznie aktywowana kinaza białkowa przenosząca grupy
fosforanowe z ATP na odpowiedni aminokwas białka docelowego. W komórkach będących w
cyklu komórkowym CdK są obecne przez cały czas ale aktywne tylko w określonej jego fazie.
Cykliny są syntetyzowane cyklicznie i degradowane w czasie każdego cyklu. CdK –kompleks
białkowy kinaza (podjednostka katalityczna) oraz okresowo połączona z nią cyklina
(podjednostka regulatorowa)
c) Lamina jądrowa – główny składnik blaszki jądrowej, która przylega do błony wewnętrznej od
strony nukleoplazmy. Laminy to białka z kategorii filamentów pośrednich.
d) Mikrotubula - włóknista sztywna rurka powstająca w wyniku polimeryzacji białka tubuliny,
wraz z innymi strukturami pełnią funkcję cytoszkieletu nadając komórce kształt. Biorą udział
w transporcie wewnątrzkomórkowym, w którym przemieszczają się białka motoryczne, biorą
udział w czasie podziału komórki tworząc wrzeciono kariokinetyczne .
6) ?
7) Wymień dwa przykłady obróbli potranskrypcyjnej pre-mRNA
a) Do końca 5’ doczepiana jest czapeczka
b) Poliadenylacja do końca 3’ – przyłączenie ogona poli(A)
8) Proces aminoacylacji tRNA to przyłączenie aminokwasu do tRNA jest on katalizowany przez
enzym przeprowadzający aminoacylacje tRNA- syntetazy aminoacylo-tRNA.
9) Wymień składniki kompleksu inicjacyjnego translacji u Procaryota:
a) inicjatorowy tRNA (fmet-tRNA
i
Met
)
4
10) W obrębie sekwencji Kozak znajdują się
a) Kodon START (AUG)
11) Wyjaśnij i opisz co przedstawia poniższy rysunek:
Rysunek przedstawia endoreplikację – zwielokrotnienie zawartośći DNA poza standardowym
cyklem komórkowym (replikacja DNA w fazie S bez następującej po niej mitozy i cytokinezy).
Lewa strona – endomitoza – to endoredupliacja z rozdzieleniem chromatyd siostrzanych.
Prowadzi do podwojenia liczby chromosomów po każdej rundzie replikacji.
Prawa strona – endoreduplikacja – jest to endoreplikacja bez rozdzielenia się chromatyd
siostrzanych. Liczba chromosomów nie zwiększa się, natomiast zwiększa się ich grubość, co
prowadzi do powstania chromosomów wieloniciowych (politenicznych).
12) Porównaj funkcje i budowę heterochromatyny i euchromatyny:
Charakterystyka
Heterochromatyna
Euchromatyna
Struktura
Skondensowana
Luźna
Sekwencje Dna
Powtarzalne tandemowo
Pojedyncze kopie
Metylacja Dna
Wysoka
Niska
Metylacja histonów
Wysoka
Niska
Acetylacja histonów
Niska
Wysoka
Aktywność
Brak
Obecna
Barwliwość
Intensywna
Słaba
Replikacja DNA
Późna faza S
Wczesna faza S
13) Jakie są etapy rozwoju zarodkowego:
a) Bruzdkowanie
b) Gastrulacja
c) Organogeneza
14) Prawa mendla
a) I prawo Mendla – prawo czystości gamet. Gamety zawierają po jednym allelu z każdej pary
alleli.
b) II prawo Mendla – prawo niezależnej segregacji cech. Allele dwóch różnych genów
rozdzielane są do gamet niezależnie od siebie.
5
15) Narysuj schemat cyklu komórki somatycznej organizmu eukariotycznego oraz zaznacz w którym
miejscu ego cyklu zmienia się zawartość DNA jądrowego
komórka diploidalna (przed mitozą: 2n i 4c po mitozie: 2n i 2c)
W fazie S zmienia się zawartość DNA jądrowego.
16) Typy morfotyczne chromosomów:
Indeks ramion= q/p
17) Wyjaśnij pojęcia:
a) Kariotyp – zespół chromosomów danego organizmu o charakterystycznej liczbie i morfologii
b) Kardiogram – uporządkowany według określonych kryteriów kariotypu
c) Idiogram – graficzne przedstawienie kariogramu
d) Gen – jednostka funkcjonalna jednostka funkcjonalna materiału genetycznego, fragment
DNA (o specyficznej linowej sekwencji nukleotydów) kodujący cząsteczki RNA i/lub
polipeptydy
e) Locus – miejsce genu w chromosomie
f) Allel – jedna z dwóch lub więcej różnych form jednego genu, zajmująca to samo miejsce
(locus) w chromosomie. Różne allele tego samego genu wywołują odmienne wykształcenie
tej samej cechy
6
g) Homozygota - (AA lub aa) – osobnik mający w chromosomach homologicznych identyczne
allele danego genu
h) Heterozygota - (Aa) – osobnik mający w chromosomach homologicznych różne allele danego
genu
i) Dominacja –(A) – przewaga jednego allelu nad drugim przejawiająca się w heterozygocie
ujawnieniem fenotypu cechy niesionej przez allel dominujący
i) Allel dominujący – ulega ekspresji zarówno w stanie homozygotycznym, jak i
heterozygotycznym
j) Recesywność – (a) – w heterozygocie w obecności allelu dominującego, brak fenotypowego
ujawnienia się allelu recesywnego
i) Allel recesywny – ulega ekspresji tylko w stanie homozygotycznym
k) Genotyp – suma informacji genetycznej zawartej w komórkach danego osobnika. Genotyp
nie determinuje bezpośrednio określonego fenotypu, ale zakres fenotypowych możliwości,
których realizacja uzależniona jest również od warunków środowiska.
l) Fenotyp – obserwowany zestaw cech przejawianych przez organizm, wynikający z posiadania
określonego genotypu i wpływu środowiska.