background image

Spisała: Ewa L. Cetnar, kontakt: akaszik@interia.pl, GG: 3891955 

1

Procesy poznawcze – wykład 7 (Pani dr Maria Zając, 11 kwietnia 2005r.) 
 

Dygresje 

• 

Komentarz  do  modelu  Kurcz:  myślenie  ma  charakter  regulacyjno  –  kontrolny,  ma 
związek  z  systemem  działaniowym.  Przetwarzanie  informacji  wg  pani  profesor: 
odbiór  –  rozpoznanie  –  przechowywanie  –  przetwarzanie  –  wytworzenie  nowych 
informacji. 

• 

Komentarz  do  klasyfikacji  teorii  struktury  procesu  myślenia  Nęcki:  myślenie  jest 
czynnością - spoiwo kojarzenia (powstawania związków), dokonywane na materiale - 
budulec, posiadającą organizację - hierarchię. 

• 

Umysł wypełniony jest wiedzą. 

• 

Moje dygresje: http://www.kirjasto.sci.fi/kohler.htm; 
http://www.phys.uni.torun.pl/~duch/indexpl.html (!) 

• 

Zainteresować się kim jest i czym się zajmuje David Bordwell. 

 
Ci
ąg dalszy historii kognitywizmu 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Zintegrowano  osiągnięcia  róŜnych  dziedzin  wiedzy,  aby  badać  przetwarzanie 

informacji (umysł). W sześciokącie nie ma wyróŜnionej logiki. 

 

Obszary badań twardego kogniwtywizmu 

• 

Aktywność świadoma człowieka; serum racjonalności 

• 

Aktywność poznawcza, polegająca na przetwarzaniu informacji 

• 

Wykorzystanie procesora elektronicznego (komputera) dla opisu ludzkiego myślenia. 

Twardy  kognitywizm  to  stanowisko  przyznające  szczególną  rolę  badaniu  funkcji,  postuluje 
poszukiwanie zaleŜności funkcjonalnych jako decydujących (funkcjonalizm). 
 
ZałoŜenia relacji w metaforze komputerowej 
Umysł 

Mózg 

Program 

Materialne układy elektroniczne 

Software 

Hardwere 

 

Neokognitywizm  domaga  się  relacji  obszaru  emocji  i  motywacji  z  czynnościami 

intelektualnymi, - teoria inteligencji emocjonalnej. 

• 

Nowa  teoria  kategoryzacji.  Rewizja  uniwersalności  modelu  klasycznego  i 
metaforyczny charakter pojęć. (Eleanor Rosch) 

• 

Krytyka poziomu reprezentacji umysłowej. Koneksonizm. 

Kognitywisty

czny 

sześciokąt 

1978 

Antropologia 

Neurologia 

AI 

Filozofia 

Psychologia 

Językoznawstwo 

background image

Spisała: Ewa L. Cetnar, kontakt: akaszik@interia.pl, GG: 3891955 

2

• 

Rewizja zasady racjonalności. Ludzie nie rozumują według zasad logiki. 

 
Wykład właściwy 
 
Definicje myślenia 

• 

Kozieleckiego:  łańcuch  operacji  umysłowych,  za  pomocą  których  przetwarzamy 
informacje 

zakodowane 

jednostkach 

reprezentacji 

poznawczej, 

czyli 

spostrzeŜeniach,  wyobraŜeniach,  pojęciach  i  sylogizmach  (układach pojęć). Sylogizm 
to  schemat  wnioskowania  złoŜony  z  dwóch  przesłanek,  w  których  powtarza  się  ten 
sam termin oraz wniosku (konkluzji), zbudowanej z pozostałych dwóch terminów. 

• 

Peter  Lindsay  i  Donald  Norman:  symulacja  umysłowa.  Wymaga  zdolności  do: 
sformułowania  całego  scenariusza  danej  sytuacji,  stawiania  hipotez  na  temat  nowych 
moŜliwości  oraz  manipulowanie  nimi  za  pomocą  symboliki.  Przebieg  sytuacji  moŜe 
być  przechowywany  jako  skrypt  poznawczy,  czyli  reprezentacja  sekwencji  zdarzeń
maj
ących  sens  dla  obserwatora  (...)

1

.  Wg  teorii  rozwoju  inteligencji  Jeana  Piageta, 

człowiek  przejawia  rozumowanie  abstrakcyjne,  sylogistyczne,  hipotetyczne  dopiero 
od ostatniego etapu operacji formalnych. 

• 

Proces rozwiązywania problemów. 

 

Myślenie  przebiega  w  pamięci  asocjacyjno  –  operacyjnej.  Rewizjoniści  z  kolei 

uwaŜają, Ŝe termin myślenie jest zbędnym określeniem procesów uwagi i pamięci. 
 

Wolfgang  Köhler

2

  pisał  o  moŜliwości  odróŜnienia  zachowania,  które  od  samego 

początku  jest  wynikiem  poznania  cech  sytuacji,  od  pozbawionego  tej  właściwości.  W 
pierwszym  wypadku  mówi  się  o  wglądzie  (insight,  Einsicht)  i  takie  zachowanie  zwierząt 
uznaje się za bezspornie rozumne. Raz jeszcze: od samego początku do końca działanie takie 
przebiega adekwatnie do struktury sytuacji i stanowi zwartą, konkretną całość.

3

 

Wgląd określa się jako nagłą, nieoczekiwaną zmianę percepcji problemu, prowadzącą 

do nowego, głębszego i pełniejszego zrozumienia jego istoty.

4

 

 
Stany wiedzy łączą się z przestrzenią problemu. 

Kontinuum procesu Myślowego (Kurcz) 

                                                 

1

 Tomasz Maruszewski V.A. 20.2 

2

 W 1910 badał na Teneryfie szympansy zakładając, Ŝe zwierzęta rozwiązują problemy poprzez zrozumienie. 

Razem z Kuremt Koffką dał początek psychologii Gestalt. 

3

 W The Mentality od Apes 1927 

4

 Edward Nęcka V.A. 41.3.4 

background image

Spisała: Ewa L. Cetnar, kontakt: akaszik@interia.pl, GG: 3891955 

3

 

Myślenie ukierunkowane 
 

Myślenie wykorzystywane na rozwiązywanie problemów 
Fantazje realistyczne 
Fantazje autystyczne 
Marzenia na jawie 
Stany halucycynogenne 
Marzenia senne 

 
Myślenie oniryczne 

Proces wtórny 
Myślenie typu R 

Proces pierwotny 
Myślenie typu A 

Kontrola