Prezentacja programu PowerPoint

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

DEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI OBRONNOŚCI

Oddział Społecznych Problemów Służby i

Psychoprofilaktyki

NARKOTYKI

JANUSZ ZIMAK, WALDEMAR PAWLUCZUK

NARKOTYK

to związek chemiczny mogący

powodować osłupienie, śpiączkę lub niewrażliwość

na ból.

Termin ten odnosi się zazwyczaj do grupy narkotyków

zwanych opioidami, z uwagi na ich charakter znieczulający.

W mowie potocznej, a także w języku prawniczym używany

jest często zwrot „nielegalna substancja farmakologiczna’’.

CZYM JEST UZALE

NIENIE ?

Uzależnienie od środków odurzających lub substancji

psychotropowych zwykle określa się jako zespół zjawisk
psychicznych lub fizycznych wynikających z działania tych
środków lub substancji na organizm ludzki po ich użyciu,
w określonym czasie, w zależności od rodzaju narkotyku
(składu chemicznego).

Charakteryzują się one zmianą zachowania lub innymi

reakcjami psychofizycznymi oraz koniecznością stałego lub
okresowego ich używania w celu doznania wpływu na
psychikę lub dla uniknięcia następstw wywołanych ich
brakiem.

Uzale

nienie fizyczne:

Kiedy organizm przystosował się do obecności określonego środka, a
jego brak w organizmie powoduje wystąpienie objawów
abstynencyjnych (potocznie zwanych „głodem”) a ten stan powoduje
często dolegliwości fizyczne i psychiczne. Mamy do czynienia z
pewnego rodzaju przymusem, który w wyniku systematycznego
stosowania określonej substancji powoduje jej włączenie w proces
metabolizmu, powodując w organizmie rozwój biologicznych reakcji
przystosowawczych w odniesieniu do skutków działania danego
środka.

Z uzależnieniem fizycznym związane są dwa charakterystyczne

zjawiska, wspomniany

„głód”

„tolerancja”

„

”

czyli zespół abstynencyjny, to reakcja pojawiająca się na

skutek zaprzestania zażywania środków odurzających,

obniżenia ich dawki lub zastosowania środka

antagonistycznego.

Reakcja ta charakteryzuje się wystąpieniem objawów

somatycznych (szczególnie w obszarze zaburzeń układu

oddechowego, krążeniowego i trawiennego - m. in. rwany

oddech, duszności, palpitacje serca, niepokój wewnętrzny,

bóle mięśni, biegunka, wymioty).

Nasilenie zespołu abstynencyjnego stanowi

wypadkową pomiędzy rodzajem środka odurzającego,

ilością

przyjmowanego narkotyku i cechami

osobowościowymi jednostki.

„

tolerancja

”

oznacza konieczność stosowania coraz większych dawek

środka odurzającego w celu otrzymania tego samego efektu.

Tolerancja posiada różną

dynamikę w odniesieniu
do rodzaju uzależnienia fizycznego,
dlatego też szybsze tempo
obserwujemy w

przypadku

uzależnienia fizycznego, natomiast
wolniejsze w sytuacji uzależnienia
psychicznego.

Uzale

nienie psychiczne:

Kiedy otrzymanie określonej substancji jest warunkiem

dobrego samopoczucia, możemy wówczas powiedzieć, że mamy
do czynienia z wewnętrznym przymusem ukierunkowanym na
ponowne użycie narkotyku w celu poprawy samopoczucia
(włącznie z osiągnięciem stanu euforii) oraz do redukcji
napięcia, stresu jak i wewnętrznego lęku.

Ciągłe używanie narkotyku sprawia, że zmniejsza się

wrażliwość na jego działanie. Wobec tego, aby doznania były
równie silne jak na początku, zwiększa się dawki, co
w konsekwencji sprzyja tolerancji na dany środek.

Rodzaje narkotyków:

Ze względu na skutki działania można wyróżnić następujące

grupy narkotyków:

— opiaty/opioidy;

— środki psychostymulujące (psychostymulatory);

— pochodne konopi indyjskich;

— halucynogeny;

— leki nasenne i uspokajające (barbiturany i benzodiazepiny);

— inhalanty (kleje, rozpuszczalniki lotne);

— sterydy.

Pochodzenie:

Zaliczane do substancji

pochodzenia naturalnego

– surowcem jest

mleczko makowe.

Wygląd:

Surowiec mleczko makowe koloru brązowo – czarnego, po

przerobieniu przyjąć może formę syropu (koloru j. w.) lub

sprasowaną w kształcie tabletki (średnicy ok. 1,5 cm), sztabek

(ok. 2 cm x 1 cm x 0,7 cm), pałeczek lub niekształtnych bryłek.

Sposób używania:

palenie, połykanie.

Reakcja organizmu.

Po wprowadzenie narkotyku do organizmu w przeciągu

10 – 20 minut następuje reakcja odurzenia powodując

tzw. stan błogości, rozluźnienia, (,,szklane oczy”,

,,wygładzone oblicze”, ,, cisza wewnętrzna”, opadająca

głowa, senność).

Czas trwania ,,odlotu” uzależniony jest m. in. od dawki

narkotyku i stanu psychofizycznego, może trwać do

4 godzin.

Grupę

opioidów otwiera pochodna opium –

MORFINA

która jest dziesięciokrotne silniejsza od

swego pierwotnego produktu - opium.

Pochodzenie:

W drodze syntezy z opium.

Wygląd:

Ciecz koloru brunatnego

w ampułkach, fiolkach.

Spos

b u

ywania:

Doustnie, dożylnie.

Reakcja organizmu.

Wprowadzona do organizmu (podobnie jak opium)
reaguje prawie natychmiast.

Stan błogości, oddalający problemy, uśmierzający ból,
uwalnia od przykrych doznań

i dyskomfortu

psychicznego.

Zazwyczaj dawka morfiny działa przez 3 – 4 godziny.

Reakcja organizmu.

W zależności od sposobu przyjmowania środka (palona

czy też wstrzyknięta do żył) różna jest intensywność reakcji.

Osoba pod wpływem narkotyku (pierwsza faza)

najczęściej ma wrażenie przyjemnego uczucia ciepła,
przytulności i kolorowego dystansu do rzeczywistości, rodzi
się w niej fałszywe poczucie bezpieczeństwa. Źrenice
rozszerzone są

maksymalnie, podrażniona śluzówka,

w przypadku wciągania przez nos występuje stan wskazujący
na chroniczne zapalenie śluzówki.

Reakcja organizmu c.d.

Z czasem, kiedy zaczyna się (druga faza), myśli zaczynają

gonitwę, nie są analizowane z dystansu, wyraźnie zwolniony oddech,

zakłócenia w układzie krążenia, rośnie wewnętrzny niepokój.

Stan psychofizyczny zdecydowanie się pogarsza; coraz krótsza

jest euforia, pojawia się apatia i dyskomfort, ospałość, upośledzenie

koncentracji uwagi.

Dla początkujących stan odurzenia może trwać nawet do 6

godzin, zdecydowanie zmienia się

percepcja odczuwania

przyjemności.

Niestety, zbyt rzadko przy pierwszym kontakcie z tym

narkotykiem zdarzają się bardzo nieprzyjemne doznania takie jak

wymioty czy też bóle głowy. Być może wiele osób choćby z tego

powodu zaprzestałoby dalszego używania.

Zaobserwowano, że wystarczy 2 – 3 miesiące regularnego brania

narkotyku, aby pojawiło się uzależnienie.

AKCESORIA

- czyli towarzyszące

zjawisku tzw. „oprzyrządowanie”:

Folia aluminiowa (po czekoladzie lub ogólnie

dostępna do celów spożywczych), różnego rodzaju fajki i
fajeczki (najczęściej szklane fifki, wymyślne w formie
i kształcie), zwyczajne rurki i słomki (z tworzywa -
ogólnie dostępne), woreczki skórzane tzw. mieszki, bibułki
i stosowne aparaciki do mechanicznego ich zwijania
w celu uformowania ,,skręta”, łyżeczki po herbacie,
zapalniczki lub jednorazowe świeczki w metalowej
obudowie, oraz strzykawki i igły.

Jako rozcieńczacza substancji używa się kwasku

cytrynowego lub soku z cytryny.

Co wiemy o skutkach

zdrowotnych

używania opiatów/opioidów ?

następuje wyniszczenie fizyczne organizmu,

zmiany zapalne skóry,

próchnica zębów,

choroby układu pokarmowego,

obniżenie potencji seksualnej,

zakażenia bakteriologiczne i wirusowe (HIV,
zapalenie wirusowe wątroby typu B i C, posocznicę,
zapalenie wsierdzia, zapalenie płuc, zakrzepowe zapalenie
żył, a także rozpad mięśni prążkowanych.

Co wiemy o skutkach

społecznych

używania opiatów/opioidów ?

następuje ,,wypadanie” z ról społecznych,

zaburzenia funkcjonowania intelektualnego,

zaburzenia w sferze emocjonalnej,

zaburzenia sfery osobowościowej,

łamanie norm społecznych i moralnych,

zanik zainteresowań.

Do czego to prowadzi ?

Opioidy niewątpliwie oddziałują na mózg i system

nerwowy, głównie działają jednak hamująco, osłabiając ból
i powodując senność. Krótko mówiąc, cały organizm ,,zwalnia
obroty”. Pojawiła się nowa generacja młodego pokolenia ,,X” -
wyznająca ,,tumiwisizm”, mało wrażliwego na otaczający je
świat zewnętrzny.

Współcześni heroiniści najczęściej mówią o ogromnej

przyjemności, czasem nawet o ekstazie (jako stanie uniesienia) –
zwłaszcza w pierwszej fazie działania narkotyku. Dominuje
wtedy rozmarzenie i błogostan, oczy się zamykają, głowa opada,
ciało wydaje się ciężkie i gorące – „wszystko idzie dobrze”, świat
iluzji stoi otworem.

Do czego to prowadzi ?

Wielu narkomanów pomniejsza szkodliwe skutki działania

heroiny (dla zdrowia fizycznego i kondycji psychicznej)

w przekonaniu, że wszystko się jakoś ułoży. Jest, niestety

inaczej, regularny użytkownik heroiny staje się z czasem

obojętny na troski i zmartwienia dnia codziennego, jedynym

jego zmartwieniem jest zdobycie następnej „działki”.

Kiedy pojawiają się objawy abstynencyjne (po 2 - 8

godzinach po odstawieniu narkotyku), nagle robi się

nieprzyjemnie, pojawia się tzw. ,, gęsia skórka” i obfity pot.

Rozszerzają się źrenice, pojawia się drżenie rąk, a z czasem

całego ciała. Mogą pojawić się mdłości, wymioty i biegunka,

niewykluczone bóle wątroby. Zakłócenia snu przerywanego

koszmarami, powodują silne rozdrażnienie, niepokój. Po około

48 godzinach objawy te nasilają się maksymalnie, potem

stopniowo zaczynają zanikać. Jednak pojawia się ból mięśni i

stawów.

UZALEŻNIENIE FIZYCZNE I PSYCHICZNE !

Trudno aby zażywając narkotyki z tej grupy nie popaść

w uzależnienie i to zarówno

psychiczne, jak

i fizyczne.

Pierwsze polega na intensywnym pożądaniu

narkotyku, co powoduje dezorganizację życia narkomana.

Drugie pojawia się

wtedy, gdy narkotyk nie jest

podawany. Narkoman zainteresowany jest wyłącznie

podtrzymaniem swego nałogu. Nie liczą się inni, nieważne jest

też własne dobro i zdrowie.

U tych osób, które są fizycznie uzależnione np. od heroiny,

nagły brak owego narkotyku powoduje nie dający się

przewidzieć zespół objawów, zwany jako „zespół odstawienia”.

Zbyt duża dawka opiatów powoduje ostre zatrucie, które

może objawiać się: śpiączką, brakiem reakcji źrenic na światło

(źrenice są szpilkowate), spłyconym i zwolnionym oddechem,

spadkiem ciśnienia krwi i temperatury ciała.

RODKI

PSYCHOSTYMULUJ

Zwykle określamy owe środki, jako substancje

psychoaktywne, które po użyciu wpływają na proces umysłowy.
Mogą pobudzać, usuwać zmęczenie, zmieniać nastrój,
powodować zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania.

Często doprowadzają do ostrej intoksykacji (zatruć), pojawiają

się: zespół uzależnienia, zespół abstynencyjny (z majaczeniem),
zaburzenia psychotyczne, zespół amnestyczny.

Wszystkie te stany można grupować według kryterium

użytej substancji

–

kokainy, kraku (crack),

czy

amfetaminy

Jest to rodzaj alkaloidu wyodrębnionego w XIX – wieku

z krzewu o nazwie Erythroxylon (Coca). Liście tej rośliny były

stosowane przez Indian jako środek stymulujący

i orzeźwiający.

W celach medycznych kokaina znalazła zastosowanie jako

środek znieczulający. Największe nielegalne plantacje „koki”

występują w Kolumbii, Bodliwi, Peru.

Liście koki przerabiane są na pastę zawierającą do 80%

aktywnego składnika. Pasta ta jest następnie oczyszczona

i rafinowana w celu otrzymania chlorowodorku kokainowego,

czyli rozpuszczalnego w wodzie proszku potocznie zwanego

koką.

Spos

b u

ywania

Popularnym sposobem jest tzw. inhalacja czyli wciąganie

nosem tzw. ,,ścieżki” kokainowej o przeciętnej długości 4 – 6
cm, grubości 0,4 mm, za pomocą np. słomki.

Nierzadko narkotyk wprowadzany jest dożylnie

(substancję rozcieńcza się wodą i za pomocą igły i strzykawki
następuje podanie narkotyku).

Bywa, że narkomani (szczególnie młodociani) mieszają

kokainę z tytoniem i w ten sposób ją spalają.

Reakcja organizmu.

Osoba, która zażyła kokainę, już po paru minutach czuje

reakcję, wzrasta pewność

siebie, energia, ożywienie

psychoruchowe –

trudności w utrzymaniu rąk

w pozycji zasadniczej, gestykulacja, krążenie po pokoju tzw.
,,wilcze kroki”, wzrasta samoocena, popęd seksualny, ogólna
radość i optymizm.

Można zaobserwować

znaczną

poprawę

sprawności

w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych. Kokaina
zmniejsza apetyt, redukuje potrzebę odpoczynku i snu .

Okres jej działania mierzy się minutami (od 15 do 25 minut),

dlatego też, mało kiedy narkoman zadawala się jedną
,,ścieżką”, w ciągu doby, bywa, iż wciąga ich kilka.

Reakcja organizmu c.d.

W takim przypadku wkrótce następuje osłabienie wrażliwości

na euforyczne skutki działania narkotyku, co
w konsekwencji powoduje konieczność zażywania coraz
większych dawek w coraz krótszym czasie. Powoduje to
wycieńczenie organizmu.

Można zaobserwować: ustawiczny katar (pociąganie nosem –

bez powodu), rozszerzone źrenice (,,szklane oczy”
z charakterystycznym błyszczeniem podobnie jak przy stanie
podgorączkowym), brak łaknienia, ,,zimne poty” (wyraźne
skroplenie na górnej wardze i czole).

Pochodzenie:

Krak jest prymitywną formą kokainy, łatwo

uzyskiwaną

z chlorowodoru kokainy i

wodorowęglanu sodowego, często produkowany

domowym sposobem.

Swoją nazwę zawdzięcza odgłosom trzasków, które

wydaje w momencie palenia (to najczęściej spalane

są zanieczyszczenia w tym soda).

Zapach palonej substancji przypomina nieco

specyficzną woń pieczonego ciasta.

Wygl

Białe krystaliczne kryształki lub

płatki, zdarzają się też nieco

brunatne z uwagi na

zanieczyszczenia chemiczne.

Sposób używania:

Palenie w specjalnych fajkach,

często w mieszankach

z tytoniem, a bywa,

że z marihuaną.

Reakcja organizmu c.d.

Długotrwałe używanie substancji może spowodować

nieodwracalne skutki np. uszkodzenia nerwów i drobnych
naczyń krwionośnych w mózgu.

Mogą pojawiać się urojenia prześladowcze, omamy

wzrokowe i słuchowe. Organizm jest wyniszczony, następuje
raptowny spadek wagi ciała, częste są też zaburzenia snu
i rytmu serca.

Krak tak jak i kokaina co prawda rzadko uzależnia

fizycznie, to jednak wywołuje silne uzależnienie psychiczne.
Odstawienie narkotyku często powoduje depresje, znużenie
i lęki. Te objawy (wahania psychiczne) mogą doprowadzić
do prób samobójczych.

Amfetamina jest narkotykiem na wskroś syntetycznym. Została

upowszechniona w celach medycznych w XIX wieku, jednak ze względu
na silne właściwości uzależniające, jej zastosowanie zostało mocno
ograniczone. Zwykło się mówić, że siarczan amfetaminy (speed) jest
narkotykiem dla prostej klienteli. Pierwszym niemedycznym
zastosowaniem amfetaminy, było zastosowanie jej wśród żołnierzy
walczących w hiszpańskiej wojnie domowej. Z kolei II Wojna Światowa
zwyczaj ten upowszechniła na tyle, że większość armii stosowała ją jako
panaceum likwidujące zmęczenie u żołnierzy.

Od kilku lat obserwujemy, że fala nadużywania tej substancji dotarła

również do Polski. Mity o cudownym ,,spidzie” rozwiązującym wiele
problemów młodzi ludzie przekazują sobie z ust do ust – ignorując
wszelkie fakty dotyczące szkodliwości narkotyku.

Wygl

Biały proszek lub tabletki. Pojawia się też
w formie ,,uszlachetnionej” pod postacią
deksedryny (małych białych, różowych lub
niebieskich tabletek) noszących nazwę
slangową ,,Ice” - Lód.

Amfetamina porcjowana jest w foliowych
torebkach lub paczuszkach (podobnie jak
kokaina). Tabletki oferuje się pojedynczo
albo w opakowaniu foliowym tzw. ,,pestki”
– narkotyk przy próbie smakowej ma nieco
piekący smak.

Spos

b u

ywania:

Najczęściej wprowadza się ją do organizmu doustnie

(popijając często coca colą lub innym napojem), ponadto
podobnie jak przy kokainie przygotowuje się tzw.
,,ścieżkę” tyle, że nieco krótszą, bo z reguły 3 - 4 cm o
grubości ok. 3 mm i wciąga nosem za pomocą słomki,
rurki etc.

Jest jednak spora grupa osób preferujących

wprowadzenie narkotyku drogą dożylną, sposób szalenie
niebezpieczny z uwagi na natychmiastowy efekt i silne
doznania (uderzenie) euforyczne mogące wymknąć się
spod kontroli.

Reakcje organizmu.

Amfetamina przy wciąganiu jej przez nos z reguły

piecze, sprawiając wrażenie kontaktu z ,,tłuczonym
szkłem”. W ciągu kilku minut występują efekty bardzo
podobne do efektów kokainowych. Pobudzony organizm
reaguje dobrym samopoczuciem, ożywieniem,
optymizmem, zwiększoną energią i pewnością siebie (stąd
zwykło się mówić, że ta substancja energetyzuje dając
„kopa”, taki stan może trwać

nawet

do 12 godzin

(w zależności od wielkości wprowadzonej do organizmu
dawki).

Reakcje organizmu c.d.

W fazie nadużywania cierpi się na bezsenność,

zmniejszony apetyt (objawy jak przy anoreksji), jest się

podejrzliwym i nieufnym. Szczególną jednak uwagę

należy zwrócić na nstp. objawy: nadpobudliwość,

,,słowotok”, napady złości, brak łaknienia, spierzchnięte

wargi – nalot koloru białego, podobnie jak przy stanie

podgorączkowym rozszerzone źrenice, błyszczące

nienaturalnie. Odczuwa się

potrzebę

częstego

korzystania z łazienki z uwagi na tzw. moczopęd, twarz

blada

z oznakami zimnego potu na czole i skroniach.

Główna różnica pomiędzy kokainą a amfetaminą to

znaczne wydłużony czas dziania amfetaminy oraz

większe natężenie efektów ubocznych m. in. bicie serca

czy też suchość w ustach.

Reakcje organizmu c.d.

Osłabienie wrażliwości na euforyczne efekty

następuje dość

szybko, za to pojawia się

stan

podwyższonej nerwowości, a w konsekwencji agresja.
Amfetamina wywołuje silne uzależnienie psychiczne,
aczkolwiek niewielką zależność fizyczną. Po około 12
godzinach od jej odstawienia następuje wyraźny spadek
formy, co widoczne jest w zachowaniu (zmęczenie, apatia,
senność, spadek formy psychoruchowej). Jednakże
wzrasta apetyt, obniża się napięcie mięśniowe, nie odczuwa
się już tak intensywnego bólu mięśni i stawów.

AKCESORIA

- czyli towarzyszące

zjawisku tzw. „oprzyrządowanie”:

Saszetki, torebeczki plastikowe, strzykawki, igły,

pojemniczki metalowe (na sprzęt), opaski uciskowe

(gumowe) dla zwiększenia efektu uwidocznienia żył,

waciki, mogą występować też fiolki i opakowania

foliowe ( z uwagi na tabletki).

Co wiemy o skutkach

zdrowotnych

używania

środków psychostymulujących ?

pobudzają psychoruchowo;

podwyższają ciepłotę ciała;

powodują wzmożoną potliwość;

wyczerpują i powodują spadek nastroju;

powodują osłabienie fizyczne;

często zmieniają nastrój;

zaburzają koncentrację uwagi i pamięci.

Co wiemy o skutkach

społecznych

używania

środków psychostymulujących ?

tendencje do izolacji społecznej;

niezdolność do nawiązywania długotrwałych
związków emocjonalnych;

zaburzenia w strefie kontaktów interpersonalnych;

tendencje do manieryzmu;

zaburzenia w sferze zachowań społecznych;

pogorszenie jakości wykonywanej pracy, włącznie do jej
zaprzestania;

trudności w realizacji konkretnych celów.

Do czego to prowadzi ?

Schemat powstawania natychmiastowego i długotrwałego

uzależnienia jest bardzo podobny do tego, z jakim mamy do
czynienia przy używaniu narkotyków z grupy opioidowej,

Jednakże, po seansach narkotycznych z grupy

psychostymulantów

następuje najczęściej krótki okres

wyczerpania i snu, po czym wejście w fazę letargu (stan pozornej
śmierci – trwający od kilku godzin do kilku dni, polegający m.in.
na głębokim śnie i braku reakcji na zewnętrzne bodźce). Stanom
tym często towarzyszy depresja, powodująca czasem gonitwę
,,myśli samobójczych” – nierzadko doprowadzających do
podjęcia decyzji o samouszkodzeniu, czy wręcz targnięciu się na
własne życie.

Do czego to prowadzi ?

Swoistą tragedią jest to, że osoba decydująca się na

kontakt z narkotykiem (omawianej grupy) niewiele o nim
wie, raczej ulega obiegowym informacjom mówiących o
tym, jak to np. amfetamina sprzyja funkcjonowaniu w
szkole, życiu zawodowym z uwagi na jej właściwości. Słowo
,,power” (siła, potęga, moc) towarzyszyć będzie zawsze i w
każdej sytuacji, pozwoli rozwiązać

każdy problem.

Zapomina się o fakcie,

iż kontakt z narkotykiem najczęściej

kończy się silnym uzależnieniem

....

Do czego to prowadzi ?

... psychicznym

a w konsekwencji ustawicznym lękiem, depresją

utrzymującą się przez miesiące lub lata, (ich nawroty, choć
sporadyczne są

absolutnie niekontrolowane). Psychoza

amfetaminowa zdarza się zwykle u osób, które przez długi czas
brały spore dawki, ale nie jest to regułą, bowiem może ona
nastąpić już po pierwszym razie (eksperymencie). Pojawia się w
pierwszym lub drugim dniu po użyciu narkotyku i polega na
halucynacjach (doznaniach słuchowo –

wzrokowych,

dotykowych lub ich kombinacji). Możemy być również
świadkami rozkojarzenia oraz objawów wskazujących na manię
prześladowczą np. prześladowanie przez ludzików z kosmosu,
bądź tajne służby obcych państw.

POCHODNE

KONOPI INDYJSKICH

Canabis sativa, canabis indica, canabis americana – chociaż

istnieje wiele różnych odmian stosownie do miejsca
występowania, zasadniczo wciąż jest to ta sama roślina. Znana
i używana od kilku tysięcy lat – zarówno w celach mistycznych,
religijnych jak i przyjemnościowych, a z czasem jako środek
przeciwbólowy. W świecie współczesnym żaden inny narkotyk
nie spowodował takiej polaryzacji stanowisk pomiędzy tymi,
którzy uznają ów narkotyk jako substancję nieszkodliwą dla
zdrowia a tymi, którzy zdecydowanie są przeciwnikami jej
używania i upowszechniania. Historię upraw konopi, i jej
zastosowania opisano na tyle wyczerpująco aby każdy
zainteresowany mógł sięgnąć do literatury.

Narkotyk stanowiący mieszaninę suchych liści i kwiatostanów

żeńskich. Obecnie jeden z najbardziej popularnych środków
odurzających wśród młodzieży. Marihuana jest dostępna na czarnym
rynku w wielu odmianach, różniących się zawartością THC – czyli
najaktywniejszego aktywnego związku chemicznego (delta 9 –
tetrahydrokannabinol), zidentyfikowanego z ponad 400 związków
występujących w żywicy. I tak tzw. ,,trawka” zawiera wagowo
ok. 1 - 10 % THC, sprasowana w kostkach żywica (hasz) ok. 10 – 15 %
THC, natomiast w przypadku olejku haszyszowego lub nalewki zawartość
wagowa wskazuje na 15 –

30 % THC. Typowy papieros

z marihuaną (tzw. joint) zawiera od 1 do 30 mg THC, w zależności od
jakości i rodzaju surowca.

Uznaje się, że dawka progowa THC wynosi

około 2 mg, wystarczy zatem wypalić jednego ,,jointa”, żeby odczuć
narkotyczny efekt.

Naturalne, liście i kwiatostany konopi indyjskich

Wygląd:

Wysuszone listki i kwiatostan konopi, często z dodatkiem włókien

i nasion tworzą mieszankę przypominającą nieco tytoniową, tyle, że
koloru oliwkowego (zgniłej zieleni) o specyficznym zapachu (słodkich
migdałów). Jednakże przed obróbką, mamy do czynienia z rośliną
(krzewem) osiągającą wysokość od 90 do 300 cm (w polskich
warunkach raczej wysokość waha się między 70 – 250 cm). Ich liście
są długie, wąskie i ząbkowane, ułożone jak ramiona wiatraka,
błyszczące i nieco lepkie, a ich górna powierzchnia pokryta jest
krótkimi włoskami.

Pochodzenie:

Spos

b u

ywania:

W potocznym użyciu wyłącznie przez palenie narkotyku w postaci

skrętów (,,jointy”), lub za pomocą fajki, czy też fifki. Zdarza się, że
małoletni ,,eksperymentują” z różnymi przyborami np. puszki po
napojach (dodatkowy otwór u dołu pozwala na wciąganie dymu),
nasadki długopisów, podziurawione kapsle z butelek, puste bezpieczniki
(te wkręcane do skrzynek energetycznych). Często miesza się narkotyk
z tytoniem (zaobserwować wówczas można, jak skręt jest znacznie
dłuższy, używa się podwójnej bibułki). Jest to przemyślany sposób, kiedy
dobiega końca spalanie w samej końcówce znajduje się najwyższa
zawartość narkotyku.

Spos

b u

ywania c.d.

Sporym uznaniem wśród narkomanów cieszy się

kolejny sposób odurzania za pomocą tzw. „wzmacniacza”,
czyli nasączania mieszaniny tytoniu lub samej bibułki
olejkiem haszyszowym (wówczas mówimy o wypalaniu
tzw. ,,skuna”). Pojawiają się sygnały, że są i tacy, co
eksperymentują

z narkotykiem mieszając go

z różnymi substancjami np. kokainą, bądź dodają go do
gotowanych potraw, uznając jako swoistą przyprawę.
Zażycie bezpośrednio (doustnie) narkotyku jest
szczególnie niebezpieczne, może się okazać, że ,,odlot” jest
znacznie silniejszy niż był zamierzony.

Reakcja organizmu.

Doświadczony palacz marihuany zaciąga się głęboko

i zatrzymuje dym w płucach, tak długo jak się tylko da, na
skutek czego, po kilku minutach odczuwa spokój,
zadowolenie i dobre samopoczucie. Osoby I fazy
(eksperymentu, używania) często rejestrują wrażenia,
uczucia przestrzenności lub ciasnoty w głowie. Narasta
wesołość i poczucie absurdu, zamieniające najbardziej
zwyczajne czy banalne obserwacje lub dowcipy
w najśmieszniejszą rzecz na świecie Jest się dobrze
usposobionym do innych ludzi, pojawia się optymizm,
podnosi samoocena

Reakcja organizmu c.d.

Niestety, zażywanie narkotyku powoduje również

upośledzenie pamięci, koncentracji uwagi, czasu reakcji,
zdolności uczenia się, koordynacji ruchowej, wyczucia
odległości, poczucia czasu i postrzegania bodźców. Czas
działania średnio około 2 – 3 godzin, jednakże zależy to od
wielkości dawki, stanu psychofizycznego i rodzaju środka.
Marihuana jest metabolizowana w organizmie zarówno na
aktywne, jak i nieaktywne metabolity. Część z nich jest
absorbowana przez komórki tłuszczowe, w związku z czym
okres pozbywania się ich przez organizm jest stosunkowo
długi, dlatego

wykrycie marihuany w moczu jest możliwe

nawet kilka tygodni po jednorazowym przyjęciu narkotyku.

Reakcja organizmu c.d.

Marihuana nie wywołuje uzależnienia fizycznego, uzależnia

natomiast psychicznie. Słodkawa woń oddechu, włosów i skóry
utrzymuje się nawet kilka dni, oczy są przekrwione (tzw.
,,spawacza”), kasłanie z powodu podrażnienia przełyku, suchość
w ustach, częste picie napojów na bazie cukru. Senność do tego
stopnia, że następuje wyłączenie się z otoczenia, znużenie –
jawne ziewanie, zaburzenia trawienne, słowotok, łatwość
filozofowania, chęć brylowania w grupie, euforia, ,,głupawy
uśmieszek’’

–

to podstawowe symptomy kontaktu

z substancją.

Spos

b u

ywania:

Palenie w fajce lub fifce (w tym wodnej).
Zdarza się, że spożywany jest z jedzeniem lub w napojach

Reakcja organizmu.

Długotrwałe przyjmowanie wywołuje umiarkowaną tolerancję,
bardzo silną

zależność

psychiczną, utratę

napędu

psychomotorycznego i zainteresowań. Występuje też zależność
fizyczna, przymus używania narkotyku, pojawiają się objawy
zespołu abstynencyjnego, a także epizody ataku psychotycznego,
nawet po dłuższym odstawieniu środka. Czas działania zależy od
wielkości dawki, średnio 2 – 3 godziny. Objawy zauważalne
podobne do objawów używania marihuany.

Co wiemy o skutkach

zdrowotnych

używania

pochodnych konopi indyjskich ?

częste doznania o silnym zabarwieniu lękowym;

zaburzenia apetytu;

nadmierna potliwość;

przyśpieszone akcje serca;

wzrost ciśnienia krwi;

napady paniki;

czasem stany urojeniowe.

Co wiemy o skutkach

społecznych

używania

pochodnych konopi indyjskich ?

lęki i tendencje do izolacji społecznej;

spadek zainteresowań;

podejrzliwość w kontaktach
interpersonalnych;

apatia;

obniżenie zdolności planowania
i osiągania wytyczonych celów;

spadek ogólnej aktywności.

Do czego to prowadzi ?

Jednym ze skutków ubocznych, któremu warto poświęcić

trochę uwagi, jest wpływ konopi na pamięć, a szczególnie na
zdolność przyswajania nowych informacji. Zdarza się, że u osób
palących dużo marihuany, mogą pojawić się od czasu do czasu
paranoje (podobne jak w przypadku amfetaminy). U osób, które
zażywają wysokie dawki przez długi czas, mogą pojawić się
kłopoty natury psychotycznej, będące formą przedłużonej
reakcji toksycznej. Innym problemem, z którym wiąże się
zażywanie marihuany, to stany chronicznej apatii, bierności
i lenistwa, znane jako ,,syndrom amotywacyjny”.

HALUCYNOGENY

Cechą charakterystyczną tej grupy narkotyków

jest ich zdolność

wywoływania głębokich zmian

w percepcji zmysłowej, sposobie myślenia i przeżywania
emocji bez równoczesnego przytępienia umysłu.
Stosowane od tysięcy lat w obrzędach religijno -
mistycznych.

Do podstawowych halucynogenów zaliczamy:

LSD, MDMA

(potocznie tzw. „

ekstaza”

)

PCP

( obiegowa nazwa „

fencyklidyna”

HALUCYNOGENY

Przedstawione przykłady dotyczą substancji uzyskanych

drogą syntezy chemicznej, jednakże sama przyroda ma
bogatą ofertę roślin halucynogennych. Do powszechnie
znanych zaliczamy:

meskalinę

(alkaloid psychotropowy

występujący w kaktusie)

i psylocybina

(aktywny składnik

grzyba psilocybe).

Niepokojącym zjawiskiem jest również używanie przez

młodzież grzybków halucynogennych oraz nasion krzewów

bielunia

(potocznie zwanego

szalejem

). Eksperymentowanie z

tego rodzaju środkami, jest szalenie niebezpieczne z uwagi na
możliwości wprowadzenia do organizmu substancji nie do
końca rozpoznanej.

HALUCYNOGENY

Efekt euforii może przerodzić się niespodziewanie w stan

zatrucia organizmu ze skutkiem śmiertelnym.

Źródłem wielu środków halucynogennych z uwagi na swą

silną toksyczność są rośliny z rodziny psiankowatych, a
wśród nich:

bieluń dziędzierzawy, pokrzyk mandragora

(potocznie zwany

wilczą jagodą

), oraz

lulek czarny.

Tego

rodzaju substancje powodują stany deliryczne i mogą też
prowadzić do utraty kontroli nad napięciem mięśniowym,
przejściowej ślepoty i paraliżu.

Narkotyk psychodeliczny wywołujący zmiany w percepcji

zmysłowej, nastroju, sprawności intelektualnej i fizycznej oraz
w sposobie myślenia. LSD należy do grupy substancji zwanych
indoloalkiloaminami , które są podobne pod względem struktury
do jednego z chemicznych przekaźników mózgu
5 hydroksytryptaminy (5 HT, serotonina). Ta substancja
odpowiedzialna jest m.in. za zmianę obrazu otaczającej
rzeczywistości.

Po użyciu narkotyku znane przedmioty nabierają nowych

kształtów i barw. Świat zewnętrzny i własna w nim osoba
wydają się nierealne, zupełnie inna jest percepcja czasu i
przestrzeni. Pojawia się skłonność do niekonwencjonalnych
zachowań np. chodzenia bez ubioru, podejmowania prób
latania, przenoszenia niebywałych ciężarów z miejsca na miejsce
etc.

Pochodzenie:

Syntetyczne, uzyskana drogą

chemiczną

substancja

halucynogenna na bazie kwasu lisergowego.

Wygląd:

Biały krystaliczny proszek pozbawiony smaku, który z łatwością
rozpuszcza się w wodzie, tworząc bezbarwną mieszaninę. Może
również przyjąć formę i kształt tabletki, kapsułki lub tzw. ,,obrazka”,
czyli nasączonego substancją papierka o wymiarach max. 1,5 x
2 cm (wielkość i treść ,,obrazków” jest dość dowolna, w zależności od
producenta). Różnorodność motywów (obrazków) może zadziwić,
albowiem mamy do czynienia z podobiznami znanych polityków,
królewskich władców, postaci bajkowych, itd. (stąd też, często młodzi
ludzie w slangu używają stwierdzenia, iż ,,wzięli na język
Gorbaczowa” lub inną znaną postać).

Spos

b u

ywania:

Najczęściej doustnie, potocznie „zarzucić kwacha”, z jedzeniem,
piciem lub przez ssanie przedstawionych powyżej ,,obrazków

”.

Reakcja organizmu.

Substancja silnie działająca halucynogennie już w małych dawkach.
Efekty psychiczne zaczynają pojawiać się po około 20 minutach od
chwili wprowadzenia narkotyku do organizmu. Co prawda czas
działania jest zmienny (w zależności od ilości wprowadzonego
narkotyku do organizmu, stanu fizycznego), przeciętnie wynosi
12 godzin. Wrażliwość na kolejne dawki gwałtownie obniża się, lecz
powraca do poprzedniego poziomu po krótkiej nawet abstynencji. Z
uwagi na działanie narkotyku przez wiele godzin, następują pewne
osadowe zmiany w chemii mózgu.

Reakcja organizmu.

Po zaprzestaniu regularnego używania nie występuje ani zespół

uzależnienia fizycznego, ani objawy odstawienia. Zależność psychiczna
zdarza się bardzo rzadko. LSD jako substancja halucynogenna może
powodować omamy słuchowo – wzrokowe.

To co jest charakterystyczne i zauważalne: rozszerzone źrenice,

bezwład (poczucie kompletnego ,,odlotu”, nikły kontakt ze światem
zewnętrznym), ślinotok (przy użyciu większej ilości substancji często
pojawia się samoczynnie niekontrolowany wyciek śliny), umiarkowany
wzrost ciśnienia krwi i tempa pracy serca, drżenie mięśniowe – stan
przypominający grypę, zawroty głowy, odruchy wymiotne (mogą pojawiać
się w trakcie przeżywania tzw. wizji – osoba sprawia wrażenie, że targają
nią torsje), utrata apetytu, niewielki wzrost temperatury ciała oraz
bezsenność. Charakterystycznie stawianie kroków tzw. ,,bociani krok” –
osoba ma wrażenie, że nie dotyka ziemi.

W środowisku narkomańskim narkotyk ten cieszy się szczególnym

uznaniem, z uwagi na połączenie cech dwóch poprzednich narkotyków

AMFETAMINY i LSD

– pobudza i lekko zniekształca percepcję

umysłową. Jego cechą szczególną jest jednak wywoływanie uczucia
sympatii i pozytywnego nastawienia wobec wszystkich ludzi. Łatwo
sobie wyobrazić ten stan mając przed oczyma grupę młodzieży (bywa,
że kilkutysięczną) bawiącą się na stadionach przy okazji wielkich
imprez tzw. party techno, kołyszących się, podskakujących,
wykonujących przedziwne figury w rytm jednostajnej muzyki
mechanicznej, od wczesnych godzin wieczornych do rana.

Wygl

Najczęściej tabletki lub kapsułki różnych
kształtów, kolorów i rozmiarów, opatrzonych
dziwacznymi nazwami: ,, Disco Biscutis”, ,,Big
Brouwn”, ,,California Sunrise” etc. (na polskiej
,,scenie narkotycznej” pojawiły się wszystkie
dostępne na czarnym rynku produkty, mają
kształty trójkątne, okrągłe o średnicy od 6 – 15 mm,
kolory: biały, różowy, niebieski i czarny.

Spos

b u

ywania:

Doustnie, na krótko przed spodziewaną imprezą wprowadza
się narkotyk do organizmu popijając napojem, połykając
z jedzeniem etc.

Reakcja organizmu.

Amfetaminopodobne

działanie MDMA, powoduje stymulację

sympatycznego układu nerwowego. Tętno i ciśnienie krwi wzrastają,
krew kierowana jest z jelit i z innych organów do mięśni, procesy
chemiczne organizmu stają się szybsze, a płuca absorbują większą ilość
tlenu. Tak jak w przypadku wielu innych, działanie tego narkotyku w
dużym stopniu zależy od osoby, która go używa, jak i od okoliczności.

Reakcja organizmu c.d.

Po 30 minutach od wprowadzenia narkotyku do

organizmu odczuwa się ożywienie, któremu może
towarzyszyć np. swędzenie skóry, suchość w ustach
i szybsze bicie serca. Jednakże później pojawia się
uczucie sympatii do wszystkich ludzi z otoczenia,
następuje zmiana percepcji świata, która może
przybrać

formę

halucynacji wzrokowych. Czas

działania określa się na około 4 - 5 godzin, aczkolwiek
tzw. ,,kac” utrzymuje się przez następne 24 godziny.

Wygl

Biały proszek o przykrym zapachu, płyn lub kapsułki.

Sposób używania:

PCP w potocznej mowie znana
jako ,,angel dust” czy ,,hog”.
Nasączenie papierosa płynną postacią narkotyku,
wymieszanie (proszku) z napojami lub wciąganie jej
przez nos. Skrajnym sposobem jest wprowadzanie
substancji do żyły.

Reakcja organizmu.

PCP wywołuje w organizmie wstrząs, niezależnie od

sposobu w jaki jest absorbowana. Po około 15 minutach,
uczucie ciepła i odprężenia ustępuje marzycielskiej euforii,
która trwa kilka godzin, czasem towarzyszą jej halucynacje.

Efektem końcowym użycia narkotyku jest głębokie

przygnębienie. Niestety, przedawkowania PCP są o wiele
bardziej toksyczne, niż LSD. Często mamy do czynienia z
oznakami śpiączki czy wręcz zburzeniem mowy i chodzenia,
silnym ślinotokiem oraz zanikiem pamięci. Jest to stan
wymagający natychmiastowej pomocy medycznej.

100

Naturalne produkty ,,matki ziemi” wywołujące euforię

i halucynacje. Od kilku lat postrzegane przez polską
młodzież jako naturalne (i tanie) źródło zaspakajania
doznań

psychodelicznych. Posiadanie lub spożywanie

,,magicznych grzybków”,

nasion powoju

bielunia

przypisuje się szczególnie młodocianej klienteli (notowane są
przypadki spożywania owych produktów już przez 8 , 9, 10
latków).

101

Pochodzenie:

Naturalne, mogą być eksponowane
jako surowe lub suszone

Wygląd:

Surowe lub suszone grzybki (sproszkowane) o nazwie

,,łysiczka lancetowata”

zwane także czerniówką lub

czepkiem wolności. Jest to grzyb delikatny o wysokości
ok. 15 cm, grubość stopki 2 – 3 cm, barwy blado –
brązowej. Kapelusz ma najczęściej średnicę 2 cm, jest
charakterystycznie lancetowato zakończony, często z tzw.
brodawką na szczycie. Miąższ nie ma szczególnego smaku
ani zapachu.

104

Spos

b u

ywania:

Zarówno grzybki jak i wspomniane nasiona,

najczęściej wprowadza się do organizmu doustnie,
(w przypadku grzybków ok. 10 – 15 szt., nasion ok. 20 –
30 szt.) lub jako ,,przyprawa” do jedzenia gotowanego,
jak również pije w naparach ( grzybki 20 – 30 szt.,
nasiona 40 – 50 szt.).

105

Reakcja organizmu.

Z uwagi na wysoką

toksyczność

środków

halucynogennych takie eksperymenty często kończą się
tragicznie. Powodują

one stany halucynogenne

utrzymujące się do 6 godzin. Nierzadko, zdarza się, że
,,przyjemność” jest zakłócona przez napady wymiotów
i zawroty głowy. Pod wpływem owych środków ma się
kłopoty z artykułowaniem swoich myśli, mowę
bełkotliwą, dość często pojawia się ślinotok. Ruchy rąk i
nóg są nieskoordynowane.

107

Co wiemy o skutkach

zdrowotnych

używania halucynogenów ?

zdecydowane zmiany w sferze percepcji zmysłowej;

wahania nastroju;

depersonalizacja;

możliwość wystąpienia objawów psychotycznych;

występowanie zjawisk „flashbeck” powracających
kolorowych omamów połączonych z reakcjami
lękowymi i zaburzeniami percepcji zmysłowej.

108

Co wiemy o skutkach

społecznych

używania halucynogenów ?

tendencja do utraty poczucia tożsamości;

skłonności do izolacji społecznej;

trudności w adaptacji do rzeczywistości;

apatia;

utrata zainteresowań.

109

Co wiemy o skutkach

społecznych

używania halucynogenów ?

Zaburzenia nastroju obejmujące stany lękowe,

depresyjne lub maniakalne, występują wkrótce po użyciu

halucynogenów i wprawiają w przekonanie, iż nigdy nie

powróci się do stanu normalności, podejrzewając u siebie

nawet ewentualne uszkodzenie mózgu lub początek

choroby psychicznej.

110

LEKI NASENNE I USPOKAJAJ

(BARBITURANY I BENZODIAZEPINY)

Barbituran

kojarzony jest najczęściej z lekiem o tłumiącym

działaniu na ośrodkowy układ nerwowy. Chemicznie jest to
pochodna kwasu barbiturowego. Z tej grupy leków do
najczęściej używanych w celach niemedycznych możemy
zaliczyć:

reladorm, cyklobarbital, fenobarbital

Z uwagi na silne działanie przedział pomiędzy dawką
terapeutyczną a toksyczną jest bardzo wąski, co często

prowadzi do zgonów po przedawkowaniu.

Tolerancja na działanie tych leków rozwija się szybko,
a ryzyko używania szkodliwego lub uzależnienia się jest

wysokie.

111

Grupa leków stosowana w lecznictwie w kontrolowanych

dawkach jako środki uspokajające, nasenne, znieczulające

i przeciwkonwulsyjne. Barbiturany można podzielić na

trzy kategorie farmakologiczne w zależności od czasu

działania.

Krótko działające z reguły przepisywane są pacjentom sal

operacyjnych lub oddziałów intensywnej terapii, one też

niespecjalnie są w kręgu zainteresowań narkomanów.

Inaczej ma się sprawa ze średnio i długo działającymi,

one głównie postrzegane są jako ewentualne substancje

narkotyzujące zmniejszające wrażliwość

na trudną

rzeczywistość.

112

Chemiczne, z grupy
związków o tłumiącym
działaniu na ośrodkowy
układ nerwowy, pochodna
kwasu barbiturowego.

Wygląd:

Tabletki lub substancja sproszkowana koloru białego,
kapsułki z substancją. Uwaga ! często pojawia się
substancja pod nazwą

etchlorwinol (placidyl

) środek

uspakajający o charakterystycznym zapachu mięty.

Pochodzenie:

113

Spos

b u

ywania:

Najczęściej doustnie, połykane w całości lub
rozpuszczone z wodą lub napojem.

Wprowadzanie

substancji wymieszanej

z wodą do żyły. Jest to bardzo ryzykowny
sposób, eksperymenty szczególnie z tą grupą
narkotyków bardzo często kończą się tragicznie.

114

Reakcja organizmu.

Nieskoordynowane ruchy, oczopląs, niewyraźna mowa oraz

rozchwianie emocjonalne (popadanie w skrajności od

euforii do agresji).

Czas reakcji organizmu na lek zróżnicowany, w zależności
od rodzaju środka i dawki, stan ożywienia jest dość krótki,
natomiast do 4 godzin występuje bełkotliwa mowa
i chwiejny chód.

Zwiększanie dawek nieuchronnie prowadzi do depresji.

115

Reakcja organizmu c.d.

Pozostałe skutki uboczne to: wysypka na skórze, porost
włosów w nietypowych miejscach oraz puchnięcie dziąseł.

Długotrwały kontakt z barbituranami charakteryzuje się
chronicznym zmęczeniem, którego objawy związane są z tzw.
,,łagodną toksycznością”

stałymi wahaniami nastroju od

euforii do depresji.

Gwałtowne odstawienie barbituranów wywołuje panikę,
strach, dreszcze, skurcze żołądka oraz bezsenność. Tym
objawom dość często towarzyszą wymioty i gorączka. Należy
podjąć natychmiastowe leczenie, zwlekanie z decyzją może
zaowocować pojawieniem się urojeń i halucynacji jak
również bardzo trudnych do opanowania drgawek.

117

Benzodiazepiny należą do grupy leków głownie o działaniu
uspakajającym lub nasennym. Używanie ich do celów
niemedycznych znalazło zastosowanie przez narkomanów
z uwagi na niskie koszty. Do szczególnie upodobanych należą:

diazepam (valium, relanium), klorazepat, flurazepam

. Podobnie

jak w przypadku barbituranów, w zależności od szybkości
opuszczenia układu krwionośnego, dzielą się na: krótko, średnio
oraz długo działające.

Benzodiazepiny, nawet przyjmowane wyłącznie w dawkach
terapeutycznych z chwilą zaprzestania kuracji wywołują zespół
abstynencyjny u blisko 50 % osób, które zażywały te leki przez
6 lub więcej miesięcy.

119

Spos

b u

ywania:

Najczęściej doustnie, połykanie w całości lub
wymieszane z wodą. Często wprowadzane do żył.

121

Reakcja organizmu c.d.

W II fazie używania pojawiają się niepokojące sygnały. Leki te mogą

wywołać kumulacyjny efekt, upośledzając funkcje ośrodkowego
układu nerwowego, a także powodując większą ociężałość fizyczno -
psychiczną w ciągu dnia.

Czas reakcji organizmu zależy od rodzaju leku, dawki i stanu
psychofizycznego, zwykle obserwuje się 3 – 4 godzinne ,,pobudzenie”,
a potem spadek reakcji. Stąd też spora grupa osób, decyduje się na
wstrzykiwanie benzodiazepin do żyły, aby uzyskać zwiększone
działanie środka w jak najkrótszym czasie. Objawy odstawienia
pojawiają się w ciągu jednego lub dwóch dni od momentu
zaprzestania używania, ale też może to nastąpić dopiero po tygodniu.
Pojawia się niepokój, nerwowość i irytacja, zwiększona wrażliwość na
hałas, brak motywacji oraz energii do podejmowania obowiązków
dnia codziennego.

123

Co wiemy o skutkach

zdrowotnych

używania barbituranów

i benzodiazepinów?

depresyjne działanie na ośrodkowy układ nerwowy;

upośledzenie funkcji poznawczych;

zaburzenia koordynacji ruchowej;

zawroty głowy;

zaburzenia pamięci;

wahania nastroju;

objawy psychotyczne z cechami zespołu majaczeniowego,
a także zespoły depresyjne;

zaburzenia neurologiczne, hormonalne;

zaburzenia w funkcjonowaniu nerek i wątroby.

124

Co wiemy o skutkach społecznych: -

Co wiemy o skutkach

społecznych

używania barbituranów

i benzodiazepinów?

tendencje do rezygnacji z celów życiowych;

tendencje do alienacji społecznej;

spadek aktywności zawodowej;

ograniczenie działania w rolach społecznych;

ograniczenie zainteresowań.

125

Do czego to prowadzi ?

Aktualna wiedza na temat szkodliwości używania leków
z grupy barbituranów i benzodiazepinów pozwala na
sformułowanie tezy, iż niemedyczne używanie owych substancji
prowadzi do utraty zdrowia fizycznego a także do zachwiania
funkcji psychicznych

Początkowo używanie wszelkiego rodzaju ,,specyfików” jest
odbierane przez organizm w miarę pozytywnie, jednakże
pojawienie się efektów niepożądanych (,,kac”, ospałość, drżenie
rąk, wewnętrzny niepokój) i wzrastająca tolerancja jest częstym
powodem do zwiększania dawek. Bywa, że następuje
przedawkowanie, które jest często przyczyną zgonu.

126

INHALANTY

(KLEJE, ROZPUSZCZALNIKI)

Powyższe określenie najczęściej kojarzy się

ze środkami

syntetycznymi, bardzo silnie i szkodliwie działające na organizm
i psychikę wywołującymi wizje, powodującymi odmienne stany
świadomości. Łatwe do zdobycia w drodze legalnej ze względu na ich
powszechne zastosowanie w przemyśle i gospodarstwie domowym.

W Polsce do najczęściej używanych należą:

toluen, trójchlorek etylu

(tri), terpentyna, nafta, benzen, lakiery, octany, wszelkiej maści
wywabiacze plam, aceton, eter, butapren, nitro, siluks, autovidol

ostatnio używane są w tym celu również

dezodoranty

spraye do

włosów

rozpuszczalniki do farb

. Ten rodzaj toksykomanii określany

jest terminem ,,politoksykomania”. W żargonie narkomańskim
wdychanie środków określa się jako ,,klejenie się” lub ,,świrowanie”.

127

Rodzaj substancji chemicznej zgoła do innych celów

niż narkotyzowanie się. Z uwagi na zawartość

substancji lotnych, używany jako środek odurzający.

Największą społeczną grupą użytkowników tego

środka odurzającego jest młodzież z rodzin

dysfunkcjyjnych

o niskim statusie społecznym.

Inicjujący to najczęściej 10 – 14 latek, zachęcony

lub co gorsza pod presją starszego kolegi lub grupy

rówieśniczej,

decyduje się

na kontakt

z klejem .

129

Spos

b u

ywania:

doustnie lub przez nos – inhalacja oparów;

inhalacja kleju odbywa się w przeróżny sposób,

najbardziej popularny to: ,,ducie w tutę” – do

woreczka foliowego z ,,załadowanym klejem”

(około 1 – 2 łyżeczki stołowe) wkłada się głowę

i wciąga opary do organizmu;

pomysłodawcy jednak stosują również ,,zastane

elementy ubioru” – np. kaptur kurtki czy bluzy.

Bywa także w użyciu czapka (klej wkładany jest

do środka i podgrzewany za ,,pazuchą” by potem

można było rozpocząć skuteczną inhalację).

Wszystkie te sposoby, stwarzają

szalone

niebezpieczeństwo uduszenia osoby odurzającej

się

130

Reakcja organizmu.

Szybka reakcja organizmu na substancję objawia się w I fazie

używania krótkotrwałą euforią (pobudzenie ruchowe, wyrażanie

absurdalnych myśli) zamroczeniem, bełkotliwą mową, chwiejnym

krokiem, sennością.

Czas reakcji organizmu to około 30 – 50 minut. II faza używania już

nie jest tak mile postrzegana. Wąchany lub wdychany środek

chemiczny dostaje się bezpośrednio poprzez płuca do krwioobiegu i

przez receptor węchowy do ośrodków korowych mózgu oraz

wątroby. Skutkiem tego częsty kontakt z substancją

zaburza

funkcjonowanie organizmu, gonitwa myśli nie pozwala już na stan

euforyczny, wesołkowatość trwa bardzo krótko, za to pojawia się

rozdrażnienie a wręcz objawy niekontrolowanej agresji wobec

najbliższych.

Wyraźnie spostrzec można zaburzenia orientacji przestrzennej,

kontroli nad sobą, halucynacje, utratę świadomości, łącznie

z możliwością zapaści.

132

Substancje na równi traktowane z klejami, opary tych
związków chemicznych mają właściwości halucynogenne, są
szkodliwe dla zdrowia nie mniej niż kleje.

Zaliczamy do nich opary nastepujących substancji:

gazu z

zapalniczek, różnego rodzaju dezodorantów, specjalistycznych
tuszów, farb malarskich, lakierów (szczególnie do drewna)

Osoba używająca ma duże wahania nastroju, od niepokoju,
drażliwości po przygnębienie, kłopoty ze snem i zaburzenia
pamięci. Wdychane środki pozornie dają szeroką skalę przeżyć
psychicznych, pozornie redukują leki, depresję, poczucie
niższości.

134

Spos

b u

ywania:

Inhalacja oparów lub gazów bezpośrednio z pojemników, wacików i
tamponów nasączonych substancją.

Reakcja organizmu

Zdecydowanie podobna do reakcji organizmu w przypadku użycia
kleju. Stany krótkotrwałej euforii, odurzenia, obniżenie funkcji
ruchowej (mało skoordynowane ruchy rąk i nóg), podniecenie
i lekkomyślne zachowanie.

Ponadto, pojawiające się z czasem palpitacje serca, obniżenie
wydolności oddechowej, zaburzenia wzroku, zaniki pamięci, apatia,
uszkodzenia krwinek białych, czerwonych i szpiku kostnego. Często
są to stany nieodwracalne, w wyniku czego mamy do czynienia
z jednostką chorą do końca życia.

136

Co wiemy o skutkach

zdrowotnych

używania inhalantów?

pobudzenie psychoruchowe;

drażliwość;

mdłości i bóle brzucha;

bóle głowy;

zaburzenia snu;

zaburzenia koordynacji ruchu:

choroby nerek i wątroby;

dolegliwości gastryczne;

drżenia i skurcze mięśni;

omamy wzrokowe i słuchowe;

objawy depresyjne.

138

Do czego to prowadzi ?

Niewątpliwie inhalanty wywołują

uzależnienie fizyczne i psychiczne

Stanowią niebezpieczną grupę środków odurzających (istnieje realne
zagrożenie życia „wąchacza”, z uwagi na możliwość uduszenia się w
czasie wąchania kleju).

Towarzyszące używaniu objawy takie jak: brak zahamowań, wzrost
pewności siebie, zamglone widzenie świata - często są przyczyną
konfliktów. Otoczenie nie musi zdawać sobie sprawy z tego, że ma do
czynienia z osobą pod wpływem narkotyku. Najmniejsze zwrócenie
jej uwagi może być powodem do napadu agresji. Wewnętrzna panika
jest często przyczyną gwałtownej reakcji mięśnia sercowego,
co w konsekwencji może doprowadzić

śmierci.

U intensywnych ,,wąchaczy” pojawia się też zespól podobny do tych,
na jakie cierpią ludzie uzależnieni od alkoholu: drżenie rąk, pocenie
się bez przyczyny, halucynacje i dezorientacja.

140

Pochodzenie:

Produkt syntetyczny.

Wygląd:

Tabletki, kapsułki, fiolki z płynem do iniekcji
(wstrzykiwania domięśniowego). Ich potoczne nazwy:

anadrol, anapolan, anawax, dianabol, metanabol,
mixibolin, winstrol, undestor, parabolan, omnadren

141

Spos

b u

ywania:

Doustnie, dożylnie.

Reakcja organizmu

Nagły przyrost masy mięśniowej (widoczne zmiany
w ,,rozroście” klatki piersiowej i ud).

Z czasem pojawia się trądzik, zaczerwienienie skóry, obrzęk
twarzy i szyi (bardzo napięta skóra na kościach
policzkowych, wyraźne rozstępy skórne). Kolejny etap –
wypadanie włosów (łysienie zatokowe), przebarwienia skóry
(fioletowe lub czerwone plamy na ciele, tendencja do
„łapania” siniaków przy byle okazji.

143

Co wiemy o skutkach

zdrowotnych

społecznych

używania sterydów?

zakłócają pracę hormonów;

mogą powodować ginekomastię (rozrost gruczołu
sutkowego u mężczyzn);

wyniszczają wątrobę;

podnoszą ryzyko zachorowania na żółtaczkę i
chorobę wieńcową;

powodują powstawanie agresji i stanów
depresyjnych.

145

Art. 53. 1. Kto wbrew przepisom ustawy,

wytwarza,

przetwarza albo przerabia

środki odurzające lub substancje

psychotropowe albo

przetwarza

słomę makową, podlega

karze

pozbawienia wolności do lat 3.

2. Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust.1, jest

znaczna ilość

środków odurzających, substancji

psychotropowych albo słomy makowej lub

czyn ten został

popełniony w celu osiągnięcia korzyści majątkowej

lub

osobistej

, sprawca podlega

grzywnie i karze pozbawienia

wolności na czas nie krótszy od lat 3.

146

Art. 56. 1. Kto wbrew przepisom art. 33-35 i 37,

wprowadza do

obrotu

środki odurzające, substancje psychotropowe lub słomę

makową albo

uczestniczy w takim obrocie

, podlega

grzywnie i

karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega

grzywnie, karze

ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

3. Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1,

jest

znaczna ilość

środków odurzających, substancji psychotropowych

lub słomy makowej, sprawca podlega

grzywnie i karze

pozbawienia wolności do lat 10.

147

Art. 58. 1. Kto, wbrew przepisom ustawy,

udziela innej osobie

środka odurzającego lub substancji psychotropowej,

ułatwia lub

umożliwia ich użycie

albo

nakłania do użycia

takiego środka lub

substancji, podlega

karze pozbawienia wolności do lat 3.

2. Jeżeli sprawca czynu, o którym mowa w ust. 1,

udziela

środka

odurzającego lub substancji psychotropowej małoletniemu lub

nakłania go do użycia

takiego środka lub substancji albo

udziela

ich w znacznych ilościach innej osobie

, podlega

karze

pozbawienia wolności do lat 5.

148

Art. 62. 1. Kto, wbrew przepisom ustawy,

posiada

środki

odurzające lub substancje psychotropowe, podlega

karze

pozbawienia wolności do lat 3.

2. Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust. 1,

jest

znaczna ilość

środków odurzających lub substancji

psychotropowych, sprawca podlega

grzywnie i karze

pozbawienia wolności do lat 5.

3. W przypadku mniejszej wagi, sprawca podlega

grzywnie,

karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Posiadanie narkotyku, nawet na

własny użytek jest KARALNE !

150

KRAJOWY PROGRAM

PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII

NA LATA 2002-2006

(wybrane zadania dla MON)

KRAJOWY PROGRAM

PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII

NA LATA 2002

2006

(wybrane zadania dla MON)

stworzenie i wdrożenie systemu wczesnego ostrzegania

o nowych narkotykach;

rozwijanie systemów zwalczania handlu detalicznego;

prowadzenie szkoleń podnoszących kwalifikacje

zawodowe osób realizujacyh zadania profilaktyczne
obejmujące problematykę narkomanii, w szczególności
dla pracowników wojska.

Departament Wychowania i Promocji Obronności w realizacji

ostatniego zadania ściśle współpracuje z Krajowym Biurem
ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Współpraca ta prowadzona jest
wielopłaszczyznowo, obejmuje przedsięwzięcia szkoleniowe jak i
wydawnicze. Dotychczas wspólnie wydano m. in. materiał
podręcznikowy „Problemy narkomanii” oraz „Identyfikator środków
uzależniających”

151

O W N I C Z E K

Ampułki -

szkła

Antagonista -

substancja, która przeciwdziała

efektom działania innego środka

Apteka

- sklep, garmażerka

Asceza seksualna

- brahmaczar

,,Bad Trip”

- zła podróż (negatywny skutek działania

narkotyku)

Biegły w temacie

- obstukany

Błogostan po narkotyku

- haj, odlot, podróż, jazda

Branie środków

- ćpanie, hukanie, kiranie, grzanie,

przygrzać, branie na język np. gorbaczowa (LSD),

przypalanie, jaranie, walenie, ducie w tutę

(inhalanty), kleić się, świrować (kleje),zarzucanie

(amfetamina), przybuzować, szprycować

152

O W N I C Z E K

Być w głodzie narkotycznym

- skręcać się, jazda na

trupa

Dolargan

- dorota, funty

Dolatyna

- dolka

Dreszcze w głodzie narkotycznym

- galop mięśni

Drgawki

- trzęsionka, alaska

Efedryna

- efka

Gorączka narkotyczna

- rożen, majami

Haszysz

- hasz, trawka, szid

Heroina

- hera

Igły

- kołki, drzazgi, szpilki

Intoksykacja

- stan następujący po przyjęciu

substancji psychoaktywnej (zaburzenia na poziomie

świadomości, sprawności poznawczej, zdolności

postrzegania i wnioskowania, nastroju)

153

O W N I C Z E K

Kac

- stan po intoksykacji środka

Kodeina

- kreda, krecik

Kokaina

- koka, koks, śnieg, biała dama

Kompot

- wyciąg, wyciąg z makowin

Krople Inoziemcowa

- ziomki, mietki

LSD

- acid, lucy, halszka, czarodziej

Mak

- mapawer

Mak

- mleczko, makeny

Mak drugie gotowanie

- wtaraki

Mak pierwsze gotowani

- pierwaki

Mak wywar

- makiwara, zupa

Makowiny

- słoma, makuby

Makówki

- puszki, główki

Marihuana

- maryśka, marycha

Morfina

- majka, śpioch

Objętość w cm 3

- centy

154

O W N I C Z E K

Porcja środków

- działka

Prokurator

- przesłuchanie- prorok

Recepty

- bibuły

Silne uderzenie po narkotykach

- kop

Skwer

- kwadracik

Strzykawka

- pompka,

Strzykawka z igłami

- sprzęt

Szybko zrobić zastrzyk

- strzał

Środki odurzające (narkotyki)

przypały, towar, świrki, wynalazki

Tabletki

- pestki, pechy, piguły

Wywar

- szalone ziółka, zupa

Znarkotyzowany

- nawalony, odlotowy

Żebrać

- sępić się, iść na sępa

Żyły

- kanały, baty, druty

Document Outline