ZAKA
ZAKA
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ENIA
ENIA
UK
UK
Ł
Ł
Ł
Ł
Ł
Ł
Ł
Ł
ADU MOCZOWEGO
ADU MOCZOWEGO
Klinika Chorób Wewn
ę
trznych, Nefrologii i Dializoterapii
Uniwersytet Medyczny w
Ł
odzi
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Zaka
Ŝ
enie uk
ł
adu moczowego to
obecno
ść
drobnoustrojów w drogach
moczowych powy
Ŝ
ej zwieracza
p
ę
cherza moczowego, które w
warunkach prawid
ł
owych s
ą
ja
ł
owe.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Bakteriomocz znamienny
Bakteriomocz znamienny
5
Obecno
ść ≥
10
Ŝ
ywych bakterii ( tzw
jednostek tworz
ą
cych kolonie - CFU) w
mililitrze moczu pobranego ze
ś
rodkowego
strumienia.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Bakteriomocz znamienny
Bakteriomocz znamienny
Obecno
ść ≥
10³
Ŝ
ywych bakterii/ml moczu
u kobiety z objawami zapalenia p
ę
cherza
moczowego.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Bakteriomocz znamienny
Bakteriomocz znamienny
4
Obecno
ść ≥
10
Ŝ
ywych bakterii/ ml moczu
u
kobiety
z
objawami
ostrego
odmiedniczkowego zapalenia nerek.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Bakteriomocz znamienny
Bakteriomocz znamienny
Obecno
ść ≥
10³
Ŝ
ywych bakterii/ml moczu
u m
ęŜ
czyzny z objawami zapalenia układu
moczowego.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Bakteriomocz znamienny
Bakteriomocz znamienny
Ka
Ŝ
da ilo
ść Ŝ
ywych bakterii w moczu
pobranym poprzez nak
ł
ucie nad
ł
onowe
p
ę
cherza moczowego.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Bakteriomocz bezobjawowy
Bakteriomocz bezobjawowy
►
To bakteriomocz znamienny u osoby bez
podmiotowych i przedmiotowych objawów
zaka
Ŝ
enia uk
ł
adu moczowego.
U kobiety w 2 kolejnych próbkach moczu ten sam
drobnoustrój chorobotwórczy wyst
ę
puje w mianie
≥
10/5/ml.
U m
ęŜ
czyzny w 1 próbce moczu 1 drobnoustrój
chorobotwórczy wyst
ę
puje w mianie 10/5/ml.
U kobiety lub m
ęŜ
czyzny w próbce moczu uzyskanej z
jednorazowego cewnikowania p
ę
cherza moczowwego 1
drobnoustrój chorobotówórczy wyst
ę
puje w mianie
≥
10/2
ml.
( stwierdzenie leukocyturii nie ma wp
ł
ywu na to czy
rozpoznaje
si
ę
bakteriomocz
objawowy,
czy
bezobjawowy )
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Klasyfikacja ZUM ( 1 )
Klasyfikacja ZUM ( 1 )
Niepowik
ł
ane
zaka
Ŝ
enie uk
ł
adu
moczowego
●
Powik
ł
ane zaka
Ŝ
enie
uk
ł
adu moczowego
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Niepowik
Niepowik
łłłł
łłłł
ane ZUM
ane ZUM
►
Jest to zaka
Ŝ
enie wyst
ę
puj
ą
ce u kobiety z
prawid
ł
owym uk
ł
adem moczowo – p
ł
ciowym, bez
zaburze
ń
miejscowych
i
ogólnoustrojowych
mechanizmów obronnych i jest zawsze wywo
ł
ane
przez drobnoustroje typowe dla ZUM.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Powik
Powik
łłłł
łłłł
ane ZUM
ane ZUM
ka
Ŝ
de ZUM u m
ęŜ
czyzny;
ZUM
u
kobiety
z
anatomicznym
lub
czynno
ś
ciowym
zaburzeniem
powoduj
ą
cym
utrudnienie odpływu moczu, z zaburzeniem
miejscowych
lub
ogólnoustrojowych
mechanizmów obronnych;
ZUM wywołane nietypowymi drobnoustrojami.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Nawr
Nawr
ó
ó
t ZUM
t ZUM
►
Jest to kolejne ZUM wyst
ę
puj
ą
ce po leczeniu
przeciwdrobnoustrojowym, spowodowane
prze
Ŝ
yciem w drogach moczowych patogenu
powoduj
ą
cego poprzednie ZUM.
Nawrót ZUM rozpoznajemy je
Ŝ
eli objawy choroby
pojawiły si
ę
do 2 tygodni od zako
ń
czenia leczenia
poprzedniego ZUM.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Ponowne ZUM ( reinfekcja )
Ponowne ZUM ( reinfekcja )
►
Jest to ZUM spowodowane drobnoustrojem
pochodz
ą
cym spoza układu moczowego, który
jest nowym czynnikiem etiologicznym albo
drobnoustrojem uropatogennym wyizolowanym
podczas poprzedniego ZUM.
Ponowne ZUM rozpoznaje si
ę
wówczas, gdy
objawy chorobowe wyst
ą
piły po upływie 2 tygodni
od zako
ń
czenia leczenia poprzedniego ZUM,
nawet je
Ŝ
eli wywołane jest tym samym czynnikiem
etiologicznym co poprzednie ZUM.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Klasyfikacja ZUM (2)
Klasyfikacja ZUM (2)
Kryterium: objawy chorobowe
Objawowe ZUM Bakteriomocz
bezobjawowy
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Klasyfikacja ZUM (3)
Klasyfikacja ZUM (3)
Kryterium: lokalizacja
Zaka
Zaka
Ŝ
Ŝ
enie dolnego
enie dolnego
odcinka dr
odcinka dr
ó
ó
g
g
moczowych
moczowych
Zapalenie p
ę
cherza
moczowego,
Zapalenie p
ę
cherza
moczowego i cewki
moczowej
٭
Zaka
Zaka
Ŝ
Ŝ
enie g
enie g
ó
ó
rnego
rnego
odcinka dr
odcinka dr
ó
ó
g
g
moczowych
moczowych
Ostre odmiedniczkowe
zapalenie nerek
Powik
ł
ania ostrego
odmiedniczkowego
zapalenia nerek
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Klasyfikacja ZUM ( 4)
Klasyfikacja ZUM ( 4)
Kryterium: przebieg naturalny
Niepowik
ł
ane zapalenie p
ę
cherz moczowego u
kobiety.
Nawracaj
ą
ce zapalenie p
ę
cherza moczowego u
kobiety.
Niepowik
ł
ane ostre odmiedniczkowe zapalenie
nerek u kobiety.
Powik
ł
ane ZUM.
Bakteriomocz bezobjawowy.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
٭
U m
ęŜ
czyzn z ZUM mo
Ŝ
e wspó
ł
wyst
ę
powa
ć
ostre zapalenie gruczo
ł
u krokowego lub naj
ą
drza.
Zapalenie cewki moczowej bez zaka
Ŝ
enia dróg
moczowych
powy
Ŝ
ej
zwieracza
p
ę
cherza
moczowego nie zalicza si
ę
do ZUM.
W wi
ę
kszo
ś
ci przypadków jest zaka
Ŝ
eniem
wywo
ł
anym przez inne patogeny ni
Ŝ
ZUM,
przenoszonym drog
ą
p
ł
ciow
ą
.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Epidemiologia ZUM
Epidemiologia ZUM
Okres niemowl
ę
cy – cz
ęś
ciej choruj
ą
ch
ł
opcy
( wady uk
ł
adu moczowego);
Po 1 roku
Ŝ
ycia – cz
ęś
ciej choruj
ą
dziewczynki;
Okres aktywno
ś
ci seksualnej – kobiety choruj
ą
50 x cz
ęś
ciej ni
Ŝ
m
ęŜ
czy
ź
ni;
Po 60 roku
Ŝ
ycia – wzrasta cz
ę
sto
ść
zachorowa
ń
u m
ęŜ
czyzn ( rozrost gruczo
ł
u
krokowego, retencja moczu ), ale i tak kobiety
choruj
ą
2 x cz
ęś
ciej.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Etiologia ZUM
Etiologia ZUM
Bakterie:
Escherichia coli, Staphylococcus
saprophyticus, Proteus mirabilis, Klebsiella sp.,
Enterococcus sp., Pseudomonas sp.
Drobnoustroje niewykrywane standardowymi
metodami: Chlamydia trachomatis, Neisseria
gonorrhoeae, wirusy g
ł
ównie Herpes simplex.
Grzyby: Candida albicans i inne gatunki rodzaju
Candida, Cryptococcus neoformans, gatunki z
rodzaju Aspergillus.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Etiologia ZUM
Etiologia ZUM
1) niepowik
ł
ane i nawracaj
ą
ce zapalenie p
ę
cherza
moczowego
E. coli
→
70 – 95 % przypadków;
Staphylococcus saprophyticus
→
5 – 10 %
przypadków;
szczególnie
kobiety
aktywne
seksualnie;
P. mirabilis, Klebsiella sp., Enterococcus sp.
2) niepowik
ł
ane ostre odmiedniczkowe zapalenie
nerek –
znaczny udzia
ł
E. coli, brak S.
saprophyticus w
ś
ród czynników etiologicznych.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Etiologia ZUM
Etiologia ZUM
3) powik
ł
ane ZUM
E. coli
≤
50%;
Enterococcus do 20 %;
Klebsiella 10 – 15 %;
Pseudomonas 10 %
Zaka
Ŝ
enia wi
ę
cej ni
Ŝ
jednym drobnoustrojem.
4) bakteriomocz bezobjawowy –
najcz
ęś
ciej
E.coli, u chorych z cewnikiem w p
ę
cherzu
moczowym bardzo cz
ę
sto Pseudomonas sp. +
Proteus sp. ( ureazododatni ).
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Drogi szerzenia si
Drogi szerzenia si
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ZUM
ZUM
droga wst
ę
puj
ą
ca;
droga krwiopochodna;
droga limfopochodna.
M
a
te
ri
a
ł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
Ł
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Mechanizmy ochronne
Mechanizmy ochronne
zapobiegaj
zapobiegaj
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ce powstawaniu ZUM
ce powstawaniu ZUM
d
ł
ugo
ść
cewki moczowej;
perystaltyka moczowodów;
zastawki p
ę
cherzowo – moczowodowe;
zakwaszanie i zag
ę
szczanie moczu;
przeciwbakteryjne w
ł
a
ś
ciwo
ś
ci wydzieliny
gruczo
ł
u krokowego;
mechanizmy zapobiegaj
ą
ce przyleganiu bakterii
do nab
ł
onka b
ł
ony
ś
luzowej dróg moczowych.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Mechanizmy zapobiegaj
Mechanizmy zapobiegaj
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ce
ce
przyleganiu bakterii do b
przyleganiu bakterii do b
łłłł
łłłł
ony
ony
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ś
luzowej dr
luzowej dr
ó
ó
g moczowych.
g moczowych.
mechaniczne dzia
ł
anie strumienia moczu
( obj
ę
to
ść
moczu, sprawne opró
Ŝ
nianie
p
ę
cherza moczowego );
fizjologiczna flora bakteryjna okolicy uj
ś
cia cewki
moczowej i pochwy;
bia
ł
ko Tamma i Horsfalla ( uromodulina ) -
wi
ąŜ
e si
ę
z antygenami E.coli;
mukopolisacharydy powierzchniowe b
ł
ony
ś
luzowej p
ę
cherza moczowego;
przeciwcia
ł
a i oligosacharydy zawarte w moczu
(
łą
cz
ą
si
ę
z adhezynami komórek bakteryjnych).
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Czynniki ryzyka powik
Czynniki ryzyka powik
łłłł
łłłł
anego
anego
ZUM
ZUM
Fizjologiczne:
●
Starszy wiek;
●
Ci
ąŜ
a i po
ł
óg
.
Stany chorobowe:
Zaka
Ŝ
enia nabyte w szpitalu;
Zastój moczu;
Refluks p
ę
cherzowo – moczowodowy;
Kamica moczowa;
Cewnik w p
ę
cherzu moczowym;
Leczenie immunosupresyjne;
Cukrzyca;
Niedawna instrumentacja dróg
moczowych.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Objawy podmiotowe ZUM
Objawy podmiotowe ZUM
Miejscowe:
Dyzuria;
Cz
ę
stomocz;
Nykturia;
Ból ;
Mimowolne
oddawanie moczu;
Ogólne:
Gor
ą
czka;
Dreszcze;
Nudno
ś
ci i wymioty;
Ból brzucha;
Ból g
ł
owy.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Objawy przedmiotowe w ZUM
Objawy przedmiotowe w ZUM
Wyciek z cewki moczowej;
Cuchn
ą
cy zapach moczu;
Objaw Goldflama.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Badania dodatkowe w ZUM
Badania dodatkowe w ZUM
Badanie ogólne moczu – leukocyturia, wa
ł
eczki
leukocytarne, krwiomocz.
Badania krwi – markery zapalenia CRP, OB,
leukocytoza, wska
ź
niki upo
ś
ledzenia czynno
ś
ci
nerek.
Badania bakteriologiczne: moczu, wydzieliny z
cewki moczowej, posiewy krwi.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Badania obrazowe w ZUM
Badania obrazowe w ZUM
USG
→
pozwala wykry
ć
nieprawid
ł
owo
ś
ci
uk
ł
adu moczowego oraz powik
ł
ania
oko
ł
onerkowe ZUM.
Urografia
→
wskazana w przypadku podejrzenia
nieprawidłowo
ś
ci górnego odcinka dróg
moczowych.
Tomografia komputerowa
Scyntygrafia nerek
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Leczenie ZUM
Leczenie ZUM
1) post
ę
powanie nieswoiste
odpoczynek w
ł
ó
Ŝ
ku w przypadku zaka
Ŝ
e
ń
górnego odcinka dróg moczowych o
ś
rednio
ci
ęŜ
kim i ci
ęŜ
kim przebiegu;
poda
Ŝ
p
ł
ynów p.o. lub i.v. w celu odpowiedniego
nawodnienia;
leki przeciwgor
ą
czkowe i przeciwbólowe;
leki przeciwwymiotne;
w razie nasilonych dolegliwo
ś
ci dyzurycznych –
fenazopirydyna 200 mg 3 x dz przez
≤
3 dni.
2) leczenie przeciwdrobnoustrojowe
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Niepowik
Niepowik
łłłł
łłłł
ane zapalenie p
ane zapalenie p
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
cherza
cherza
moczowego
moczowego
–
–
leki pierwszego
leki pierwszego
wyboru przez 3 dni
wyboru przez 3 dni
Trimetoprym 100 mg 2 x dz.
Kotrimoksazol 960 mg 2 x dz,
Fluorochinolon – cyprofloksacyna 250 mg 2 x dz,
norfloksacyna 400mg 2 x dz, ofloksacyna 200 mg
2 x dz.
( stosowany jest jeden z wymienionych leków )
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Niepowik
Niepowik
łłłł
łłłł
ane zapalenie p
ane zapalenie p
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
cherza
cherza
moczowego
moczowego
–
–
leki drugiego
leki drugiego
wyboru
wyboru
Amoksycylina z klawulanianem 375 mg 3 x dz
przez 7 dni.
Nitrofurantoina 100 mg 4 x dz przez 7 dni.
Amoksycylina 500 mg 3 x dz. przez 7 – 10 dni
gdy przyczyn
ą
jest Enterococcus.
Fosfomycyna 3.0 g jednorazowo.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Nawracaj
Nawracaj
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ce zapalenie p
ce zapalenie p
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
cherza
cherza
moczowego
moczowego
-
-
leczenie
leczenie
Nawracaj
ą
ce zapalenie p
ę
cherza moczowego jest
spowodowane ponownym, zewn
ą
trzpochodnym
zaka
Ŝ
eniem, dlatego te
Ŝ
stosuje si
ę
te same leki
co w ostrym zapaleniu p
ę
cherza moczowego, ale
d
ł
u
Ŝ
ej 7 – 14 dni.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Niepowik
Niepowik
łłłł
łłłł
ane ostre
ane ostre
odmiedniczkowe zapalenie nerek
odmiedniczkowe zapalenie nerek
–
–
leki pierwszego wyboru przez
leki pierwszego wyboru przez
10
10
–
–
14 dni.
14 dni.
Fluorochinolony
Cyprofloksacyna 500 mg 2 x dz.;
Ofloksacyna 200 mg 2 x dz.;
Norfloksacyna 400 mg 2 x dz.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Niepowik
Niepowik
łłłł
łłłł
ane ostre
ane ostre
odmiedniczkowe zapalenie nerek
odmiedniczkowe zapalenie nerek
–
–
leki drugiego wyboru przez
leki drugiego wyboru przez
10
10
–
–
14 dni.
14 dni.
Kotrimoksazol 960 mg 2 x dz.;
Amoksycylina z klawulanianem 1.0 g 2 x dz.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek
wymaga leczenia w warunkach szpitalnych i
podawania antybiotyków paraenteralnie gdy
wyst
ę
puj
ą
:
uporczywe wymioty,
nasilenie objawów pomimo leczenia,
w
ą
tpliwo
ś
ci co do rozpoznania,
ci
ąŜ
a.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Zaleca si
ę
empiryczne zastosowanie jednego z
antybiotyków:
Cyprofloksacyna 200 – 400 mg i.v. co 12 godz.
Aminoglikozydy
→
gentamycyna 5 – 7 mg/kg i.v.
co 8 godz. lub tobramycyna 1 mg/kg i.v. co 8
godz. w monoterapii albo z ampicylin
ą
1.0 g i.v. co
6 godz.
Cefalosporyna III generacji
→
np. Ceftriakson 1
– 2 g i.v. 1 x dz.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Powik
Powik
łłłł
łłłł
ane ZUM
ane ZUM
-
-
leczenie
leczenie
W leczeniu empirycznym powik
ł
anego ZUM
obowi
ą
zuj
ą
takie same zasady jak w leczeniu
niepowik
ł
anego
OOZN.
Je
Ŝ
eli
leczenie
empiryczne jest nieskuteczne, a nie s
ą
dost
ę
pne
wyniki
badania
bakteriologicznego,
nale
Ŝ
y
zastosowa
ć
antybiotyk o szerszym spektrum
dzia
ł
ania i aktywno
ś
ci wobec Pseudomonas sp.
Najcz
ęś
ciej stosuje si
ę
ceftazydym, cefepim,
piperacylin
ę
z
tazobaktamem,
karbapenem.
Nale
Ŝ
y rozwa
Ŝ
y
ć
do
łą
czenie aminoglikozydu –
najlepiej amikacyny.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Bakteriomocz bezobjawowy
Bakteriomocz bezobjawowy
-
-
leczenie
leczenie
kobiety w ci
ąŜ
y;
m
ęŜ
czy
ź
ni przed planowan
ą
przezcewkow
ą
resekcj
ą
gruczo
ł
u
krokowego
–
leczenie
przeciwbakteryjne rozpoczyna si
ę
wieczorem w
przeddzie
ń
zabiegu antybiotykiem zgodnym z
wynikiem posiewu, i kontynuuje si
ę
tylko w
przypadku pozostawienia cewnika w p
ę
cherzu
moczowym;
osoby przed zabiegami urologicznymi, gdy mo
Ŝ
e
doj
ść
do krwawienia z b
ł
ony
ś
luzowej –
post
ę
powanie jak wy
Ŝ
ej.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Powik
Powik
łłłł
łłłł
ania ZUM
ania ZUM
ropie
ń
korowo – rdzeniowy nerki;
mnogie ropnie kory nerek;
ropie
ń
oko
ł
onerkowy;
zgorzelinowe odmiedniczkowe zapalenie nerki;
martwica brodawek nerkowych;
roponercze;
przewlek
ł
e odmiedniczkowe zapalenie nerek;
Ŝ
ó
ł
toziarniniakowe odmiedniczkowe zapalenie
nerek;
niewydolno
ść
nerek;
urosepsa.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Sytuacje szczeg
Sytuacje szczeg
ó
ó
lne w ZUM
lne w ZUM
-
-
cewnik w p
cewnik w p
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
cherzu moczowym
cherzu moczowym
Ryzyko bakteriomoczu:
- 1-3 %
→
cewnikowanie jednorazowe;
- około 100 %
→
cewnikowanie trwaj
ą
ce 30 dni.
Bakteriomocz najcz
ęś
ciej ust
ę
puje samoistnie po
usuni
ę
ciu cewnika z p
ę
cherza moczowego, tylko < 1%
chorych rozwija si
ę
objawowe ZUM.
Leczenie tylko objawowego ZUM zgodnie z posiewem
moczu
→
7 – 10 dni u chorych bez bakteriemii,
→
10 –
14 dni u chorych z bakteriemi
ą
.
Zapobieganie ZUM:
- cewnikowanie tylko w razie bezwzgl
ę
dnej konieczno
ś
ci;
- utrzymywanie jałowo
ś
ci układu cewnik – dren –
zbiornik;
- nie zaleca si
ę
wymiany cewnika w
ś
ci
ś
le okre
ś
lonych
odst
ę
pach czasu.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Sytuacje szczeg
Sytuacje szczeg
ó
ó
lne w ZUM
lne w ZUM
-
-
ci
ci
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
a
a
Bakteriomocz bezobjawowy:
●
Zwi
ę
ksza ryzyko wyst
ą
pienia ostrego zapalenia
p
ę
cherza moczowego,OOZN, przedwczesnego porodu,
ma
ł
ej masy urodzeniowej.
●
Posiew moczu – przynajmniej 1 x we wczesnej ci
ąŜ
y (
pierwsza wizyta lub 12 – 16 tydz. Ci
ąŜ
y ).
●
1-
5 % przypadków bakteriomocz bezobjawowy
spowodowany
jest
paciorkowcem
grupy
B
–
Streptococcus agalactiae. Bezobjawowe nosicielstwo tej
bakterii stwarza ryzyko zagra
Ŝ
aj
ą
cych
Ŝ
yciu zaka
Ŝ
e
ń
noworodków. Zaleca si
ę
wykonywanie przesiewowych
bada
ń
( wymazy z pochwy i odbytnicy ) 35 – 37 tyg.
ci
ąŜ
y. Dodatni wynik wymazów, obecno
ść
bakteriomoczu
wywo
ł
anego
przez
S.
agalactiae
jak
i
poród
przedwczesny
z
ujemnymi
wynikami
wymazów
wymagaj
ą
profilaktyki oko
ł
oporodowej.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Sytuacje szczeg
Sytuacje szczeg
ó
ó
lne w ZUM
lne w ZUM
-
-
ci
ci
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
ąŜ
a
a
Zapalenie p
ę
cherza moczowego – leczenie p.o.3
– 7 dni:
amoksycylina 500 mg 3 x dz.;
amoksycylina z klawulanianem 625 mg 2 x dz.;
cefaleksyna 250 – 500 mg 4 x dz.;
fosfomycyna 3g jednorazowo;
nitrofurantoina 100mg 4 x dz. ( nie stosowa
ć
w I
trymestrze ) - leczenie do 10 dni;
kotrimoksazol 960 mg 2 x dz. ( nie stosowa
ć
w I
trymestrze i przed rozwi
ą
zaniem ci
ąŜ
y )
FLUOROCHINOLONY S
Ą
PRZECIWWSKAZANE
ZE WZGL
Ę
DU NA TERATOGENNO
ŚĆ
!!!
OOZN – leczenie zawsze w szpitalu, antybiotyki
i.v. , zasady leczenia jak u innych chorych.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Zapalenie cewki moczowej
Zapalenie cewki moczowej
1) rze
Ŝą
czkowe ZCM – wywo
ł
ane przez Neisseria
gonorrhoeae.
2) nierze
Ŝą
czkowe ZCM – wywo
ł
ane przez
Chlamydia trachomatis,Ureaplasma urealyticum,
Mycoplasma hominis, Trachomatis vaginalis.
Objawy:
ból cewki moczowej podczas oddawania moczu,
najsilniejszy rano;
cz
ę
stomocz lub nagl
ą
ce parcie na mocz przy
wspó
ł
istnieniu zapalenia p
ę
cherza moczowego
lub prostaty;
ropny wyciek z cewki moczowej, cz
ę
sto
podbarwiony krwi
ą
;
u kobiet zwi
ę
kszenie ilo
ś
ci wydzieliny z pochwy.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Zapalenie cewki moczowej
Zapalenie cewki moczowej
-
-
leczenie
leczenie
1) rze
Ŝą
czkowe ZCM
cyprofloksacyna p.o. 500 mg jednorazowo;
ofloksacyna p.o. 400 mg jednarozowo;
ceftriakson i.m. 250 mg jednorazowo.
2) nierze
Ŝą
czkowe ZCM
doksycyklina p.o. 100 mg 2 x dz. przez 7 dni;
azytromycyna p.o.1.0g jedorazowo;
erytromycyna p.o. 500 mg 2 x dz. przez 14 dni;
ofloksacyna p.o. 200 mg 2 x dz ( lub 400 mg 1 x
dz. ) przez 7 dni.
3) ZCM o nieustalonej etiologii
azytromycyna p.o. 2.0 g jednorazowo;
ofloksacyna - jak powy
Ŝ
ej.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Gru
Gru
ź
ź
ź
ź
ź
ź
ź
ź
lica uk
lica uk
łłłł
łłłł
adu moczowego
adu moczowego
zaka
Ŝ
enie krwiopochodne ujawniaj
ą
ce sie 5 – 15
lat od pierwotnego zaka
Ŝ
enia;
przebieg sk
ą
poobjawowy;
w badaniu ogólnym moczu – leukocyturia,
rzadziej bia
ł
komocz i krwiomocz.
standardowe posiewy moczu – ja
ł
owe ( ja
ł
owy
ropomocz !!!);
w badaniach obrazowych –
zniekszta
ł
cenia
UKM, pogrubienie
ś
cian p
ę
cherza moczowego;
rozpoznanie – posiewy w kierunku BK;
leczenie – tuberkulostatyki przez 6 miesi
ę
cy.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Profilaktyka ZUM
Profilaktyka ZUM
1) niefarmakologiczna:
●
zwi
ę
kszona obj
ę
to
ść
wypijanych p
ł
ynów;
●
oddawanie moczu niezw
ł
ocznie po wyst
ą
pieniu
parcia lub regularnie co 2 – 3 godz., przed snem i
po stosunku p
ł
ciowym;
●
unikanie kapturków naszyjkowych,
ś
rodków
plemnikobójczych, dezodorantów intymnych.
●
unikanie k
ą
pieli b
ą
belkowych oraz
ś
rodków
chemicznych dodawanych do k
ą
pieli;
●
picie soku z
Ŝ
urawin.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©
Profilaktyka ZUM
Profilaktyka ZUM
2) farmakologiczna:
dopochwowe stosowanie preparatów
zawieraj
ą
cych laseczki z rodzaju Lactobaillus;
dopochwowe stosowanie kremów z estrogenami
u kobiet po menopauzie;
profilaktyczne leczenie przeciwdrobnoustrojowe:
- leczenie ZUM gdy wyst
ę
puj
ą
objawy kliniczne –
samodzielna decyzja pacjenta;
- profilaktyka ci
ą
g
ł
a – jedna ma
ł
a dawka przed
snem lub 3 x w tygodniu;
- profilaktyka po stosunku p
ł
ciowym – pojedyncza
dawka leku.
M
a
te
ri
a
łłłł
e
d
u
k
a
c
y
jn
y
w
y
łąłąłąłą
c
z
n
ie
d
la
s
tu
d
e
n
tó
w
U
M
w
ŁŁŁŁ
o
d
z
i
–
2
0
0
7
/2
0
0
8
©