background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
 
 
Tomasz Jagiełło 
 
 
 
 
 
 
 

Eksploatacja maszyn i urządzeń do nawożenia  
i ochrony roślin 723[03].Z1.03 

 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

 

Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
dr inż. Tadeusz Bąkowski 
mgr inż. Krzysztof Markowski 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Tomasz Jagiełło 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inż. Andrzej Kacperczyk 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  723[03].Z1.03 
,,Eksploatacja  maszyn  i  urządzeń  do  nawożenia  i  ochrony roślin”,  zawartego  w modułowym 
programie nauczania dla zawodu mechanik–operator pojazdów i maszyn rolniczych.

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI 

 

1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia 

12 

5.1.  Klasyfikacja nawozów i zasady ich stosowania w rolnictwie. Budowa, 

obsługa, regulacje rozsiewaczy nawozów mineralnych 

 
12 

5.1.1. 

Ćwiczenia 

12 

5.2.  Budowa, obsługa i regulacje maszyn do stosowania nawozów organicznych 

16 

5.2.1. 

Ćwiczenia 

16 

5.3.  Klasyfikacja i charakterystyka środków ochrony roślin. Warunki 

skutecznego działania zabiegów ochrony roślin 

 
19 

5.3.1. 

Ćwiczenia 

19 

5.4.  Budowa, obsługa i regulacje opryskiwaczy polowych i sadowniczych. Zasady 

bhp przy obsłudze maszyn do ochrony roślin 

22 

5.4.1. 

Ćwiczenia 

22 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

25 

7.  Literatura 

39 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.  WPROWADZENIE 

 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla  nauczyciela,  który  będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  mechanik  –  operator  pojazdów 
i maszyn rolniczych. 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika, 

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania oraz środkami 
dydaktycznymi, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego, 

 

literaturę. 

 
 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania,  np.  samokształcenia 
kierowanego, dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego i ćwiczeń praktycznych. 
 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróżnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów, do pracy zespołowej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych

 

723[03].Z1.01 

Eksploatacja 

maszyn i narzędzi 

do uprawy roli 

723[03].Z1.02 

Eksploatacja 

siewników  

i sadzarek oraz 

narzędzi do upraw 

międzyrzędowych 

723[03].Z1.03 

Eksploatacja 

maszyn i urządzeń  

do nawożenia  

i ochrony roślin 

723[03].Z1.04 

Eksploatacja 

maszyn i urządzeń  
do zbioru zielonek

 

723[03].Z1 

Eksploatacja maszyn, narzędzi 

i urządzeń rolniczych 

723[03].Z1.05 

Eksploatacja 

maszyn do zbioru 

zbóż 

723[03].Z1.06 

Eksploatacja 

maszyn do zbioru 
roślin okopowych

 

723[03].Z1.07 

Eksploatacja 

urządzeń 

stosowanych  

w budynkach 

inwentarskich 

723[03].Z1.08 

Organizowanie 

transportu  

w gospodarstwie 

rolnym 

723[03].Z1.09 
Wykonywanie 

zabiegów 

agrotechnicznych

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisu, instrukcji, rysunków, 
szkiców, wykresów, dokumentacji technicznej i technologicznej, 

 

wyjaśniać oznaczenia stosowane na rysunku technicznym maszynowym, 

 

rozróżniać  metalowe  i  niemetalowe  materiały  konstrukcyjne  oraz  materiały 
eksploatacyjne, 

 

określać zastosowanie materiałów konstrukcyjnych w budowie maszyn, 

 

dobierać przyrządy pomiarowe, 

 

dokonywać  pomiarów  podstawowych  wielkości  fizycznych  i  geometrycznych  oraz 
interpretować wyniki, 

 

rozróżniać elementy maszyn i urządzeń, 

 

analizować pracę podstawowych obwodów elektrycznych, 

 

posługiwać się przyrządami pomiarowymi podstawowych wielkości elektrycznych, 

 

charakteryzować podstawowe procesy starzenia się i zużycia materiałów oraz elementów 
maszyn, 

 

posługiwać się dokumentacją techniczną, Dokumentacją Techniczno-Ruchową, normami 
i katalogami, 

 

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  oraz 
ochrony środowiska, 

 

udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, 

 

przewidywać  i  wskazywać  zagrożenia  dla  zdrowia  i  życia  ludzkiego  oraz  środowiska 
przyrodniczego. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

rozróżnić nawozy i określić ich wpływ na wzrost i rozwój roślin, 

– 

przeliczyć zawartość czystego składnika na masę nawozu, 

– 

określić wymagania agrotechniczne dla rozsiewaczy i roztrząsaczy, 

– 

dokonać klasyfikacji maszyn i urządzeń do nawożenia, 

– 

objaśnić budowę, działanie, zasady obsługi i regulacji rozsiewaczy do nawozów, 

– 

dobrać rozsiewacz do planowanych prac i rodzaju nawozu, 

– 

objaśnić budowę, działanie, zasady obsługi i regulacji roztrząsaczy obornika, 

– 

wyjaśnić sposoby regulacji dawki obornika, 

– 

wykonać obsługę techniczną roztrząsacza obornika, 

– 

przeprowadzić konserwację roztrząsaczy obornika, 

– 

rozróżnić ładowacze obornika i określić możliwości ich zastosowania, 

– 

scharakteryzować urządzenia do rozlewania gnojówki i gnojowicy, 

– 

zastosować zasady organizacji pracy i bezpiecznej obsługi maszyn do nawożenia, 

– 

scharakteryzować metody zwalczania chorób i szkodników roślin, 

– 

dokonać klasyfikacji opryskiwaczy, 

– 

objaśnić budowę opryskiwaczy, 

– 

wyjaśnić działanie i regulacje opryskiwaczy, 

– 

objaśnić budowę i działanie typowej zaprawiarki do nasion, 

– 

zastosować zasady organizacji pracy podczas wykonywania zabiegów ochrony roślin, 

– 

wykonać obsługę techniczną opryskiwaczy, 

– 

przeprowadzić konserwację opryskiwaczy, 

– 

objaśnić  działanie  podstawowych  grup  środków  ochrony  roślin  i  dobrać  preparaty  do 
zwalczania szkodników, chorób i chwastów w podstawowych uprawach, 

– 

określić zasady dystrybucji środków ochrony roślin, 

– 

zastosować  przepisy  bhp  podczas  obsługi  opryskiwaczy  i  zaprawiarek  oraz  podczas 
przechowywania środków ochrony roślin. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 
 

Scenariusz zajęć 1 

Osoba prowadząca:   

 

………………………………………………….. 

Modułowy program nauczania:  

Mechanik  –  operator  pojazdów  i  maszyn  rolniczych 
723[03] 

Moduł: 

Eksploatacja  maszyn,  narzędzi  i  urządzeń  rolniczych 
723[03].Z1 

Jednostka modułowa: 

Eksploatacja maszyn i urządzeń do nawożenia i ochrony 
roślin 723[03].Z1.03 

Temat: Przygotowanie opryskiwacza do pracy. 

Cel ogólny: Nauka obsługi technicznej i agregatowania opryskiwacza z ciągnikiem. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

rozpoznać elementy budowy opryskiwacza, 

 

sprawdzać stan techniczny opryskiwacza, 

 

wykonywać proste naprawy opryskiwacza, 

 

dokonywać wymiany rozpylaczy, 

 

określać funkcję elementów opryskiwacza, służących do regulacji ilości oprysku, 

 

łączyć opryskiwacz z ciągnikiem, 

 

sprawdzać poprawność regulacji, 

 

uruchamiać opryskiwacz i wykonać próbny oprysk (wodą). 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenie praktyczne, 

 

samokształcenie kierowane, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja do ćwiczenia, 

 

instrukcje obsługi ciągnika i opryskiwacza, 

 

ciągnik, łącznik górny, zawleczki, 

 

podstawowe narzędzia ślusarskie, 

 

opryskiwacz zawieszany, 

 

zestaw pytań prowadzących. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

uczniowie kolejno, samodzielnie wykonują ćwiczenie. 

 
Czas trwania zajęć

 

4 godziny dydaktyczne. 

 
Zadanie dla ucznia

Zagregatuj  opryskiwacz  zawieszany  z  ciągnikiem,  wykonaj  jego  obsługę  techniczną, 

a następnie przygotuj maszynę do pracy przy założeniu, że ma być wykonany zabieg oprysku 
pszenicy w ilości dawki 200 l/ha. 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Przebieg zajęć: 
Faza wstępna 
1.  Określenie tematu zajęć. 
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia. 
3.  Wyjaśnienie uczniom zasad bezpiecznej pracy przy wykonaniu ćwiczenia. 
4.  Ustalenie kolejności wykonania ćwiczenia. 
 
Faza właściwa 

Praktyczne wykonanie ćwiczenia. 

 
Faza I. Informacje 
Pytania prowadzące: 
1.  Jakie zasady obowiązują podczas obsługi i napraw maszyn zawieszonych na ciągniku? 
2.  Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy obsłudze siewnika zawieszanego? 
3.  Z jakich elementów jest zbudowany opryskiwacz? 
4.  Jakie elementy ciągnika są wykorzystane do agregatowania maszyn zawieszanych? 
5.  Jak się obsługuje podnośnik hydrauliczny ciągnika? 
6.  Jaka jest kolejność czynności przy agregatowaniu maszyny zawieszanej? 
 
Faza II. Planowanie 
1.   Jakie warunki należy stworzyć, by obsługa opryskiwacza przebiegała zgodnie z bhp? 
2.   Jakie  narzędzia,  środki  ochrony  osobistej  i  inne  dodatkowe  elementy  będą  potrzebne 

podczas wykonywania obsługi i przy regulacjach opryskiwacza? 

 
Faza III. Ustalenie 
1.  Uczniowie czytają instrukcję wykonania ćwiczenia. 
2.  Uczniowie organizują stanowisko do przeprowadzenia ćwiczenia. 
 
Faza IV. Wykonanie 
1.  Uczniowie  czytają  ten  fragment  instrukcji  obsługi  opryskiwacza,  który  dotyczy  jego 

obsługi i przygotowania do pracy. 

2.  Uczniowie przed agregatowaniem sprawdzają długość łącznika górnego. 
3.  Uczniowie demontują zaczep transportowy, zaczep wychylny i belkę zaczepową. 
4.  Uczniowie ćwiczą sterowanie podnośnikiem hydraulicznym ciągnika. 
5.  Uczniowie ćwiczą precyzyjne podjeżdżanie do opryskiwacza. 
6.  Uczniowie agregatują opryskiwacz z ciągnikiem, następnie go poziomują. 
7.  Uczniowie  sprawdzają stan techniczny opryskiwacza, w tym stan  belki polowej, pompy, 

zaworów sterujących, filtrów, manometru, przewodów cieczowych, rozpylaczy. 

8.  Uczniowie w razie potrzeby wymieniają uszkodzone lub zużyte elementy maszyny. 
9.  Uczniowie  przed  ewentualną  naprawą  opryskiwacza  opuszczają  go  na  podłoże, 

a następnie  wyłączają  silnik  i  w  celu  unieruchomienia  ciągnika  podkładają  2  kliny  pod 
tylne koło ciągnika. 

10.  Uczniowie  sprawdzają  połączenia  podzespołów  opryskiwacza,  ciśnienie  powietrza 

w powietrzniku  itp.  według  instrukcji obsługi  smarują  smarem  stałym  wszystkie  punkty 
zgodnie z zaleceniami producenta. 

11.  Uczniowie sprawdzają poziom oleju w pompie, w razie potrzeby uzupełniają jego stan. 
12.  Uczniowie  dokonują  sprawdzenia  rodzaju  rozpylaczy,  czy  są  jednakowego  rozmiaru, 

o jednakowym kącie wyprysku i tego samego producenta. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13.  Uczniowie  zgodnie  z  tabelą  wydatków  rozpylaczy  dobierają  parametry  oprysku,  tzn. 

wielkość  rozpylacza,  prędkość  wykonania  zabiegu,  ciśnienie  oprysku,  wydatek 
jednostkowy jednego rozpylacza. 

14.  Uczniowie  napełniają  do  połowy  zbiornik  opryskiwacza  czystą  wodą  i  dokonują  próby 

pracy. 

15.  Uczniowie zbierają w ciągu 1  minuty wodę wypryskaną z jednego rozpylacza. Ten  sam 

pomiar  powtarzają  jeszcze  dla  kilku  następnych  rozpylaczy.  Obliczają  wydatek  średni 
z jednego rozpylacza 

16.  Porównują wyniki z zakładanym wydatkiem. 
17.  Dokonują ewentualnie korekty ciśnienia, aby uzyskać pożądany wynik. 
 
Faza V. Sprawdzanie 
1.  Uczniowie sprawdzają stan techniczny opryskiwacza, prawidłowość jego zamocowania. 
2.  Uczniowie sprawdzają poprawność przeprowadzonych regulacji. 
3.  Uczniowie sprawdzają jakość wykonanych regulacji. 
 
Faza VI. Analiza końcowa 

Uczniowie wraz z  nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły  im 

największą  trudność.  Nauczyciel  powinien  podsumować  całe  ćwiczenie,  wskazać,  jakie 
umiejętności były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. 
Szczególną  uwagę  należy  zwrócić  na  poprawne  wykonanie  sprawdzenia  stanu  technicznego 
opryskiwacza,  w  szczególności  stan  rozpylaczy  i  pompy.  Należy  w  czasie  ćwiczenia 
podkreślić, że z czasem rozpylacze ulegają zużyciu i aby sprawdzic poprawność ich działania, 
należy  udać  się  do  specjalistycznej  Stacji  Kontroli  Opryskiwaczy,  która  dysponuje 
odpowiednim  sprzętem  i  wykwalifikowanym  personelem.  Ćwiczenie  można  wykonywać 
posługując się wyłącznie czystą wodą! 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca:   

 

………………………………………………….. 

Modułowy program nauczania:  

Mechanik  –  operator  pojazdów  i  maszyn  rolniczych 
723[03] 

Moduł: 

Eksploatacja  maszyn,  narzędzi  i  urządzeń  rolniczych 
723[03].Z1 

Jednostka modułowa: 

Eksploatacja maszyn i urządzeń do nawożenia i ochrony 
roślin 723[03].Z1.03 

Temat: Określanie prędkości jazdy ciągnika w [km/h]. 
Cel ogólny: 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

określać cel poznania prędkości ciągnika, 

 

dokonywać badania prędkości w warunkach polowych, 

 

obliczać wartość prędkości, 

 

przeprowadzać pomiar prędkości w prawidłowych warunkach, 

 

zamieniać prędkość w m/s na prędkość wyrażoną w km/h. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenie praktyczne, 

 

samokształcenie kierowane, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja do ćwiczenia, 

 

instrukcje obsługi ciągnika i opryskiwacza, 

 

ciągnik, łącznik górny, zawleczki, 

 

podstawowe narzędzia ślusarskie, 

 

opryskiwacz zawieszany, 

 

stoper, paliki, taśma pomiarowa. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

ćwiczenie wykonuje cała grupa. 

 
Czas trwania zajęć

 

4 godziny dydaktyczne. 

 
Zadanie dla ucznia

Mając  do  dyspozycji  ciągnik,  opryskiwacz  zawieszany,  taśmę  pomiarową,  stoper 

wykonaj  kilka  przejazdów  odcinka  100  metrów  na  różnych  przełożeniach.  Określ  prędkość 
poruszania się agregatu w km/h. Wyniki zapisz w tabeli. Pomiary dokonaj na polu. 
 
Przebieg zajęć: 
Faza wstępna 
1.  Określenie tematu zajęć. 
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia. 
3.  Wyjaśnienie uczniom zasad bezpiecznej pracy przy wykonaniu ćwiczenia. 
4.  Ustalenie kolejności wykonania ćwiczenia. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

Faza właściwa 

Praktyczne wykonanie ćwiczenia. 

 
Faza I. Informacje 
Pytania prowadzące: 
1.  Jakie zasady obowiązują podczas jazdy ciągnikiem? 
2.  Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy uruchamianiu ciągnika? 
3.  Dlaczego istotne jest poznanie prędkości jazdy agregatu przy zabiegach oprysku? 
4.  W jaki sposób można zmieniać ilość oprysku na jednostkę powierzchni? 
5.  W jaki sposób można się przekonać o prawidłowym wyregulowaniu opryskiwacza? 
6.  Czy  istotna  jest  odpowiednia  prędkość  obrotowa  silnika  (WOM)  podczas  pracy 

z opryskiwaczem? 

7.  Jakie obroty powinien mieć WOM? 
 
Faza II. Planowanie 
1.  Jakie warunki należy stworzyć, by ćwiczenie przebiegało zgodnie z bhp? 
2.  Jakie  narzędzia  i  dodatkowe  przyrządy  będą  potrzebne  podczas  wykonywania  tego 

ćwiczenia? 

 
Faza III. Ustalenie 
1.  Uczniowie czytają instrukcję wykonania ćwiczenia. 
2.  Uczniowie organizują stanowisko do przeprowadzenia ćwiczenia. 
 
Faza IV. Wykonanie 
1.  Uczniowie czytają instrukcję przeprowadzenia ćwiczenia. 
2.  Uczniowie agregatują opryskiwacz z ciągnikiem i napełniają go do połowy wodą. 
3.  Uczniowie wytyczają odcinek o długości 100 m na polu. 
4.  Uczniowie przejeżdżają odcinek na różnych biegach (z reduktorem i bez), w ten sposób, 

by obroty silnika zapewniały obroty nominalne WOM, mierząc czas stoperem. 

5.  Uczniowie notują czas przejechania odcinka w tabeli. 
6.  Uczniowie według znanego wzoru obliczają prędkość agregatu. 
7.  Należy pamiętać, by wynik końcowy podać w km/h. 
 
Faza V. Sprawdzanie 
1.  Uczniowie sprawdzają prawidłowość obliczeń. 
 
Faza VI. Analiza końcowa 

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy wykonania ćwiczenia sprawiły im 

największą  trudność.  Nauczyciel  powinien  podsumować  całe  ćwiczenie,  podkreślić  w  jakim 
celu  wykonuje  się  pomiar  prędkości  jazdy  agregatu,  zwrócić  uwagę  na  poprawność  jazdy 
(ciągnik  na  odcinku  pomiarowym  musi  już  być  rozpędzony,  obroty  silnika  muszą  zapewnić 
nominalne obroty pompy opryskiwacza). Należy podkreślić znaczenie precyzyjnego pomiaru 
prędkości i jego wpływ na regulację ilości oprysku na jednostkę powierzchni. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

5. ĆWICZENIA 

 

5.1.  Klasyfikacja  nawozów  i  zasady  ich  stosowania  w  rolnictwie. 

Budowa, obsługa, regulacje rozsiewaczy nawozów mineralnych 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przygotuj  rozsiewacz  zawieszany  N 053  do  wysiewu  nawozu  mineralnego  w  ilości 

150 kg/ha. Przeprowadź próbę kręconą na postoju. Zakładana szerokość robocza 10 m. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim wykładem  wprowadzającym,  z  uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Należy  uczniom  przypomnieć  podstawowe 
wiadomości  o  budowie  i  regulacjach  rozsiewaczy  odśrodkowych.  Przed  przystąpieniem  do 
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał 
nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2–3 osobowe. Poszczególnym grupom można 
zróżnicować  dane  wyjściowe  do  ćwiczenia.  Uczniowie  posługując  się  dostępnymi  środkami 
dydaktycznymi  przygotowują  rozsiewacz  do  pracy.  Po  wstępnych  regulacjach  poszczególne 
grupy uczniów przeprowadzają kontrolę wysiewu na postoju. W trakcie ćwiczenia nauczyciel 
obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im niezbędnych wskazówek. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia, 
4)  wstępnie wyregulować podzespoły rozsiewacza, 
5)  przeprowadzić kontrolę wysiewu na postoju, 
6)  obliczyć na podstawie tabeli uzyskaną normę wysiewu, 
7)  dokonać w razie potrzeby korekty nastaw. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

ciągnik, łącznik górny, sworznie i zawleczki, rozsiewacz zawieszany N 053, 

 

instrukcje obsługi rozsiewacza i ciągnika, 

 

wiadro, waga, 

 

zestaw kluczy monterskich, 

 

materiały piśmiennicze, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

Ćwiczenie 2 

Przygotuj  rozsiewacz  zawieszany  N 053  do  wysiewu  nawozu  mineralnego  w  ilości 

150 kg/ha.  Przeprowadź  kontrolę  wysiewu  na  określonym  odcinku  drogi.  Zakładana 
szerokość robocza 10 m. Pomiaru dokonaj na odcinku drogi o długości 50 m. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem  wprowadzającym,  z  uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Ponieważ  uczniowie  powinni  już  znać  budowę 
i zasadę  działania  rozsiewaczy,  należy  ich  aktywizować,  poprzez  zadawanie  pytań 
dotyczących znaczenia i funkcjonowania poszczególnych podzespołów. Przed przystąpieniem 
do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału 
Materiał  nauczania.  Nauczyciel  dzieli  uczniów  na  grupy  2–3  osobowe.  Poszczególnym 
grupom  można  zróżnicować  dane  wyjściowe  do  ćwiczenia.  Po  wstępnych  regulacjach 
poszczególne  grupy  uczniów  przeprowadzają  kontrolę  wysiewu  na  postoju.  W  trakcie 
ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówki. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia, 
4)  wstępnie wyregulować podzespoły rozsiewacza, 
5)  przeprowadzić kontrolę wysiewu poprzez przejazd pomiarowego odcinka, 
6)  obliczyć na podstawie tabeli uzyskaną normę wysiewu, 
7)  sprawdzić, czy regulacje są odpowiednie, w razie potrzeby dokonać korekty. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

ciągnik, łącznik górny, sworznie i zawleczki, rozsiewacz zawieszany N 053, 

 

instrukcje obsługi rozsiewacza i ciągnika, 

 

wiadro, waga, taśma pomiarowa, 

 

zestaw kluczy monterskich, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 3 

Przygotuj  rozsiewacz  zawieszany  N 053  do  wysiewu  fosforanu  amonu  w  ilości 

200 kg/ha.  Przeprowadź  kontrolę  wysiewu  wiedząc,  że  ciężar usypowy  tego  nawozu  wynosi 
1 kg/l.  Zakładana  szerokość  robocza  10 m,  a  prędkość  jazdy  10 km/h.  Oblicz  prędkość 
obrotową ślimaków dozujących. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia powinny  się rozpocząć  krótkim wykładem wprowadzającym, z uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Podczas  kierowanej  dyskusji  należy 
przeanalizować  zależność  ilości  wysiewu  nawozu  od  prędkości  jazdy  agregatu  i  ustawienia 
elementów regulacyjnych. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni 
przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

grupy  2–3  osobowe.  Uczniowie  powinni  samodzielnie  wykonywać  poszczególne  fragmenty 
obsługi  rozsiewacza.  Posługując  się  dostępnymi  środkami  dydaktycznymi  uczniowie 
przeprowadzają  obsługę  rozsiewacza  i  przygotowują  go  do  pracy.  Przeprowadzają  kontrolę 
ilości  wysiewanego  nawozu  na  podstawie  ciężaru  usypowego  nawozu.  W  trakcie  ćwiczenia 
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówki. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  wstępnie wyregulować podzespoły rozsiewacza, 
4)  przeprowadzić kontrolę wysiewu według ciężaru usypowego nawozu, 
5)  obliczyć na podstawie tabeli wymaganą prędkość obrotową ślimaków dozujących, 
6)  sprawdzić  po  obliczeniach  i  ustawieniu  parametrów  roboczych,  uzyskiwaną  normę 

wysiewu. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

ciągnik, łącznik górny, sworznie i zawleczki, rozsiewacz zawieszany N 053, 

 

instrukcje obsługi rozsiewacza i ciągnika, 

 

wiadro, waga, taśma pomiarowa, 

 

zestaw kluczy monterskich, 

 

materiały piśmiennicze, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 4 

Wykonaj posezonową konserwację rozsiewacza zawieszanego. 

 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem  wprowadzającym,  z  uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Podczas  kierowanej  dyskusji  należy  podczas 
dyskusji  kierowanej  przeanalizować  funkcjonowanie  rozsiewacza,  z  uwzględnieniem 
specyficznych  własności  nawozów  mineralnych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania 
ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. 
Uczniowie  powinni  samodzielnie  wykonywać  poszczególne  fragmenty  obsługi  rozsiewacza. 
Posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi uczniowie przeprowadzają konserwację 
posezonową rozsiewacza.  W trakcie ćwiczenia  nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie 
potrzeby udziela im wskazówki. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

4)  dobrać narzędzia i materiały konserwacyjne, 
5)  przygotować rozsiewacz do konserwacji, 
6)  przeprowadzić konserwację, 
7)  ocenić swoją pracę. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

rozsiewacz zawieszany, 

 

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie, myjka ciśnieniowa, 

 

środki konserwujące, farba itp., 

 

instrukcja obsługi rozsiewacza, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

5.2. Budowa, obsługa i regulacja maszyn do stosowania nawozów 

organicznych 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przygotuj rozrzutnik obornika do pracy. Sprawdź jego stan techniczny. 

 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim wykładem  wprowadzającym,  z  uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Należy  uczniom  przypomnieć  podstawowe 
wiadomości o budowie, obsłudze  i regulacjach rozrzutników obornika. Przed przystąpieniem 
do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału 
Materiał  nauczania.  Uczniowie  w  oparciu  o  informacje  z  instrukcji  obsługi  sprawdzają  stan 
techniczny  rozrzutnika  i  przygotowują  go  do  pracy.  W  trakcie  ćwiczenia  nauczyciel 
obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówki. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia, 
4)  dokonać obsługę codzienną rozrzutnika (smarowanie, stan przekładni łańcuchowych), 
5)  sprawdzić ogólny stan techniczny maszyny. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

ciągnik, sworznie i zawleczki, rozrzutnik obornika, 

 

instrukcje obsługi rozrzutnika obornika i ciągnika, 

 

zestaw kluczy monterskich, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Przygotuj  chwytakowy  ładowacz  przyczepiany  T–214  do  pracy.  Sprawdź  jego  stan 

techniczny. Wykonaj próbę pracy. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem  wprowadzającym,  z  uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Należy  uczniom  przypomnieć  podstawowe 
wiadomości  o  budowie,  obsłudze  i  regulacjach  ładowacza  chwytakowego.  Przed 
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment 
rozdziału  Materiał  nauczania.  Każdy  z  uczniów  najpierw  sprawdza  stan  techniczny 
ładowacza, a następnie po zagregatowaniu z ciągnikiem wykonuje ćwiczenia podczas próby 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

pracy.  W trakcie  ćwiczeń  nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w razie  potrzeby  udziela  im 
wskazówki. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia, 
4)  sprawdzić stan techniczny ładowacza i przygotować go do pracy, 
5)  zagregatować maszynę z ciągnikiem, 
6)  wykonać próbę pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

ciągnik, sworznie i zawleczki, ładowacz chwytakowy, 

 

instrukcje obsługi ładowacza chwytakowego i ciągnika, 

 

zestaw kluczy monterskich, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj posezonową konserwację rozrzutnika obornika. 

 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  i  technikę 

wykonania  ćwiczenia,  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy. 
Następnie uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału  Materiał  nauczania 
i instrukcję  wykonania  ćwiczenia.  W  miarę  możliwości  należy  tak  zorganizować  zajęcia,  by 
uczniowie mieli  możliwość dokonać samodzielnie konserwacji poszczególnych podzespołów 
rozrzutnika. 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia, 
4)  dobrać narzędzia i materiały konserwacyjne, 
5)  przygotować rozrzutnik do konserwacji, 
6)  przeprowadzić konserwację. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenie praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

metoda przewodniego tekstu. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

Środki dydaktyczne: 

 

rozrzutnik obornika, 

 

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie, myjka ciśnieniowa, 

 

środki konserwujące, farba itp., 

 

instrukcja obsługi rozrzutnika obornika, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

5.3.  Klasyfikacja  i  charakterystyka  środków  ochrony  roślin. 

Warunki skutecznego działania zabiegów ochrony roślin

 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przeczytaj  etykietę  dowolnego  środka  ochrony  roślin.  Odszukaj  informacje  istotne  dla 

przeprowadzenia zabiegu ochrony roślin. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim wykładem  wprowadzającym,  z  uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Należy  uczniom  przypomnieć  podstawowe 
wiadomości  o  zasadach  pracy  ze  środkami  ochrony  roślin.  Przed  przystąpieniem  do 
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał 
nauczania.  Ćwiczenia  powinny  być  wykonywane  indywidualnie  przez  poszczególnych 
uczniów.  Każdy  z  uczniów  powinien  mieć  do  dyspozycji  etykietę  pochodzącą  z  różnych 
środków ochrony  roślin.  W  trakcie  ćwiczenia  nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w razie 
potrzeby udziela im niezbędne wskazówki. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia, 
4)  posłużyć się etykietą – instrukcją środka ochrony roślin, 
5)  przeanalizować treść etykiety, 
6)  wynotować istotne informacje. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

etykieta–instrukcja środka ochrony roślin, 

 

materiały piśmiennicze, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Posługując  się  Internetem,  wyszukaj  międzynarodowe  umowne  znaki  (piktogramy) 

informujące  o  sposobie  obchodzenia  się  z  środkami  chemicznymi.  Przerysuj  najważniejsze, 
wykonaj notatkę. 
 
 

Wskazówki do realizacji 

 

Zajęcia powinny  się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym, z uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Należy  uczniom  przypomnieć  podstawowe 
wiadomości  o  zasadach  użytkowania  środków  ochrony  roślin.  Przed  przystąpieniem  do 
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

nauczania.  Ćwiczenie  uczniowie  powinni  wykonywane  indywidualnie.  W  trakcie  ćwiczenia 
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im niezbędne wskazówki. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia, 
4)  wyszukać w Internecie piktogramy, 
5)  przeanalizować ich opisy, 
6)  wynotować istotne informacje. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

komputer z dostępem do Internetu, 

 

materiały piśmiennicze, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 3 

Przygotuj  się  do  wykonania  zabiegu  ochrony  roślin.  Dobierz  środki  ochrony  osobistej. 

Określ zasady przygotowywania cieczy roboczej wykorzystywanej przy oprysku roślin. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem  wprowadzającym, z  uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Należy  uczniom  przypomnieć  podstawowe 
wiadomości  na  temat  zasad  użytkowania  środków  ochrony  roślin  oraz  doboru  środków 
ochrony  osobistej.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni 
przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na 
grupy  2–3  osobowe.  Uczniowie  przedstawiciela  z  każdej  z  grup  ubierają  w  środki  ochrony 
osobistej.  Każdy  z  uczniów  wykonuje  notatkę  na  temat  zasad  przygotowywania  cieczy 
roboczej. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela 
im niezbędne wskazówki. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia, 
4)  dobrać środki ochrony osobistej niezbędne do przeprowadzenia oprysku, 
5)  określić zasady bezpiecznego przygotowania cieczy roboczej do oprysku, 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

  metoda przewodniego tekstu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja do przeprowadzenia ćwiczenia, 

 

gumowe buty, impregnowane ubranie drelichowe, półmaska, okulary, rękawice gumowe, 

 

materiały piśmiennicze, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

5.4.  Budowa,  obsługa  i  regulacje  opryskiwaczy  polowych  

i  sadowniczych.  Zasady  bhp  przy  obsłudze  maszyn  do 
ochrony roślin 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Wykonaj  pomiar  rzeczywistej  prędkości  jazdy  ciągnika.  Pomiar  wykonaj  na  odcinku 

o długości  100 m  wytyczonym  na  polu.  Wykonaj  pomiary  dla  różnych  kombinacji  biegów 
ciągnika z użyciem reduktora i bez. Zadbaj o to, by ciągnik w czasie jazdy miał takie obroty 
silnika,  które  zagwarantują  nominalną  pracę  pompy  opryskiwacza.  Oblicz  prędkość  jazdy 
wyrażoną w km/h. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim wykładem  wprowadzającym,  z  uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Należy  uczniom  przypomnieć  podstawowe 
wiadomości dotyczące  eksploatacji ciągnika rolniczego. Przed przystąpieniem do wykonania 
ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. 
Do pomiarów należy użyć ciągnik zagregatowany z zawieszanym opryskiwaczem, do połowy 
napełnionym czystą wodą. 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  wykonać kilka przejazdów ciągnikiem wybierając różne przełożenia w skrzyni biegów, 
4)  wykonać obliczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

ciągnik, łącznik górny, sworznie i zawleczki, opryskiwacz zawieszany, 

 

instrukcje obsługi opryskiwacza i ciągnika, 

 

taśma pomiarowa, stoper, zestaw kluczy monterskich, 

 

materiały piśmiennicze, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj  niezbędne  obliczenia,  przed  wykonaniem  zabiegu  ochrony  pszenicy  przed 

chwastem komosa biała. Przygotuj opryskiwacz zawieszany o pojemności zbiornika 400 l, do 
wykonania  zabiegu  ochrony.  Załóż,,  że  należy  opryskać  pole  o  powierzchni  6 ha.  Herbicyd 
„Chwastox  500  SL”  należy  zastosować  w  ilości  1,5  l/ha,  w  zalecanej  ilości  wody  200  l/ha, 
zastosuj  oprysk  średniokroplisty.  Załóż  prędkość  roboczą  5 km/h.  Oblicz  ile  będziesz 
potrzebował  wody  i  herbicydu  aby  wykonać  zabieg  na  całym  polu.  Oblicz  wydatek 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

jednostkowy  jednego  rozpylacza.  Dobierz  odpowiedni  rozmiar  rozpylacza  i  określ  ciśnienie 
przy jakim wykonasz zabieg. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem wprowadzającym, z uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Należy  uczniom  przypomnieć  podstawowe 
wiadomości  związane  z  przygotowaniem  opryskiwacza  do  przeprowadzenia  zabiegu. 
Ćwiczenie jest teoretyczne, uczniowie nie mogą mieć żadnego kontaktu ze środkami ochrony 
roślin.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów  na grupy 2–3 
osobowe. Uczniowie posługując się wzorami wyliczają wskazane wartości. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  obliczyć potrzebną ilość wody i środka ochrony roślin, 
3)  obliczyć ile litrów herbicydu należy wlać do jednego zbiornika opryskiwacza, 
4)  obliczyć wydatek rozpylacza, 
5)  dobrać rozmiar rozpylacza, 
6)  określić ciśnienie, przy jakim będzie wykonany zabieg. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

materiały piśmiennicze, 

 

tabela z wydatkami rozpylaczy, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 3 

Posługując  się  tabelą  wydatków  rozpylaczy,  dobierz  parametry  wykonania  zabiegu 

ochrony  plantacji  ziemniaków  przed  zarazą  ziemniaczaną,  fungicydem  „Rywal  500 SC”. 
Masz  do  dyspozycji  opryskiwacz  zawieszany  o  pojemności  zbiornika  400  l.  Ziemniaki  są 
uprawiane  na  polu  o  powierzchni  4 ha.  Fungicyd  należy  zastosować  w  ilości  3 l/ha, 
w zalecanej  ilości  wody  400  l/ha,  oprysk  drobnokroplisty.  Korzystając  z  tabeli  wydatków 
określ  rodzaj  rozpylacza,  prędkość  roboczą  z  jaką  będzie  należało  wykonać  zabieg  oraz 
ciśnienie.  Oblicz  ile  będziesz  potrzebował  wody  i  fungicydu  aby  wykonać  zabieg  na  całym 
polu. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Zajęcia  powinny  się  rozpocząć  krótkim  wykładem  wprowadzającym,  z  uwzględnieniem 

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy.  Należy  uczniom  przypomnieć  podstawowe 
wiadomości  związane  z  przygotowaniem  opryskiwacza  do  przeprowadzenia  zabiegu. 
Ćwiczenie jest teoretyczne, uczniowie nie mogą mieć żadnego kontaktu ze środkami ochrony 
roślin.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 
odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2–3 
osobowe. Uczniowie posługując się wzorami wyliczają wskazane wartości. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
2)  obliczyć potrzebną ilość wody i środka ochrony roślin, 
3)  obliczyć ile litrów fungicydu należy wlać do jednego zbiornika opryskiwacza, 
4)  dobrać parametry pracy z tabeli wydatków rozpylaczy, 
5)  dobrać rozmiar rozpylacza. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

materiały piśmiennicze, 

 

tabela z wydatkami rozpylaczy, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 
Ćwiczenie 4 

Przygotuj  opryskiwacz  do  przechowania  między  sezonami.  Wykonaj  niezbędne 

czynności. 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  i  technikę 

wykonania  ćwiczenia,  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy. 
Następnie uczniowie  powinni  przeczytać odpowiedni  fragment  rozdziału Materiał  nauczania 
i instrukcję  wykonania  ćwiczenia.  Uczniów  należy  podzielić  na  grupy  2–3  osobowe.  Każda 
z grup powinna praktycznie sprawdzić stan techniczny opryskiwacza i go zakonserwować.  

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zasady bezpiecznej pracy, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przeczytać fragment instrukcji dotyczący konserwacji opryskiwaczy, 
4)  wykonać wszystkie czynności zgodnie z zaleceniami producenta, 
5)  sprawdzić stan techniczny maszyny. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

metoda przewodniego tekstu. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

ciągnik, łącznik górny, sworznie i zawleczki, opryskiwacz zawieszany, 

 

instrukcje obsługi opryskiwacza i ciągnika, 

 

zestaw kluczy monterskich, smarownica, 

 

środki do konserwacji, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Eksploatacja  maszyn 
i urządzeń do nawożenia i ochrony roślin” 

 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

− 

zadania 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

− 

zadania 1, 4, 10, 12, 15 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

− 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

− 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

− 

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

− 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  c,  2.  d,  3.  a,  4.  a,  5.  b,  6.  c  7.  d,  8.  c,  9.  c,  10.  c,  11. a, 
12. b, 13. b, 14. b, 15. d, 16. c, 17. b, 18. d, 19. a, 20. c 

 

Plan testu 

Nr 
zad.

 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Scharakteryzować rodzaj nawozu rolniczego

 

PP 

Określić zasady poprawnego nawożenia 

Określić zasady poprawnego nawożenia 

Analizować  funkcjonowanie  maszyn  do  wysiewu 
nawozów mineralnych 

PP 

Rozpoznać maszyny do nawożenia organicznego 

Analizować  funkcjonowanie  maszyn  do nawożenia 
organicznego 

Analizować sposoby regulacji ilości nawożenia 

Rozpoznać funkcje elementów rozrzutnika 

Analizować funkcjonowanie ładowacza 
chwytakowego 

10 

Rozpoznać poprawne nazewnictwo 

PP 

11 

Określić zagrożenia środków ochrony roślin 

12 

Scharakteryzować  zagrożenia  podczas  stosowania 
środków ochrony roślin 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

13 

Określić warunki eksploatacji opryskiwaczy 

14 

Analizować funkcjonowanie rozpylacza 

15 

Scharakteryzować warunki pracy opryskiwacza 

PP 

16 

Rozpoznać elementy budowy opryskiwacza 

17 

Analizować funkcjonowanie opryskiwacza 

18 

Analizować warunki zabiegów opryskiwania 

19 

Określić warunki funkcjonowania opryskiwacza 

20 

Określić warunki funkcjonowania opryskiwacza 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi.  

 
Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi. 

Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Jeśli udzielenie odpowiedzi  będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż  jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.  Na rozwiązanie testu masz 35 min. 

Powodzenia! 

Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja, 

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Do nawozów naturalnych nie należy 

a)  gnojowica. 
b)  gnojówka. 
c)  mocznik. 
d)  obornik. 

 
2.  Nawozy naturalne wolno stosować na 

a)  glebach zalanych wodą. 
b)  glebach przykrytych śniegiem. 
c)  glebach zamarzniętych do głębokości 30 cm. 
d)  glebach nie zalanych wodą, nie przykrytych śniegiem i niezamarzniętych. 

 
3.  Planując nawożenie 

a)  należy uwzględnić wymagania pokarmowe roślin. 
b)  nie wolno mieszać nawozów mineralnych i naturalnych. 
c)  nie jest istotne obliczanie zapotrzebowania pokarmowego roślin. 
d)  należy co roku zmieniać rodzaj stosowanych nawozów. 

 
4.  Siewniki nawozowe w porównaniu z rozsiewaczami odśrodkowymi 

a)  wysiewają nawóz dokładniej. 
b)  wysiewają nawóz szybciej. 
c)  są bardziej wydajne. 
d)  ich budowa jest mniej skomplikowana. 

 
5.  Na rysunku obok przedstawiono 

a)  rozrzutnik wąskopasmowy. 
b)  rozrzutnik szerokopasmowy. 
c)  wóz paszowy. 
d)  rozrzutnik ze zdemontowanym adapterem. 

 
 
Rys. do zad. 5. [10, s. 81]

 

6.  Na podłodze rozrzutników obornika instaluje się przenośniki 

a)  kubełkowe. 
b)  taśmowe. 
c)  łańcuchowo–listwowe. 
d)  śrubowe. 

 

 

7.  Ilość rozrzuconego przez roztrząsacz obornika na jednostce powierzchni zależy od 

a)  ciężaru obornika. 
b)  masy objętościowej obornika. 
c)  prędkości obrotowej bębnów roboczych. 
d)  prędkości jazdy agregatu i prędkości przenośnika. 

 

8.  Mechanizm zapadkowy w rozrzutnikach obornika napędza 

a)  bęben roboczy. 
b)  układ jezdny. 
c)  przenośnik łańcuchowo–listwowy. 
d)  układ hamulcowy. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

9.  Ładowacz chwytakowy przyczepiany T–214 CYKLOP posiada 

a)  pompę hydrauliczna z napędem elektrycznym. 
b)  nie posiada pompy hydraulicznej. 
c)  posiada własna pompę hydrauliczną napędzaną WOM. 
d)  korzysta z hydrauliki zewnętrznej ciągnika. 

 

10.  Poprawna nazwa środków używanych w rolnictwie przy pomocy opryskiwaczy to 

a)  preparaty chemiczne. 
b)  substancje chemiczne. 
c)  środki ochrony roślin. 
d)  środki do oprysku roślin. 

 

11.  Środek bardzo toksyczny dla ludzi jest oznaczony jako środek klasy 

a)  I. 
b)  II. 
c)  III. 
d)  IV. 

 

12.  Karencja jest to okres 

a)  przydatności do używania środków ochrony roślin. 
b)  który  powinien  upłynąć  między  ostatnim  dopuszczalnym  terminem  stosowania 

środka, a zbiorem rośliny uprawnej. 

c)  w  ciągu  którego  ludzie,  zwierzęta  i  pszczoły  nie  powinny  stykać  się  z  roślinami,  na 

których stosowano środki ochrony roślin. 

d)  w  ciągu  którego  ludzie,  zwierzęta  i  pszczoły  nie  powinny  przebywać  na  terenie  lub 

w obiektach gdzie stosowano środki ochrony roślin. 

 
13.  Odległość  płaskostrumieniowych  rozpylaczy  o  kącie 110°  od  powierzchni  opryskiwanej 

powinna wynosić 

a)  30 cm. 
b)  50 cm. 
c)  70 cm. 
d)  90 cm. 

 
14.  Wydatek pojedynczego rozpylacza wyraża się w jednostkach 

a)  m/s. 
b)  l/min. 
c)  litrach. 
d)  kg/s. 

 
15.  Kalibrowanie opryskiwacza polega na 

a)  ustaleniu prędkości agregatu. 
b)  wyregulowaniu ciśnienia. 
c)  ustaleniu dawki oprysku. 
d)  dobraniu prędkości zabiegu, ciśnienia, rozmiaru rozpylacza i dawki oprysku. 

 
16.  Do opryskiwacza nie należy 

a)  zawór sterująco–rozdzielczy. 
b)  pompa. 
c)  wakuometr. 
d)  mieszadło. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

17.  Powietrznik w pompie opryskiwacza służy do 

a)  odpowietrzenia układu cieczowego. 
b)  zlikwidowania pulsacji cieczy. 
c)  uzupełnienia powietrza w zbiorniku opryskiwacza. 
d)  napowietrzenia roztworu cieczy roboczej. 

 
18.  Opryskiwacz  zawieszany  z  ciągnikiem  niższej  klasy,  niż  zalecany  w  instrukcji 

opryskiwacza 

a)  może być zagregatowany, pod warunkiem obciążenia przedniej osi ciągnika. 
b)  może być zagregatowany, pod warunkiem niecałkowitego napełniania zbiornika. 
c)  może być zagregatowany, przy zachowaniu szczególnej ostrożności. 
d)  nie może być zagregatowany. 

 
19.  Wskaźnik poziomu cieczy w zbiorniku 

a)  musi być w każdym opryskiwaczu. 
b)  musi być tylko w opryskiwaczach polowych. 
c)  musi być tylko w opryskiwaczach sadowniczych. 
d)  obecność wskaźnika nie jest wymagana. 

 
20.  Stan  techniczny  każdego  opryskiwacza  musi  być  obowiązkowo  przebadany  w  Stacji 

Kontroli Opryskiwaczy 

a)  jeden raz w ciągu roku. 
b)  co 2 lata. 
c)  co 3 lata. 
d)  badania nie są obowiązkowe. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko:............................................................................... 

 
Eksploatacja maszyn i urządzeń do nawożenia i ochrony roślin 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

   

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY 

 
Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania: 
 
1)  sprawdzić  stopień  opanowania  jednej  z  umiejętności  praktycznych,  jakie  uczniowie 

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu, 

2)  przygotować  uczniów  do  zdawania  części  praktycznej  egzaminu  zewnętrznego, 

potwierdzającego  kwalifikacje  w  zawodzie  mechanik-operator  pojazdów  i  maszyn 
rolniczych. 
W  tym  celu  zadanie  praktyczne  powinno  być  przygotowane  w  takiej  formie,  z  jaką 

uczniowie spotkają się na egzaminie. Oznacza to konieczność opracowania zadania w sposób 
umożliwiający  kryterialne  ocenianie  wykonywanych  przez  ucznia  czynności  w  czterech 
obszarach:  planowania,  organizowania,  wykonywania  i  prezentowania.  Próbę  pracy 
przeprowadza  wybrany  uczeń.  Pozostali  wspólnie  z  nauczycielem  obserwują  jego  pracę.  Po 
pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie. 

 

Ocenianie: 
niedostateczny  do 13 pkt. 
dopuszczający 

13 –15 pkt. 

dostateczny   

16 –17 pkt. 

dobry 

 

 

18 –19 pkt. 

bardzo dobry  

od 20 pkt. 

 
Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy: 
 

Wyposażenie na stanowisku  

Ilość 

Ciągnik rolniczy klasy 09 kN 

1 szt. 

Opryskiwacz zawieszany polowy, napełniony do połowy wodą 

1 szt. 

Rozpylacze płaskostrumieniowe np. XR 110 03 

1 kpl. 

Tabele charakteryzujące wydajności zamontowanych w opryskiwaczu 
rozpylaczy 

1 szt. 

Komplet narzędzi niezbędny do wykonania obsługi codziennej ciągnika 
(komplet kluczy, wkrętaki,) 

1 kpl. 

Komplet narzędzi i urządzeń niezbędnych do przygotowania opryskiwacza do 
pracy (komplet kluczy 10-36 mm, wkrętak, smarownica) 

1 kpl. 

Taśma miernicza, kubek miarowy o pojemności 1 litr, stoper lub zegarek 
z sekundnikiem 

1 szt. 

Środki ochrony osobistej: m.in. gogle lub półmaska, rękawice gumowe 

1 kpl. 

1 litr oleju Hipol 10 

1 szt. 

Instrukcje obsługi ciągnika i opryskiwacza 

1 kpl 

Przyrządy do utrzymania w czystości ciągnika i opryskiwacza (myjka) 

1 szt. 

 
UWAGA: 

W trosce o bezpieczeństwo uczniów, nie wolno do ćwiczenia używać  środków ochrony 

roślin.  Próba  pracy  może  się  odbyć  przy  użytych  opryskiwacza  napełnionego  wyłącznie 
czystą wodą! 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

Informacja dla ucznia 
 
1.  Sprawdź,  czy  otrzymałeś  kompletny  arkusz  do  wykonania  zadania.  Ewentualne  braki 

stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 

2.  Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia 

i numer stanowiska. 

3.  Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem 

roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut. 

4.  Czas  rozpoczęcia  i  zakończenia  zadania  nauczyciel  zapisze  w  widocznym  dla  Ciebie 

miejscu ( czas wykonania zadania wynosi 180 minut). 

 
Pamiętaj,  że  podczas  wykonywania  zadania  jesteś  oceniany  przez  nauczyciela,  który 
obserwuje  wykonywane  przez  Ciebie  czynności  i  nie  będzie  udzielać  Ci  żadnych 
wskazówek.  Nauczyciel  interweniuje  tylko  w  przypadku  naruszenia  przez  Ciebie 
przepisów  bhp,  ochrony  przeciwpożarowej  i  może  w  takim  przypadku  przerwać 
wykonywanie zadania. 

 Powodzenia! 

 
Zadanie Egzaminacyjne 
Przygotuj do pracy opryskiwacz zawieszany o pojemności zbiornika 400 l. Przyjmij, że masz 
wykonać  oprysk  w  ilości  200  l/ha,  na  polu  o  powierzchni  4 ha.  Zalecana  dawka  środka 
ochrony  roślin  wynosi  2 kg/ha.  Prędkość  jazdy  agregatu  ma  wynosić  5 km/h.  Oblicz  ilość 
cieczy roboczej niezbędnej do wykonania zadania oraz potrzebną ilość środka ochrony roślin. 
Oblicz ile kg preparatu będziesz musiał rozpuścić w zbiorniku opryskiwacza. Dobierz z tabeli 
charakteryzującej  wydatki  dysz,  dla  danego  rozpylacza  ciśnienie,  przy  jakim  musiałbyś 
wykonywać  zabieg.  Ustaw  parametry  robocze.  Podczas  próby  pracy  (na  postoju),  sprawdź 
czy dobrze wyregulowałeś opryskiwacz. 
Mimo  tego,  że  opryskiwacz  w  czasie  ćwiczenia  jest  napełniony  czystą  wodą,  zachowuj  się 
tak, jakbyś miał do czynienia z roztworem sporządzonym ze środkiem ochrony roślin. 
Czas na wykonanie zadania wynosi 180 minut. 

 
Instrukcja do wykonania zadania  
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie: 

1.  Przeanalizuj dokładnie treść zadania.  
2.  W formularzu PLAN DZIAŁANIA: 

– 

zapisz kolejne czynności niezbędne do wykonania oprysku, 

– 

sporządź wykaz niezbędnych narzędzi i maszyn potrzebnych do wykonania oprysku, 

– 

oblicz, jaką ilość cieczy roboczej zużyjesz do wykonania zabiegu? 

– 

oblicz,  ile  razy  należałoby  napełnić  opryskiwacz,  w  celu  opryskania  pola 
o pow. 4 ha? 

– 

oblicz, ile kg środka ochrony roślin byś potrzebował aby wykonać zabieg? 

– 

oblicz, ile preparatu zużyjesz na jeden opryskiwacz? 

– 

dla  zadanych  warunków,  odczytaj  i  zapisz  parametry  z  tabeli  charakteryzującej 

wydatki rozpylaczy, w szczególności ciśnienie i wydatek jednostkowy rozpylacza. 

3.  Zgromadź  na  stanowisku  egzaminacyjnym  niezbędne  narzędzia,  maszyny  i  sprzęt  do 

wykonania zadania coraz środki ochrony osobistej. 

4.  Połącz  ciągnik  z  opryskiwaczem,  pamiętając  o  zabezpieczeniu  połączeń.  Wypoziomuj 

opryskiwacz. 

5.  Sprawdź  stan  techniczny  opryskiwacza.  Sprawdź  poziom  oleju  w  pompie,  w  razie 

potrzeby uzupełnij go do właściwego poziomu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

6.  Sprawdź czy opryskiwacz jest wyposażony w dysze jednakowego wydatku i typu. 
7.  Określ i zapisz zgodnie z danymi odczytanymi z tabeli wydatków rozpylaczy: 

– 

ciśnienie oprysku, 

– 

wydatek jednej dyszy w l/min. 

8.  Wykonaj niezbędne regulacje. 
9.  Uruchom  opryskiwacz  i  przy  pomocy  kubka  pomiarowego  i  stopera  zbadaj,  czy 

opryskiwacz  jest  dobrze  wyregulowany.  W  razie  potrzeby  zmień  ustawienia  w  taki 
sposób, by uzyskać wymagany wydatek. 

10.  Sprawdź prawidłowość położenia belki polowej. 
11.  Odstaw opryskiwacz na miejsce postoju i odłącz go od ciągnika. 
12.  Wykonaj zaplanowane czynności zgodnie z zasadami bezpieczeństwa. 
13.  Oczyść ciągnik, opryskiwacz, narzędzia i sprzęt, uporządkuj stanowisko pracy. 
14.  Zgłoś, przez podniesienie ręki, gotowość do prezentacji wykonanego zadania. 
15.  W czasie prezentacji: 

– 

uzasadnij dobór parametrów opryskiwacza, 

– 

oceń jakość wykonanej pracy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

Zawód: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych 
Symbol cyfrowy zawodu 723[03] 
Oznaczenie tematu: 1 
Oznaczenia zadania: A 
 
PESEL   

 

 

 

 

 

 

 

Data urodzenia   

 

Numer stanowiska 

 
 

   

 

 

 

 

 

 

    dzień   miesiąc  

rok 

 

PLAN DZIAŁANIA 

 
1. Zapisz kolejność wykonywania czynności: 
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………… 
2. Wypisz potrzebne maszyny i narzędzia do wykonania oprysku: 
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………… 
3.  Oblicz ilość cieczy niezbędnej do wykonania oprysku: 
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..………………. 
4.  Oblicz,  ile  razy  trzeba  napełnić  zbiornik  opryskiwacza  w  celu  opryskania  pola  o  pow. 

4ha: 

…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..………………. 
5.  Oblicz ilość środka ochrony roślin, niezbędną do wykonania tego zabiegu: 
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..………………. 
6.  Oblicz ile preparatu należy rozpuścić w jednym zbiorniku opryskiwacza: 
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………….....……………. 
7.   Dobierz  i  zapisz  parametry  regulacyjne  opryskiwacza  odczytane  z  tabeli  wydatków 

rozpylaczy: 

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………… 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

O

b

sza

st

and

ard

 

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA 

Il. pkt 

Czynność 1: sporządzenie wykazu niezbędnych maszyn i narzędzi 

Kryterium wykonania: 1 pkt –jeżeli uczeń zapisał, co najmniej: 
–  ciągnik, 
–  opryskiwacz, 
–  oraz co najmniej 3 spośród następujących elementów: łącznik górny, 

sworznie i zawleczki zabezpieczające, taśma miernicza, komplet kluczy, 
kubek pomiarowy, stoper, 

 

Czynność 2: zapisanie kolejnych czynności związanych z przygotowaniem 
opryskiwacza. 
Kryterium wykonania: 1 pkt. - jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej 
10 z następujących czynności: 
–  obliczenie ilości potrzebnej cieczy roboczej, 
–  obliczenie ile razy należy napełnić zbiornik opryskiwacza, 
–  obliczenie ilości potrzebnego środka ochrony roślin, 
–  obliczenie ile preparatu należy rozpuścić w zbiorniku opryskiwacza, 
–  odczytanie parametrów z tabeli wydatków dysz, 
–  zgromadzenie na stanowisku niezbędnych narzędzi i sprzętu do wykonania 

zadania, 

–  połączenie opryskiwacza z ciągnikiem, 
–  sprawdzenie stanu technicznego opryskiwacza, 
–  sprawdzenie poziomu oleju w pompie, 
–  ustawienie parametrów pracy, 
–  sprawdzenie wydatku rozpylacza przy pomocy kubka pomiarowego, 
–  dokonanie korekty regulacji, 
–  sprawdzenie położenia belki polowej, 
–  oczyszczenie sprzętu, 
–  rozłączenie agregatu. 

 

Czynność 3: wykonanie zadanych obliczeń dotyczących ilości wody, środka 
ochrony roślin, krotności napełnienia zbiornika opryskiwacza 

Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli zdający obliczył ilość potrzebnej cieczy 
roboczej, 

 

Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli zdający określił ile razy należy napełnić 
zbiornik opryskiwacza, 

 

Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli zdający obliczył ilość potrzebnego środka 
ochrony roślin, 

 

Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli zdający obliczył ilość preparatu na jeden 
zbiornik opryskiwacza, 

 

Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli zdający dla danego rozpylacza określił z 
tabeli wydatków parametry pracy (ciśnienie, wydatek jednostkowy w l/min) 

 

P

L

ANO

W

AN

IE

 

Suma punktów w obszarze - I. Planowanie  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

 

Czynność 4: zgromadzenie niezbędnych maszyn i urządzeń. 

Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli uczeń na stanowisku pracy zgromadził, co 
najmniej: 
–  ciągnik, 
–  opryskiwacz, 
–  łącznik górny, sworznie i zawleczki zabezpieczające,  

 

Czynność 5: zgromadzenie niezbędnych narzędzi i przyborów 
pomiarowych, materiałów eksploatacyjnych. 

Kryterium wykonania: 1 pkt. - jeżeli uczeń na stanowisku pracy zgromadził, co 
najmniej taśmę mierniczą, kpl kluczy, kubek pomiarowy, stoper, olej, smarownicę 

 

Czynność 6: Dobranie odzieży roboczej i środków ochrony osobistej 

Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli zdający przystąpił do pracy w ubraniu 
roboczym i pobrał z magazynu rękawice gumowe, gogle lub półmaskę. 

 

O

R

GAN

IZ

O

W

AN

IE

 

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie   

Czynność 7: Połączenie opryskiwacza z ciągnikiem cięgnami dolnymi. 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli opryskiwacz zostanie połączony  
z ciągnikiem cięgnami dolnymi, łącznie z zabezpieczeniem połączeń. 

 

Czynność 8: Założenie łącznika górnego. 

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń połączył opryskiwacz z ciągnikiem za 

pomocą łącznika górnego i zabezpieczył połączenia. 

 

Czynność 9: Wstępne przygotowanie opryskiwacza (poziomowanie). 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli po połączeniu z ciągnikiem opryskiwacz 

jest wstępnie wypoziomowany. 

 

Czynność 10: Sprawdzenie stanu technicznego opryskiwacza. 
Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli uczeń dokonał oglądu maszyny, 
sprawdził połączenia gwintowe, pewność mocowania, stan instalacji 
cieczowej, sprawdził poziom oleju w pompie opryskiwacza i gdy zaszła taka 
potrzeba uzupełnił olej, nasmarował punkty smarne, dokręcił nakrętki. 

 

Czynność 11: Sprawdzenie rozpylaczy opryskiwacza. 

Kryterium wykonania: 1 punkt – jeżeli uczeń sprawdził, czy wszystkie 

rozpylacze są jednakowego typu i rozmiaru. 

 

Czynność 12: Dobór parametrów pracy z tabeli wydatków dyszy. 

Kryterium wykonania: 1 punkt – jeżeli uczeń dla danego rodzaju rozpylaczy 

zamontowanych w opryskiwaczu dobrał takie parametry, by w czasie pracy 
zapewnić wydatek cieczy 200 l/ha. Uczniowie odszukane parametry powinni 
mieć zapisane w planie pracy. Dla wydatku 200 l/ha i prędkości 5 km/h powinien 
być określony zarówno wydatek jednej dyszy, jak i ciśnienie robocze. 

 

Czynność 13: Uruchomienie ciągnika. 

II

I. 

W

YKONY

W

AN

IE

 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli uczeń uruchomił ciągnik, z zachowaniem 

zasad bezpieczeństwa, następnie włączył napęd na WOM.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37 

Czynność 14: Ustawienie ciśnienia oprysku. 
Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli uczeń wyregulował ciśnienie do wartości 
odczytanej z tabeli wydatków dysz. 

 

Czynność 15: Sprawdzenie wydatku pojedynczej dyszy 

Kryterium wykonania: 1 punkt - jeżeli uczeń przy pomocy naczynia 
pomiarowego sprawdził wydatek jednej dyszy w ciągu 1 minuty. 

 

Czynność 16: Sprawdzenie wydatku pojedynczej dyszy innych rozpylaczy 
Kryterium wykonania: 1 punkt - jeżeli uczeń przy pomocy naczynia 

pomiarowego sprawdził dodatkowo wydatek innych rozpylaczy i uzyskane 
wyniki uśrednił. 

Czynność 17: Zachowanie środków bezpieczeństwa 

Kryterium wykonania: 1 punkt – jeżeli uczeń w trakcie pomiaru wydatku 
pojedynczego rozpylacza użył środków ochrony osobistej (niezbędne minimum 
to gumowe rękawice) 

 

Czynność 18: Wykonanie czynności zmierzających do doprowadzenia ilości 
rzeczywiście wypryskiwanej, do wydatku założonego. 

Kryterium wykonania: 1 punkt - jeżeli uczeń zmieniając ciśnienie, doprowadzi 
do tego, że ilość wypryskanej cieczy w ciągu 1 minuty będzie odpowiadała 
wydatkowi pojedynczego rozpylacza z tabeli. Jeżeli uczeń stwierdzi, że 
zakładaną ilość 200 l/ha osiągnie poprzez korektę prędkości jazdy, należy 
po uściśleniu konkretów (zwiększenie czy zmniejszenie prędkości i o ile?) 
odpowiedź również uznać i przydzielić 1 pkt. 

 

Czynność 19: Kontrola położenia belki polowej. 

 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli uczeń w czasie uniesienia opryskiwacza 
do góry rozłożył ramiona belki polowej, a następnie przy pomocy przymiaru 
metrowego zmierzył i porównał odległość od końców belki do podłoża. 

 

Czynność 20: Korekta położenia belki. 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli uczeń przy pomocy lewego wieszaka 
przeprowadza regulację w taki sposób, by belka była równoległa do podłoża. 
Jeżeli uczeń stwierdza, że położenie jest prawidłowe i nie wymaga regulacji, 
również należy przydzielić 1 pkt. 

 

Czynność 21: Sprawdzenie układu cieczowego. 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli uczeń po uruchomieniu ciągnika i napędu 
WOM sprawdził, czy w układzie cieczowym nie ma przecieków i w razie 
potrzeby je zlikwidował. 

 

Czynność 22: Oczyszczenie agregatu. 

Kryterium wykonania: I punkt -jeżeli zdający oczyścił ciągnik i opryskiwacz. 

 

Czynność 23: Uporządkowanie stanowiska. 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli uczeń uporządkował stanowisko pracy. 

 

Czynność 24: Rozłączenie agregatu. 

II

I. 

W

YKONY

W

AN

IE

 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli uczeń z zachowaniem zasad bhp odłączył 

opryskiwacz od ciągnika. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38 

Czynność 25: Wykonanie zadania z zachowaniem przepisów bhp. 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli zdający w trakcie wykonywania zadanie 
zachowywał zasady przepisów bhp. 

 

Czynność 26: Wykonanie zadania w przewidzianym czasie. 

Kryterium wykonania: 1 punkt -jeżeli zdający nie przekroczył czasu 

przewidzianego na wykonanie zadania. 

 

 

Suma punktów w obszarze III. Wykonanie 

 

Czynność 27: Uzasadnienie sposobu wykonania zadania. 

Kryterium wykonania: 1 punkt - jeżeli zdający uzasadni dobór parametrów 

regulacji opryskiwacza do zadanej dawki oprysku. 

 

Czynność 28: Ocena efektów wykonanego zadania. 

Kryterium wykonania: 1 punkt – jeżeli zdający ocenił wykonaną przez siebie 

pracę. 

 

IV

 P

R

E

ZE

N

T

O

WA

N

IE

 

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie   

 

RAZEM 

 
 

 
Maksymalna ilość pkt. do uzyskania 32 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39 

7. LITERATURA

 

 
1.  Buliński J., Miszczak M.: Podstawy mechanizacji rolnictwa. WSiP, Warszawa 1996 
2.  Ciągniki i maszyny rolnicze 1995/96. Katalog PIMR, Poznań 1997 
3.  Dąbrowski S. i Kozłowska D.: Maszyny i ciągniki rolnicze. PWRiL, Warszawa 1981 
4.  Doruchowski  G.,  Hołownicki  R.:  Nowoczesna  technika  opryskiwania  upraw  polowych. 

Plantpress, Kraków 2001 

5.  Kuczewski  J.,  Waszkiewicz  Cz.:  Mechanizacja  rolnictwa.  Maszyny  i  urządzenia  do 

produkcji roślinnej i zwierzęcej. SGGW, Warszawa 1997 

6.  Kuczewski J., Majewski Z.: Podstawy eksploatacji maszyn rolniczych. WSiP, Warszawa 

1995 

7.  Nowacki T.: Mechanizacja rolnictwa 2. PWRiL, Warszawa 1984 
8.  Ogólna uprawa roli i roślin. PWRiL, Warszawa 1996 
9.  Praktyczne  podstawy  ochrony  roślin,  Krajowe  Centrum  Doradztwa  Rozwoju  Rolnictwa 

i Obszarów Wiejskich, Poznań 1999 

10.  Waszkiewicz Cz.: Maszyny i urządzenia rolnicze. WSiP, Warszawa 1998 
11.  Waszkiewicz  Cz.:  Maszyny  rolnicze.  Maszyny  i  urządzenia  do  produkcji  zwierzęcej 

Cz. II. WSiP, Warszawa 1996 

12.  Waszkiewicz  Cz.,  Kuczewski  J.:  Maszyny  rolnicze.  Maszyny  i  urządzenia  do  produkcji 

roślinnej Cz. I. WSiP, Warszawa 2002 

13.  Wybrane zagadnienia regulacji i obsługi maszyn rolniczych. SGGW, Warszawa 1993 
 
Literatura metodyczna 
 
1.  Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele 

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994 

2.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000 
 
– 

Ustawa o nawozach i nawożeniu z dnia 26 lipca 2000 r (Dz. U. Nr 89 poz. 991) oraz ustawa 
z dnia 2 kwietnia 2004 r o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 91, poz. 876) 

– 

Rozporządzenie  Ministra  Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi  z  dnia  1  czerwca  2001  r.  w sprawie 
szczegółowego  sposobu  stosowania  nawozów  oraz  prowadzenia  szkoleń  z  zakresu  ich 
stosowania (Dz. U. z 2001 r. Nr 60, poz. 616) 

– 

Rozporządzenie  Ministra  Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi  z  dnia  24  czerwca  2002  r.  w  sprawie 
bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  przy  stosowaniu  i  magazynowaniu  środków  ochrony  roślin 
oraz nawozów mineralnych i organiczno- mineralnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 99, poz. 896) 

– 

Rozporządzenie  Ministra  Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi  z  dnia  5  marca  2002  r.  w  sprawie 
szczegółowych  zasad  wydawania  zezwoleń  na  dopuszczenie  środków  ochrony  roślin  
do obrotu i stosowania (Dz. U. z 2002 r. Nr 24, poz. 250 ze zm.) 

– 

Rozporządzenie  Ministra  Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi  z  dnia  15  listopada  2001  r.  w  sprawie 
przeprowadzenia badań opryskiwaczy (Dz. U. z 2001 r. Nr 137, poz. 1544) 

– 

Rozporządzenie  Ministra  Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi  z  dnia  26  maja  2004  r.  w  sprawie 
szczegółowych wymagań dla  jednostek organizacyjnych prowadzących szkolenia w zakresie 
obrotu, konfekcjonowania  lub stosowania środków ochrony roślin, programów tych szkoleń 
oraz wzoru zaświadczenia o ukończeniu szkolenia (Dz. U. z 2004 r. Nr 140, poz. 1490)