Moduł VII Warto wiedzie
ć
Temat lekcji:
ETYKA W BIZNESIE
Opracowanie merytoryczne: Fundacja Komandor
Lekcja „Etyka w biznesie” ma na celu zapoznanie uczniów z podstawowymi poj
ę
ciami zwi
ą
zanymi z etyk
ą
biznesu oraz znaczeniem przestrzegania zasad etycznych w prowadzeniu działalno
ś
ci gospodarczej.
Młodzie
Ŝ
podejmie prób
ę
opracowania kodeksu etycznego miniprzedsi
ę
biorstwa. Przez cały czas trwania
zaj
ęć
pakietowicze mog
ą
korzysta
ć
ze słowniczka, zawieraj
ą
cego definicje wprowadzonych poj
ęć
.
Cele edukacyjne (ogólne):
zapoznanie z poj
ę
ciami: etyka, etyka biznesu, społeczna odpowiedzialno
ść
biznesu, kodeks etyczny,
stworzenie kodeksu etycznego miniprzedsi
ę
biorstwa.
Cele operacyjne:
Po zaj
ę
ciach uczestnik powinien:
wyja
ś
nia
ć
:
−
na czym polega odpowiedzialno
ść
etyczna przedsi
ę
biorcy wobec innych podmiotów
rozumie
ć
:
−
znaczenie przestrzegania zasad etycznych w prowadzeniu działalno
ś
ci gospodarczej
zna
ć
:
−
poj
ę
cia: etyka, etyka biznesu, kodeks etyczny, społeczna odpowiedzialno
ść
biznesu,
odró
Ŝ
nia
ć
:
−
zachowania etyczne i nieetyczne.
Metody pracy:
burza mózgów,
praca w grupach,
dyskusja,
indywidualna praca ucznia z lekcj
ą
multimedialn
ą
.
Przebieg zaj
ęć
:
Na pocz
ą
tek Kamil proponuje krótk
ą
rozgrzewk
ę
. Uczestnicy maj
ą
rozwi
ą
za
ć
krzy
Ŝ
ówk
ę
, której
rozwi
ą
zaniem jest hasło
„Etyka”.
Prawidłowo wpisane litery po klikni
ę
ciu „SPRAWD
Ź
” wy
ś
wietl
ą
si
ę
na
kolor zielony, bł
ę
dne na czerwono. Poszczególne hasła krzy
Ŝ
ówki:
o
Zawód mamy Kamila
LEKARZ
o
Ilo
ść
towarów, które kupuj
ą
cy chc
ą
i s
ą
w stanie kupi
ć
POPYT
o
Dodatni wynik działalno
ś
ci przedsi
ę
biorstwa
ZYSK
o
Maj
ą
tkowy lub niemaj
ą
tkowy skutek zdarzenia losowego
SZKODA
o
Warto
ść
towaru wyra
Ŝ
ona w pieni
ą
dzu
CENA
Uczniowie rozwi
ą
zuj
ą
krzy
Ŝ
ówk
ę
, której hasłem jest poj
ę
cie etyka, zapoznaj
ą
si
ę
z tym poj
ę
ciem.
Wskazówka, ciekawostka, dodatkowe informacje
Termin
etyka
pochodzi
z
greckiego
éthikós
–
zwyczajny;
éthos
–
obyczaj,
zwyczaj
Etyka biznesu – to odpowiedzialno
ść
moralna przedsi
ę
biorcy wobec wszelkich osób i podmiotów, z którymi
si
ę
kontaktuje.
„Słownik Encyklopedyczny Edukacji Obywatelskiej” Wydawnictwo Europa. Autorzy: Roman Smolski, Marek
Smolski, El
Ŝ
bieta Helena Stadtmüller. 1999.
Kamil zapoznaje si
ę
z poj
ę
ciem etyki i kodeksu etycznego podczas rozmowy z mam
ą
i dziadkiem. Dziadek
przytacza słowa pisarza Marka Twain’a: "Zawsze post
ę
puj uczciwie. W ten sposób jednych zadowolisz
a innych zadziwisz". Nale
Ŝ
y zwróci
ć
uczniom uwag
ę
,
Ŝ
e słowa te mo
Ŝ
emy odnie
ść
do wszystkich podmiotów
Ŝ
ycia społecznego i gospodarczego – zarówno obywateli, jak i firm.
Uczniowie wykonuj
ą
zadanie, oceniaj
ą
c opisane sytuacje i zachowania w kategoriach etycznych.
Wskazówka, ciekawostka, dodatkowe informacje
Proponujemy przeprowadzi
ć
krótk
ą
dyskusj
ę
z młodzie
Ŝą
o ich codziennych do
ś
wiadczeniach, obserwacjach
zwi
ą
zanych z nieuczciwym post
ę
powaniem w sferze gospodarczej.
Uczniowie u
ś
wiadamiaj
ą
sobie zwi
ą
zek mi
ę
dzy etycznym post
ę
powaniem a długookresowym zyskiem firmy.
Warto podkre
ś
li
ć
,
Ŝ
e działania niezgodne z etyk
ą
biznesu cz
ę
sto powodowane d
ąŜ
eniem do osi
ą
gni
ę
cia
zysku przez firmy, uderzaj
ą
w społeczno
ść
i naruszaj
ą
zaufanie otoczenia do firmy, a wi
ę
c w dłu
Ŝ
szej
perspektywie szkodz
ą
jej samej. Podczas rozmowy Kamila z tat
ą
poruszony został tak
Ŝ
e temat społecznej
odpowiedzialno
ś
ci biznesu.
Wskazówka, ciekawostka, dodatkowe informacje
Mo
Ŝ
na porozmawia
ć
z uczniami, czy zgadzaj
ą
si
ę
z popularnymi twierdzeniami,
Ŝ
e „Cel u
ś
wi
ę
ca
ś
rodki” czy
Ŝ
e „Pierwszy milion trzeba ukra
ść
.” Jakie s
ą
konsekwencje takiego my
ś
lenia? Ciekawe s
ą
wyniki bada
ń
–
70% ankietowanych Polaków jest skłonna zapłaci
ć
wi
ę
cej za produkty, co do których ma pewno
ść
,
Ŝ
e s
ą
przyjazne dla
ś
rodowiska lub nie zostały wyprodukowane z wykorzystaniem pracy dzieci. Ponad połowa
Polaków deklaruje,
Ŝ
e nie kupiłaby produktu firmy, o której wiadomo,
Ŝ
e jest społecznie nieodpowiedzialna –
ź
ródło: www.pfc.org.pl
Uczniowie poznaj
ą
poj
ę
cie i przykłady kodeksów etycznych. Podano adresy stron internetowych, na których
mo
Ŝ
na znale
źć
kodeksy etyczne firm, instytucji, organizacji. Uczniowie mog
ą
równie
Ŝ
sami wyszuka
ć
w Internecie firmy, które posiadaj
ą
kodeksy etyczne.
Wskazówka, ciekawostka, dodatkowe informacje
Powa
Ŝ
nym problemem etycznym Polski jest korupcja. Zapytaj uczniów, jakie według nich s
ą
przyczyny
korupcji? Czy istnieje zwi
ą
zek mi
ę
dzy poziomem korupcji a zamo
Ŝ
no
ś
ci
ą
kraju? Jak na tle innych krajów
przedstawia si
ę
Polska?
Według Indeksu Percepcji Korupcji (indeks oparty na ró
Ŝ
nych specjalistycznych sonda
Ŝ
ach, które dotycz
ą
postrzegania korupcji w sektorze publicznym w 2006 r. w 163 krajach) Polska jest oceniana jako najbardziej
skorumpowane pa
ń
stwo Unii Europejskiej. Wyniki uzyskane przez Polsk
ę
w Indeksie Percepcji Korupcji s
ą
zbie
Ŝ
ne z rezultatami bada
ń
mi
ę
dzynarodowych nt. korupcji zrealizowanych przez GFK Polonia. Według
tych bada
ń
a
Ŝ
93% Polaków w 2006 r. uwa
Ŝ
ało swój kraj za skorumpowany
Lekcj
ę
ko
ń
czy test sprawdzaj
ą
cy, co uczestnicy zapami
ę
tali ze spotkania. Po klikni
ę
ciu „SPRAWD
Ź
”
prawidłowo zaznaczone odpowiedzi wy
ś
wietl
ą
si
ę
na kolor zielony. W przypadku, gdy wskazano zł
ą
odpowied
ź
, ucze
ń
ma szans
ę
poprawy, do momentu, w którym uda mu si
ę
wskaza
ć
wszystkie prawidłowe
odpowiedzi.
1. Warto
ś
ci etyczne powinny by
ć
stosowane:
a) tylko przez osoby sprawuj
ą
ce funkcje publiczne
b) przez wszystkich obywateli
c) tylko przez osoby pełnoletnie
2. Kodeks etyczny to:
a) zestawienie warto
ś
ci i norm etycznych, którymi firma kieruje si
ę
w swoich działaniach
b) nieformalne zasady, którymi kieruj
ą
si
ę
pracownicy firmy
c) narzucony przez dyrekcj
ę
sposób post
ę
powania, zachowania pracowników firmy
3. Która firma przestrzega etyki biznesu:
a) sprzedaj
ą
ca swoje produkty po cenach ni
Ŝ
szych ni
Ŝ
koszty produkcji
b) podszywaj
ą
ca si
ę
pod producentów ró
Ŝ
nych znanych produktów odzie
Ŝ
owych
c) realizuj
ą
ca program edukacyjny dla studentów
Zadanie praktyczne - uczniowie podejmuj
ą
prób
ę
stworzenie kodeksu etycznego miniprzedsi
ę
biorstwa.
Punktem wyj
ś
cia do stworzenia norm obowi
ą
zuj
ą
cych wszystkich pracowników miniprzedsi
ę
biorstwa jest
wypisanie warto
ś
ci wa
Ŝ
nych dla poszczególnych członków miniprzedsi
ę
biorstwa, a dopiero na tej podstawie
stworzenie kodeksu etycznego post
ę
powania. Uczniowie najpierw indywidualnie wypisuj
ą
na kartkach
propozycje wa
Ŝ
nych dla nich warto
ś
ci a nast
ę
pnie w czasie dyskusji w grupach lub na forum zastanawiaj
ą
si
ę
wspólnie, które z zaproponowanych przez nich warto
ś
ci powinny zło
Ŝ
y
ć
si
ę
na kodeks etyczny
miniprzedsi
ę
biorstwa.
Materiały dodatkowe:
Materiały dla uczestników:
lekcja multimedialna,
dokumenty z bazy wiedzy.
Bibliografia i przydatne linki dla nauczyciela:
A.
Pacewicz,
T.
Merta,
M.
Piasecki,
A.
Zahorowska
–
Mazurkiewicz,
S.
Kopa
ń
ski,
Z ekonomi
ą
na ty, CEO, Warszawa 2002.
T. Merta, A. Pacewicz, J. Strzemieczny, S.
ś
mijewska, Młodzi przeciw korupcji – scenariusze zaj
ęć
dla
gimnazjum, CEO, CIVITAS, Warszawa 2004.
S. Gregorczyk, P. Wachowiak, Przedsi
ę
biorczo
ść
bez tajemnic, WSiP, Warszawa 2004.
www.ceo.org.pl
– strona Centrum Edukacji Obywatelskiej
www.transparency.pl
– strona Transparency International
www.batory,org.pl
– strona Fundacji im. S. Batorego
www.fob.pl
– forum odpowiedzialnego biznesu
www.nbportal.pl