Microsoft PowerPoint - Makro 1S 6.Cykle koniunkturalne

2014-12-07

Cykle koniunkturalne

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

czas

cykl koniunkturalny

trend

KONIUNKTURA I JEJ WAHANIA

TREND

(w ekonomii) regularne i określone zmiany ogólnego przebiegu

zjawiska lub procesu.

TREND KONIUNKTURY

to długookresowy poziom jakim charakteryzują się określone
wielkości ekonomiczne w odniesieniu do wzrostu lub spadku w
analizowanym okresie wzrostu gospodarczego.

WAHANIA KONIUNKTURALNE

to wahania aktywności gospodarczej wokół trendu trwające dłużej niż
1 rok.

Wahania te mogą mieć charakter:

•

WAHANIA CYKLICZNE

powtarzające się ze względną regularnością zmiany

aktywności gospodarczej, wyrażające się fluktuacjach wokół trendu.

•

Wahania sezonowe - zmiany aktywności gospodarczej występujące w ciągu
określonego okresu (np. w tych samych porach roku).

•

Wahania przypadkowe – spowodowane jednorazowymi zdarzeniami o
charakterze losowym.

Cykl koniunkturalny to …

CYKL KONIUNKTURALNY

to okresowe zmiany aktywności

gospodarczej, gdy agregaty makroekonomiczne tj. DN,

produkcja, konsumpcja, zatrudnienie, inwestycje nie rosną

równomiernie, a ich tempo charakteryzuje się

okresowymi wahaniami.

INACZEJ:

•

wahania produkcji, będące krótkookresowymi

fluktuacjami wokół długookresowego trendu

wzrostowego.

•

to regularne powtarzające się odchylenie produkcji od jej

trendu.

•

nieodłączny i normalny elementem gospodarki

wolnorynkowej.

•

graficznie: nieregularną linię sinusoidalną wokół

hipotetycznej linii trendu.

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-12-07

Metody analizy i prognozy koniunktury

•barometry koniunktury

syntetyczny wskaźnik zmiennych wyprzedających zmiany w gospodarce

odpowiednio dobrane zestawy wskaźników statystycznych, czułych na zmiany
koniunktury oraz wyprowadzone z nich wskaźniki zbiorcze

•testy koniunkturalne

metoda wskaźnikowa oparta na badaniach ankietowych, której celem jest
określenie aktualnego stanu aktywności gospodarczej w porównaniu z okresem
poprzednim oraz wyznaczenie prawdopodobnego kierunku zmian w przyszłości

Wskaźniki koniunktury gospodarczej

WSKAŹNIKI WYPRZEDZAJĄCE (wiodące, pilotujące) zapowiadają zmiany we

wskaźnikach zbieżnych i ostrzegają przed zmianami koniunktury. Wskaźniki
te są związane ze zobowiązaniami gospodarczymi wybiegającymi w
niedaleką przyszłość np.:

zamówienia na maszyny i sprzęt; pozwolenia

budowlane; liczba i wartość akcji sprzedanych; liczba osób zwolnionych z
pracy; wielkość podaży pieniądza i inne.

WSKAŹNIKI ZBIEŻNE Z PRZEBIEGIEM KONIUNKTURY (współbieżne,

jednoczesne) służą do oceny ogólnego stanu gospodarki, np.:

PKB,

produkcja przemysłowa, zyski przedsiębiorstw po opodatkowaniu,
bezrobocie, dochody osobiste, sprzedaż detaliczna, zatrudnienie, ogólny
poziom cen.

WSKAŹNIKI OPÓŹNIONE WOBEC KONIUNKTURY - ich zmiany „idą w ślad” za

zmianami wskaźników zbieżnych z koniunkturą, np.

koszty robocizny na

jednostkę produkcji, poziom zapasów, oprocentowanie pożyczek
hipotecznych, dochody z tytułu pracy, nowe kredyty konsumpcyjne.

Wybrane barometry koniunktury

•

1919 rok pierwszy barometr tzw. harwardzki

•

Barometr NBER – dla gospodarki USA

•

Barometr BIEC

(Bureau for Investments and Economic Cycles)-

dla większości gospodarek, w tym również dla Polski: (patrz
www.biec.org)

- WRK (wskaźnik równoległy koniunktury)
- WWK (wskaźnik wyprzedzający koniunktury)
•

„Makrometr” – Makroekonomiczny Indeks Koniunktury –
PENETRATOR

•

„Barometr Rzeczpospolitej” od 2002 roku

Rodzaje cykli

KRYTERIUM

RODZAJE

cechy cyklu

-klasyczny

-współczesny

zasięg geograficzny

-cykl światowy

-cykl regionalny
-cykl narodowy

długość cyklu

- krótkie (Kitchina)

- średnie (Juglara)
- długie (Kondratiewa)

teoria wyjaśniająca cykl

-cykle pochodzenia endogenicznego

-cykle pochodzenia egzogenicznego

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-12-07

Cykl klasyczny a współczesny

Cechy

morfologiczne

KLASYCZNY

WSPÓŁCZESNY

Fazy

Punkty zwrotne

Gwałtowne

Łagodne

Długość cyklu

8-12 lat

3,5 – 5 lat

Długość fazy

wzrostu

4-6 lat

3,5 – 5 lat

Długość fazy

spadku

4-6 lat

2-3 lata

Częstotliwość

Niska

Wysoka

Intensywność

Wysoka

Niska

Charakter

Charakter
przebiegu

przebiegu

Asymetryczna

Przebieg cyklu klasycznego

Kryzys => recesja

Dno => depresja

Ożywienie => ekspansja

Rozkwit => szczyt, boom gospodarczy

Magiczne słowo „recesja” (kryzys) co znaczy?

„Kiedy Twój sąsiad traci pracę nastąpiło spowolnienie, kiedy
TY tracisz pracę jest recesja, gdy ekonomista traci swoją pracę
mamy depresję (dno)” (USA – 2008 r.)

•

Recesja

to spadek produkcji trwający dłużej niż 6 m-cy =>

kolejne dwa kwartały spadku PKB w wyrażeniu realnym, co
oznacza, że tempo wzrostu jest ujemne (poniżej trendu)!

•

Spowolnienie

to okres, w którym tempo wzrostu PKB jest co

prawda dodatnie, ale ulega silnemu zmniejszeniu!

•

Według NBER („arbiter ds. recesji” w USA) => recesja to

„wyraźny spadek aktywności gospodarczej w całej gospodarce
trwający dłużej niż kilka m-cy i mający odbicie w poziomie
produkcji przemysłowej, zatrudnieniu, dochodach realnych oraz
sprzedaży hurtowej i detalicznej” .

Opis faz cyklu klasycznego

KRYZYS

•

Faza zaczyna się od sygnałów z rynku kapitałowego o spadku kursów i obrotów.

•

Rosną trudności w dostępie do kredytów.

•

Spadają inwestycje i zamówienia na produkcję.

•

Zahamowanie wzrostu cen, a nawet ich spadek – przy wysokich kosztach

produkcji – prowadziło to zmniejszenia zysków oraz spadku produkcji i

zatrudnienia, a także dochodów i konsumpcji.

DEPRESJA (DNO)

•

Spadek wydatków inwestycyjnych, trudności w sprzedaży dóbr (rosną zapasy),

wzrost bezrobocia, zmniejszenie zysków, trudności w dostępie do kredytu,

•

Fala upadłości i bankructw firm.

•

Spadek popytu konsumpcyjnego mniejszy niż inwestycyjnego, gdyż

konsumenci starają się utrzymać dotychczasowy poziom konsumpcji

(efekt rygla).

•

Następuje załamanie inwestycyjne i niski poziom produktu społecznego

•

Silniejsze firmy zaczynają działać na rzecz zaspokojenia potrzeb społecznych i

podejmują się restrukturyzacji majątku i pobudzają popyt inwestycyjny, przez

co pobudzają zatrudnienie. Zaczyna rosnąć produkcja i dochody konsumenta,

rośnie popyt konsumpcyjny, poprawia się relacja koszty do zysków, pojawiają

się większe możliwości zaciągnięcia kredytu. Gospodarka ponownie wkracza

na ścieżkę wzrostu prowadząc do ożywienia!

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-12-07

Opis faz cyklu klasycznego (2)

OŻYWIENIE

•

Rosną: wydatki inwestycyjne i konsumpcyjne, produkcja, zatrudnienie,
dochody, większe obroty i kursy na rynku papierów wartościowych,
wysokie zainteresowanie kredytem.

•

Popyt globalny rośnie szybciej niż podaż, co skutkuje wzrostem cen.

•

Dominuje optymizm wśród uczestników działalności gospodarczej.

ROZKWIT

•

Szczyt poziomu rozwoju gospodarki, szczyt nakładów inwestycyjnych
(dynamika inwestycji bez zmian).

•

Nadal rosną zdolności produkcyjne gospodarki jako następstwo inwestycji.

•

Następuje wzrost kosztów produkcji szybszy niż wzrost cen, gdyż
wykorzystanie zdolności produkcyjnych jest na najwyższym poziomie przy
wysokim zatrudnieniu i wysokich płacach.

•

Wzrostowi dochodów ludności zaczyna towarzyszyć wzrost oszczędności i
spadek konsumpcji.

•

Banki z większą ostrożnością udzielają kredytów.

•

Maleje optymizm wśród producentów i konsumentów.

FAZA RECESJI

(KRYZYSU)

DNO

(DEPRESJA)

FAZA OŻYWIENIA

(EKSPANSJI)

FAZA ROZKWITU

(BOOM)

• nadwyżka  podaży
nad   popytem
• wzrost  zapasów  u
producentów
• spadek produkcji,
przychodów,
zysków  i
zatrudnienia
• spadek cen
(współcześnie:
zwolnienie  inflacji)
• wzrost  bezrobocia

• równowaga  na
niskim  poziomie
• niski popyt i niska
podaż
• niskie  ceny
• bankructwa  i
upadłości

• popyt przewyższa
podaż
• rosnąca
produkcja,
sprzedaż,
przychody, zyski i
zatrudnienie
• rosną ceny
• spada bezrobocie

• aktywność
gospodarcza  osiąga
najwyższy  poziom
(przekracza  poziom
aktywności  podczas
poprzedniego
szczytu)
• równowaga  na
wysokim  poziomie
• wysoka
produkcja,
sprzedaż,
przychody,  zyski  i
zatrudnienie
• wysoki  poziom  cen

Cykl współczesny

•

Faza wzrostową =>

EKSPANSJA

– wzrost produkcji w gospodarce, trwający

6 miesięcy lub dłużej;

•

Faza spadkową =>

RECESJA

– spadek produkcji w gospodarce, trwający 6

miesięcy lub dłużej.

Skrócenie i spłycenie fazy spadkowej

współczesnych cykli to skutek...

•

wieloletniego i skutecznego oddziaływania polityki
stabilizacyjnej państwa

•

dynamiczna ekspansja sektora usług, który charakteryzuje
się dużą odpornością na spadki koniunktury

•

istnienie bardziej wiarygodnych informacji o sytuacji
gospodarczej i jej perspektywach

•

szybkość przepływu informacji

•

procesy globalizacji i internacjonalizacji

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-12-07

Cykle koniunkturalne

Cykle koniunkturalne ze względu na czas trwania:

ze względu na czas trwania:

a) cykle krótkie (

Kitchina

– trwa ok. 3,5 roku)

b) cykle średnie (

Juglara

– trwa od 8-10 lat)

c) cykle długie (

Kondratiewa

– trwa 5-60 lat)

Istnieją też cykle specjalne dotyczące konkretnych dóbr
lub usług => np.

cykl świński,

który uruchamia wzrost cen

pasz.

Cykle

Cykle krótkie (cykle mniejsze)

krótkie (cykle mniejsze)

•

Kitchin – 1923r.

•

Dla gospodarki amerykańskiej

•

Ok. 3-4 lata

•

Główna przyczyna

– zmiana stanu zapasów i

kapitału obrotowego

•

Łagodne zakończenie!

Cykle

Cykle średnie

średnie Juglara

Juglara

(cykle klasyczne inaczej główne)

•

Wahania gospodarcze między kryzysami po
1945 roku

•

Ok. 6-10 lat

•

Przyczyna

– inwestycje realne (zmiana

wyposażenia technicznego)

•

Często kończą się gwałtownie, nagłym
załamaniem rynku!

Cykle długie

•

Kondratiew, 1922

•

Obserwowane od XVIII wieku - - analiza przebiegu koniunktury na

przestrzeni 140 lat (1780 – 1920) w czterech krajach z rozwiniętą

gospodarką rolną i przemysłem (Anglii, Niemcy, Stany

Zjednoczone i Francja )

•

Analizował takie zmiany jak:

1. wskaźnik cen towarów,

2. przychód z obligacji państwowych,

3. roczna płaca pracowników rolnych,

4. obroty handlu zagranicznego w przeliczeniu na mieszkańca

•

Długość amplitudy ok. 50-60 lat (dzieli na fazę spadku 25-30 lat i

fazę wzrostu 25-30 lat)

•

Przyczyny

– postęp technologiczny i innowacje, zmiany na rynku

pieniądza, wydarzenia polityczne, wojny, migracje i zmianami

demograficzne.

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-12-07

4 cykle opisane przez Kondratiewa

Cykle

lata

W tym

faza

wzrostu

Czas

Lider

gospodarczy/innowacja

1785-1843 Do 1816

58 lat

Wielka Brytania =>
m

aszyna parowa

1844-1893 Do 1873

49 lat

Wielka Brytania =>

kolej,

elektryczność

III

1894-1939 Do 1919

Do 1929

45 lat

USA =>

samochód,

chemikalia, plastik

1940-

1985/2000

Do 1973

45-60

lat

USA =>

samolot, komputer,

internet

A dziś ?

V cykl

2000- ….

USA =>

biotechnologie,

nanotechnologie, sieci

komputerowe, pieniądz

wirtualny

102

107

112

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

100

102

104

106

108

produkcja sprzedana przemysłu

PKB

Cykle koniunkturalne w Polsce 1990-2003

Skąd się biorą cykle koniunkturalne?

Teorie cykli –wyjaśniają powstawanie cykli

gospodarczych; różnice i wskazują na
czynniki kształtujące koniunkturę.

Dwa nurty teorii:

a) Teorie neoklasyczne
b) Teorie keynesowskie

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-12-07

Teorie makroekonomiczne a wahania cykliczne

•

Neoklasycy uważają, że system gospodarczy ma

cechę stabilności tj. po każdym zakłóceniu wraca

do równowagi samoistnie.

•

Keynesiści, uważają, że gospodarce należy

„pomóc” powrócić do stabilności po zakłóceniach

rynkowych.

Czynniki zakłócające dzieli się na:

1) Egzogeniczne

– zewnętrzne tj.:

•

Wojny, klęski żywiołowe, rewolucje i inne

polityczne, odkrycie złóż i innych zasobów, szoki

naftowe, zmiany demograficzne, innowacje

techniczne, zjawiska przyrodnicze.

2) Endogeniczne

– wewnętrzne

Ad. 1 Teorie egzogeniczne (zewnętrzne)

TEORIA PLAM NA SŁOŃCU (ROLNICZA)

Większa liczba plam na Słońcu powoduje nieurodzaj, a te
cykliczne zmiany produkcji rolnej wywołują także zmiany rytmu
produkcji przemysłowej.

TEORIA INNOWACJI (

TEORIA INNOWACJI (Schumpeter

Schumpeter)

)

Falowe pojawianie się innowacji organizacyjno-technicznych.
Jeśli przedsiębiorca-innowator zastosuje innowację w produkcji
to jego zysk nadzwyczajny skłoni innych przedsiębiorców do
naśladowania => nastąpi

DYFUZJA TECHNIKI,

czyli

fala

wzmożonych inwestycji i wzrostu produkcji. Wzrostowi podaży
nie towarzyszy wzrost popytu i następuje spadek cen i stopy
zysku maleją, a gospodarka przechodzi kryzys

. Znikająca stopa

zysku zmusza do prowadzenia nowych technik, co daje impuls
innowacyjny, który ożywi gospodarkę.

Innowacje => wywołują cykle średnie (Juglara)
Innowacje (wynalazki) epokowe => wywołują cykle długie
Kondratiewa.

Teorie egzogeniczne (2)

Teoria cyklu politycznego

PARTIE RZĄDZĄCE –

W CELU UZYSKANIA REELEKCJI POBUDZAJĄ

KONIUNKTURĘ PRZED WYBORAMI

stosują wówczas łagodną

politykę fiskalną i monetarną by doprowadzić do ożywienia
gospodarki i spadku bezrobocia. Po wyborach każda partia, która
wygra, zmuszona jest zastosować restrykcyjną politykę fiskalną, by
zmniejszyć deficyt budżetowy, dług publiczny oraz inflację.

Teoria monetarna

(Friedman)

Przyczyną wahań koniunktury są

NIEOCZEKIWANE SZOKI

PIENIĘŻNE

, będące skutkiem

błędnych decyzji banku centralnego

w zakresie prowadzonej przez niego polityki monetarnej.

W ich

wyniku występują istotne zakłócenia w procesie kształtowania się
rynkowej stopy procentowej, które następnie mogą przenosić się
do sfery realnej produkcji i prowadzić do dysproporcji pomiędzy
produkcją a popytem globalnym.

Ad. 2 Teorie keynesoweskie – endogeniczne

(wewnętrzne)

ZMIANY POPYTU GLOBALNEGO:

•

popytu konsumpcyjnego i popytu inwestycyjnego wywołane przez zmiany
krańcowej stopy zysku, niepewność, oraz „instynkty zwierzęce”

•

wahania eksportu netto wywołane zmianą koniunktury zagranicą.

RECESJA JEST WYNIKIEM ZBYT MAŁEGO EFEKTYWNEGO POPYTU GLOBALNEGO I

RECESJA JEST WYNIKIEM ZBYT MAŁEGO EFEKTYWNEGO POPYTU GLOBALNEGO I
NADPRODUKCJI, gdzie AS > AD!

NADPRODUKCJI, gdzie AS > AD!

Aby pobudzić gospodarkę niezbędne są INWESTYCJE.

W wyniku zmian w popycie globalnym następują zwielokrotnione zmiany w
produkcji –

model mnożnika

model mnożnika--akceleratora.

akceleratora.

Efekty inwestycji:

•

popytowy – wzrost popytu

•

podażowy – wzrost mocy produkcyjnych w gospodarce

•

Między efektem popytowym a podażowym występuje luka czasowa – efekt
popytowy występują w trakcie realizacji inwestycji, a efekt podażowy po ich
zakończeniu.

Wniosek: aby gospodarka powróciła do stanu pełnego zatrudnienia, konieczna jest

ekspansywna polityka; najskuteczniejsza – fiskalna!

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-12-07

Inne teorie cykli koniunkturalnych…

•

Teoria przenoszenia kryzysów z innych gospodarek

•

Teoria niedostatku konsumpcji

•

Teorie inwestycyjne

•

Teorie konsumpcji

•

Teoria przesycenia rynku towarowego

•

Teorie cykli zapasów

•

Teorie inwestycji konsumentów

=> Makro dla zaawansowanych (II stopień)

•

zmienne pro-cykliczne

- zmienne wykazujące

dodatnią korelację z PKB

•

zmienne anty-cykliczne

- zmienne wykazujące

ujemną korelację z PKB

•

zmienne a-cykliczne

- zmienne wykazujące brak

korelacji z PKB

Pamietaj

! Każdy cykl koniunkturalny jest inny, ale obserwuje

się podobne zachowania pewnych wielkości ekonomicznych w
czasie trwania każdego kolejnego cyklu.

Z tego względu wyróżniamy:

Zestawienie wskaźnik i ich wpływ na cykl

Wydatki:
Konsumpcja ( C)
Inwestycje (I)
=> budownictwo mieszkaniowe
Zapasy
Wydatki rządowe (G) + transfery (B)
Eksport netto (NX) => saldo Ex - Im
=> Eksport
=> Import

pro-cykliczne
pro-cykliczne
pro-cykliczne
pro-cykliczne

a-cykliczne

słabo antycykliczne

anty-cykliczny

pro-cykliczne

Rynek pracy:
=> zatrudnienie
=> bezrobocie
=> wydajność
=> płace realne

pro-cyklicznie

anty-cyklicznie

pro-cyklicznie
pro-cyklicznie

Podaż pieniądza

pro-cyklicznie

Inflacja

pro-cyklicznie

Ceny akcji

pro-cyklicznie

Stopa procentowa

pro-cyklicznie

Skutki cykliczności

Negatywne:

•

wahania w poziomie zaspokojenia potrzeb

społecznych;

•

niestabilność gospodarcza i społeczna – wahania

aktywności gospodarczej, zmiany rozmiarów

zatrudnienia, zmiana poziomu produkcji, rośnie

zadłużenie gospodarki, co wywołuje niezadowolenie

społeczne ;

•

niestabilność polityczna (brak poparcia dla władzy

politycznej);

Pozytywne:

•

pełni role swoistego doboru naturalnego – eliminuje

producentów nieracjonalnie wykorzystujących swoje

zasoby, którzy produkują drogie i złej jakości wyroby;

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-12-07

Oddziaływanie rządu na cykl koniunkturalny

Interwencjonizm antykryzysowy

– działania rządu

podejmowane w celu łagodzenia skutków

zaistniałego już kryzysu.

Interwencjonizm antycykliczny

– rozszerzenie działań

rządu na wszystkie fazy kryzysu => przeciwdziałanie

bieżącym wahaniom koniunktury i poziomu

zatrudnienia.

Interwencjonizm rozwojowy

– oddziaływanie

państwa na kierunki inwestowania zapewniając

rozwój nowoczesnych gałęzi produkcji

(przekształcenia strukturalne), a także na strukturę

przestrzenną gospodarki, organizację i kierunki

badań naukowych.

METODY PRZEZWYCIĘŻANIA CYKLICZNOŚCI

WG KEYNESA

Metoda keynesowska

– pobudzenie gospodarki

poprzez działania rządu, które wspomagają
działanie mechanizmów rynkowych np.
zamówienia rządowe, roboty publiczne. Rząd
podejmuje tzw. politykę stabilizacyjną i może
stosować dwie grupy środków:

–

metody pośrednie – polityka fiskalna, monetarna,
budżetowa;

–

metody bezpośrednie – nakazy, zakazy, przepisy
prawa;

Narzędzia polityki antycyklicznej to:

polityka fiskalna i monetarna!

POLITYKA FISKALNA

••

Stymulacyjna gospodarkę to polityka ekspansywna

=> zmniejszenie

podatków i wzrost wydatków budżetowych , wzrost deficytu, pobudza to
wydatki konsumpcyjne i inwestycyjne, rośnie produkcja i zatrudnienie oraz
zwykle rosną ceny.

••

Hamująca gospodarkę to polityka restrykcyjna

=> wzrost podatków i spadek

wydatków budżetowych, spadek deficytu, zmniejszenie wydatków
konsumpcyjnych i inwestycyjnych, maleje produkcja i zatrudnienie oraz zwykle
maleją ceny.

POLITYKA MONETARNA

••

Stymulująca polityka monetarna

=> tani pieniądz, czyli spadek stóp

procentowych i rezerw gotówkowych, rosną możliwości udzielania kredytu i
rośnie podaż pieniądza, rosną inwestycje i popyt globalny, a także rośnie
zatrudnienie, produkcja oraz ceny.

••

Restrykcyjna polityka monetarna

=> drogi pieniądz, czyli wzrost stóp

procentowych i rezerw gotówkowych, maleją możliwości udzielania kredytu i
maleje podaż pieniądza, maleją inwestycje i popyt globalny, a także maleje
zatrudnienie, produkcja oraz ceny.

METODY PRZEZWYCIĘŻANIA CYKLICZNOŚCI

Metoda neoklasyczna (

Metoda neoklasyczna (monetarystyczna

monetarystyczna)

)

– gospodarka

rynkowa jest w stanie sama osiągać równowagę i
niepotrzebne są działania rządu. Stąd rząd ogranicza się
więc do:

•

Ingerencji państwa w przebieg procesów
gospodarczych z wykorzystaniem polityki pieniężnej
tj. regulowaniu podaży pieniądza;

•

Wykorzystanie tzw. automatycznych stabilizatorów
koniunktury gospodarczej – są to środki polityki
ekonomicznej, które wprowadzane do systemu
ekonomicznego danej gospodarki i będąc jego częścią
składową, samoczynnie bez potrzeby każdorazowej
ingerencji rządu regulują gospodarkę, albo ja
pobudzając albo hamując aktywność gospodarczą.

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-12-07

Automatyczne stabilizatory

•

Progresywne progi podatków dochodowych –

jeśli rośnie

aktywność gospodarcza to osiągane są wyższe dochody i rosną
obciążenia podatkowe, co zahamuje aktywność gospodarczą (i
odwrotnie). Generalnie => przy recesji obniżać progi podatkowe,
przy ekspansji rosną progi podatkowe.

•

Zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki z pomocy społecznej

– gdy maleje

aktywność gospodarcza to rośnie bezrobocie i maleją dochody
konsumentów, a wiec też popyt rynkowy - w tych warunkach
wprowadza się zasiłki dla bezrobotnych i zasiłki z pomocy
społecznej, by zahamować dalszy spadek aktywności gospodarczej.

•

Stopa procentowa

– gdy rośnie aktywność gospodarcza rośnie

popyt na czynniki produkcji i rośnie %, a ta z kolei zniechęca do
wydatków inwestycyjnych. Generalnie => przy recesji obniżać stopy
% by pobudzić do wydatków inwestycyjnych i konsumpcyjnych, przy
ekspansji podnosić stopy %.

Alan Greenspan, Lipiec 2001, wystąpienie w Kongresie:

Czy może polityka fiskalna i monetarna działać tak, by

wyeliminować cykl koniunkturalny?

Odpowiedź – według mnie – brzmi „NIE”.

Dlaczego?

Gdyż nie ma takiego urządzenia, które by zmieniło ludzką

naturę. Zbyt często ludzie mają skłonność

do powracających ataków optymizmu lub pesymizmu,

które mają swoje odzwierciedlenie w powstawaniu

lub zanikaniu spekulacyjnych ekscesów.

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)