199_lakiernik_tworzyw

Spis tre

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach ................................................................................

1.2. Notka metodologiczna i autorzy.......................................

2. Opis zawodu ...............................................................................

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

powania zawodu .............................................................

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

dzia

pracy, zagro

enia, organizacja pracy) ............................

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne do podj

cia

pracy w zawodzie.............................................................

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Przygotowywanie powierzchni do nanoszenia powłok

lakierniczych i materiałów do lakierowania Kz1 .............. 10

3.2. Nanoszenie powłok lakierniczych Kz2 ............................ 11
3.3. Kompetencje społeczne KzS ........................................... 12

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................ 13

5. Słownik ....................................................................................... 14

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ci na potrzeby rynku pracy

(KZiS 2010):

713204 Lakiernik tworzyw sztucznych

Grupa wielka 7 – Robotnicy przemysłowi i rzemie

lnicy (w Mi

dzy-

narodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – po-
ziom 2).

Grupa elementarna 7132 – Lakiernicy (w Mi

dzynarodowym Stan-

dardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 7132 Spray
painters and varnishers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ci (PKD 2007):

Sekcja  C.  Przetwórstwo  przemysłowe,  Dział  22.  Produkcja  wyro-
bów  z  gumy  i  tworzyw  sztucznych,  Grupa  22.2.  Produkcja  wyro-
bów z tworzyw sztucznych. Sekcja G. Handel hurtowy i detaliczny;
Naprawa  pojazdów  samochodowych,  wł

czaj

c motocykle, Dział

45. Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; na-
prawa pojazdów samochodowych, Grupa 45.2. Konserwacja i na-
prawa pojazdów samochodowych, z wył

czeniem motocykli.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, oraz głównie wyników

bada

analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 7 przedsi

biorstwach

(małe – 4, mikro – 3, w tym usługowe – 7), przeprowadzonych
w kwietniu 2013.

Zespół Ekspercki:

•

Sławomir Pi

tek – SP AUTO w Szczecinie,

•

Dominik Mozga – LKW AUTO HANDEL w Szczecinie,

•

Rafał D

browski – Zwi

zek Rzemiosła Polskiego w Warszawie,

•

Małgorzata Gadomska – O

rodek Doskonalenia Kadr Stowarzy-

szenia In

ynierów i Techników Mechaników Polskich w Szczeci-

nie.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Lakiernik tworzyw sztucznych nanosi powłok

lakiernicz

na po-

wierzchnie elementów z tworzyw sztucznych.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

powania zawodu

Lakiernik

tworzyw

sztucznych

jest

zawodem

produkcyjno-

usługowym. Celem jego pracy jest nało

enie powłoki lakierniczej na

powierzchni

elementu z tworzywa sztucznego. Lakiernik tworzyw

sztucznych dobiera odpowiedni lakier (rodzaj i kolor) oraz materiały
lakiernicze, przygotowuje je do naniesienia na powierzchni

, przygoto-

wuje powierzchni

do lakierowania (w zale

ci od jej rodzaju i stop-

nia zanieczyszczenia usuwaj

c nierówno

ci, stare powłoki lakiernicze).

Zabezpiecza niemalowane elementy przed zabrudzeniem. Dobiera
odpowiednie narz

dzia i urz

dzenia do lakierowania oraz nakłada po-

włok

lakiernicz

, a nast

pnie ocenia wykonan

prac

. Jego obowi

kiem jest przestrzeganie przepisów BHP, ochrony ppo

. i ochrony

ro-

dowiska, zachowanie zasad technologicznych i przestrzeganie norm
jako

ciowych. Lakiernik tworzyw sztucznych jest odpowiedzialny za

wła

ciwe stosowanie lakieru i materiałów lakierniczych (szpachlówki,

kity, kleje, podkłady, materiały polerskie) oraz prawidłow

eksploatacj

narz

dzi i urz

dze

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

dzia pracy, zagro

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy lakiernika tworzyw sztucznych jest lakiernia i komo-

ra lakiernicza. W miejscach tych wyst

puj

zagro

enia dla zdrowia

spowodowane zapyleniem, hałasem, działaniem substancji chemicz-
nych. Istnieje ryzyko wyst

pienia chorób narz

du wzroku i układu od-

dechowego, alergii, zatru

. Lakiernik tworzyw sztucznych posługuje si

pistoletami natryskowymi do nanoszenia powłoki lakierniczej, szlifier-
kami, polerkami, promiennikami podczerwieni, suszarkami. Pracownicy
zobowi

zani s

do stosowania

rodków ochrony osobistej – kombine-

zonu jednocz

ęś

ciowego, specjalnych r

kawic oraz obuwia i maski

ochronnej. Praca lakiernika przebiega w systemie jedno- lub dwuzmia-
nowym. Lakiernik pracuje samodzielnie lub w zespole. Prac

charakte-

ryzuj

stałe, powtarzaj

ce si

czynno

ci, jednak ze wzgl

du na zmien-

ść

powierzchni do lakierowania i materiałów lakierniczych musi od-

powiednio zmienia

parametry procesu technologicznego.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym

przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Wykonywanie zawodu lakiernika tworzyw sztucznych wymaga cier-

pliwo

ci, dokładno

ci i rzetelno

ci. W zawodzie tym trzeba wykaza

spostrzegawczo

oraz posiada

zdolno

ci manualne. Ponadto nale-

y rozró

nia

barwy oraz odcienie. Wymagany jest równie

dobry

wzrok. Wa

na jest te

zdolno

ść

koncentracji i podzielno

ść

uwagi. Prze-

ciwskazaniem do wykonywania zawodu mog

alergie na substan-

cje chemiczne zawarte w materiałach do lakierowania oraz zaburzenia
widzenia barw.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne do podj

cia

pracy w zawodzie

Lakiernik tworzyw sztucznych powinien posiada

wykształcenie gim-

nazjalne, wskazane jest uko

czenie zasadniczej szkoły zawodowej

o kierunkach technicznych. Zdobycie kompetencji zawodowych mo

liwe

jest poprzez szkolenie praktyczne (przyuczenie) na stanowisku pracy
i pó

niejsze zdobywanie do

wiadczenia zawodowego. Wskazane jest

uczestniczenie w kursach prowadzonych przez wyspecjalizowane pla-
cówki o

wiatowe, organizacje bran

owe,

organizacje pracodawców,

producentów lakierów i materiałów lakierniczych. Lakiernik tworzyw
sztucznych powinien zna

bie

żą

ce technologie i nowo

ci pomocne

w pracy: najnowsze techniki lakierowania, nowoczesne urz

dzenia

i materiały lakiernicze.

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Lakiernik tworzyw sztucznych rozpoczyna prac

zwykle pod nadzo-

rem jako pomocnik. Wraz z nabywanym do

wiadczeniem i podwy

sza-

niem kompetencji wykonuje samodzielnie poszczególne zadania zawo-
dowe. Posiadaj

c kompetencje zawodowe w zawodzie lakiernika two-

rzyw sztucznych mo

na pracowa

po uzupełnieniu brakuj

cych kompe-

tencji w zawodach z grupy 7132 Lakiernicy np.: 713202 Lakiernik prosz-
kowy; 713203 Lakiernik samochodowy. Wraz z nabywanym do

wiad-

czeniem zawodowym lakiernik tworzyw sztucznych mo

e awansowa

stanowisko kierownika zmiany lakierni lub kierownika lakierni. Lakiernik
tworzyw sztucznych mo

e zało

i prowadzi

działalno

ść

gospodarcz

w bran

y samochodowej, w zakresie handlu materiałami i sprz

tem la-

kierniczym lub w zakresie produkcji i lakierowania wyrobów z tworzyw
sztucznych.

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Przygotowywanie elementu do lakierowania (niezb

dne kompe-

tencje: Kz1, KzS).

Z2. Dobieranie i przygotowywanie

narz

dzi i urz

dze

lakierniczych

(niezb

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z3. Dobieranie rodzaju i koloru lakieru (niezb

dne kompetencje: Kz1,

KzS).

Z4. Nakładanie natryskowe powłoki lakierniczej na przygotowan

powierzchni

(niezb

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z5. Wykonywanie operacji pomocniczych (szpachlowanie, szlifowa-

nie, matowanie, polerowanie) (niezb

dne kompetencje: Kz2,

KzS).

Z6. Kontrolowanie jako

ci powłok lakierniczych (niezb

dne kompe-

tencje: Kz2, KzS).

Z7. Organizowanie stanowiska pracy, w tym przestrzeganie przepi-

sów BHP, ochrony ppo

., ochrony

rodowiska i wymaga

ergo-

nomii (niezb

dne kompetencje: Kz1,Kz2, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Przygotowywanie powierzchni do nanoszenia powłok lakierni-

czych i materiałów do lakierowania (potrzebne do wykonywania
zada

: Z1, Z2, Z3,Z7).

Kz2 – Nanoszenie powłok lakierniczych (potrzebne do wykonywania

zada

: Z4, Z5, Z6, Z7).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

Z1÷Z7).

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

w za-

wodzie sugeruje si

wykorzysta

do opisu kwalifikacji na poziomie 2

wła

ciwym dla wykształcenia gimnazjalnego w Europejskiej i Polskiej

Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania
zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ci (grupa wielka 7 i jej od-

powiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ca zawód lakiernika tworzyw sztucznych:

1) w zakresie wiedzy: zna poszerzony zbiór elementarnych faktów,

prostych poj

ęć

wyst

puj

cych w procesie lakierowania tworzyw

sztucznych, zna i rozumie podstawowe zale

ci wyst

puj

w zawodzie;

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

zawodowych Z1, Z2, Z3,Z7 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Przygotowywanie powierzchni do nanoszenia

powłok lakierniczych i materiałów do lakierowania
Kz1

Wiedza  –  zna i rozumie poszerzo-
ny  zbiór  elementarnych  faktów
prostych  poj

ęć

zwi

zanych z przy-

gotowaniem powierzchni do nano-
szenia powłok lakierniczych i mate-
riałów do lakierowania, w szcze-
gólno

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-

ny ppo

.; ergonomii, ochrony

rodowiska w zakresie lakie-

rowania tworzyw sztucznych;

−

rodzaje tworzyw sztucznych;

−

rodzaje uszkodze

i wad po-

włok lakierniczych;

−

zasady u

ytkowania narz

dzi

do przygotowania powłok la-
kierniczych;

−

sposoby konserwacji i renowa-

cji powłok lakierniczych;

−

rodzaje materiałów wypełniaj

cych;

−

rodzaje materiałów odtłuszcza-

cych;

−

zasady oczyszczania i odtłusz-

czania powierzchni lakierni-
czych;

−

charakterystyk

materiałów po-

włokowych;

Umiej

tno

ci – wykonuje zadania

zwi

zane z przygotowywaniem

powierzchni  do  nanoszenia  po-
włok lakierniczych i materiałów  do
lakierowania  według  okre

lonej

instrukcji, w szczególno

ci potrafi:

−

przestrzega

zasad i przepi-

sów BHP, ochrony ppo

., er-

gonomii, ochrony

rodowiska

w zakresie lakierowania two-
rzyw sztucznych;

−

rozró

nia

rodzaje

tworzyw

sztucznych z jakich wykonano
element do lakierowania;

−

rozpoznawa

uszkodzenia

i wady powłok lakierniczych;

−

posługiwa

narz

dziami do

przygotowania powłok lakierni-
czych;

−

wykonywa

konserwacj

i re-

nowacj

powłok lakierniczych;

−

przygotowywa

materiały wy-

pełniaj

ce do nakładania po-

włok lakierniczych;

−

stosowa

materiały odtłuszcza-

ce;

−

oczyszcza

i odtłuszcza

przy-

gotowywan

powierzchni

;

−

zasady doboru koloru według

palety RAL (system oznacza-
nia kolorów oparty na porów-
naniu z wzorcami);

−

zasady pomiaru lepko

ci mate-

riałów lakierniczych;

−

zasady oceniania przygotowa-

nia i stopnia czysto

ci po-

wierzchni przed lakierowaniem.

−

rozró

nia

skład i budow

ma-

teriałów powłokowych;

−

dobiera

kolory powłok lakier-

niczych;

−

mierzy

lepko

ść

materiałów

lakierniczych;

−

ocenia

przygotowanie i sto-

pie

czysto

powierzchni

przed lakierowaniem.

Wykonanie zada

zawodowych Z4, Z5, Z6, Z7 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Nanoszenie powłok lakierniczych Kz2

Wiedza  –  zna  i  rozumie  posze-
rzony  zbiór  elementarnych  faktów
prostych  poj

ęć

zwi

zanych z na-

noszeniem powłok lakierniczych,
w szczególno

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

., ergonomii i ochrony

rodowiska w zakresie lakie-

rowania tworzyw sztucznych;

−

wła

ciwo

ci nakładanej powło-

ki lakierniczej (grubo

ść

, trwa-

ło

ść

, czas schni

cia);

−

zasady cieniowania napraw-
czego;

−

instrukcje

obsługi

narz

dzi

i urz

dze

lakierniczych oraz

sposób ich konserwacji;

−

rodzaje urz

dze

do natrysku

pneumatycznego, hydrodyna-
micznego i elektrostatycznego;

−

techniki i metody lakierowania;

−

rodzaje przyrz

dów pomiaro-

wych lepko

ci materiałów la-

kierniczych;

−

zasady suszenia powłok lakier-
niczych;

Umiej

tno

ci – wykonuje zadania

nanoszenia powłok lakierniczych
według

okre

lonej

instrukcji,

w szczególno

ci potrafi:

−

stosowa

zasady i przepisy

BHP, ochrony ppo

., ergono-

mii, ochrony

rodowiska w za-

kresie lakierowania tworzyw
sztucznych;

−

rozró

nia

wła

ciwo

ci nakła-

danej powłoki lakierniczej (gru-
bo

ść

, trwało

ść

, czas schni

cia);

−

stosowa

techniki cieniowania

naprawczego;

−

dobiera

, konserwowa

narz

dzia i urz

dzenia lakiernicze;

−

posługiwa

narz

dziami

i urz

dzeniami lakierniczymi

oraz dokumentacj

technolo-

giczn

;

−

dobiera

urz

dzenia do natry-

sku pneumatycznego, hydro-
dynamicznego i elektrostatycz-
nego;

−

techniki i metody szpachlowa-
nia, szlifowania, matowania,
polerowania;

−

zasady kontroli jako

ci wyko-

nanego lakierowania;

−

zasady segregacji, składowa-
nia i utylizacji odpadów po la-
kierowaniu.

−

nakłada

powłoki lakierniczej,

−

suszy

powłoki lakiernicze;

−

szpachlowa

, szlifowa

, mato-

i polerowa

;

−

ocenia

jako

ść

wykonanych

prac lakierniczych;

−

segregowa

, przekazywa

utylizacji odpady po lakierowa-
niu.

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

podejmuje si

wykonywania zada

w zakresie lakierowania powie-

rzonych elementów z tworzyw sztucznych,

−

pracuje i podejmuje współprac

z innymi pod kierunkiem przeło

nego lub samodzielnie, w zorganizowanych warunkach w lakierni,

−

ocenia swoje działania w zakresie lakierowania elementów z two-

rzyw sztucznych oraz ponosi odpowiedzialno

ść

za skutki tych dzia-

ła

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

(zespół czynno

ci) wyodr

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ci o podobnym charakterze (zwi

zanych z wykonywan

funkcj

lub przedmiotem pracy) wymagaj

cych pogł

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

tno

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

nie okre-

lonym pocz

tku i ko

cu, wyodr

bniony ze wzgl

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ci zawodowych powi

zanych jednym

celem, ko

cy si

produktem, usług

lub decyzj

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

, odnosz

cych si

do dziedziny uczenia si

lub działalno-

ci zawodowej.

Umiej

tno

−

zdolno

ść

wykonywania zada

i rozwi

zywania problemów wła

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

lub działalno

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

tno

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

zawodowych wchodz

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

(zasób wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

gni

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

instytucj

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

liwiaj

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

efektów uczenia si

; stanowi

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

) oraz zapewnianiu ich jako

ci.