background image

50

6/2006

51

6/2006

technologie i bezpieczeństwo
ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego kamieniarza została wykonana metodą PHA (Preliminary Hazard Analy-
sis). Jest to jedna z metod matrycowych, w której szacuje się stopień szkód S i prawdopodobień-
stwo szkody P. Parametry S i P szacowane są na 6 poziomach. Parametrom tym przypisuje się 
określone charakterystyki. Ryzyko wartościowane jest na 3 poziomach. Jest to metoda, którą moż-
na polecić osobom nieposiadającym doświadczenia w ocenie ryzyka.

Kamieniarz

Iwona Romanowska-Słomka

Charakterystyka stanowiska
Zakład kamieniarski wykonuje płyty nagrobne, pomniki, elementy kominków, stopnie schodów i parapety. Podstawowym materia-
łem jest granit, marmur, piaskowiec, konglomerat, rzadziej lastriko. Do wyposażenia warsztatu należą: maszyna do frezowania, 
obcinania konturów, polerowania, wiercenia otworów w elementach o grubości do 300 mm, boczkarka (szlifierko – polerka), pilar-
ka do cięcia płyt, szlifierka kolanowa do płaszczyzn, ręczna szlifierka, frezarka elektryczna przenośna do cięć krzywych, otworów 
i profilowania, urządzenie do pisania i rysowania, stoły do pracy, stojak obrotowy, stojaki do składowania i wózki do transportu 
płyt i gotowych wyrobów, ściana odpylająca, dehydrator osadów błotnych. Pracownik tnie płyty kamienne, frezuje, szlifuje, wierci 
otwory, poleruje i transportuje; nie uczestniczy w ustawianiu nagrobków.

Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku kamieniarza
Zagrożenie

Źródło zagrożenia (przyczyna)

Możliwe skutki zagrożenia

Środki ochrony przed zagrożeniami

Poślizgnięcie i upadek na tym 
samym poziomie

Śliskie podłogi, bałagan

Złamanie kończyn, 
zwichnięcia, stłuczenia

Odpowiednie obuwie, utrzymanie porządku, 
uwaga

Ostre krawędzie i szorstkie 
powierzchnie

Płyty kamienne, obrabiane 
elementy, ręczne narzędzia

Skaleczenia, rany rąk

Uwaga, środki ochrony indywidualnej

Uderzenie o nieruchome 
przedmioty

Wyposażenie, stojaki z płytami, 
wózki, itp.

Potłuczenia, guzy, siniaki

Utrzymywanie porządku, uwaga

Uderzenie przez spadające 
przedmioty

Obrabiane elementy

Potłuczenia, złamania, 
zmiażdżenia

Stosowanie odpowiednich środków do transportu 
i zabezpieczeń, przestrzeganie instrukcji, uwaga

Uderzenie przez przedmioty 
wyrzucone, odrzucone

Części narzędzi, fragmenty 
obrabianych przedmiotów

Zranienia twarzy, rąk

Osłony, przestrzeganie instrukcji, środki ochrony 
indywidualnej

Pochwycenie przez 
obracające się elementy

Maszyny i urządzenia 
kamieniarskie

Zmiażdżenia, amputacje

Przestrzeganie instrukcji, uwaga

Przygniecenie przez 
poruszające się środki 
transportu

Transport płyt kamiennych na 
wózkach, samochody 
dostawcze

Potłuczenia, złamania, 
zmiażdżenia, śmierć

Wyznaczenie dróg transportowych, uwaga

Substancje i preparaty 
chemiczne – alergeny

Kleje, kity, woski stosowane do 
klejenia elementów

Alergia układu 
oddechowego, alergia 
skórna, astma

Środki ochrony indywidualnej, wentylacja

Substancje i preparaty 
chemiczne – drażniące

Kleje, kity, woski stosowane do 
klejenia elementów

Podrażnienie górnych dróg 
oddechowych, oczu

Środki ochrony indywidualnej, wentylacja

Energia elektryczna

Urządzenia zasilane energia 
elektryczną

Śmierć lub inne skutki 
porażenia prądem 

Wzmożona uwaga, odpowiednia i sprawna insta-
lacja elektryczna, przeglądy i pomiary elektryczne

Wymuszony kontakt z wodą

Obróbka kamienia – chłodzenie 
wodą

Choroby skóry rąk (grzybice 
– gr. 2, brak szczepień)

Środki ochrony indywidualnej, zasypki 
przeciwgrzybicze

Pył 

Obróbka kamienia

Pylica krzemowa, 
zwłóknienia

Odpylanie (np. ściana odpylająca, cyklon), 
obróbka na mokro, środki ochrony indywidualnej

Przeciążenie układu ruchu 
(dynamiczne)

Ręczne prace transportowe

Choroby układu ruchu

Przestrzeganie norm podnoszenia, prawidłowe 
podnoszenie, środki wspomagające

Wymuszona pozycja ciała

Praca przy obróbce kamienia

Choroby układu ruchu

Przerwy w pracy, ergonomiczne stanowisko pracy

Wartościowanie ryzyka
Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonano metodą PHA. W metodzie PHA ryzyko 
określa wskaźnik 

W = S × P; gdzie: 

S – stopień szkód, P – prawdopodobieństwo szkód.

background image

50

6/2006

51

6/2006

Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku kamieniarza

Zagrożenie

Stopień szkód

Prawdopodobieństwo szkód

Ryzyko

Poślizgnięcie i upadek na tym 
samym poziomie

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 3 Doraźne wydarzenie zdarzające 

się raz w roku

W = 6 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Ostre krawędzie i szorstkie 
powierzchnie

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 4 Doraźne wydarzenie zdarzające 

się raz w miesiącu

W = 8 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie 

Uderzenie o nieruchome 
przedmioty

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 3 Doraźne wydarzenie zdarzające 

się raz w roku

W = 6 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Uderzenie przez spadające 
przedmioty

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Uderzenie przez przedmioty 
wyrzucone, odrzucone

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Pochwycenie przez obracające 
się elementy

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Przygniecenie przez poruszają-
ce się środki transportu

S = 4 Pojedyncze wypadki 

śmiertelne

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 8 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie 

Substancje i preparaty 
chemiczne – alergeny

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 4 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Substancje i preparaty 
chemiczne – drażniące

S = 2 Lekkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 4 Dopuszczalna akceptacja

po ocenie 

Energia elektryczna

S = 4 Pojedyncze wypadki 

śmiertelne 

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 8 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Pył

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Przeciążenie układu ruchu 
(dynamiczne)

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Wymuszona pozycja (przecią-
żenie układu ruchu statyczne)

S = 3 Ciężkie obrażenia

P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające 

się raz na 10 lat

W = 6 Dopuszczalna akceptacja 

po ocenie

Uwagi

Ryzyko zawodowe jest ściśle związane ze 

środowiskiem pracy. Dla takich samych sta-

nowisk, ale w różnych warunkach pracy za-

grożenia i poziom ryzyka mogą być różne. 

Szacując stopień szkód zagrożenia przyjmuje 

się możliwe największe skutki. W szacowa-

niu prawdopodobieństwa skutków należy 

wziąć pod uwagę warunki pracy, zdarzenia, 

jakie miały miejsce w „przeszłości”, zachowa-

nia pracownika itp. Po wiedzę można sięgnąć 

do danych statystycznych, obserwacji itd. 

Przykłady:

Ryzyko związane z pyłem

Podczas obróbki kamienia powstają duże 

ilości pyłu.

Stopień szkód S = 3 – ciężkie obrażenia.

Prawdopodobieństwo szkód P = 2 – mało 

prawdopodobne, zdarzające się raz na 10 

lat (nie wystąpiła pylica).

Poziom ryzyka W = 6 – dopuszczalna akcep-

tacja ryzyka po ocenie.

Ryzyko związane z przeciążeniem układu 

ruchu

Kamieniarz przemieszcza płyty i gotowe wyroby. 

Stopień szkód S = 3 – ciężkie obrażenia.

Prawdopodobieństwo szkód P = 2 – mało 

prawdopodobne, zdarzające się raz na 10 

lat (raz w ciągu 10 lat u pracownika wystą-

piła choroba układu ruchu).

Poziom ryzyka W = 6 – dopuszczalna akcep-
tacja ryzyka po ocenie

n

 

 

dr inż. Iwona Romanowska-Słomka
Pracownik naukowy w Akademii Rolniczej 
we Wrocławiu