Art. 27.

komentarz

n

n

n

n

TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI

– BAZA PUBLIKACJI

n

n
n
n
n

n

n

n
n

n

tydzień z komentarzami

FIRMA

i PRAWO

tygodnik dla

prenumeratorów

Michał Koralewski

Ustawa z 30 maja 2014 r.

o prawach konsumenta

(cz. III)

Rozdział 4

Prawo odstąpienia

od umowy

Art. 27.

[Ustawowe

prawo odstąpienia]

Konsument, który zawarł umowę na odle-
głość lub poza lokalem przedsiębiorstwa,
może w terminie 14 dni odstąpić od niej
bez podawania przyczyny i bez ponoszenia
kosztów, z wyjątkiem kosztów określonych
w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35.

komentarz

n

Ustawowe prawo odstąpienia jest insty-

tucją silnie zakorzenioną w świadomości

zarówno konsumentów, jak i przedsię-

biorców zawierających z nimi umowy. Ko-

mentowana ustawa wprowadza wszakże

w jego zakresie kilka niezwykle istotnych

zmian. O ile pierwsza część omawiane-

go przepisu jest niemal tożsama z art. 2

ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy z 2 marca

2000 r. o ochronie niektórych praw kon-

sumentów oraz o odpowiedzialności za

szkodę wyrządzoną przez produkt niebez-

pieczny (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1225; dalej

ustawa o ochronie praw konsumentów),

to dalszy jej fragment zawiera widoczne

odmienności.

Podobnie jak dotychczasowa regulacja,

także i nowe przepisy czynią przedmio-

tową instytucję ściśle związaną wyłącznie

ze szczególnymi typami transakcji za-

wieranych w obrocie półprofesjonalnym.

Skorzystanie z tego uprawnienia możliwe

jest zatem wyłącznie, jeżeli umowa zosta-

ła zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa

albo na odległość. Nie jest jednakże za-

kazane przyznanie konsumentowi rów-

nież w innych transakcjach umownego

prawa odstąpienia, które skonstruowane

zostałoby na wzór jego ustawowego od-

powiednika.

Już na pierwszy rzut oka widoczne jest jed-

nakże, iż przyznany konsumentowi ter-

min do skorzystania z opisywanego upraw-

nienia został wydłużony z dziesięciu do

czternastu dni. Zmiana ta jest niewielka,

chociażby w porównaniu z nowym termi-

nem do sankcyjnego odstąpienia od umowy

w przypadku, gdy przedsiębiorca nie dopeł-

nił ciążącego na nim obowiązku informa-

cyjnego (termin ten wydłużono z trzech do

dwunastu miesięcy). Niemniej należy oce-

nić ją pozytywnie, tym bardziej że nawią-

zuje do innych, powszechnych w obrocie

terminów siedmio- i czternastodniowych.

Termin ten uznać należy za zastrzeżony na

korzyść konsumenta, co oznacza, że strony

w umowie mogą ukształtować warunki

odstąpienia w sposób bardziej korzystny

dla klienta, niż wynikałoby to z przepisów

niniejszej ustawy. Nie jest zaś możliwe po-

stępowanie odwrotne, czyli ograniczenie

ustawowego prawa odstąpienia. Zapis taki,

jako sprzeczny z ustawą, byłby bezwzględ-

nie nieważny, a w jego miejsce zastoso-

wanie znalazłyby odpowiednie przepisy

prawa (zob. art. 58 ustawy z 23 kwietnia

1964 r. – Kodeks cywilny; t.j. Dz.U. z 2014 r.

poz. 121; dalej: k.c.). Tego typu zachowanie

mogłoby narazić przedsiębiorcę również

na inne konsekwencje. Informacja konsu-

mencka, która zawierałaby błędne dane, nie

spełniałaby wymogów określonych w art. 12

niniejszej ustawy, a co za tym idzie – w grę

mogłoby wejść zastosowanie sankcyjnego,

dwunastomiesięcznego, terminu do od-

stąpienia od umowy (zob. art. 29 ustawy).

n

W przeciwieństwie do wspomnianych

na wstępie przepisów art. 2 i art. 7 usta-

wy o ochronie praw konsumentów, ko-

mentowany artykuł nie określa warun-

ków, sposobu skorzystania przez klienta

z uprawnienia do odstąpienia od umowy,

a także jego konsekwencji. Nie oznacza to

wszakże, iż ustawodawca pozostawił te

elementy swobodnej decyzji stron. Zostały

one uregulowane w dalszych przepisach

ustawy. I tak początek biegu terminu do

odstąpienia od umowy określono w art. 28

niniejszej ustawy, jego sposób w art. 30

ustawy, zaś konsekwencje w art. 31–32 ko-

mentowanego aktu prawnego. Również

i w tym zakresie nowa regulacja wpro-

wadza odmienności względem przepisów

dotychczasowych, co zostanie omówione

w komentarzach do przywołanych wyżej

artykułów.

n

O ile pierwsza ze zmian przynosi korzyść

konsumentom, o tyle druga z nich wpro-

wadza zasady korzystniejsze dla przed-

siębiorców. Chodzi oczywiście o sposób

wzajemnego rozliczenia się stron po zło-

żeniu przez klienta oświadczenia o od-

stąpieniu od umowy. Ustawa o prawach

konsumenta precyzuje sytuacje, w któ-

rych konsument zobowiązany będzie do

zapłaty na rzecz przedsiębiorcy. Będą to

następujące przypadki, gdy:

– konsument wybrał sposób dostarczenia

rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób

dostarczenia oferowany przez przedsię-

biorcę, w takim wypadku sprzedawca

nie będzie zobowiązany do zwrotu kon-

sumentowi poniesionych przez niego

dodatkowych kosztów (zob. komentarz

do art. 33 ustawy),

– umowę zawarto na odległość albo poza

lokalem przedsiębiorstwa, ale rzecz

nie została dostarczona do miejsca

zamieszkania konsumenta, w takim

wypadku klient ponosi bezpośrednie

koszty zwrotu rzeczy (zob. komentarz

do art. 34 ustawy),

– na wyraźne żądanie konsumenta wy-

konywanie usługi albo dostarczanie

wody, gazu, energii elektrycznej, gdy

nie są one dostarczane w ograniczo-

nej objętości lub w ustalonej ilości, lub

energii cieplnej rozpoczęło się przed

upływem terminu do odstąpienia od

umowy, klient ma obowiązek zapłaty

za świadczenia spełnione do chwili od-

stąpienia od umowy (zob. komentarz do

art. 35 ustawy).

n

Na marginesie należy wskazać również,

że konsument będzie ponosił odpowie-

dzialność za zmniejszenie wartości rze-

czy, będące wynikiem korzystania z niej

w sposób wykraczający poza konieczny do

stwierdzenia charakteru, cech i funkcjo-

nowania rzeczy. Za zużycie rzeczy bądź

też jej zniszczenie klient będzie musiał

zatem zapłacić przedsiębiorcy odpowied-

nie odszkodowanie.

Skorzystanie z ustawowego prawa odstą-

pienia od umowy nie wymaga jakiego-

kolwiek uzasadnienia. Stąd też oświad-

czenie konsumenta może ograniczać się

do prostego stwierdzenia, że odstępu-

je on od określonej umowy. W tym celu

możliwe jest również skorzystanie przez

klienta z wzoru oświadczenia o odstąpie-

niu, który przedsiębiorca ma obowiązek

(Dz.U. poz. 827)

TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI

– BAZA PUBLIKACJI

Dotychczas w dodatku Firma i Prawo

komentowaliśmy ustawy:

n

z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności

gospodarczej

n

z 5 lipca 2001 r. o cenach

n

z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych

n

z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze

n

z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych

i leśnych

n

z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze

Sądowym

n

z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty

w transakcjach handlowych

n

z 14 grudnia 2012 r. o odpadach

n

z 12 grudnia 2012 r. o ogólnym bezpieczeństwie

produktów

n

z 16 kwietnia z 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej

konkurencji

Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz

go w dotychczasowych wydaniach DGP

na www.edgp.gazetaprawna.pl

tydzień z komentarzami

T

rzecia część komentarza do ustawy

o prawach konsumenta poświęcona

została dwóm zasadniczym kwestiom.

Pierwszą z nich jest przysługujące konsu-

mentom ustawowe prawo odstąpienia od

umowy bez podania przyczyny, drugą zaś – szcze-

gólna regulacja poświęcona świadczeniu usług

fi nansowych. Co prawda obie te instytucje uregulo-

wane były już w uprzednio obowiązującej ustawie

o ochronie niektórych praw konsumentów oraz

o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez

produkt niebezpieczny, ale nowa ustawa wprowa-

dza wiele zmian w tym zakresie.

Istota ustawowego prawa odstąpienia nie ulega

zmianie i nadal klient nieprocesjonalny będzie

mógł skorzystać z niego bez podawania przyczyny.

Wydłużeniu jednakże ulegają terminy do skorzy-

stania z niego przez konsumenta. I tak podstawo-

wy okres do odstąpienia od umowy wydłuży się

z dotychczasowych 10 dni do 14 dni, zaś termin

sankcyjny, czyli ten, który będzie miał zastosowa-

nie w przypadku naruszenia przez przedsiębior-

cę jego obowiązków informacyjnych względem

klienta, wydłuży się z obecnych 3 miesięcy

do aż 12 miesięcy.

Nowa ustawa nie ogranicza się wszakże jedynie

do zmiany terminów odstąpienia od umowy. Do-

precyzowuje ona również sposób ich obliczania,

a także wprowadza odmienne zasady rozliczania

się stron za usługi wykonane do czasu otrzyma-

nia przez przedsiębiorcę oświadczenia konsumen-

ta o odstąpieniu od umowy. Uregulowano zatem

szczegółowo prawa i obowiązki obu stron umowy

po jej wygaśnięciu na skutek odstąpienia. W tym,

w szczególności, obowiązek zapłaty przez kon-

sumenta kosztów zwrotu towaru oraz zapłaty za

dotychczasowe usługi. Ustawodawca wprowadził

również wyjątki od odpłatności za te świadcze-

nia, obarczając nimi przedsiębiorcę. Na szczególną

uwagę zasługuje zasada, zgodnie z którą odstąpie-

nia od umowy głównej powodować będzie z mocy

samego prawa wygaśnięcie powiązanych z nią

umów dodatkowych. Przepis ten jest niezwykle

korzystny dla konsumentów, zwalnia ich bowiem

z obowiązku odstępowania po kolei od wszystkich

umów zawartych w ramach danej transakcji.

Ostatni rozdział tej części ustawy poświęcony

został świadczeniu przez przedsiębiorców na rzecz

konsumentów usług fi nansowych, co do których

umowy zostały zawarte poza lokalem przedsię-

biorstwa albo na odległość, w szczególności przy

użyciu telefonu. Specyfi ka tego rodzaju usług,

a także mogące z nich wynikać znaczne kon-

sekwencje fi nansowe dla klientów sprawiły, że

ustawodawca zdecydował się na lepsze zabezpie-

czenie konsumentów w tego typu stosunkach zo-

bowiązaniowych. Przejawia się to rozszerzonym

obowiązkiem informacyjnym, a także dłuższymi

terminami do odstąpienia od umowy bez podania

przyczyny oraz większymi sankcjami dla przedsię-

biorców za naruszenie ich obowiązków względem

klientów.

W czwartej części niniejszego komentarza omó-

wione zostaną zmiany w ustawie z 23 kwietnia

1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121;

dalej: k.c.), wprowadzone do niego na mocy prze-

pisów ustawy o prawach konsumenta. Dotyczą one

w szczególności zasad rękojmi za wady fi zyczne

i prawne rzeczy sprzedanej oraz gwarancji jakości.

Co ważne zmiany te, w znacznej części, znajdą za-

stosowanie również w umowach zawieranych po-

między przedsiębiorcami.

Ostatnia, czwarta część komentarza

ukaże się 25 listopada

Ostatnia, czwarta część komentarza

Ostatnia, czwarta część komentarza

Wtorek

28 października 2014

nr 209 (3850)

FIRMA

FIRMA

FIRMA

FIRMA

FIRMA

i PRAWO

PRAWO

PRAWO

PRAWO

PRAWO

gazetaprawna.pl

DZIENNIK.PL FORSAL.PL

tydzień z komentarzami

tygodnik dla

prenumeratorów

Michał Koralewski

radca prawny,
wspólnik zarządzający
w Kancelarii Radców
Prawnych Legitus s.c.
w Gdańsku

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

1 / 8

Komentarze

C2

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

dostarczyć konsumentowi wraz z infor-

macjami, o których mowa w art. 12 ni-

niejszej ustawy.

Art. 28.

[Początek

terminu do odstąpienia]

Bieg terminu do odstąpienia od umowy
rozpoczyna się:
1) dla umowy, w wykonaniu której przed-
siębiorca wydaje rzecz, będąc zobowiązany
do przeniesienia jej własności – od objęcia
rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub
wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż
przewoźnik, a w przypadku umowy, która:
a) obejmuje wiele rzeczy, które są dostar-
czane osobno, partiami lub w częściach
– od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy,
partii lub części,
b) polega na regularnym dostarczaniu rzeczy
przez czas oznaczony – od objęcia w posia-
danie pierwszej z rzeczy;
2) dla pozostałych umów – od dnia zawarcia
umowy.

komentarz

n

Dotychczasowe zasady określania począt-

kowej daty terminu, w którym konsu-

ment uprawniony był do odstąpienia od

umowy zawartej z przedsiębiorcą, były

niezwykle skromne, a co za tym idzie

– również mało precyzyjne. Celem zmi-

nimalizowania wątpliwości interpretacyj-

nych zdecydowano się na rozbudowanie

zasad jego obliczania. Zmiany te należy

uznać za korzystne, bowiem trudności

w określeniu czasowych granic przed-

miotowego uprawnienia uderzały wprost

w konsumentów. Uchybienie omawia-

nemu terminowi prowadziło bowiem

do braku skuteczności złożonego przez

klienta oświadczenia o odstąpieniu od

umowy, która obowiązywała nadal.

Nowa regulacja zachowuje uprzednio

wprowadzony podział na umowy przeno-

szące własność rzeczy oraz pozostałe (naj-

częściej o świadczenie usług). Wzmian-

kowane zmiany dotyczą pierwszej grupy

transakcji. W przypadku pozostałych

umów została zachowana dotychczaso-

wa zasada, zgodnie z którą bieg terminu

do odstąpienia od umowy rozpoczyna się

od dnia jej zawarcia.

n

W tym zakresie przypomnieć zatem nale-

ży podstawowe zasady zawierania umów.

Umowa stanowi wielostronną czynność

prawną, dla której ważności niezbęd-

ne jest złożenie oświadczeń woli przez

każdą ze stron. O ile w przypadku jed-

noczesnego ich składania przez uczest-

ników danej transakcji dzień jej zawarcia

nie budzi wątpliwości, o tyle w sytuacji,

gdy oświadczenia składane są w różnych

dniach – mogą powstać trudności in-

terpretacyjne. Przede wszystkim w tego

typu przypadkach umowa zostaje zawarta

z chwilą złożenia oświadczenia woli przez

ostatnią ze stron. W typowej umowie

zawieranej pomiędzy dwiema stronami

umowa zostanie zatem zawarta w dniu,

gdy przystąpi do niej druga ze stron. Na-

wet jeżeli na dokumencie widnieje data

złożenia oświadczenia o przystąpieniu

do niej przez pierwszą ze stron (podpisa-

nia jej), to faktycznie skutek ten wystąpi

z chwilą złożenia drugiego oświadczenia

(podpisu). Aby uniknąć problemów dowo-

dowych w przyszłości datę tę najlepiej

umieścić obok składanego podpisu pod

tekstem umowy.

Jeszcze bardziej skomplikowanym przy-

padkiem jest sytuacja, w której oświad-

czenie o przystąpieniu do umowy wy-

syłane jest drugiej stronie pocztą (np.

konsument odsyła uprzednio podpisany

przez przedsiębiorcę egzemplarz doku-

mentu). W takim wypadku zastosowa-

nie znajdzie norma wynikająca z art. 61

par. 1 k.c. Stanowi on, że oświadczenie

woli, które ma być złożone innej oso-

bie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do

niej w taki sposób, że mogła zapoznać

się z jego treścią. Datą zawarcia umowy

nie będzie zatem dzień nadania przesyłki

pocztowej, a dopiero dzień jej doręczenia

bądź też – w przypadku pozostawienia

awizo – pierwszy możliwy dzień, w któ-

rym adresat mógłby odebrać przesyłkę

od operatora pocztowego. W przypadku

zaś, gdyby klient wysyłał do przedsiębior-

cy wydrukowany przez siebie i podpisa-

ny egzemplarz umowy, do jej zawarcia

doszłoby w dniu, w którym otrzymałby

on egzemplarz podpisany przez przed-

siębiorcę, bądź w pierwszym możliwym

dniu, w którym mógłby odebrać go od

doręczyciela.

n

Przechodząc na grunt umów, których

przedmiotem jest wydanie rzeczy: podsta-

wową zasadą w tym zakresie jest liczenie

biegu terminu do odstąpienia od umo-

wy od dnia wydania rzeczy konsumen-

towi albo wskazanej przez niego osobie

trzeciej, z wyłączeniem oczywiście prze-

woźników i dostawców. W odniesieniu

do osoby trzeciej: nie chodzi tu o odbiór

przesyłki pod nieobecność adresata przez

domownika klienta lub osobę, która zgo-

dziła się przekazać rzecz konsumentowi.

Przypadki te reguluje m.in. art. 26 ustawy

z 12 czerwca 2003 r. – Prawo pocztowe

(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1529). Chodzi tu

natomiast o osobę, którą klient wskazał

przedsiębiorcy jako adresata przesyłki.

Dziać się tak może przykładowo w wy-

padku wysyłki towaru, który konsument

zakupił w internecie na prezent i poprosił

o przesłanie bezpośrednio na adres obda-

rowywanego. W takim wypadku termin

do odstąpienia od umowy przez konsu-

menta nabywcę rozpocznie swój bieg od

dnia doręczenia przesyłki takiej osobie

bądź innym osobom wskazanym w prze-

pisach szczególnych.

n

Ustawa wprowadziła również zasady ob-

liczania początku ww. terminu dla dwóch

sytuacji szczególnych. Pierwszą z nich

jest przypadek, gdy pewna, z góry określo-

na ilość rzeczy dostarczana jest odbiorcy,

z jakichkolwiek względów, osobno, partia-

mi lub w częściach. W tym wypadku okres

do odstąpienia od umowy liczony będzie

od dnia dostarczenia odbiorcy ostatniej

rzeczy, partii lub części. Jest to uzasad-

nione faktem, że konsument będzie mógł

ocenić kompletność, jakość oraz przy-

datność towaru do umówionego użytku

dopiero dysponując jego całością, a nie

tylko poszczególnymi jego fragmentami.

Druga sytuacja odnosi się natomiast do

dostarczania klientowi określonego z góry

towaru periodycznie przez ustalony okres

czasu. Każda z dostaw powinna obejmo-

wać rzeczy tożsame jakościowo i rodza-

jowo, które nie tworzą łącznie wspólnej

całości. Stąd też konsument jest w stanie

zweryfikować je już z chwilą pierwszej

z dostaw. Dlatego też prawo do odstą-

pienia od umowy przyznane mu zostało

w okresie liczonym od dnia objęcia w po-

siadanie pierwszej z rzeczy.

Art. 29.

[Sankcyjny

termin odstąpienia]

1. Jeżeli konsument nie został poinfor-
mowany przez przedsiębiorcę o prawie
odstąpienia od umowy, prawo to wygasa
po upływie 12 miesięcy od dnia upływu
terminu, o którym mowa w art. 27.
2. Jeżeli konsument został poinformowany
przez przedsiębiorcę o prawie odstąpie-
nia od umowy przed upływem terminu,
o którym mowa w ust. 1, termin do odstą-
pienia od umowy upływa po 14 dniach od
udzielenia konsumentowi informacji o tym
prawie.

komentarz

n

Komentowany artykuł nawiązuje swoją

konstrukcją do przepisów art. 4 ustawy

o ochronie praw konsumentów, które to

również przewidywały wydłużenie okresu,

w którym konsument uprawniony był do

odstąpienia od umowy bez podania przy-

czyny. Obowiązująca do 24 grudnia 2014 r.

regulacja przewiduje wszakże odmienny

mechanizm wydłużenia tegoż terminu

i to do tego inny w zależności od rodzaju

umowy. Mianowicie, w przypadku nie-

poinformowania konsumenta o prawie

odstąpienia od umowy zawartej poza lo-

kalem przedsiębiorstwa termin do skorzy-

stania z niego nie rozpoczynał się. Klient

zaś mógł złożyć stosowne oświadczenie

w standardowym – dziesięciodniowym

terminie – po uzyskaniu informacji o przy-

sługującym mu uprawnieniu. Możliwość

ta została jednakże ograniczona czaso-

wo do trzech miesięcy od dnia wykonania

umowy. W przypadku natomiast umów

zawieranych na odległość, termin, w któ-

rym konsument mógł odstąpić od umowy,

wynosił trzy miesiące i liczony był od dnia

wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczyła

świadczenia usługi – od dnia jej zawarcia.

Jeżeli jednak konsument po rozpoczęciu

biegu tego terminu otrzymał potwierdze-

nie, termin ulegał automatycznemu skró-

ceniu do dziesięciu dni od tej daty.

Porównanie obu regulacji prowadzi do

wniosku, że konstrukcja wprowadzona

do ustawy o prawach konsumenta opiera

się na odmiennych założeniach. Pierw-

szą różnicą jest ujednolicenie zasad dla

obu rodzajów umów (tj. zawieranych poza

lokalem przedsiębiorstwa oraz na odle-

głość) poprzez przyjęcie, że nie dochodzi

do wstrzymania biegu okresu do odstąpie-

nia od umowy oraz wydłużenie terminu

aż do dwunastu miesięcy. Przy czym liczo-

ne są one na takich samych zasadach jak

w przypadku zwykłego prawa odstąpie-

nia od umowy (zob. art. 28 ustawy). Dzię-

ki temu w każdej z sytuacji bieg terminu

rozpocznie się w tym samym dniu. Różni-

ca występować będzie wyłącznie w długo-

ści danego okresu (14 dni lub 12 miesięcy

i 14 dni). Innymi słowy: dla prawidłowego

obliczenia sankcyjnego terminu do skorzy-

stania z prawa do odstąpienia od umowy

przez konsumenta, wykonać będzie trzeba

następujące działania:

– obliczyć czternastodniowy termin pod-

stawowy z zastosowaniem zasad okre-

ślonych w art. 28 ustawy,

– doliczyć do niego okres dwunastu mie-

sięcy – wynika to z faktu, że w myśl

ust. 1 komentowanego artykułu, prawo

to wygasa po upływie 12 miesięcy od

dnia upływu terminu podstawowego.

n

Poprzednia regulacja przewidywała co

prawda krótszy termin, niemniej był on

liczony od dnia wykonania umowy. Kon-

strukcja taka czyniła przedmiotowe roz-

wiązanie mniej przejrzystym. Termin do

odstąpienia od umowy z jednej bowiem

strony wynosił dziesięć dni od uzyskania

wiedzy o prawie odstąpienia, z drugiej

jednakże – oświadczenie o skorzystaniu

z niego nie mogło być złożone później

niż trzy miesiące od wykonania umowy.

Jeżeli zatem konsument dowiedziałby

się o swoim prawie w ostatnich dniach

przed upływem owych trzech miesięcy, to

w praktyce przysługiwałby mu krótszy niż

dziesięciodniowy okres do odstąpienia od

umowy. Dodatkowo kłopotliwe mogło być

dla konsumenta ustalenie dnia, w któ-

rym umowa została wykonana. Ustawa

o ochronie praw konsumentów nie precy-

zowała również, skąd klient miałby uzy-

skać wiedzę o ustawowym prawie odstą-

pienia od umowy.

Niedogodności te w dużej mierze usuwają

przepisy omawianego artykułu. Począt-

kowy termin do odstąpienia wynoszący

czternaście dni ulega bowiem wydłuże-

niu o kolejne dwanaście miesięcy. Nowa

ustawa precyzuje również, kto ma udzie-

lić informacji o przysługującym nabywcy

prawie odstąpienia od umowy. Uczynić to

ma mianowicie przedsiębiorca, z którym

dokonana została dana transakcja. Na-

wet zatem powzięcie przez konsumenta

wiedzy o uprawnieniu do odstąpienia od

umowy bez podania przyczyny nie wywo-

ła żadnego skutku prawnego, jeżeli infor-

macja ta nie pochodzi od sprzedawcy lub

usługodawcy. Przedsiębiorca nie będzie

mógł bronić się zatem, twierdząc, że kon-

sument wiedział o możliwości złożenia

oświadczenia o odstąpieniu od umowy

z innych źródeł.

[przykład 1]

W przypadkach natomiast, gdy sprze-

dawca w czasie późniejszym, tj. z naru-

szeniem przepisów art. 12 i następnych

ustawy o prawach konsumenta i zara-

zem przed upływem terminu wskazane-

go w ust. 1 niniejszego artykułu, wykonał

ciążący na nim obowiązek informacyj-

ny – wówczas okres, w którym nabyw-

ca może odstąpić od umowy, powraca

do podstawowych czternastu dni. Po-

czątkiem biegu tego terminu jest dzień,

w którym stosowna informacja dotarła do

konsumenta. Również i w tym wypadku

zastosowanie znajdują zasady wyrażone

w art. 61 k.c.

[przykład 2]

n

Co ważne, inaczej niż w ustawie o ochro-

nie praw konsumentów, termin czterna-

stodniowy nie ulegnie nigdy skróceniu.

Wystarczające jest zatem przekazanie

klientowi informacji o prawie odstąpienia

w okresie 12 miesięcy i czternastu dni od

dnia ustalonego zgodnie z art. 28 komen-

towanej ustawy. Jeżeli miałoby to miejsce

w okresie krótszym niż czternaście dni

od końca tego terminu, to nabywcy i tak

przysługiwałby okres dni czternastu. Za-

bieg ten pozwolił na ujednolicenie cza-

su, w którym możliwe jest odstąpienie

od umowy. Dzięki temu wyeliminowano

również ryzyko dyskryminacji tych spo-

śród konsumentów, którzy dowiedzieli-

by się o przysługującym im uprawnieniu

w okresie krótszym niż dziesięć dni od

upływu trzech miesięcy od wykonania

umowy.

n

Reasumując: nowa regulacja, na wypadek

uchybienia przez przedsiębiorcę obowiąz-

kowi informacyjnemu, wprowadza dwie

zasady obliczania sankcyjnego terminu do

odstąpienia od umowy przez konsumen-

ta. Pierwsza z nich wydłuża go o kolejne

dwanaście miesięcy. Druga zaś pozwa-

la go skrócić do czternastu dni, jednak-

że liczonych od chwili udzielenia przez

przedsiębiorcę konsumentowi informacji

o tym prawie.

Art. 30.

[Oświadczenie

o odstąpieniu od umowy]

1. Konsument może odstąpić od umowy,
składając przedsiębiorcy oświadczenie
o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie
można złożyć na formularzu, którego wzór
stanowi załącznik nr 2 do ustawy.
2. Do zachowania terminu wystarczy wysła-
nie oświadczenia przed jego upływem.
3. Jeżeli przedsiębiorca zapewnia możliwość
złożenia oświadczenia o odstąpieniu od
umowy drogą elektroniczną, konsument
może także odstąpić od umowy:
1) przy wykorzystaniu wzoru formula-
rza odstąpienia od umowy, stanowiącego
załącznik nr 2 do ustawy;
2) przez złożenie oświadczenia na stronie
internetowej przedsiębiorcy.
4. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocz-
nie przesłać konsumentowi na trwałym
nośniku potwierdzenie otrzymania oświad-
czenia o odstąpieniu od umowy złożonego
w sposób, o którym mowa w ust. 3.

komentarz

n

Przepisy art. 30 niniejszej ustawy sta-

nowią kontynuację norm poświęconych

zasadom odstępowania od umowy przez

konsumenta. O ile trzy pierwsze artykuły

rozdziału 4 traktowały o terminie odstą-

pienia oraz sposobie jego obliczania, to

omawiana regulacja odnosi się do sposobu

składania przedmiotowego oświadczenia.

Pomijając wydłużenie okresu, w którym

możliwe jest skorzystanie z tego upraw-

nienia, komentowane przepisy zachowu-

ją podstawową zasadę znaną już z art. 2

prenumerata

firma

i prawo

Redaktor prowadząca:
Joanna Pieńczykowska
[e-mail]

PRZYKŁAD 1

Dodatkowe 12 miesięcy

Przedsiębiorca i konsument zawarli umowę
przez internet, na jej podstawie sprzedawca
wysłał do klienta towar w dniu następ-
nym, konsument otrzymał go zaś po dwóch
kolejnych dniach. Przedsiębiorca nie dołączył
do towaru informacji o przysługującym
konsumentowi prawie odstąpienia oraz wzoru
oświadczenia o odstąpieniu.
W takim wypadku termin do skorzystania
z tego prawa wynosić będzie 12 miesięcy
i 14 dni od dnia otrzymania przez kupującego
zamówionego towaru.

PRZYKŁAD 2

Błąd naprawiony

Przedsiębiorca i konsument zawarli umowę
przez internet, na jej podstawie sprzedawca
wysłał do klienta towar, konsument otrzymał
go. Sprzedawca zorientował się, iż nie prze-
słał klientowi stosownej informacji i wzoru
oświadczenia o odstąpieniu oraz wysłał je
po kilku dniach od dnia wysyłki zamówione-
go towaru. Konsument otrzymał stosowne
dokumenty po tygodniu od dnia dostarcze-
nia mu rzeczy. W takim wypadku termin do
skorzystania z prawa odstąpienia upłynie po
14 dniach od dnia otrzymania stosownej infor-
macji od sprzedawcy.

Komentarze

C2

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

dostarczyć konsumentowi wraz z infor-

macjami, o których mowa w art. 12 ni-

niejszej ustawy.

Art. 28.

[Początek

terminu do odstąpienia]

[Początek

[Początek

Bieg terminu do odstąpienia od umowy
rozpoczyna się:
1) dla umowy, w wykonaniu której przed-
siębiorca wydaje rzecz, będąc zobowiązany
do przeniesienia jej własności – od objęcia
rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub
wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż
przewoźnik, a w przypadku umowy, która:
a) obejmuje wiele rzeczy, które są dostar-
czane osobno, partiami lub w częściach
– od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy,
partii lub części,
b) polega na regularnym dostarczaniu rzeczy
przez czas oznaczony – od objęcia w posia-
danie pierwszej z rzeczy;
2) dla pozostałych umów – od dnia zawarcia
umowy.

komentarz

n

Dotychczasowe zasady określania począt-

kowej daty terminu, w którym konsu-

ment uprawniony był do odstąpienia od

umowy zawartej z przedsiębiorcą, były

niezwykle skromne, a co za tym idzie

– również mało precyzyjne. Celem zmi-

nimalizowania wątpliwości interpretacyj-

nych zdecydowano się na rozbudowanie

zasad jego obliczania. Zmiany te należy

uznać za korzystne, bowiem trudności

w określeniu czasowych granic przed-

miotowego uprawnienia uderzały wprost

w konsumentów. Uchybienie omawia-

nemu terminowi prowadziło bowiem

do braku skuteczności złożonego przez

klienta oświadczenia o odstąpieniu od

umowy, która obowiązywała nadal.

Nowa regulacja zachowuje uprzednio

wprowadzony podział na umowy przeno-

szące własność rzeczy oraz pozostałe (naj-

częściej o świadczenie usług). Wzmian-

kowane zmiany dotyczą pierwszej grupy

transakcji. W przypadku pozostałych

umów została zachowana dotychczaso-

wa zasada, zgodnie z którą bieg terminu

do odstąpienia od umowy rozpoczyna się

od dnia jej zawarcia.

n

W tym zakresie przypomnieć zatem nale-

ży podstawowe zasady zawierania umów.

Umowa stanowi wielostronną czynność

prawną, dla której ważności niezbęd-

ne jest złożenie oświadczeń woli przez

każdą ze stron. O ile w przypadku jed-

noczesnego ich składania przez uczest-

ników danej transakcji dzień jej zawarcia

nie budzi wątpliwości, o tyle w sytuacji,

gdy oświadczenia składane są w różnych

dniach – mogą powstać trudności in-

terpretacyjne. Przede wszystkim w tego

typu przypadkach umowa zostaje zawarta

z chwilą złożenia oświadczenia woli przez

ostatnią ze stron. W typowej umowie

zawieranej pomiędzy dwiema stronami

umowa zostanie zatem zawarta w dniu,

gdy przystąpi do niej druga ze stron. Na-

wet jeżeli na dokumencie widnieje data

złożenia oświadczenia o przystąpieniu

do niej przez pierwszą ze stron (podpisa-

nia jej), to faktycznie skutek ten wystąpi

z chwilą złożenia drugiego oświadczenia

(podpisu). Aby uniknąć problemów dowo-

dowych w przyszłości datę tę najlepiej

umieścić obok składanego podpisu pod

tekstem umowy.

Jeszcze bardziej skomplikowanym przy-

padkiem jest sytuacja, w której oświad-

czenie o przystąpieniu do umowy wy-

syłane jest drugiej stronie pocztą (np.

konsument odsyła uprzednio podpisany

przez przedsiębiorcę egzemplarz doku-

mentu). W takim wypadku zastosowa-

nie znajdzie norma wynikająca z art. 61

par. 1 k.c. Stanowi on, że oświadczenie

woli, które ma być złożone innej oso-

bie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do

niej w taki sposób, że mogła zapoznać

się z jego treścią. Datą zawarcia umowy

nie będzie zatem dzień nadania przesyłki

pocztowej, a dopiero dzień jej doręczenia

bądź też – w przypadku pozostawienia

awizo – pierwszy możliwy dzień, w któ-

rym adresat mógłby odebrać przesyłkę

od operatora pocztowego. W przypadku

zaś, gdyby klient wysyłał do przedsiębior-

cy wydrukowany przez siebie i podpisa-

ny egzemplarz umowy, do jej zawarcia

doszłoby w dniu, w którym otrzymałby

on egzemplarz podpisany przez przed-

siębiorcę, bądź w pierwszym możliwym

dniu, w którym mógłby odebrać go od

doręczyciela.

n

Przechodząc na grunt umów, których

przedmiotem jest wydanie rzeczy: podsta-

wową zasadą w tym zakresie jest liczenie

biegu terminu do odstąpienia od umo-

wy od dnia wydania rzeczy konsumen-

towi albo wskazanej przez niego osobie

trzeciej, z wyłączeniem oczywiście prze-

woźników i dostawców. W odniesieniu

do osoby trzeciej: nie chodzi tu o odbiór

przesyłki pod nieobecność adresata przez

domownika klienta lub osobę, która zgo-

dziła się przekazać rzecz konsumentowi.

Przypadki te reguluje m.in. art. 26 ustawy

z 12 czerwca 2003 r. – Prawo pocztowe

(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1529). Chodzi tu

natomiast o osobę, którą klient wskazał

przedsiębiorcy jako adresata przesyłki.

Dziać się tak może przykładowo w wy-

padku wysyłki towaru, który konsument

zakupił w internecie na prezent i poprosił

o przesłanie bezpośrednio na adres obda-

rowywanego. W takim wypadku termin

do odstąpienia od umowy przez konsu-

menta nabywcę rozpocznie swój bieg od

dnia doręczenia przesyłki takiej osobie

bądź innym osobom wskazanym w prze-

pisach szczególnych.

n

Ustawa wprowadziła również zasady ob-

liczania początku ww. terminu dla dwóch

sytuacji szczególnych. Pierwszą z nich

jest przypadek, gdy pewna, z góry określo-

na ilość rzeczy dostarczana jest odbiorcy,

z jakichkolwiek względów, osobno, partia-

mi lub w częściach. W tym wypadku okres

do odstąpienia od umowy liczony będzie

od dnia dostarczenia odbiorcy ostatniej

rzeczy, partii lub części. Jest to uzasad-

nione faktem, że konsument będzie mógł

ocenić kompletność, jakość oraz przy-

datność towaru do umówionego użytku

dopiero dysponując jego całością, a nie

tylko poszczególnymi jego fragmentami.

Druga sytuacja odnosi się natomiast do

dostarczania klientowi określonego z góry

towaru periodycznie przez ustalony okres

czasu. Każda z dostaw powinna obejmo-

wać rzeczy tożsame jakościowo i rodza-

jowo, które nie tworzą łącznie wspólnej

całości. Stąd też konsument jest w stanie

zweryfikować je już z chwilą pierwszej

z dostaw. Dlatego też prawo do odstą-

pienia od umowy przyznane mu zostało

w okresie liczonym od dnia objęcia w po-

siadanie pierwszej z rzeczy.

Art. 29.

[Sankcyjny

termin odstąpienia]

1. Jeżeli konsument nie został poinfor-
mowany przez przedsiębiorcę o prawie
odstąpienia od umowy, prawo to wygasa
po upływie 12 miesięcy od dnia upływu
terminu, o którym mowa w art. 27.
2. Jeżeli konsument został poinformowany
przez przedsiębiorcę o prawie odstąpie-
nia od umowy przed upływem terminu,
o którym mowa w ust. 1, termin do odstą-
pienia od umowy upływa po 14 dniach od
udzielenia konsumentowi informacji o tym
prawie.

komentarz

n

Komentowany artykuł nawiązuje swoją

konstrukcją do przepisów art. 4 ustawy

o ochronie praw konsumentów, które to

również przewidywały wydłużenie okresu,

w którym konsument uprawniony był do

odstąpienia od umowy bez podania przy-

czyny. Obowiązująca do 24 grudnia 2014 r.

regulacja przewiduje wszakże odmienny

mechanizm wydłużenia tegoż terminu

i to do tego inny w zależności od rodzaju

umowy. Mianowicie, w przypadku nie-

poinformowania konsumenta o prawie

odstąpienia od umowy zawartej poza lo-

kalem przedsiębiorstwa termin do skorzy-

stania z niego nie rozpoczynał się. Klient

zaś mógł złożyć stosowne oświadczenie

w standardowym – dziesięciodniowym

terminie – po uzyskaniu informacji o przy-

sługującym mu uprawnieniu. Możliwość

ta została jednakże ograniczona czaso-

wo do trzech miesięcy od dnia wykonania

umowy. W przypadku natomiast umów

zawieranych na odległość, termin, w któ-

rym konsument mógł odstąpić od umowy,

wynosił trzy miesiące i liczony był od dnia

wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczyła

świadczenia usługi – od dnia jej zawarcia.

Jeżeli jednak konsument po rozpoczęciu

biegu tego terminu otrzymał potwierdze-

nie, termin ulegał automatycznemu skró-

ceniu do dziesięciu dni od tej daty.

Porównanie obu regulacji prowadzi do

wniosku, że konstrukcja wprowadzona

do ustawy o prawach konsumenta opiera

się na odmiennych założeniach. Pierw-

szą różnicą jest ujednolicenie zasad dla

obu rodzajów umów (tj. zawieranych poza

lokalem przedsiębiorstwa oraz na odle-

głość) poprzez przyjęcie, że nie dochodzi

do wstrzymania biegu okresu do odstąpie-

nia od umowy oraz wydłużenie terminu

aż do dwunastu miesięcy. Przy czym liczo-

ne są one na takich samych zasadach jak

w przypadku zwykłego prawa odstąpie-

nia od umowy (zob. art. 28 ustawy). Dzię-

ki temu w każdej z sytuacji bieg terminu

rozpocznie się w tym samym dniu. Różni-

ca występować będzie wyłącznie w długo-

ści danego okresu (14 dni lub 12 miesięcy

i 14 dni). Innymi słowy: dla prawidłowego

obliczenia sankcyjnego terminu do skorzy-

stania z prawa do odstąpienia od umowy

przez konsumenta, wykonać będzie trzeba

następujące działania:

– obliczyć czternastodniowy termin pod-

stawowy z zastosowaniem zasad okre-

ślonych w art. 28 ustawy,

– doliczyć do niego okres dwunastu mie-

sięcy – wynika to z faktu, że w myśl

ust. 1 komentowanego artykułu, prawo

to wygasa po upływie 12 miesięcy od

dnia upływu terminu podstawowego.

n

Poprzednia regulacja przewidywała co

prawda krótszy termin, niemniej był on

liczony od dnia wykonania umowy. Kon-

strukcja taka czyniła przedmiotowe roz-

wiązanie mniej przejrzystym. Termin do

odstąpienia od umowy z jednej bowiem

strony wynosił dziesięć dni od uzyskania

wiedzy o prawie odstąpienia, z drugiej

jednakże – oświadczenie o skorzystaniu

z niego nie mogło być złożone później

niż trzy miesiące od wykonania umowy.

Jeżeli zatem konsument dowiedziałby

się o swoim prawie w ostatnich dniach

przed upływem owych trzech miesięcy, to

w praktyce przysługiwałby mu krótszy niż

dziesięciodniowy okres do odstąpienia od

umowy. Dodatkowo kłopotliwe mogło być

dla konsumenta ustalenie dnia, w któ-

rym umowa została wykonana. Ustawa

o ochronie praw konsumentów nie precy-

zowała również, skąd klient miałby uzy-

skać wiedzę o ustawowym prawie odstą-

pienia od umowy.

Niedogodności te w dużej mierze usuwają

przepisy omawianego artykułu. Począt-

kowy termin do odstąpienia wynoszący

czternaście dni ulega bowiem wydłuże-

niu o kolejne dwanaście miesięcy. Nowa

ustawa precyzuje również, kto ma udzie-

lić informacji o przysługującym nabywcy

prawie odstąpienia od umowy. Uczynić to

ma mianowicie przedsiębiorca, z którym

dokonana została dana transakcja. Na-

wet zatem powzięcie przez konsumenta

wiedzy o uprawnieniu do odstąpienia od

umowy bez podania przyczyny nie wywo-

ła żadnego skutku prawnego, jeżeli infor-

macja ta nie pochodzi od sprzedawcy lub

usługodawcy. Przedsiębiorca nie będzie

mógł bronić się zatem, twierdząc, że kon-

sument wiedział o możliwości złożenia

oświadczenia o odstąpieniu od umowy

z innych źródeł.

[przykład 1]

W przypadkach natomiast, gdy sprze-

dawca w czasie późniejszym, tj. z naru-

szeniem przepisów art. 12 i następnych

ustawy o prawach konsumenta i zara-

zem przed upływem terminu wskazane-

go w ust. 1 niniejszego artykułu, wykonał

ciążący na nim obowiązek informacyj-

ny – wówczas okres, w którym nabyw-

ca może odstąpić od umowy, powraca

do podstawowych czternastu dni. Po-

czątkiem biegu tego terminu jest dzień,

w którym stosowna informacja dotarła do

konsumenta. Również i w tym wypadku

zastosowanie znajdują zasady wyrażone

w art. 61 k.c.

[przykład 2]

n

Co ważne, inaczej niż w ustawie o ochro-

nie praw konsumentów, termin czterna-

stodniowy nie ulegnie nigdy skróceniu.

Wystarczające jest zatem przekazanie

klientowi informacji o prawie odstąpienia

w okresie 12 miesięcy i czternastu dni od

dnia ustalonego zgodnie z art. 28 komen-

towanej ustawy. Jeżeli miałoby to miejsce

w okresie krótszym niż czternaście dni

od końca tego terminu, to nabywcy i tak

przysługiwałby okres dni czternastu. Za-

bieg ten pozwolił na ujednolicenie cza-

su, w którym możliwe jest odstąpienie

od umowy. Dzięki temu wyeliminowano

również ryzyko dyskryminacji tych spo-

śród konsumentów, którzy dowiedzieli-

by się o przysługującym im uprawnieniu

w okresie krótszym niż dziesięć dni od

upływu trzech miesięcy od wykonania

umowy.

n

Reasumując: nowa regulacja, na wypadek

uchybienia przez przedsiębiorcę obowiąz-

kowi informacyjnemu, wprowadza dwie

zasady obliczania sankcyjnego terminu do

odstąpienia od umowy przez konsumen-

ta. Pierwsza z nich wydłuża go o kolejne

dwanaście miesięcy. Druga zaś pozwa-

la go skrócić do czternastu dni, jednak-

że liczonych od chwili udzielenia przez

przedsiębiorcę konsumentowi informacji

o tym prawie.

Art. 30.

[Oświadczenie

o odstąpieniu od umowy]

1. Konsument może odstąpić od umowy,
składając przedsiębiorcy oświadczenie
o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie
można złożyć na formularzu, którego wzór
stanowi załącznik nr 2 do ustawy.
2. Do zachowania terminu wystarczy wysła-
nie oświadczenia przed jego upływem.
3. Jeżeli przedsiębiorca zapewnia możliwość
złożenia oświadczenia o odstąpieniu od
umowy drogą elektroniczną, konsument
może także odstąpić od umowy:
1) przy wykorzystaniu wzoru formula-
rza odstąpienia od umowy, stanowiącego
załącznik nr 2 do ustawy;
2) przez złożenie oświadczenia na stronie
internetowej przedsiębiorcy.
4. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocz-
nie przesłać konsumentowi na trwałym
nośniku potwierdzenie otrzymania oświad-
czenia o odstąpieniu od umowy złożonego
w sposób, o którym mowa w ust. 3.

komentarz

n

Przepisy art. 30 niniejszej ustawy sta-

nowią kontynuację norm poświęconych

zasadom odstępowania od umowy przez

konsumenta. O ile trzy pierwsze artykuły

rozdziału 4 traktowały o terminie odstą-

pienia oraz sposobie jego obliczania, to

omawiana regulacja odnosi się do sposobu

składania przedmiotowego oświadczenia.

Pomijając wydłużenie okresu, w którym

możliwe jest skorzystanie z tego upraw-

nienia, komentowane przepisy zachowu-

ją podstawową zasadę znaną już z art. 2

prenumerata

firma

i prawo

Redaktor prowadząca:
Joanna Pieńczykowska
[e-mail]

PRZYKŁAD 1

Dodatkowe 12 miesięcy

Przedsiębiorca i konsument zawarli umowę
przez internet, na jej podstawie sprzedawca
wysłał do klienta towar w dniu następ-
nym, konsument otrzymał go zaś po dwóch
kolejnych dniach. Przedsiębiorca nie dołączył
do towaru informacji o przysługującym
konsumentowi prawie odstąpienia oraz wzoru
oświadczenia o odstąpieniu.
W takim wypadku termin do skorzystania
z tego prawa wynosić będzie 12 miesięcy
i 14 dni od dnia otrzymania przez kupującego
zamówionego towaru.

PRZYKŁAD 2

Błąd naprawiony

Przedsiębiorca i konsument zawarli umowę
przez internet, na jej podstawie sprzedawca
wysłał do klienta towar, konsument otrzymał
go. Sprzedawca zorientował się, iż nie prze-
słał klientowi stosownej informacji i wzoru
oświadczenia o odstąpieniu oraz wysłał je
po kilku dniach od dnia wysyłki zamówione-
go towaru. Konsument otrzymał stosowne
dokumenty po tygodniu od dnia dostarcze-
nia mu rzeczy. W takim wypadku termin do
skorzystania z prawa odstąpienia upłynie po
14 dniach od dnia otrzymania stosownej infor-
macji od sprzedawcy.

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

2 / 8

komentarze

C3

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy o ochronie

praw konsumentów. Zgodnie z nią do za-

chowania ustawowego terminu odstąpie-

nia wystarczające jest wysłanie oświad-

czenia przed jego upływem. Wywoła ono

zatem skutek, nawet jeżeli adresat od-

bierze je już po upływie tego terminu.

W takim wypadku decydujące znaczenie

będzie miała data nadania odstąpienia

przez konsumenta.

n

Pozornie nowa ustawa rezygnuje z wymo-

gu wysyłki oświadczenia na piśmie. Nie-

mniej, jak wynika z ust. 3 komentowanego

artykułu, do skorzystania z formy elektro-

nicznej niezbędne jest zapewnienie takiej

możliwości przez przedsiębiorcę. Nale-

żałoby zatem przyjąć, że w przypadkach,

w których sprzedawca lub usługodawca

nie umożliwia przesłania oświadczenia

o odstąpieniu drogą elektroniczną, kon-

sument zobligowany jest do nadania go

pocztą tradycyjną. Co prawda ustawodaw-

ca nie zastrzega tutaj konieczności po-

służenia się listem poleconym, niemniej

konsument pragnąc uniknąć w przyszło-

ści sporu z przedsiębiorcą co do zachowa-

nia przez niego terminu do odstąpienia

od umowy, powinien zabezpieczyć się,

potwierdzając datę nadania przesyłki. Na-

leży bowiem pamiętać, że wrzucając list

do skrzynki w danym dniu, może on zo-

stać nadany dopiero w kolejnych dniach.

Stąd też istnieje ryzyko, że tak wysłany

list zostanie opatrzony stemplem pocz-

towym z datą wykraczającą poza okres

uprawniający konsumenta do skorzysta-

nia z omawianego uprawnienia.

Korzystając zaś z możliwości odstąpie-

nia od umowy w drodze elektronicznej

– konsument może skorzystać z jednej lub

obu możliwości przewidzianych w art. 30

ust. 3 omawianej ustawy, w zależności

od udostępnionych przez przedsiębiorcę

sposobów złożenia oświadczenia zdal-

nie. Pierwszy z nich, tj. posłużenie się

ustawowym wzorem formularza, znaj-

dzie zastosowanie w przypadku wysyła-

nia oświadczenia pocztą elektroniczną.

W takim wypadku konsument winien

przesłać przedsiębiorcy wypełniony for-

mularz odstąpienia, jako załącznik do

mejla. Ustawa nie rozstrzyga przy tym,

czy ma to być skan podpisanego doku-

mentu, czy wystarczające jest załączenie

go w formie edytowalnego pliku. Dopuścić

zatem należy obie te możliwości.

n

Drugi sposób znajdzie zastosowanie, jeże-

li przedsiębiorca umieścił na swojej stro-

nie internetowej skrypt pozwalający na

przesłanie mu oświadczenia o odstąpie-

niu od umowy bezpośrednio z poziomu

danego serwisu. Brak w tym zakresie ja-

kichkolwiek wytycznych ustawowych.

Stąd też realizacja tego przepisu może

polegać na przykład na umieszczeniu ak-

tywnego formularza, który może być zdal-

nie wypełniony przez klienta i wysłany

do administratora portalu. W przypadku

natomiast konsumentów posiadających

swoje konta w danym serwisie interneto-

wym możliwe będzie umieszczenie w sto-

sownej zakładce przycisku generującego

po naciśnięciu wiadomość o odpowiedniej

treści, która przesyłana jest do przedsię-

biorcy. Technicznych rozwiązań w tym

zakresie jest znacznie więcej i będą one

dopuszczalne, jeżeli umożliwiają wysła-

nie klientowi oświadczenia o odstąpie-

niu od umowy.

Na sprzedawcy decydującym się na udo-

stępnienie konsumentom możliwości

składania ww. oświadczeń drogą elek-

troniczną ciąży obowiązek niezwłocz-

nego potwierdzenia otrzymania oświad-

czenia o odstąpieniu od umowy. Dzięki

temu klient będzie miał pewność, że jego

oświadczenie zostało doręczone przedsię-

biorcy. Ustawodawca nakazuje przy tym,

by wiadomość taka była przesłana konsu-

mentowi na trwałym nośniku. Zgodnie

z legalną definicją trwałym nośnikiem

jest materiał lub narzędzie umożliwia-

jące przechowywanie informacji kiero-

wanych osobiście do konsumenta, w spo-

sób umożliwiający dostęp do informacji

w przyszłości przez czas odpowiedni do

celów, jakim te informacje służą, i któ-

re pozwalają na odtworzenie przecho-

wywanych informacji w niezmienionej

postaci. Przyjmuje się, że pod pojęciem

tym należy rozumieć także wysłanie li-

stu w formie elektronicznej. Może być

on bowiem przechowywany na serwerze

lub dysku twardym adresata. Przedsię-

biorca wypełni zatem swój obowiązek,

przesyłając konsumentowi mejla z po-

twierdzeniem otrzymania jego oświad-

czenia o odstąpieniu od umowy. Nie ma

również przeszkód, aby list ten był gene-

rowany automatycznie, czy to w postaci

autoodpowiedzi serwera pocztowego, czy

też wiadomości generowanej przez skrypt

umieszczony na stronie internetowej słu-

żącej do składania takich oświadczeń.

n

Wysyłając natomiast odstąpienie w spo-

sób tradycyjny, konsument może skorzy-

stać z ustawowego wzoru formularza,

który powinien zostać mu doręczony

przez kontrahenta wraz z pełną infor-

macją konsumencką (zob. art. 12 i nast.

ustawy). Posłużenie się tymże wzorem

nie jest wszakże obligatoryjne, a klient

może wysłać własnoręcznie sporządzone

oświadczenie. Powinien przy tym pamię-

tać, aby wskazać w nim nie tylko swo-

je dane, ale również informacje pozwa-

lające zidentyfikować umowę i datę jej

zawarcia oraz towar. Zasadne jest także

wykazanie, że zachowany został termin

do odstąpienia od umowy. W treści wia-

domości musi znaleźć się także zwrot

wskazujący na odstąpienie od umowy

na podstawie art. 27 ustawy o prawach

konsumenta.

[wzór]

Art. 31.

[Skutki odstąpienia]

1. W przypadku odstąpienia od umowy
zawartej na odległość lub umowy zawar-
tej poza lokalem przedsiębiorstwa umowę
uważa się za niezawartą.
2. Jeżeli konsument złożył oświadczenie
o odstąpieniu od umowy zanim przedsię-
biorca przyjął jego ofertę, oferta przestaje
wiązać.

komentarz

n

Komentowany artykuł określa podstawo-

we skutki odstąpienia od umowy przez

konsumenta. Odmiennie niż w dotych-

czasowej regulacji, w jednym artykule

nie zamieszczono regulacji dotyczących

zarówno skutków odstąpienia, jak i zwią-

zanych z nimi obowiązków obu stron.

W omawianej ustawie uregulowano w od-

rębnych przepisach: prawne konsekwen-

cje skutecznego odstąpienia od umowy

(art. 31) oraz wynikające z nich prawa

i obowiązki konsumenta i przedsiębiorcy

(zob. art. 32–37). Przy czym art. 37 komen-

towanej ustawy rozciąga skutek odstą-

pienia od umowy przez klienta również

na powiązane z nią umowy dodatkowe.

Zgodnie z ogólnymi zasadami prawa cy-

wilnego odstąpienie od umowy powodu-

je, iż traktowana jest ona za niezawar-

tą, nieistniejącą. Bez wątpienia zatem

ustawowe prawo odstąpienia od umowy

zawartej z konsumentem wywołuje sku-

tek ex tunc (z mocą wsteczną). Prowadzi

to do przyjęcia fikcji prawnej, zgodnie

z którą umowa nigdy nie została zawar-

ta. Na gruncie kodeksu cywilnego sytu-

acja taka prowadziłaby do konieczności

rozliczenia się stron zgodnie z zasadami

bezpodstawnego wzbogacenia. Ustawa

o prawach konsumenta przewiduje jed-

nakże w tym zakresie regulację szczegól-

ną (art. 32–37), która ma pierwszeństwo

stosowania przed przepisami kodeksu.

Pozwala to w sposób bardziej dokładny

dokonać wzajemnego rozliczenia stron.

Dodatkowo, nowe przepisy regulujące

przedmiotową kwestię są o wiele bardziej

rozbudowane niż dotychczasowa regula-

cja zawarta w art. 2 ust. 3 oraz w art. 7 ust.

3 ustawy o ochronie praw konsumentów.

Jak już wspominano wyżej, w niektórych

wypadkach nakładają także na klienta

przedsiębiorcy obowiązek zapłaty. Jest to

zrozumiałe, bowiem nie zawsze możliwe

jest postępowanie w myśl ogólnej reguły,

że to, co strony świadczyły, ulega zwro-

towi w stanie niezmienionym. Niekie-

dy rzeczy ulegają całkowitemu zużyciu,

a efektu świadczonych usług nie da się

zwrócić w jakiejkolwiek postaci.

n

O ile ustęp pierwszy komentowanego ar-

tykułu powtarza już uprzednio obowiązu-

jącą zasadę odstąpienia od umowy z mocą

wsteczną, to przepis ustępu drugiego re-

guluję sytuację, która nie była przedmio-

tem zainteresowania ustawy o ochronie

praw konsumentów, a jej skutki należało

oceniać przez pryzmat przepisów kodeksu

cywilnego. Opisany w nim wypadek doty-

czy okoliczności, w których to konsument

zwraca się do przedsiębiorcy z propozycją

zawarcia umowy na odległość albo poza

lokalem przedsiębiorstwa. Nie chodzi przy

tym o ogólne zapytanie o możliwość zaku-

pu towaru lub wykonania usługi, a o zło-

żenie wiążącej oferty bądź zlecenia. Ofertą

jest bowiem oświadczenie złożone dru-

giej stronie, zawierające wolę zawarcia

umowy, które określa istotne postano-

wienia tej umowy (zob. art. 66 par. 1 k.c.).

Dla uznania danego pisma za ofertę nie-

zbędne jest więc wskazanie w nim co naj-

mniej przedmiotu zamówienia oraz ceny

lub wynagrodzenia. Dziać się tak będzie

przykładowo, gdy konsument wysyła na

adres przedsiębiorcy sprecyzowane za-

mówienie na określony towar lub usługę.

W takim wypadku do zawarcia umowy

doszłoby w momencie otrzymania przez

zamawiającego odpowiedzi przedsiębiorcy

o przyjęciu zlecenia (zob. art. 70 k.c.). Do

tego czasu strony nie są związane umową.

Zgodnie zaś z samą istotą prawa odstą-

pienia skorzystanie z niego możliwe jest

tylko w przypadku związania stron sto-

sunkiem zobowiązaniowym – odstępuje

się od umowy, a skoro jej nie ma, to nie

jest możliwe skorzystanie z tego upraw-

nienia. Całość komplikuje fakt, że co do

zasady nie jest możliwe odwołanie oferty

złożonej w takich okolicznościach (zob.

art. 66

2

k.c., który dopuszcza odwołanie

oferty tylko w stosunkach między przed-

siębiorcami).

Brak art. 31 ust. 2 utrudniałby znacznie

konsumentom możliwość rezygnacji ze

złożonej przez nich propozycji zawarcia

umowy. Dzięki temu przepisowi ofer-

ta złożona przedsiębiorcy przez klien-

ta przestanie wiązać na skutek złożenia

oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

Oświadczenie to traktowane jest jako od-

wołanie oferty, które z mocy komentowa-

nego przepisu wywołuje opisany skutek

prawny. Jeżeli zaś konsument złożyłby

wspomniane oświadczenie już po przyję-

ciu jego oferty przez przedsiębiorcę, nale-

żałoby je rozpatrywać zgodnie z ogólnymi

zasadami odstąpienia, o których mowa

w omawianej ustawie (zob. art. 27 i nast.).

Art. 32.

[Obowiązki przedsiębiorcy

po odstąpieniu]

1. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocz-
nie, nie później niż w terminie 14 dni od
dnia otrzymania oświadczenia konsumenta
o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsu-
mentowi wszystkie dokonane przez niego
płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy.
2. Przedsiębiorca dokonuje zwrotu płat-
ności przy użyciu takiego samego sposobu
zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że
konsument wyraźnie zgodził się na inny
sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego
z żadnymi kosztami.
3. Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował,
że sam odbierze rzecz od konsumenta,
może wstrzymać się ze zwrotem płat-
ności otrzymanych od konsumenta do
chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub
dostarczenia przez konsumenta dowodu
jej odesłania, w zależności od tego, które
zdarzenie nastąpi wcześniej.

komentarz

n

Sposób postępowania stron po złożeniu

przez konsumenta skutecznego oświad-

czenia o odstąpieniu od umowy regulo-

wały dotychczas jednobrzmiące przepisy

art. 2 ust. 3 ustawy o ochronie praw kon-

sumentów – w odniesieniu do umów za-

wartych poza lokalem przedsiębiorstwa,

oraz art. 7 ust. 3 tejże ustawy – w odnie-

sieniu do umów zawartych na odległość.

Co ciekawe jednak, obowiązki konsu-

menta wynikające z faktu odstąpienia

od umowy z mocą wsteczną uregulowane

zostały w art. 34 niniejszej ustawy.

Podobnie jak w poprzedniej regulacji,

również komentowana ustawa nakazuje

przedsiębiorcy niezwłoczny zwrot wszel-

kich dokonanych przez konsumenta płat-

ności oraz pokrytych przez niego kosztów

dostarczenia rzeczy. Jednocześnie zdecy-

dowano się pozostawić maksymalny ter-

min na dokonanie tychże czynności, któ-

ry nadal wynosić będzie czternaście dni.

Sam zwrot, co wymaga podkreślenia,

nie będzie jednakże obejmował kosztów,

o których mowa w art. 33, art. 34 ust. 2

i art. 35. Wskazane zaś w ust. 1 wydatki

na dostarczenia rzeczy odnoszą się do

opłat poniesionych na dostawę towaru

do konsumenta po dokonaniu przez niego

zakupu. Nie należy ich mylić z kosztami

odesłania rzeczy sprzedawcy. Te ostatnie

bowiem rozliczane są na zasadach okre-

ślonych w art. 34 ust. 2 i 3 niniejszej usta-

wy. Nadto przypomnieć także trzeba, że

jeżeli klient wybrał sposób dostarczenia

rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób

dostarczenia oferowany przez przedsię-

biorcę, to w takim przypadku przedsię-

biorca nie jest zobowiązany do zwrotu

konsumentowi poniesionych przez niego

dodatkowych kosztów.

Reasumując ten fragment rozważań:

sprzedawca zobowiązany jest zwrócić

klientowi, który odstąpił od umowy,

wszelkie poniesione przez niego koszty

pomniejszone o koszty i wydatki, o któ-

rych mowa w przywołanych powyżej dal-

szych przepisach komentowanej ustawy.

Dodatkowo, po dokonaniu przez konsu-

menta zwrotu rzeczy, przedsiębiorca

zobligowany jest do rozliczenia kosztów

zwrotnej wysyłki towaru. Z zastrzeżeniem

postanowień ust. 3 omawianego artykułu.

n

Ustęp drugi komentowanego przepi-

su nie miał dotychczas odpowiednika.

Wprowadza on zasadę tożsamości środ-

ka użytego do wpłaty przez konsumenta

wynagrodzenia za towar lub usługę oraz

sposobu ich zwrotu przez przedsiębior-

cę. Zmiana metody przekazania tychże

środków klientowi przez sprzedawcę lub

usługodawcę wymaga łączne ziszczenia

się dwóch warunków:

– konsument musi wyrazić na taką moż-

liwość zgodę w sposób wyraźny – nie

będzie zatem wystarczające założenie

przez przedsiębiorcę, że skoro brak

było innej dyspozycji klienta, to może

on swobodnie wybrać sposób zwrotu

wpłaconego przez niego wynagrodze-

nia lub ceny. Podobnie wykluczone jest

przyjęcie domyślnej opcji we wzorcu

umowy przedstawianej konsumentom

do podpisu wskazującą na inną formę

zwrotu pieniędzy. Celem wypełnienia

obowiązku uzyskania wyraźnej zgo-

dy klienta na przesłanie dokonanych

przez niego kwot w inny sposób moż-

liwe jest dołączenie do umowy dodat-

kowego formularza, z zaznaczeniem, że

klient może wybrać w nim inny sposób

zwrotu poniesionych przez niego kosz-

tów, a wybór ten będzie skuteczny, gdy

Wzór

Formularz odstąPienia od umoWy

(formularz ten należy wypełnić i odesłać tylko w przypadku chęci odstąpienia od umowy)

– Adresat
[w tym miejscu przedsiębiorca powinien wpisać nazwę przedsiębiorcy, pełny adres pocztowy
oraz, o ile są dostępne, numer faksu i adres e-mail]

Ja/My(*) niniejszym informuję/informujemy(*) o moim/naszym odstąpieniu od umowy sprzeda-
ży następujących rzeczy(*) umowy dostawy następujących rzeczy(*) umowy o dzieło polegającej
na wykonaniu następujących rzeczy(*)/o świadczenie następującej usługi(*)
– Data zawarcia umowy(*)/odbioru(*)
– Imię i nazwisko konsumenta(-ów)
– Adres konsumenta(-ów)
– Podpis konsumenta(-ów) (tylko jeżeli formularz jest przesyłany w wersji papierowej)
– Data

(*) Niepotrzebne skreślić.

komentarze

C3

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy o ochronie

praw konsumentów. Zgodnie z nią do za-

chowania ustawowego terminu odstąpie-

nia wystarczające jest wysłanie oświad-

czenia przed jego upływem. Wywoła ono

zatem skutek, nawet jeżeli adresat od-

bierze je już po upływie tego terminu.

W takim wypadku decydujące znaczenie

będzie miała data nadania odstąpienia

przez konsumenta.

n

Pozornie nowa ustawa rezygnuje z wymo-

gu wysyłki oświadczenia na piśmie. Nie-

mniej, jak wynika z ust. 3 komentowanego

artykułu, do skorzystania z formy elektro-

nicznej niezbędne jest zapewnienie takiej

możliwości przez przedsiębiorcę. Nale-

żałoby zatem przyjąć, że w przypadkach,

w których sprzedawca lub usługodawca

nie umożliwia przesłania oświadczenia

o odstąpieniu drogą elektroniczną, kon-

sument zobligowany jest do nadania go

pocztą tradycyjną. Co prawda ustawodaw-

ca nie zastrzega tutaj konieczności po-

służenia się listem poleconym, niemniej

konsument pragnąc uniknąć w przyszło-

ści sporu z przedsiębiorcą co do zachowa-

nia przez niego terminu do odstąpienia

od umowy, powinien zabezpieczyć się,

potwierdzając datę nadania przesyłki. Na-

leży bowiem pamiętać, że wrzucając list

do skrzynki w danym dniu, może on zo-

stać nadany dopiero w kolejnych dniach.

Stąd też istnieje ryzyko, że tak wysłany

list zostanie opatrzony stemplem pocz-

towym z datą wykraczającą poza okres

uprawniający konsumenta do skorzysta-

nia z omawianego uprawnienia.

Korzystając zaś z możliwości odstąpie-

nia od umowy w drodze elektronicznej

– konsument może skorzystać z jednej lub

obu możliwości przewidzianych w art. 30

ust. 3 omawianej ustawy, w zależności

od udostępnionych przez przedsiębiorcę

sposobów złożenia oświadczenia zdal-

nie. Pierwszy z nich, tj. posłużenie się

ustawowym wzorem formularza, znaj-

dzie zastosowanie w przypadku wysyła-

nia oświadczenia pocztą elektroniczną.

W takim wypadku konsument winien

przesłać przedsiębiorcy wypełniony for-

mularz odstąpienia, jako załącznik do

mejla. Ustawa nie rozstrzyga przy tym,

czy ma to być skan podpisanego doku-

mentu, czy wystarczające jest załączenie

go w formie edytowalnego pliku. Dopuścić

zatem należy obie te możliwości.

n

Drugi sposób znajdzie zastosowanie, jeże-

li przedsiębiorca umieścił na swojej stro-

nie internetowej skrypt pozwalający na

przesłanie mu oświadczenia o odstąpie-

niu od umowy bezpośrednio z poziomu

danego serwisu. Brak w tym zakresie ja-

kichkolwiek wytycznych ustawowych.

Stąd też realizacja tego przepisu może

polegać na przykład na umieszczeniu ak-

tywnego formularza, który może być zdal-

nie wypełniony przez klienta i wysłany

do administratora portalu. W przypadku

natomiast konsumentów posiadających

swoje konta w danym serwisie interneto-

wym możliwe będzie umieszczenie w sto-

sownej zakładce przycisku generującego

po naciśnięciu wiadomość o odpowiedniej

treści, która przesyłana jest do przedsię-

biorcy. Technicznych rozwiązań w tym

zakresie jest znacznie więcej i będą one

dopuszczalne, jeżeli umożliwiają wysła-

nie klientowi oświadczenia o odstąpie-

niu od umowy.

Na sprzedawcy decydującym się na udo-

stępnienie konsumentom możliwości

składania ww. oświadczeń drogą elek-

troniczną ciąży obowiązek niezwłocz-

nego potwierdzenia otrzymania oświad-

czenia o odstąpieniu od umowy. Dzięki

temu klient będzie miał pewność, że jego

oświadczenie zostało doręczone przedsię-

biorcy. Ustawodawca nakazuje przy tym,

by wiadomość taka była przesłana konsu-

mentowi na trwałym nośniku. Zgodnie

z legalną definicją trwałym nośnikiem

jest materiał lub narzędzie umożliwia-

jące przechowywanie informacji kiero-

wanych osobiście do konsumenta, w spo-

sób umożliwiający dostęp do informacji

w przyszłości przez czas odpowiedni do

celów, jakim te informacje służą, i któ-

re pozwalają na odtworzenie przecho-

wywanych informacji w niezmienionej

postaci. Przyjmuje się, że pod pojęciem

tym należy rozumieć także wysłanie li-

stu w formie elektronicznej. Może być

on bowiem przechowywany na serwerze

lub dysku twardym adresata. Przedsię-

biorca wypełni zatem swój obowiązek,

przesyłając konsumentowi mejla z po-

twierdzeniem otrzymania jego oświad-

czenia o odstąpieniu od umowy. Nie ma

również przeszkód, aby list ten był gene-

rowany automatycznie, czy to w postaci

autoodpowiedzi serwera pocztowego, czy

też wiadomości generowanej przez skrypt

umieszczony na stronie internetowej słu-

żącej do składania takich oświadczeń.

n

Wysyłając natomiast odstąpienie w spo-

sób tradycyjny, konsument może skorzy-

stać z ustawowego wzoru formularza,

który powinien zostać mu doręczony

przez kontrahenta wraz z pełną infor-

macją konsumencką (zob. art. 12 i nast.

ustawy). Posłużenie się tymże wzorem

nie jest wszakże obligatoryjne, a klient

może wysłać własnoręcznie sporządzone

oświadczenie. Powinien przy tym pamię-

tać, aby wskazać w nim nie tylko swo-

je dane, ale również informacje pozwa-

lające zidentyfikować umowę i datę jej

zawarcia oraz towar. Zasadne jest także

wykazanie, że zachowany został termin

do odstąpienia od umowy. W treści wia-

domości musi znaleźć się także zwrot

wskazujący na odstąpienie od umowy

na podstawie art. 27 ustawy o prawach

konsumenta.

[wzór]

Art. 31.

[Skutki odstąpienia]

1. W przypadku odstąpienia od umowy
zawartej na odległość lub umowy zawar-
tej poza lokalem przedsiębiorstwa umowę
uważa się za niezawartą.
2. Jeżeli konsument złożył oświadczenie
o odstąpieniu od umowy zanim przedsię-
biorca przyjął jego ofertę, oferta przestaje
wiązać.

komentarz

n

Komentowany artykuł określa podstawo-

we skutki odstąpienia od umowy przez

konsumenta. Odmiennie niż w dotych-

czasowej regulacji, w jednym artykule

nie zamieszczono regulacji dotyczących

zarówno skutków odstąpienia, jak i zwią-

zanych z nimi obowiązków obu stron.

W omawianej ustawie uregulowano w od-

rębnych przepisach: prawne konsekwen-

cje skutecznego odstąpienia od umowy

(art. 31) oraz wynikające z nich prawa

i obowiązki konsumenta i przedsiębiorcy

(zob. art. 32–37). Przy czym art. 37 komen-

towanej ustawy rozciąga skutek odstą-

pienia od umowy przez klienta również

na powiązane z nią umowy dodatkowe.

Zgodnie z ogólnymi zasadami prawa cy-

wilnego odstąpienie od umowy powodu-

je, iż traktowana jest ona za niezawar-

tą, nieistniejącą. Bez wątpienia zatem

ustawowe prawo odstąpienia od umowy

zawartej z konsumentem wywołuje sku-

tek ex tunc (z mocą wsteczną). Prowadzi

to do przyjęcia fikcji prawnej, zgodnie

z którą umowa nigdy nie została zawar-

ta. Na gruncie kodeksu cywilnego sytu-

acja taka prowadziłaby do konieczności

rozliczenia się stron zgodnie z zasadami

bezpodstawnego wzbogacenia. Ustawa

o prawach konsumenta przewiduje jed-

nakże w tym zakresie regulację szczegól-

ną (art. 32–37), która ma pierwszeństwo

stosowania przed przepisami kodeksu.

Pozwala to w sposób bardziej dokładny

dokonać wzajemnego rozliczenia stron.

Dodatkowo, nowe przepisy regulujące

przedmiotową kwestię są o wiele bardziej

rozbudowane niż dotychczasowa regula-

cja zawarta w art. 2 ust. 3 oraz w art. 7 ust.

3 ustawy o ochronie praw konsumentów.

Jak już wspominano wyżej, w niektórych

wypadkach nakładają także na klienta

przedsiębiorcy obowiązek zapłaty. Jest to

zrozumiałe, bowiem nie zawsze możliwe

jest postępowanie w myśl ogólnej reguły,

że to, co strony świadczyły, ulega zwro-

towi w stanie niezmienionym. Niekie-

dy rzeczy ulegają całkowitemu zużyciu,

a efektu świadczonych usług nie da się

zwrócić w jakiejkolwiek postaci.

n

O ile ustęp pierwszy komentowanego ar-

tykułu powtarza już uprzednio obowiązu-

jącą zasadę odstąpienia od umowy z mocą

wsteczną, to przepis ustępu drugiego re-

guluję sytuację, która nie była przedmio-

tem zainteresowania ustawy o ochronie

praw konsumentów, a jej skutki należało

oceniać przez pryzmat przepisów kodeksu

cywilnego. Opisany w nim wypadek doty-

czy okoliczności, w których to konsument

zwraca się do przedsiębiorcy z propozycją

zawarcia umowy na odległość albo poza

lokalem przedsiębiorstwa. Nie chodzi przy

tym o ogólne zapytanie o możliwość zaku-

pu towaru lub wykonania usługi, a o zło-

żenie wiążącej oferty bądź zlecenia. Ofertą

jest bowiem oświadczenie złożone dru-

giej stronie, zawierające wolę zawarcia

umowy, które określa istotne postano-

wienia tej umowy (zob. art. 66 par. 1 k.c.).

Dla uznania danego pisma za ofertę nie-

zbędne jest więc wskazanie w nim co naj-

mniej przedmiotu zamówienia oraz ceny

lub wynagrodzenia. Dziać się tak będzie

przykładowo, gdy konsument wysyła na

adres przedsiębiorcy sprecyzowane za-

mówienie na określony towar lub usługę.

W takim wypadku do zawarcia umowy

doszłoby w momencie otrzymania przez

zamawiającego odpowiedzi przedsiębiorcy

o przyjęciu zlecenia (zob. art. 70 k.c.). Do

tego czasu strony nie są związane umową.

Zgodnie zaś z samą istotą prawa odstą-

pienia skorzystanie z niego możliwe jest

tylko w przypadku związania stron sto-

sunkiem zobowiązaniowym – odstępuje

się od umowy, a skoro jej nie ma, to nie

jest możliwe skorzystanie z tego upraw-

nienia. Całość komplikuje fakt, że co do

zasady nie jest możliwe odwołanie oferty

złożonej w takich okolicznościach (zob.

art. 66

2

k.c., który dopuszcza odwołanie

oferty tylko w stosunkach między przed-

siębiorcami).

Brak art. 31 ust. 2 utrudniałby znacznie

konsumentom możliwość rezygnacji ze

złożonej przez nich propozycji zawarcia

umowy. Dzięki temu przepisowi ofer-

ta złożona przedsiębiorcy przez klien-

ta przestanie wiązać na skutek złożenia

oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

Oświadczenie to traktowane jest jako od-

wołanie oferty, które z mocy komentowa-

nego przepisu wywołuje opisany skutek

prawny. Jeżeli zaś konsument złożyłby

wspomniane oświadczenie już po przyję-

ciu jego oferty przez przedsiębiorcę, nale-

żałoby je rozpatrywać zgodnie z ogólnymi

zasadami odstąpienia, o których mowa

w omawianej ustawie (zob. art. 27 i nast.).

Art. 32.

[Obowiązki przedsiębiorcy

po odstąpieniu]

[Obowiązki przedsiębiorcy

[Obowiązki przedsiębiorcy

1. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocz-
nie, nie później niż w terminie 14 dni od
dnia otrzymania oświadczenia konsumenta
o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsu-
mentowi wszystkie dokonane przez niego
płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy.
2. Przedsiębiorca dokonuje zwrotu płat-
ności przy użyciu takiego samego sposobu
zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że
konsument wyraźnie zgodził się na inny
sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego
z żadnymi kosztami.
3. Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował,
że sam odbierze rzecz od konsumenta,
może wstrzymać się ze zwrotem płat-
ności otrzymanych od konsumenta do
chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub
dostarczenia przez konsumenta dowodu
jej odesłania, w zależności od tego, które
zdarzenie nastąpi wcześniej.

komentarz

n

Sposób postępowania stron po złożeniu

przez konsumenta skutecznego oświad-

czenia o odstąpieniu od umowy regulo-

wały dotychczas jednobrzmiące przepisy

art. 2 ust. 3 ustawy o ochronie praw kon-

sumentów – w odniesieniu do umów za-

wartych poza lokalem przedsiębiorstwa,

oraz art. 7 ust. 3 tejże ustawy – w odnie-

sieniu do umów zawartych na odległość.

Co ciekawe jednak, obowiązki konsu-

menta wynikające z faktu odstąpienia

od umowy z mocą wsteczną uregulowane

zostały w art. 34 niniejszej ustawy.

Podobnie jak w poprzedniej regulacji,

również komentowana ustawa nakazuje

przedsiębiorcy niezwłoczny zwrot wszel-

kich dokonanych przez konsumenta płat-

ności oraz pokrytych przez niego kosztów

dostarczenia rzeczy. Jednocześnie zdecy-

dowano się pozostawić maksymalny ter-

min na dokonanie tychże czynności, któ-

ry nadal wynosić będzie czternaście dni.

Sam zwrot, co wymaga podkreślenia,

nie będzie jednakże obejmował kosztów,

o których mowa w art. 33, art. 34 ust. 2

i art. 35. Wskazane zaś w ust. 1 wydatki

na dostarczenia rzeczy odnoszą się do

opłat poniesionych na dostawę towaru

do konsumenta po dokonaniu przez niego

zakupu. Nie należy ich mylić z kosztami

odesłania rzeczy sprzedawcy. Te ostatnie

bowiem rozliczane są na zasadach okre-

ślonych w art. 34 ust. 2 i 3 niniejszej usta-

wy. Nadto przypomnieć także trzeba, że

jeżeli klient wybrał sposób dostarczenia

rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób

dostarczenia oferowany przez przedsię-

biorcę, to w takim przypadku przedsię-

biorca nie jest zobowiązany do zwrotu

konsumentowi poniesionych przez niego

dodatkowych kosztów.

Reasumując ten fragment rozważań:

sprzedawca zobowiązany jest zwrócić

klientowi, który odstąpił od umowy,

wszelkie poniesione przez niego koszty

pomniejszone o koszty i wydatki, o któ-

rych mowa w przywołanych powyżej dal-

szych przepisach komentowanej ustawy.

Dodatkowo, po dokonaniu przez konsu-

menta zwrotu rzeczy, przedsiębiorca

zobligowany jest do rozliczenia kosztów

zwrotnej wysyłki towaru. Z zastrzeżeniem

postanowień ust. 3 omawianego artykułu.

n

Ustęp drugi komentowanego przepi-

su nie miał dotychczas odpowiednika.

Wprowadza on zasadę tożsamości środ-

ka użytego do wpłaty przez konsumenta

wynagrodzenia za towar lub usługę oraz

sposobu ich zwrotu przez przedsiębior-

cę. Zmiana metody przekazania tychże

środków klientowi przez sprzedawcę lub

usługodawcę wymaga łączne ziszczenia

się dwóch warunków:

– konsument musi wyrazić na taką moż-

liwość zgodę w sposób wyraźny – nie

będzie zatem wystarczające założenie

przez przedsiębiorcę, że skoro brak

było innej dyspozycji klienta, to może

on swobodnie wybrać sposób zwrotu

wpłaconego przez niego wynagrodze-

nia lub ceny. Podobnie wykluczone jest

przyjęcie domyślnej opcji we wzorcu

umowy przedstawianej konsumentom

do podpisu wskazującą na inną formę

zwrotu pieniędzy. Celem wypełnienia

obowiązku uzyskania wyraźnej zgo-

dy klienta na przesłanie dokonanych

przez niego kwot w inny sposób moż-

liwe jest dołączenie do umowy dodat-

kowego formularza, z zaznaczeniem, że

klient może wybrać w nim inny sposób

zwrotu poniesionych przez niego kosz-

tów, a wybór ten będzie skuteczny, gdy

Wzór

Formularz odstąPienia od umoWy

(formularz ten należy wypełnić i odesłać tylko w przypadku chęci odstąpienia od umowy)

– Adresat
[w tym miejscu przedsiębiorca powinien wpisać nazwę przedsiębiorcy, pełny adres pocztowy
oraz, o ile są dostępne, numer faksu i adres e-mail]

Ja/My(*) niniejszym informuję/informujemy(*) o moim/naszym odstąpieniu od umowy sprzeda-
ży następujących rzeczy(*) umowy dostawy następujących rzeczy(*) umowy o dzieło polegającej
na wykonaniu następujących rzeczy(*)/o świadczenie następującej usługi(*)
– Data zawarcia umowy(*)/odbioru(*)
– Imię i nazwisko konsumenta(-ów)
– Adres konsumenta(-ów)
– Podpis konsumenta(-ów) (tylko jeżeli formularz jest przesyłany w wersji papierowej)
– Data

(*) Niepotrzebne skreślić.

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

3 / 8

Komentarze

C4

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

oświadczenie zostanie przesłane przed-

siębiorcy wraz z odstąpieniem od umo-

wy. Inną metodą może być zwrócenie

się do klienta o wyrażenie takiej zgody

już po otrzymaniu jego oświadczenia

o odstąpieniu od umowy. Przedsiębiorca

ma wszakże czternaście dni na wyko-

nanie opisywanego obowiązku, w tym

czasie zatem może oczekiwać odpowie-

dzi od konsumenta. W przypadku jej

braku w tymże terminie powinien on

dokonać zwrotu przy użyciu takiego

samego sposobu zapłaty, jakiego użył

konsument;

– inna metoda zwrotu uiszczonych przez

klienta pieniędzy nie może się wiązać

z obowiązkiem poniesienia jakich-

kolwiek dodatkowych kosztów przez

konsumenta – ustawodawca zastrzega

wszakże wyłącznie, iż sposób zwrotu

pieniędzy wybrany przez przedsiębiorcę

nie może rodzić żadnych kosztów dla

klienta. Bez znaczenia jest zatem, ja-

kie koszty zobowiązany byłby ponieść

sprzedawca lub usługodawca, na którym

ciąży omawiany obowiązek.

n

Ostatni z ustępów komentowanego arty-

kułu kształtuje ustawowe prawo zatrzy-

mania przyznane przedsiębiorcy. Przepis

ten uznać należy za regulację szczególną

względem art. 496 k.c. Zgodnie bowiem

z tym ostatnim przepisem, jeżeli wsku-

tek odstąpienia od umowy strony mają

dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych,

każdej z nich przysługuje prawo zatrzy-

mania, dopóki druga strona nie zaofia-

ruje zwrotu otrzymanego świadczenia

albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot.

Ustawa o prawach konsumenta prawo

takie przyznaje wyłącznie przedsiębiorcy.

Inaczej określone są także ramy czasowe

obu uprawnień. Na gruncie omawianej

ustawy możliwość wstrzymania się ze

zwrotem świadczenia wzajemnego przez

przedsiębiorcę ustaje w przypadku dorę-

czenia mu odesłanego towaru albo dowo-

du jego odesłania. Przy czym decydują-

cy jest moment otrzymania pierwszego

z nich. Taka konstrukcja ust. 3 komento-

wanego artykułu wyklucza możliwość po-

wołania się przez konsumenta na prawo

zatrzymania towaru do czasu zaoferowa-

nia przez przedsiębiorcę zwrotu jego ceny

lub wynagrodzenia bądź udzielenia za-

bezpieczenia opiewającego na taką kwotę.

Tłumaczyć to należy faktem, że termin

i sposób zwrotu klientowi uiszczonych

przez niego kosztów został ustawowo

określony w ust. 1, stąd też nie jest ko-

nieczne oczekiwanie na dodatkowe usta-

lenia lub zabezpieczenia w tym zakresie.

Art. 33.

[Dodatkowe koszty dostawy]

Jeżeli konsument wybrał sposób dostarcze-
nia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób
dostarczenia oferowany przez przedsiębior-
cę, przedsiębiorca nie jest zobowiązany do
zwrotu konsumentowi poniesionych przez
niego dodatkowych kosztów.

komentarz

n

Przepis niniejszy, obok art. 34 ust. 2 oraz

art. 35 ustawy o prawach konsumenta,

opisuje jeden z wyjątków od generalne-

go obowiązku przedsiębiorcy, polegają-

cego na konieczności zwrotu klientowi

wszelkich uiszczonych przez niego kwot

tytułem umowy, od której skutecznie od-

stąpiono.

Norma wynikająca z komentowanego ar-

tykułu odnosi się do sytuacji, w których

sprzedawca umożliwia konsumentowi

wybór kilku metod dostarczenia zaku-

pionego przez niego towaru. Praktyka

tego rodzaju jest niezwykle popularna

w sklepach internetowych, rzadziej do-

tyczy umów zawieranych poza lokalem

przedsiębiorstwa. Przepis ten nie znajdzie

zastosowania, gdy przedsiębiorca udo-

stępnia wyłącznie jeden sposób dostarcze-

nia zamówionego towaru konsumentowi.

W takim wypadku każdorazowo klientowi

należeć się będzie pełen zwrot uiszczo-

nych przez niego z tego tytułu kosztów.

Jeżeli zatem prowadzący sklep udostępnił

więcej niż jeden sposób wysyłki towaru,

a konsument wybrał z dostępnych opcji

inną niż najtańsza, to zastosowanie znaj-

dzie zasada przewidziana w art. 33 ni-

niejszej ustawy. Rozpatrywać ją należy

w dwóch płaszczyznach, zgodnie z któ-

rymi w przypadku skutecznego odstąpie-

nia od umowy przez konsumenta przed-

siębiorca:

– będzie zobowiązany do zwrotu kliento-

wi uiszczonych przez niego uprzednio

kosztów dostawy zamówionej rzeczy,

jednakże wyłącznie do wysokości wyna-

grodzenia za najtańszy zwykły sposób

ich dostarczenia,

– nie będzie miał obowiązku zwracania

konsumentowi jakichkolwiek innych

kosztów poniesionych przez niego ty-

tułem dostawy towaru.

Innymi słowy, w przypadku wyboru przez

klienta droższej opcji dostarczenia zaku-

pionych rzeczy na sprzedawcy nie będzie

ciążył obowiązek zwrotu nabywcy różni-

cy pomiędzy kosztami faktycznie przez

niego poniesionymi a kosztami, które

uiściłby, gdyby wybrał najtańszy zwykły

sposób ich dostarczenia oferowany przez

przedsiębiorcę. Przepisu tego nie należy

zatem interpretować w ten sposób, że

w przypadku wyboru przez klienta droż-

szej opcji dostawy sprzedawca jest cał-

kowicie zwolniony z obowiązku zwrotu

mu stosownej części kosztów. W każdym

bowiem wypadku niezbędne będzie prze-

kazanie klientowi równowartości wydat-

ków, jakie poniósłby on, gdyby wybrał naj-

tańszą metodę dostawy oferowaną przez

sprzedawcę.

[przykład 3]

Nie ma wszakże przeszkód, aby w ra-

mach budowania dobrych relacji z klien-

tami oraz w imię uczciwej konkurencji

przedsiębiorca zobowiązał się do zwro-

tu konsumentowi pełnych kosztów do-

stawy, także gdy są one wyższe od naj-

tańszych. Zobowiązanie takie musi mieć

jednak podstawę w zawartej pomiędzy

stronami umowie bądź w regulaminie

sklepu internetowego. W braku stosow-

nych postanowień konsument nie jest

uprawniony do domagania się od sprze-

dawcy lub usługodawcy zwrotu pełnych

kosztów dostawy towaru, jeżeli przekra-

czają one odpłatność za najtańszy sposób

dostarczenia przesyłki.

n

Wysokość kosztów najtańszego zwykłego

sposobu dostawy odnosić przy tym trzeba

do chwili poniesienia przez konsumenta

wydatków na transport zakupionego to-

waru. Późniejsza ich zmiana nie powinna

mieć zatem wpływu na wzajemne roz-

liczenie stron. Wynika to z faktu, że po

odstąpieniu umowa traktowana jest jak

niezawarta, a sprzedawca i klient mają

obowiązek zwrotu wzajemnych świad-

czeń. Nie ma zatem podstawy prawnej,

w tym umownej, do rozliczania tychże

kosztów po cenach z dnia faktycznego

ich przekazania na rzecz kontrahenta.

Zasady zwrotu omawianych wydatków

konsumentowi są tożsame jak w przy-

padku uiszczonej przez niego ceny to-

waru lub wynagrodzenia usługodawcy.

Stąd też zastosowanie do nich znajdują

zasady wyrażone w art. 32 komentowanej

ustawy. Kwota ta powinna zostać więc

zwrócona łącznie z pozostałymi środka-

mi przekazywanymi klientowi. Nie jest

możliwe późniejsze jej rozliczenie.

W przypadku natomiast, gdy przedsię-

biorca dokonuje zwrotu jedynie części

poniesionych przez konsumenta kosz-

tów dostarczenia towaru, pożądane jest

poinformowanie nabywcy o podstawie

prawnej, z której wynika taka możli-

wość (będzie nią oczywiście art. 33 usta-

wy o prawach konsumenta), a także spo-

sobie obliczenia zwracanej kwoty.

Art. 34.

[Obowiązki konsumenta

po odstąpieniu]

1. Konsument ma obowiązek zwrócić rzecz
przedsiębiorcy lub przekazać ją osobie
upoważnionej przez przedsiębiorcę do
odbioru niezwłocznie, jednak nie później
niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od
umowy, chyba że przedsiębiorca zapropono-
wał, że sam odbierze rzecz. Do zachowania
terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed
jego upływem.
2. Konsument ponosi tylko bezpośrednie
koszty zwrotu rzeczy, chyba że przed-
siębiorca zgodził się je ponieść lub nie
poinformował konsumenta o konieczności
poniesienia tych kosztów.
3. Jeżeli umowę zawarto poza lokalem
przedsiębiorstwa a rzecz dostarczono
konsumentowi do miejsca, w którym

zamieszkiwał w chwili zawarcia umowy,
przedsiębiorca jest zobowiązany do odebra-
nia rzeczy na swój koszt, gdy ze względu
na charakter rzeczy nie można jej odesłać
w zwykły sposób pocztą.
4. Konsument ponosi odpowiedzialność
za zmniejszenie wartości rzeczy będące
wynikiem korzystania z niej w sposób
wykraczający poza konieczny do stwier-
dzenia charakteru, cech i funkcjonowania
rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinfor-
mował konsumenta o prawie odstąpienia
od umowy zgodnie z wymaganiami art. 12
ust. 1 pkt 9.

komentarz

n

Niniejszy artykuł kompleksowo reguluje

obowiązki konsumenta, w tym zasady po-

noszenia przez niego kosztów zwrotu za-

kupionej rzeczy, w przypadku gdy odstąpił

on od umowy zawartej z przedsiębiorcą.

Co do zasady ustawa o prawach konsu-

menta nakłada na nabywcę obowiązek

zwrotnego dostarczenia towaru sprze-

dawcy. Wybór sposobu realizacji tego

nakazu pozostawiony został przy tym

konsumentowi. Może on zatem zwró-

cić zakupioną rzecz bezpośrednio do rąk

przedsiębiorcy bądź jego przedstawiciela

– np. upoważnionego do tego pracownika

sklepu. Ten ostatni przypadek spotykany

będzie najczęściej w sytuacji zakupów

dokonywanych w dużych sieciach han-

dlowych, gdy poszczególne salony sprze-

daży prowadzone są w oparciu o umowy

franszyzy bądź agencyjne przez odręb-

nych przedsiębiorców, którzy jedynie po-

średniczą w sprzedaży towarów na rzecz

producenta bądź dystrybutora. Z punktu

widzenia konsumenta obojętne będzie

zatem, czy zwraca on rzecz sprzedawcy,

czy też upoważnionej przez niego oso-

bie. W obu bowiem przypadkach dojdzie

do skutecznego wykonania obowiązku

przez klienta.

n

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na

art. 97 k.c. Zgodnie z jego brzmieniem

osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa

przeznaczonym do obsługiwania publicz-

ności poczytuje się w razie wątpliwości

za umocowaną do dokonywania czyn-

ności prawnych, które zazwyczaj bywa-

ją dokonywane z osobami korzystający-

mi z usług tego przedsiębiorstwa. Jeżeli

zatem na danym stoisku lub w sklepie

znajdować się będzie osoba wykonują-

ca czynności przypisane sprzedawcy, tj.

wydawać będzie towar oraz przyjmować

za niego zapłatę, to w przypadku braku

odrębnego wskazania domniemywać bę-

dzie można, że jest ona uprawniona tak-

że do przyjęcia w imieniu przedsiębiorcy

zwrotu rzeczy przez konsumenta. Klient

nie będzie miał zaś obowiązku legitymo-

wania tej osoby oraz żądania okazania

umocowania do dokonywania takich

czynności. Nie oznacza to jednakże, aby

nabywca mógł poprzestać na wręczeniu

takiej osoby rzeczy. Dla celów dowodo-

wych niezbędne jest potwierdzenie tego

faktu na piśmie. Najczęściej odbywa się

to na specjalnie w tym celu przygotowa-

nych przez przedsiębiorcę formularzach,

niemniej ustawodawca nie wprowadza

w tym zakresie obligatoryjnego wzoru.

Stąd też wystarczające będzie potwier-

dzenie odbioru rzeczy. Powinno ono za-

wierać następujące elementy:

– datę jego dokonania,

– dane przedsiębiorcy i konsumenta,

– wskazanie, że zwrot odbywa się na

skutek odstąpienia od umowy przez

klienta,

– dane i podpis osoby odbierającej towar.

Potwierdzenie należałoby sporządzić

w dwóch egzemplarzach, z czego jeden

powinien otrzymać konsument.

n

Klient nie musi wszakże zwracać rzeczy

osobiście sprzedawcy bądź jego pracow-

nikowi. Może on bowiem także odesłać

zakupiony towar na adres przedsiębiorcy

pocztą. Co prawda ustawodawca posłu-

żył się terminem „poczta”, jednakże nie

wskazał, że chodzi wyłącznie o operatora

publicznego usług pocztowych. Stąd też

konsument może dokonać zwrotu przy

pomocy zarówno operatora publicznego,

jak również operatorów niepublicznych,

czyli innych podmiotów uprawnionych

do wykonywania działalności pocztowej.

W każdym jednakże przypadku należy

zadbać o potwierdzenie nadania przesył-

ki. Nie jest natomiast konieczne, chociaż

z pewnością ma znaczny walor dowodo-

wy, nadawanie za zwrotnym potwier-

dzeniem odbioru. Z ostatniego zdania

ust. 1 przedmiotowego artykułu wynika

bowiem, że do zachowania terminu wy-

starczy odesłanie, a nie doręczenie, rzeczy

przed upływem ustawowego terminu.

n

Odnośnie zaś do samego okresu do zwro-

tu towaru, to zastrzeżony został termin

14 dni, liczonych od dnia skutecznego

odstąpienia od umowy, czyli tego, w któ-

rym przedsiębiorca zapoznał się z oświad-

czeniem konsumenta bądź też mógł to

zrobić. Będzie to więc dzień doręczenia

oświadczenia o odstąpieniu albo pierw-

szy dzień, w którym przedsiębiorca mógł

odebrać przesyłkę awizowaną. Wskazany

w ustawie termin jest oczywiście termi-

nem maksymalnym, dlatego też możliwe

jest wręczenie lub przesłanie danej rze-

czy łącznie z oświadczeniem złożonym

w przedmiocie odstąpienia od umowy.

n

Na konsumencie ciąży również obowią-

zek zapłaty za wysyłkę zwracanego towa-

ru. Przedsiębiorca nie ma prawa żądać

od klienta jakichkolwiek dodatkowych

opłat tytułem odstąpienia od umowy

oraz zwrotu rzeczy. Będą się one zatem

zawierały w kosztach dostawy danego

przedmiotu do siedziby przedsiębiorcy

lub na inny podany przez niego w tym

celu adres. Ustawa przewiduje jednakże

kilka wyjątków od tej zasady. I tak, klien-

ta nie będą obciążały te wydatki, jeżeli

przedsiębiorca:

– zaoferował, że odbierze od niego towar,

– nie poinformował go przy zakupie,

zgodnie z uprzednio omówionymi za-

sadami, o obowiązku ponoszenia przez

nabywcę kosztów zwrotu rzeczy,

– zawarł umowę poza swoim lokalem,

a rzecz dostarczono konsumento-

wi do miejsca, w którym zamieszki-

wał w chwili zawarcia umowy, oraz ze

względu na charakter rzeczy nie moż-

na jej odesłać w zwykły sposób pocztą.

Chodzi tutaj zatem o przedmioty o du-

żych gabarytach, które nie mogą zostać

odesłane standardową paczką. Przykła-

dowo będą nimi urządzenia AGD (np.

lodówka, pralka), a także sprzęt RTV

(np. telewizor). W tym drugim wypadku

uzasadnieniem jest również fakt dużej

podatności tego typu rzeczy na uszko-

dzenie w czasie transportu.

n

Ostatni z ustępów komentowanego arty-

kułu ogranicza pośrednio dopuszczalny

sposób korzystania z rzeczy przez konsu-

menta w okresie, w którym przysługuje

mu prawo do odstąpienia od umowy bez

podania przyczyny. W przypadku bowiem

korzystania z niej w sposób wykraczający

poza konieczny do stwierdzenia jej cha-

rakteru, cech i funkcjonowania, który to

dodatkowo doprowadził do zużycia lub

ubytku wartości rzeczy, klient zobowią-

zany jest do wyrównania przedsiębiorcy

tego uszczerbku.

Innymi słowy, uprawnienie konsumenta

ogranicza się do użycia towaru w sposób

pozwalający na sprawdzenie jego dzia-

łania, kompletności, a także wszystkich

cech i funkcjonalności, które powinien on

posiadać. Po takim swoistym przetesto-

waniu rzeczy konsument powinien podjąć

decyzję, czy ją zatrzymuje, czy też odstę-

puje od umowy. W tym pierwszym wy-

padku powinien zaprzestać korzystania

z rzeczy. Przykładowo, jeżeli zamówiono

PRZYKŁAD 3

Zwrot kosztów dostawy

Sklep internetowy sprzedaje drobny sprzęt
AGD. Sprzedawca dostarcza zamówiony
towar do odbiorców na terenie całego kraju.
Oferowane są przy tym trzy sposoby dostawy.
Wysyłka paczką ekonomiczną w cenie 15 zł od
sztuki. Wysyłka paczką priorytetową w cenie
20 zł od sztuki oraz wysyłka pocztą kurierską
w cenie 35 zł od sztuki.
Konsument zdecydował się na dostawę
sprzętu przez kuriera. Następnie w usta-
wowym terminie 14 dni od otrzymania
zamówionego towaru odstąpił od umowy.
W takiej sytuacji sprzedawca, prócz uiszczonej
ceny sprzedaży, zobowiązany jest do zwrotu
klientowi równowartości najtańszego sposobu
dostawy towaru. W tym wypadku jest to
koszt wysyłki sprzętu paczką ekonomiczną.

Komentarze

C4

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

oświadczenie zostanie przesłane przed-

siębiorcy wraz z odstąpieniem od umo-

wy. Inną metodą może być zwrócenie

się do klienta o wyrażenie takiej zgody

już po otrzymaniu jego oświadczenia

o odstąpieniu od umowy. Przedsiębiorca

ma wszakże czternaście dni na wyko-

nanie opisywanego obowiązku, w tym

czasie zatem może oczekiwać odpowie-

dzi od konsumenta. W przypadku jej

braku w tymże terminie powinien on

dokonać zwrotu przy użyciu takiego

samego sposobu zapłaty, jakiego użył

konsument;

– inna metoda zwrotu uiszczonych przez

klienta pieniędzy nie może się wiązać

z obowiązkiem poniesienia jakich-

kolwiek dodatkowych kosztów przez

konsumenta – ustawodawca zastrzega

wszakże wyłącznie, iż sposób zwrotu

pieniędzy wybrany przez przedsiębiorcę

nie może rodzić żadnych kosztów dla

klienta. Bez znaczenia jest zatem, ja-

kie koszty zobowiązany byłby ponieść

sprzedawca lub usługodawca, na którym

ciąży omawiany obowiązek.

n

Ostatni z ustępów komentowanego arty-

kułu kształtuje ustawowe prawo zatrzy-

mania przyznane przedsiębiorcy. Przepis

ten uznać należy za regulację szczególną

względem art. 496 k.c. Zgodnie bowiem

z tym ostatnim przepisem, jeżeli wsku-

tek odstąpienia od umowy strony mają

dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych,

każdej z nich przysługuje prawo zatrzy-

mania, dopóki druga strona nie zaofia-

ruje zwrotu otrzymanego świadczenia

albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot.

Ustawa o prawach konsumenta prawo

takie przyznaje wyłącznie przedsiębiorcy.

Inaczej określone są także ramy czasowe

obu uprawnień. Na gruncie omawianej

ustawy możliwość wstrzymania się ze

zwrotem świadczenia wzajemnego przez

przedsiębiorcę ustaje w przypadku dorę-

czenia mu odesłanego towaru albo dowo-

du jego odesłania. Przy czym decydują-

cy jest moment otrzymania pierwszego

z nich. Taka konstrukcja ust. 3 komento-

wanego artykułu wyklucza możliwość po-

wołania się przez konsumenta na prawo

zatrzymania towaru do czasu zaoferowa-

nia przez przedsiębiorcę zwrotu jego ceny

lub wynagrodzenia bądź udzielenia za-

bezpieczenia opiewającego na taką kwotę.

Tłumaczyć to należy faktem, że termin

i sposób zwrotu klientowi uiszczonych

przez niego kosztów został ustawowo

określony w ust. 1, stąd też nie jest ko-

nieczne oczekiwanie na dodatkowe usta-

lenia lub zabezpieczenia w tym zakresie.

Art. 33.

[Dodatkowe koszty dostawy]

Jeżeli konsument wybrał sposób dostarcze-
nia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób
dostarczenia oferowany przez przedsiębior-
cę, przedsiębiorca nie jest zobowiązany do
zwrotu konsumentowi poniesionych przez
niego dodatkowych kosztów.

komentarz

n

Przepis niniejszy, obok art. 34 ust. 2 oraz

art. 35 ustawy o prawach konsumenta,

opisuje jeden z wyjątków od generalne-

go obowiązku przedsiębiorcy, polegają-

cego na konieczności zwrotu klientowi

wszelkich uiszczonych przez niego kwot

tytułem umowy, od której skutecznie od-

stąpiono.

Norma wynikająca z komentowanego ar-

tykułu odnosi się do sytuacji, w których

sprzedawca umożliwia konsumentowi

wybór kilku metod dostarczenia zaku-

pionego przez niego towaru. Praktyka

tego rodzaju jest niezwykle popularna

w sklepach internetowych, rzadziej do-

tyczy umów zawieranych poza lokalem

przedsiębiorstwa. Przepis ten nie znajdzie

zastosowania, gdy przedsiębiorca udo-

stępnia wyłącznie jeden sposób dostarcze-

nia zamówionego towaru konsumentowi.

W takim wypadku każdorazowo klientowi

należeć się będzie pełen zwrot uiszczo-

nych przez niego z tego tytułu kosztów.

Jeżeli zatem prowadzący sklep udostępnił

więcej niż jeden sposób wysyłki towaru,

a konsument wybrał z dostępnych opcji

inną niż najtańsza, to zastosowanie znaj-

dzie zasada przewidziana w art. 33 ni-

niejszej ustawy. Rozpatrywać ją należy

w dwóch płaszczyznach, zgodnie z któ-

rymi w przypadku skutecznego odstąpie-

nia od umowy przez konsumenta przed-

siębiorca:

– będzie zobowiązany do zwrotu kliento-

wi uiszczonych przez niego uprzednio

kosztów dostawy zamówionej rzeczy,

jednakże wyłącznie do wysokości wyna-

grodzenia za najtańszy zwykły sposób

ich dostarczenia,

– nie będzie miał obowiązku zwracania

konsumentowi jakichkolwiek innych

kosztów poniesionych przez niego ty-

tułem dostawy towaru.

Innymi słowy, w przypadku wyboru przez

klienta droższej opcji dostarczenia zaku-

pionych rzeczy na sprzedawcy nie będzie

ciążył obowiązek zwrotu nabywcy różni-

cy pomiędzy kosztami faktycznie przez

niego poniesionymi a kosztami, które

uiściłby, gdyby wybrał najtańszy zwykły

sposób ich dostarczenia oferowany przez

przedsiębiorcę. Przepisu tego nie należy

zatem interpretować w ten sposób, że

w przypadku wyboru przez klienta droż-

szej opcji dostawy sprzedawca jest cał-

kowicie zwolniony z obowiązku zwrotu

mu stosownej części kosztów. W każdym

bowiem wypadku niezbędne będzie prze-

kazanie klientowi równowartości wydat-

ków, jakie poniósłby on, gdyby wybrał naj-

tańszą metodę dostawy oferowaną przez

sprzedawcę.

[przykład 3]

Nie ma wszakże przeszkód, aby w ra-

mach budowania dobrych relacji z klien-

tami oraz w imię uczciwej konkurencji

przedsiębiorca zobowiązał się do zwro-

tu konsumentowi pełnych kosztów do-

stawy, także gdy są one wyższe od naj-

tańszych. Zobowiązanie takie musi mieć

jednak podstawę w zawartej pomiędzy

stronami umowie bądź w regulaminie

sklepu internetowego. W braku stosow-

nych postanowień konsument nie jest

uprawniony do domagania się od sprze-

dawcy lub usługodawcy zwrotu pełnych

kosztów dostawy towaru, jeżeli przekra-

czają one odpłatność za najtańszy sposób

dostarczenia przesyłki.

n

Wysokość kosztów najtańszego zwykłego

sposobu dostawy odnosić przy tym trzeba

do chwili poniesienia przez konsumenta

wydatków na transport zakupionego to-

waru. Późniejsza ich zmiana nie powinna

mieć zatem wpływu na wzajemne roz-

liczenie stron. Wynika to z faktu, że po

odstąpieniu umowa traktowana jest jak

niezawarta, a sprzedawca i klient mają

obowiązek zwrotu wzajemnych świad-

czeń. Nie ma zatem podstawy prawnej,

w tym umownej, do rozliczania tychże

kosztów po cenach z dnia faktycznego

ich przekazania na rzecz kontrahenta.

Zasady zwrotu omawianych wydatków

konsumentowi są tożsame jak w przy-

padku uiszczonej przez niego ceny to-

waru lub wynagrodzenia usługodawcy.

Stąd też zastosowanie do nich znajdują

zasady wyrażone w art. 32 komentowanej

ustawy. Kwota ta powinna zostać więc

zwrócona łącznie z pozostałymi środka-

mi przekazywanymi klientowi. Nie jest

możliwe późniejsze jej rozliczenie.

W przypadku natomiast, gdy przedsię-

biorca dokonuje zwrotu jedynie części

poniesionych przez konsumenta kosz-

tów dostarczenia towaru, pożądane jest

poinformowanie nabywcy o podstawie

prawnej, z której wynika taka możli-

wość (będzie nią oczywiście art. 33 usta-

wy o prawach konsumenta), a także spo-

sobie obliczenia zwracanej kwoty.

Art. 34.

[Obowiązki konsumenta

po odstąpieniu]

[Obowiązki konsumenta

[Obowiązki konsumenta

1. Konsument ma obowiązek zwrócić rzecz
przedsiębiorcy lub przekazać ją osobie
upoważnionej przez przedsiębiorcę do
odbioru niezwłocznie, jednak nie później
niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od
umowy, chyba że przedsiębiorca zapropono-
wał, że sam odbierze rzecz. Do zachowania
terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed
jego upływem.
2. Konsument ponosi tylko bezpośrednie
koszty zwrotu rzeczy, chyba że przed-
siębiorca zgodził się je ponieść lub nie
poinformował konsumenta o konieczności
poniesienia tych kosztów.
3. Jeżeli umowę zawarto poza lokalem
przedsiębiorstwa a rzecz dostarczono
konsumentowi do miejsca, w którym

zamieszkiwał w chwili zawarcia umowy,
przedsiębiorca jest zobowiązany do odebra-
nia rzeczy na swój koszt, gdy ze względu
na charakter rzeczy nie można jej odesłać
w zwykły sposób pocztą.
4. Konsument ponosi odpowiedzialność
za zmniejszenie wartości rzeczy będące
wynikiem korzystania z niej w sposób
wykraczający poza konieczny do stwier-
dzenia charakteru, cech i funkcjonowania
rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinfor-
mował konsumenta o prawie odstąpienia
od umowy zgodnie z wymaganiami art. 12
ust. 1 pkt 9.

komentarz

n

Niniejszy artykuł kompleksowo reguluje

obowiązki konsumenta, w tym zasady po-

noszenia przez niego kosztów zwrotu za-

kupionej rzeczy, w przypadku gdy odstąpił

on od umowy zawartej z przedsiębiorcą.

Co do zasady ustawa o prawach konsu-

menta nakłada na nabywcę obowiązek

zwrotnego dostarczenia towaru sprze-

dawcy. Wybór sposobu realizacji tego

nakazu pozostawiony został przy tym

konsumentowi. Może on zatem zwró-

cić zakupioną rzecz bezpośrednio do rąk

przedsiębiorcy bądź jego przedstawiciela

– np. upoważnionego do tego pracownika

sklepu. Ten ostatni przypadek spotykany

będzie najczęściej w sytuacji zakupów

dokonywanych w dużych sieciach han-

dlowych, gdy poszczególne salony sprze-

daży prowadzone są w oparciu o umowy

franszyzy bądź agencyjne przez odręb-

nych przedsiębiorców, którzy jedynie po-

średniczą w sprzedaży towarów na rzecz

producenta bądź dystrybutora. Z punktu

widzenia konsumenta obojętne będzie

zatem, czy zwraca on rzecz sprzedawcy,

czy też upoważnionej przez niego oso-

bie. W obu bowiem przypadkach dojdzie

do skutecznego wykonania obowiązku

przez klienta.

n

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na

art. 97 k.c. Zgodnie z jego brzmieniem

osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa

przeznaczonym do obsługiwania publicz-

ności poczytuje się w razie wątpliwości

za umocowaną do dokonywania czyn-

ności prawnych, które zazwyczaj bywa-

ją dokonywane z osobami korzystający-

mi z usług tego przedsiębiorstwa. Jeżeli

zatem na danym stoisku lub w sklepie

znajdować się będzie osoba wykonują-

ca czynności przypisane sprzedawcy, tj.

wydawać będzie towar oraz przyjmować

za niego zapłatę, to w przypadku braku

odrębnego wskazania domniemywać bę-

dzie można, że jest ona uprawniona tak-

że do przyjęcia w imieniu przedsiębiorcy

zwrotu rzeczy przez konsumenta. Klient

nie będzie miał zaś obowiązku legitymo-

wania tej osoby oraz żądania okazania

umocowania do dokonywania takich

czynności. Nie oznacza to jednakże, aby

nabywca mógł poprzestać na wręczeniu

takiej osoby rzeczy. Dla celów dowodo-

wych niezbędne jest potwierdzenie tego

faktu na piśmie. Najczęściej odbywa się

to na specjalnie w tym celu przygotowa-

nych przez przedsiębiorcę formularzach,

niemniej ustawodawca nie wprowadza

w tym zakresie obligatoryjnego wzoru.

Stąd też wystarczające będzie potwier-

dzenie odbioru rzeczy. Powinno ono za-

wierać następujące elementy:

– datę jego dokonania,

– dane przedsiębiorcy i konsumenta,

– wskazanie, że zwrot odbywa się na

skutek odstąpienia od umowy przez

klienta,

– dane i podpis osoby odbierającej towar.

Potwierdzenie należałoby sporządzić

w dwóch egzemplarzach, z czego jeden

powinien otrzymać konsument.

n

Klient nie musi wszakże zwracać rzeczy

osobiście sprzedawcy bądź jego pracow-

nikowi. Może on bowiem także odesłać

zakupiony towar na adres przedsiębiorcy

pocztą. Co prawda ustawodawca posłu-

żył się terminem „poczta”, jednakże nie

wskazał, że chodzi wyłącznie o operatora

publicznego usług pocztowych. Stąd też

konsument może dokonać zwrotu przy

pomocy zarówno operatora publicznego,

jak również operatorów niepublicznych,

czyli innych podmiotów uprawnionych

do wykonywania działalności pocztowej.

W każdym jednakże przypadku należy

zadbać o potwierdzenie nadania przesył-

ki. Nie jest natomiast konieczne, chociaż

z pewnością ma znaczny walor dowodo-

wy, nadawanie za zwrotnym potwier-

dzeniem odbioru. Z ostatniego zdania

ust. 1 przedmiotowego artykułu wynika

bowiem, że do zachowania terminu wy-

starczy odesłanie, a nie doręczenie, rzeczy

przed upływem ustawowego terminu.

n

Odnośnie zaś do samego okresu do zwro-

tu towaru, to zastrzeżony został termin

14 dni, liczonych od dnia skutecznego

odstąpienia od umowy, czyli tego, w któ-

rym przedsiębiorca zapoznał się z oświad-

czeniem konsumenta bądź też mógł to

zrobić. Będzie to więc dzień doręczenia

oświadczenia o odstąpieniu albo pierw-

szy dzień, w którym przedsiębiorca mógł

odebrać przesyłkę awizowaną. Wskazany

w ustawie termin jest oczywiście termi-

nem maksymalnym, dlatego też możliwe

jest wręczenie lub przesłanie danej rze-

czy łącznie z oświadczeniem złożonym

w przedmiocie odstąpienia od umowy.

n

Na konsumencie ciąży również obowią-

zek zapłaty za wysyłkę zwracanego towa-

ru. Przedsiębiorca nie ma prawa żądać

od klienta jakichkolwiek dodatkowych

opłat tytułem odstąpienia od umowy

oraz zwrotu rzeczy. Będą się one zatem

zawierały w kosztach dostawy danego

przedmiotu do siedziby przedsiębiorcy

lub na inny podany przez niego w tym

celu adres. Ustawa przewiduje jednakże

kilka wyjątków od tej zasady. I tak, klien-

ta nie będą obciążały te wydatki, jeżeli

przedsiębiorca:

– zaoferował, że odbierze od niego towar,

– nie poinformował go przy zakupie,

zgodnie z uprzednio omówionymi za-

sadami, o obowiązku ponoszenia przez

nabywcę kosztów zwrotu rzeczy,

– zawarł umowę poza swoim lokalem,

a rzecz dostarczono konsumento-

wi do miejsca, w którym zamieszki-

wał w chwili zawarcia umowy, oraz ze

względu na charakter rzeczy nie moż-

na jej odesłać w zwykły sposób pocztą.

Chodzi tutaj zatem o przedmioty o du-

żych gabarytach, które nie mogą zostać

odesłane standardową paczką. Przykła-

dowo będą nimi urządzenia AGD (np.

lodówka, pralka), a także sprzęt RTV

(np. telewizor). W tym drugim wypadku

uzasadnieniem jest również fakt dużej

podatności tego typu rzeczy na uszko-

dzenie w czasie transportu.

n

Ostatni z ustępów komentowanego arty-

kułu ogranicza pośrednio dopuszczalny

sposób korzystania z rzeczy przez konsu-

menta w okresie, w którym przysługuje

mu prawo do odstąpienia od umowy bez

podania przyczyny. W przypadku bowiem

korzystania z niej w sposób wykraczający

poza konieczny do stwierdzenia jej cha-

rakteru, cech i funkcjonowania, który to

dodatkowo doprowadził do zużycia lub

ubytku wartości rzeczy, klient zobowią-

zany jest do wyrównania przedsiębiorcy

tego uszczerbku.

Innymi słowy, uprawnienie konsumenta

ogranicza się do użycia towaru w sposób

pozwalający na sprawdzenie jego dzia-

łania, kompletności, a także wszystkich

cech i funkcjonalności, które powinien on

posiadać. Po takim swoistym przetesto-

waniu rzeczy konsument powinien podjąć

decyzję, czy ją zatrzymuje, czy też odstę-

puje od umowy. W tym pierwszym wy-

padku powinien zaprzestać korzystania

z rzeczy. Przykładowo, jeżeli zamówiono

PRZYKŁAD 3

Zwrot kosztów dostawy

Sklep internetowy sprzedaje drobny sprzęt
AGD. Sprzedawca dostarcza zamówiony
towar do odbiorców na terenie całego kraju.
Oferowane są przy tym trzy sposoby dostawy.
Wysyłka paczką ekonomiczną w cenie 15 zł od
sztuki. Wysyłka paczką priorytetową w cenie
20 zł od sztuki oraz wysyłka pocztą kurierską
w cenie 35 zł od sztuki.
Konsument zdecydował się na dostawę
sprzętu przez kuriera. Następnie w usta-
wowym terminie 14 dni od otrzymania
zamówionego towaru odstąpił od umowy.
W takiej sytuacji sprzedawca, prócz uiszczonej
ceny sprzedaży, zobowiązany jest do zwrotu
klientowi równowartości najtańszego sposobu
dostawy towaru. W tym wypadku jest to
koszt wysyłki sprzętu paczką ekonomiczną.

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

4 / 8

komentarze

C5

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

ekspres do kawy, to po jego otrzymaniu

klient ma prawo do sprawdzenia kom-

pletności otrzymanego zestawu, a także

prawidłowości działania wszystkich pro-

gramów parzenia kawy, spieniania mleka,

podgrzewania wody itp. Jeżeli bowiem

konsument decyduje się na odstąpienie,

ale przez 14 dni regularnie używał ekspre-

su, w wyniku czego częściowemu zużyciu

uległ jeden z jego elementów, w takim

wypadku przedsiębiorca, który otrzymał

ekspres, nie może sprzedać go już jako

towar nowy. Konsument odpowiedzialny

będzie w takim wypadku za utratę war-

tości ekspresu. Wyjątkiem od tej zasady

jest niewykonanie przez przedsiębiorcę

obowiązku poinformowania konsumenta

o przysługującym mu prawie odstąpienia

od umowy. W takim wypadku nabywca

nie będzie odpowiadał także za zużycie

rzeczy na skutek jego normalnego uży-

wania.

Odmienną kwestią jest uszkodzenie zaku-

pionej rzeczy przez klienta, nawet w fazie

wstępnego testowania produktu. W takim

wypadku konsument odpowiada za wy-

równanie szkody na zasadach ogólnych.

Art. 35.

[Zapłata

za świadczenia wykonane]

1. Jeżeli konsument wykonuje prawo odstą-
pienia od umowy po zgłoszeniu żądania
zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21 ust. 2, ma
obowiązek zapłaty za świadczenia spełnione
do chwili odstąpienia od umowy.
2. Kwotę zapłaty oblicza się proporcjonal-
nie do zakresu spełnionego świadczenia,
z uwzględnieniem uzgodnionej w umowie
ceny lub wynagrodzenia. Jeżeli cena lub
wynagrodzenie są nadmierne, podstawą
obliczenia tej kwoty jest wartość rynkowa
spełnionego świadczenia.

komentarz

n

Przepisy niniejszego artykułu odnoszą się

do dwóch przypadków, w których świad-

czenie usług przez przedsiębiorcę rozpo-

częło się, na jego wyraźne żądanie, jeszcze

przed upływem terminu do skorzystania

przez tego ostatniego z prawa odstąpienia

od umowy. Zagadnienie to nie było ure-

gulowane kompleksowo w poprzednim

stanie prawnym, wprowadzenie zatem

niniejszych przepisów uznać należy za

korzystne dla jasności i przejrzystości ob-

rotu z udziałem konsumentów.

Oba przypadki, do których odsyła ustęp

1 komentowanego artykułu, odnoszą

się do tożsamych przedmiotów świad-

czenia, którymi są wykonywanie usług

albo dostarczanie wody, gazu, energii

elektrycznej, gdy nie są one dostarcza-

ne w ograniczonej objętości lub w usta-

lonej ilości, a także dostarczanie energii

cieplnej. Przepis nie rozróżnia przy tym,

o jakie usługi chodzi, stąd też znajdu-

je on zastosowanie do wszelkich umów

w przedmiocie świadczenia usług, które

zostały zawarte poza lokalem przedsię-

biorstwa albo na odległość. Wyjątek sta-

nowią w tym zakresie umowy o świadcze-

nie usług finansowych, które to zostały

odrębnie uregulowane w przedmiotowej

ustawie.

n

Aby uniknąć wątpliwości interpretacyj-

nych oraz późniejszych sporów pomiędzy

przedsiębiorcami i konsumentami, usta-

wodawca w art. 35 ust. 2 wprowadził zasa-

dy obliczania wynagrodzenia należnego

usługodawcy lub dostawcy wskazanych

w tym artykule mediów. Zgodnie z pod-

stawową zasadą wysokość zobowiązania

konsumenta winna zostać określona pro-

porcjonalnie do spełnionego przez przed-

siębiorcę – do czasu odstąpienia od umo-

wy – świadczenia. Wyliczenie to może

zatem nastąpić w dwójnasób, w zależ-

ności od przedmiotu umowy lub sposobu

jego określenia w jej treści.

Jeżeli została zawarta umowa o stałe

świadczenie usług, a strony uzgodni-

ły okresowe wynagrodzenie (np. płatne

raz na miesiąc), to należałoby obliczyć

proporcję, w jakim stosunku liczba dni

świadczenia tejże usługi pozostawała do

ogólnej liczby dni w miesiącu, w którym

usługa miała być świadczona przez przed-

siębiorcę. Następnie w oparciu o otrzy-

many wskaźnik ustalić wynagrodzenie

za czas faktycznego świadczenia danej

usługi. Możliwe jest również wskazanie

w umowie, że sprzedawca zobowiązuje

się do dostarczenia odbiorcy określonej

ilości towarów. W takim wypadku pro-

porcja winna zostać obliczona przez ze-

stawienie ilości towaru dostarczonego

oraz ilości wynikającej z umowy, która

miała zostać dostarczona w danej jed-

nostce czasu.

n

Zdanie drugie komentowanego przepi-

su zawiera swoistą klauzulę przeciw-

działania wyzyskowi konsumenta przez

przedsiębiorcę. Przyjęto bowiem, że jeże-

li cena lub wynagrodzenie są nadmier-

ne, podstawą obliczenia kwoty należnej

przedsiębiorcy będzie wartość rynkowa

spełnionego świadczenia. Ustawodawca

nie pozostawia przy tym wskazówek, jak

należy oceniać, czy dane wynagrodzenie

umowne jest wygórowane. Bez wątpienia

badanie tej przesłanki powinno polegać

na zestawieniu jej: po pierwsze – z ce-

nami w danym momencie oferowanymi

przez innych przedsiębiorców za analo-

giczne usługi lub świadczenia, po dru-

gie zaś – z rynkową wartością świadczeń

spełnionych przez sprzedawcę, który za-

warł badaną umowę z konsumentem. Ze

względu na zasadę swobody umów, która

pozostawia klientom wybór usługodawcy,

a także zakłada możliwość indywidualnej

negocjacji cen, za dozwolone uznać należy

drobne odstępstwa od cen stosowanych

na rynku bądź od rynkowej wartości da-

nego świadczenia. Przesłankę nadmierno-

ści ceny albo wynagrodzenia łączyć należy

z rażącym jej odstawaniem od wyżej wy-

mienionej wielkości. Pomocniczo ustalić

można wysokość różnic pomiędzy cena-

mi stosowanymi przez przedsiębiorstwa

konkurencyjne, a następnie sprawdzić,

czy różnica pomiędzy najwyższą z tych-

że cen a ceną stosowaną przez badanego

sprzedawcę mieści się w różnicach po-

między innymi cenami występującymi

na danym rynku.

Każdorazowo jednakże wystąpienie oma-

wianego przypadku ustalane będzie przez

sąd w toku prowadzonego przez niego

postępowania oraz na podstawie cało-

kształtu okoliczności danej sprawy. Jed-

noznaczne wskazanie zatem, kiedy cena

lub wynagrodzenie będą nadmierne – nie

jest możliwe.

Art. 36.

[Zwolnienie konsumenta

z kosztów]

Konsument nie ponosi kosztów:
1) świadczenia usług, dostarczania wody,
gazu lub energii elektrycznej w przypadku,
gdy nie są one oferowane w ograniczonej
objętości lub w ustalonej ilości, lub energii
cieplnej, w całości lub w części, za czas do
odstąpienia od umowy, jeżeli:
a) przedsiębiorca nie poinformował konsu-
menta o prawie odstąpienia od umowy
i skutkach jego wykonania zgodnie z art. 12
ust. 1 pkt 9 lub
b) konsument nie żądał spełniania świadcze-
nia przed upływem terminu do odstąpienia
od umowy zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21
ust. 2;
2) dostarczania treści cyfrowych, które nie
są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli:
a) konsument nie wyraził zgody na spełnie-
nie świadczenia przed upływem terminu do
odstąpienia od umowy lub
b) konsument nie został poinformowany
o utracie przysługującego mu prawa odstą-
pienia od umowy w chwili udzielania takiej
zgody, lub
c) przedsiębiorca nie dostarczył potwierdze-
nia zgodnie z art. 15 ust. 1 i art. 21 ust. 1.

komentarz

n

Omawiany artykuł zawiera wskaza-

nie przypadków, w których konsument

zwolniony jest z obowiązku zapłaty za

świadczone na jego rzecz usługi bądź też

dostarczone mu niektóre media. Jest to

zatem przepis o charakterze sankcyjnym

dla przedsiębiorcy, który czy to nie wy-

pełnił należycie ciążącego na nim obo-

wiązku informacyjnego, czy też rozpoczął

realizację umowy pomimo braku zgody

lub żądania konsumenta w tym zakresie.

Oczywiście w każdym z przypadków cho-

dzi o umowy zawarte na odległość albo

poza lokalem przedsiębiorstwa. W innych

bowiem wypadkach konsumentowi nie

przysługuje prawo odstąpienia od umo-

wy bez podania przyczyny.

Pierwsza grupa przypadków dotyczy

umów, których przedmiotem jest świad-

czenie wszelkich usług poza usługami

finansowymi bądź dostarczanie: wody,

gazu lub energii elektrycznej w przypad-

ku, gdy nie są one oferowane w ograni-

czonej objętości lub w ustalonej ilości,

lub energii cieplnej.

Konsument zwolniony będzie z obowiąz-

ku zapłaty za dostarczone lub wykonane

przez przedsiębiorcę świadczenie, jeżeli:

– sprzedawca lub usługodawca nie poin-

formował go o sposobie i terminie wy-

konania prawa odstąpienia od umowy,

a także wzorze formularza odstąpienia

od umowy najpóźniej w chwili wyraże-

nia przez konsumenta woli związania

się umową na odległość lub poza loka-

lem przedsiębiorstwa przedsiębiorca

(najczęściej będzie to chwila podpisa-

nia umowy przez klienta), jak również

o konsekwencjach realizacji tego prawa,

tj. konieczności zapłaty za spełnione na

jego żądanie świadczenie oraz zaprze-

staniu dalszego wykonywania umowy,

która z chwilą odstąpienia przestaje

wiązać strony;

– przedsiębiorca co prawda uczynił zadość

obowiązkom informacyjnym wskaza-

nym powyżej, ale nie uzyskał od konsu-

menta wyraźnego żądania rozpoczęcia

realizacji umowy (tj. świadczenia usług

lub dostawy mediów) przed upływem

terminu do odstąpienia. Sprzedawca

nie może zatem samodzielnie zdecy-

dować o rozpoczęciu świadczenia usług

na rzecz konsumenta lub dostawie mu

zamówionych mediów.

n

Drugi przypadek dotyczy dostarczenia

klientowi danych, które wytwarzane są

i dostarczane w postaci cyfrowej, a przy

tym nie są zapisane na nośniku danych

(np. płycie CD/DVD, pamięci masowej typu

flash, dysk twardy itp.). Chodzi tutaj za-

tem głównie o programy i pliki przekazy-

wane przez internet lub inne sieci.

Dla lepszego zrozumienia drugiego z wy-

jątków opisanych w niniejszym artykule

wskazać należy, że co do zasady ustawo-

we prawo odstąpienia od umowy przez

konsumenta nie przysługuje mu, jeżeli

jej przedmiotem było dostarczanie tre-

ści cyfrowych, które nie są zapisane na

nośniku materialnym, jeżeli spełnianie

świadczenia rozpoczęło się za wyraźną

zgodą konsumenta przed upływem ter-

minu do odstąpienia od umowy i po po-

informowaniu go przez przedsiębiorcę

o utracie prawa odstąpienia od umowy.

Stąd też wyłączenia, o których mowa

w ust. 2 lit. a i b komentowanego arty-

kułu. Nawiązują one bowiem wprost do

przesłanek umożliwiających przedsię-

biorcy rozpoczęcie dostarczania nieza-

pisanych na nośniku treści cyfrowych.

Warunkami tymi są: poinformowanie

konsumenta o utracie prawa odstąpie-

nia od umowy, jeżeli zwróci się on z żą-

daniem dostarczenia tychże treści przed

upływem terminu do odstąpienia, a także

wyrażenie takiego żądania pomimo wie-

dzy o utracie prawa do odstąpienia od

umowy. Obowiązek wskazania kliento-

wi, że wykonanie wcześniejsze świadcze-

nia spowoduje utratę prawa odstąpienia

od umowy wynika wprost z art. 12 ust. 1

pkt 12 ustawy.

n

Ostatni z przypadków zwalniających

klienta z obowiązku zapłaty za dostar-

czone mu treści cyfrowe zaistnieje, jeżeli

przedsiębiorca – wbrew ciążącemu na

nim obowiązkowi – nie dostarczy kon-

sumentowi, w przypadku umów zawie-

ranych:

a) poza lokalem przedsiębiorstwa:

– dokumentu umowy zawartej poza

lokalem przedsiębiorstwa lub

– potwierdzenia jej zawarcia, utrwalo-

nego na papierze lub, za zgodą kon-

sumenta, na innym trwałym nośniku

(zob. komentarz do art. 15 ustawy);

b) na odległość:

– potwierdzenia zawarcia umowy na

odległość, które zawierać będzie in-

formacje, o których mowa w art. 12

ust. 1 ustawy, chyba że przedsiębior-

ca dostarczył konsumentowi te in-

formacje na trwałym nośniku przed

zawarciem umowy, a także informa-

cję o udzielonej przez konsumenta

zgodzie na dostarczenie treści cyfro-

wych w okolicznościach powodują-

cych utratę prawa odstąpienia od

umowy (zob. komentarz do art. 21

ustawy).

Zwrócić przy tym należy uwagę, że o ile

w przypadku umów zawieranych na od-

ległość przedsiębiorca zobligowany jest

poinformować konsumenta o udzielo-

nej przez niego zgodzie na dostarczenie

niezapisanych na nośniku treści cyfro-

wych już w potwierdzeniu zawarcia ta-

kiej umowy, to w odniesieniu do umów

zawieranych poza lokalem przedsiębior-

stwa – informacja ta stanowić może od-

rębny dokument od potwierdzenia za-

warcia umowy. Stosuje się do niego te

same zasady, co do potwierdzenia zawar-

cia umowy. Oznacza to, że może być ono

utrwalone na papierze, a za zgodą kon-

sumenta – na innym trwałym nośniku.

n

Ze względu zaś na fakt, że potwierdze-

nie zawarcia umowy poza lokalem przed-

siębiorstwa uregulowano w art. 15 ust. 1

– o potwierdzeniu udzielenia zgody na

dostarczenie treści cyfrowych mówi

art. 15 ust. 2. Natomiast w przypadku

umów zawieranych na odległość oba te

potwierdzenia opisano w art. 21 ust. 1. Ko-

mentowany artykuł powinien odsyłać nie

tylko do art. 15 ust. 1, ale również do art. 15

ust. 2. Dzięki temu uzyskano by tożsame

warunki zwolnienia konsumenta z obo-

wiązku zapłaty wynagrodzenia, niezależ-

nie czy zawarł on umowę na odległość,

czy też poza lokalem przedsiębiorstwa.

Jest to również o tyle ważne, że przepis

art. 15 ust. 2 dotyczy potwierdzenia przez

przedsiębiorcę otrzymania zgody od kon-

sumenta. Obecnie, przed wejściem ustawy

w życie, tj. przed 25 grudnia 2014 r., brak

takiego potwierdzenia przy umowach za-

wieranych poza lokalem przedsiębiorstwa

nie zwalnia konsumenta z obowiązku za-

płaty za spełnione świadczenie. Istnieje

zaś ryzyko, że klient odczytywać będzie

brak potwierdzenia jako nieskuteczność

swojej zgody, to zaś prowadzić może do

dodatkowych sporów z przedsiębiorcami.

Na marginesie należy również wspo-

mnieć, że prawo odstąpienia od umo-

wy nie przysługuje konsumentowi tak-

że w wypadku, gdy zawarł on umowę

o świadczenie usług, a przedsiębiorca wy-

konał w pełni usługę za wyraźną zgodą

konsumenta, który został poinformowany

przed rozpoczęciem świadczenia, że po

spełnieniu świadczenia przez przedsię-

biorcę utraci prawo odstąpienia od umo-

wy (art. 38 pkt 1 ustawy).

Art. 37.

[Wygaszenie

umów dodatkowych]

1. W chwili odstąpienia przez konsumenta
od umowy zawartej na odległość lub poza
lokalem przedsiębiorstwa wygasają powią-
zane z nią umowy dodatkowe zawarte przez
konsumenta, jeżeli na ich podstawie świad-
czenie jest spełniane przez przedsiębiorcę
lub osobę trzecią na podstawie porozumie-
nia z przedsiębiorcą. Konsument nie ponosi
kosztów związanych z wygaśnięciem tych
umów, z wyjątkiem kosztów określonych
w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35.
2. Jeżeli umowa dodatkowa została zawarta
z osobą trzecią, przedsiębiorca informuje tę
osobę o odstąpieniu przez konsumenta od
umowy.

komentarz

n

Opisywany artykuł zapewnić ma pełną

realizację przysługującego konsumen-

tom ustawowego prawa odstąpienia od

umowy z przedsiębiorcą, w przypadku

gdy prócz umowy głównej zostały zawarte

inne, powiązane z nią umowy dodatkowe.

Przepisy te dotyczą świadczenia wszel-

kich innych usług oraz dostawy towarów

związanych z zasadniczym przedmiotem

zamówienia. W szczególności będą to za-

tem umowy o montaż bądź serwis zaku-

pionych u innego lub tego przedsiębiorcy

towarów. W grę wchodzą także umowy

ubezpieczenia produktów od kradzieży

lub zniszczenia czy też inne (takie jak

chociażby aranżacja wnętrz, zakup opro-

gramowania bądź sprzętu umożliwiają-

cego korzystanie z danej usługi).

Składane przez konsumenta oświadczenie

o odstąpieniu wywołuje bowiem skutek

wyłącznie względem umowy, której ono

dotyczy. Brak komentowanego przepisu

skutkowałby zatem w praktyce tym, że

komentarze

C5

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

ekspres do kawy, to po jego otrzymaniu

klient ma prawo do sprawdzenia kom-

pletności otrzymanego zestawu, a także

prawidłowości działania wszystkich pro-

gramów parzenia kawy, spieniania mleka,

podgrzewania wody itp. Jeżeli bowiem

konsument decyduje się na odstąpienie,

ale przez 14 dni regularnie używał ekspre-

su, w wyniku czego częściowemu zużyciu

uległ jeden z jego elementów, w takim

wypadku przedsiębiorca, który otrzymał

ekspres, nie może sprzedać go już jako

towar nowy. Konsument odpowiedzialny

będzie w takim wypadku za utratę war-

tości ekspresu. Wyjątkiem od tej zasady

jest niewykonanie przez przedsiębiorcę

obowiązku poinformowania konsumenta

o przysługującym mu prawie odstąpienia

od umowy. W takim wypadku nabywca

nie będzie odpowiadał także za zużycie

rzeczy na skutek jego normalnego uży-

wania.

Odmienną kwestią jest uszkodzenie zaku-

pionej rzeczy przez klienta, nawet w fazie

wstępnego testowania produktu. W takim

wypadku konsument odpowiada za wy-

równanie szkody na zasadach ogólnych.

Art. 35.

[Zapłata

za świadczenia wykonane]

1. Jeżeli konsument wykonuje prawo odstą-
pienia od umowy po zgłoszeniu żądania
zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21 ust. 2, ma
obowiązek zapłaty za świadczenia spełnione
do chwili odstąpienia od umowy.
2. Kwotę zapłaty oblicza się proporcjonal-
nie do zakresu spełnionego świadczenia,
z uwzględnieniem uzgodnionej w umowie
ceny lub wynagrodzenia. Jeżeli cena lub
wynagrodzenie są nadmierne, podstawą
obliczenia tej kwoty jest wartość rynkowa
spełnionego świadczenia.

komentarz

n

Przepisy niniejszego artykułu odnoszą się

do dwóch przypadków, w których świad-

czenie usług przez przedsiębiorcę rozpo-

częło się, na jego wyraźne żądanie, jeszcze

przed upływem terminu do skorzystania

przez tego ostatniego z prawa odstąpienia

od umowy. Zagadnienie to nie było ure-

gulowane kompleksowo w poprzednim

stanie prawnym, wprowadzenie zatem

niniejszych przepisów uznać należy za

korzystne dla jasności i przejrzystości ob-

rotu z udziałem konsumentów.

Oba przypadki, do których odsyła ustęp

1 komentowanego artykułu, odnoszą

się do tożsamych przedmiotów świad-

czenia, którymi są wykonywanie usług

albo dostarczanie wody, gazu, energii

elektrycznej, gdy nie są one dostarcza-

ne w ograniczonej objętości lub w usta-

lonej ilości, a także dostarczanie energii

cieplnej. Przepis nie rozróżnia przy tym,

o jakie usługi chodzi, stąd też znajdu-

je on zastosowanie do wszelkich umów

w przedmiocie świadczenia usług, które

zostały zawarte poza lokalem przedsię-

biorstwa albo na odległość. Wyjątek sta-

nowią w tym zakresie umowy o świadcze-

nie usług finansowych, które to zostały

odrębnie uregulowane w przedmiotowej

ustawie.

n

Aby uniknąć wątpliwości interpretacyj-

nych oraz późniejszych sporów pomiędzy

przedsiębiorcami i konsumentami, usta-

wodawca w art. 35 ust. 2 wprowadził zasa-

dy obliczania wynagrodzenia należnego

usługodawcy lub dostawcy wskazanych

w tym artykule mediów. Zgodnie z pod-

stawową zasadą wysokość zobowiązania

konsumenta winna zostać określona pro-

porcjonalnie do spełnionego przez przed-

siębiorcę – do czasu odstąpienia od umo-

wy – świadczenia. Wyliczenie to może

zatem nastąpić w dwójnasób, w zależ-

ności od przedmiotu umowy lub sposobu

jego określenia w jej treści.

Jeżeli została zawarta umowa o stałe

świadczenie usług, a strony uzgodni-

ły okresowe wynagrodzenie (np. płatne

raz na miesiąc), to należałoby obliczyć

proporcję, w jakim stosunku liczba dni

świadczenia tejże usługi pozostawała do

ogólnej liczby dni w miesiącu, w którym

usługa miała być świadczona przez przed-

siębiorcę. Następnie w oparciu o otrzy-

many wskaźnik ustalić wynagrodzenie

za czas faktycznego świadczenia danej

usługi. Możliwe jest również wskazanie

w umowie, że sprzedawca zobowiązuje

się do dostarczenia odbiorcy określonej

ilości towarów. W takim wypadku pro-

porcja winna zostać obliczona przez ze-

stawienie ilości towaru dostarczonego

oraz ilości wynikającej z umowy, która

miała zostać dostarczona w danej jed-

nostce czasu.

n

Zdanie drugie komentowanego przepi-

su zawiera swoistą klauzulę przeciw-

działania wyzyskowi konsumenta przez

przedsiębiorcę. Przyjęto bowiem, że jeże-

li cena lub wynagrodzenie są nadmier-

ne, podstawą obliczenia kwoty należnej

przedsiębiorcy będzie wartość rynkowa

spełnionego świadczenia. Ustawodawca

nie pozostawia przy tym wskazówek, jak

należy oceniać, czy dane wynagrodzenie

umowne jest wygórowane. Bez wątpienia

badanie tej przesłanki powinno polegać

na zestawieniu jej: po pierwsze – z ce-

nami w danym momencie oferowanymi

przez innych przedsiębiorców za analo-

giczne usługi lub świadczenia, po dru-

gie zaś – z rynkową wartością świadczeń

spełnionych przez sprzedawcę, który za-

warł badaną umowę z konsumentem. Ze

względu na zasadę swobody umów, która

pozostawia klientom wybór usługodawcy,

a także zakłada możliwość indywidualnej

negocjacji cen, za dozwolone uznać należy

drobne odstępstwa od cen stosowanych

na rynku bądź od rynkowej wartości da-

nego świadczenia. Przesłankę nadmierno-

ści ceny albo wynagrodzenia łączyć należy

z rażącym jej odstawaniem od wyżej wy-

mienionej wielkości. Pomocniczo ustalić

można wysokość różnic pomiędzy cena-

mi stosowanymi przez przedsiębiorstwa

konkurencyjne, a następnie sprawdzić,

czy różnica pomiędzy najwyższą z tych-

że cen a ceną stosowaną przez badanego

sprzedawcę mieści się w różnicach po-

między innymi cenami występującymi

na danym rynku.

Każdorazowo jednakże wystąpienie oma-

wianego przypadku ustalane będzie przez

sąd w toku prowadzonego przez niego

postępowania oraz na podstawie cało-

kształtu okoliczności danej sprawy. Jed-

noznaczne wskazanie zatem, kiedy cena

lub wynagrodzenie będą nadmierne – nie

jest możliwe.

Art. 36.

[Zwolnienie konsumenta

z kosztów]

Konsument nie ponosi kosztów:
1) świadczenia usług, dostarczania wody,
gazu lub energii elektrycznej w przypadku,
gdy nie są one oferowane w ograniczonej
objętości lub w ustalonej ilości, lub energii
cieplnej, w całości lub w części, za czas do
odstąpienia od umowy, jeżeli:
a) przedsiębiorca nie poinformował konsu-
menta o prawie odstąpienia od umowy
i skutkach jego wykonania zgodnie z art. 12
ust. 1 pkt 9 lub
b) konsument nie żądał spełniania świadcze-
nia przed upływem terminu do odstąpienia
od umowy zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21
ust. 2;
2) dostarczania treści cyfrowych, które nie
są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli:
a) konsument nie wyraził zgody na spełnie-
nie świadczenia przed upływem terminu do
odstąpienia od umowy lub
b) konsument nie został poinformowany
o utracie przysługującego mu prawa odstą-
pienia od umowy w chwili udzielania takiej
zgody, lub
c) przedsiębiorca nie dostarczył potwierdze-
nia zgodnie z art. 15 ust. 1 i art. 21 ust. 1.

komentarz

n

Omawiany artykuł zawiera wskaza-

nie przypadków, w których konsument

zwolniony jest z obowiązku zapłaty za

świadczone na jego rzecz usługi bądź też

dostarczone mu niektóre media. Jest to

zatem przepis o charakterze sankcyjnym

dla przedsiębiorcy, który czy to nie wy-

pełnił należycie ciążącego na nim obo-

wiązku informacyjnego, czy też rozpoczął

realizację umowy pomimo braku zgody

lub żądania konsumenta w tym zakresie.

Oczywiście w każdym z przypadków cho-

dzi o umowy zawarte na odległość albo

poza lokalem przedsiębiorstwa. W innych

bowiem wypadkach konsumentowi nie

przysługuje prawo odstąpienia od umo-

wy bez podania przyczyny.

Pierwsza grupa przypadków dotyczy

umów, których przedmiotem jest świad-

czenie wszelkich usług poza usługami

finansowymi bądź dostarczanie: wody,

gazu lub energii elektrycznej w przypad-

ku, gdy nie są one oferowane w ograni-

czonej objętości lub w ustalonej ilości,

lub energii cieplnej.

Konsument zwolniony będzie z obowiąz-

ku zapłaty za dostarczone lub wykonane

przez przedsiębiorcę świadczenie, jeżeli:

– sprzedawca lub usługodawca nie poin-

formował go o sposobie i terminie wy-

konania prawa odstąpienia od umowy,

a także wzorze formularza odstąpienia

od umowy najpóźniej w chwili wyraże-

nia przez konsumenta woli związania

się umową na odległość lub poza loka-

lem przedsiębiorstwa przedsiębiorca

(najczęściej będzie to chwila podpisa-

nia umowy przez klienta), jak również

o konsekwencjach realizacji tego prawa,

tj. konieczności zapłaty za spełnione na

jego żądanie świadczenie oraz zaprze-

staniu dalszego wykonywania umowy,

która z chwilą odstąpienia przestaje

wiązać strony;

– przedsiębiorca co prawda uczynił zadość

obowiązkom informacyjnym wskaza-

nym powyżej, ale nie uzyskał od konsu-

menta wyraźnego żądania rozpoczęcia

realizacji umowy (tj. świadczenia usług

lub dostawy mediów) przed upływem

terminu do odstąpienia. Sprzedawca

nie może zatem samodzielnie zdecy-

dować o rozpoczęciu świadczenia usług

na rzecz konsumenta lub dostawie mu

zamówionych mediów.

n

Drugi przypadek dotyczy dostarczenia

klientowi danych, które wytwarzane są

i dostarczane w postaci cyfrowej, a przy

tym nie są zapisane na nośniku danych

(np. płycie CD/DVD, pamięci masowej typu

flash, dysk twardy itp.). Chodzi tutaj za-

tem głównie o programy i pliki przekazy-

wane przez internet lub inne sieci.

Dla lepszego zrozumienia drugiego z wy-

jątków opisanych w niniejszym artykule

wskazać należy, że co do zasady ustawo-

we prawo odstąpienia od umowy przez

konsumenta nie przysługuje mu, jeżeli

jej przedmiotem było dostarczanie tre-

ści cyfrowych, które nie są zapisane na

nośniku materialnym, jeżeli spełnianie

świadczenia rozpoczęło się za wyraźną

zgodą konsumenta przed upływem ter-

minu do odstąpienia od umowy i po po-

informowaniu go przez przedsiębiorcę

o utracie prawa odstąpienia od umowy.

Stąd też wyłączenia, o których mowa

w ust. 2 lit. a i b komentowanego arty-

kułu. Nawiązują one bowiem wprost do

przesłanek umożliwiających przedsię-

biorcy rozpoczęcie dostarczania nieza-

pisanych na nośniku treści cyfrowych.

Warunkami tymi są: poinformowanie

konsumenta o utracie prawa odstąpie-

nia od umowy, jeżeli zwróci się on z żą-

daniem dostarczenia tychże treści przed

upływem terminu do odstąpienia, a także

wyrażenie takiego żądania pomimo wie-

dzy o utracie prawa do odstąpienia od

umowy. Obowiązek wskazania kliento-

wi, że wykonanie wcześniejsze świadcze-

nia spowoduje utratę prawa odstąpienia

od umowy wynika wprost z art. 12 ust. 1

pkt 12 ustawy.

n

Ostatni z przypadków zwalniających

klienta z obowiązku zapłaty za dostar-

czone mu treści cyfrowe zaistnieje, jeżeli

przedsiębiorca – wbrew ciążącemu na

nim obowiązkowi – nie dostarczy kon-

sumentowi, w przypadku umów zawie-

ranych:

a) poza lokalem przedsiębiorstwa:

– dokumentu umowy zawartej poza

lokalem przedsiębiorstwa lub

– potwierdzenia jej zawarcia, utrwalo-

nego na papierze lub, za zgodą kon-

sumenta, na innym trwałym nośniku

(zob. komentarz do art. 15 ustawy);

b) na odległość:

– potwierdzenia zawarcia umowy na

odległość, które zawierać będzie in-

formacje, o których mowa w art. 12

ust. 1 ustawy, chyba że przedsiębior-

ca dostarczył konsumentowi te in-

formacje na trwałym nośniku przed

zawarciem umowy, a także informa-

cję o udzielonej przez konsumenta

zgodzie na dostarczenie treści cyfro-

wych w okolicznościach powodują-

cych utratę prawa odstąpienia od

umowy (zob. komentarz do art. 21

ustawy).

Zwrócić przy tym należy uwagę, że o ile

w przypadku umów zawieranych na od-

ległość przedsiębiorca zobligowany jest

poinformować konsumenta o udzielo-

nej przez niego zgodzie na dostarczenie

niezapisanych na nośniku treści cyfro-

wych już w potwierdzeniu zawarcia ta-

kiej umowy, to w odniesieniu do umów

zawieranych poza lokalem przedsiębior-

stwa – informacja ta stanowić może od-

rębny dokument od potwierdzenia za-

warcia umowy. Stosuje się do niego te

same zasady, co do potwierdzenia zawar-

cia umowy. Oznacza to, że może być ono

utrwalone na papierze, a za zgodą kon-

sumenta – na innym trwałym nośniku.

n

Ze względu zaś na fakt, że potwierdze-

nie zawarcia umowy poza lokalem przed-

siębiorstwa uregulowano w art. 15 ust. 1

– o potwierdzeniu udzielenia zgody na

dostarczenie treści cyfrowych mówi

art. 15 ust. 2. Natomiast w przypadku

umów zawieranych na odległość oba te

potwierdzenia opisano w art. 21 ust. 1. Ko-

mentowany artykuł powinien odsyłać nie

tylko do art. 15 ust. 1, ale również do art. 15

ust. 2. Dzięki temu uzyskano by tożsame

warunki zwolnienia konsumenta z obo-

wiązku zapłaty wynagrodzenia, niezależ-

nie czy zawarł on umowę na odległość,

czy też poza lokalem przedsiębiorstwa.

Jest to również o tyle ważne, że przepis

art. 15 ust. 2 dotyczy potwierdzenia przez

przedsiębiorcę otrzymania zgody od kon-

sumenta. Obecnie, przed wejściem ustawy

w życie, tj. przed 25 grudnia 2014 r., brak

takiego potwierdzenia przy umowach za-

wieranych poza lokalem przedsiębiorstwa

nie zwalnia konsumenta z obowiązku za-

płaty za spełnione świadczenie. Istnieje

zaś ryzyko, że klient odczytywać będzie

brak potwierdzenia jako nieskuteczność

swojej zgody, to zaś prowadzić może do

dodatkowych sporów z przedsiębiorcami.

Na marginesie należy również wspo-

mnieć, że prawo odstąpienia od umo-

wy nie przysługuje konsumentowi tak-

że w wypadku, gdy zawarł on umowę

o świadczenie usług, a przedsiębiorca wy-

konał w pełni usługę za wyraźną zgodą

konsumenta, który został poinformowany

przed rozpoczęciem świadczenia, że po

spełnieniu świadczenia przez przedsię-

biorcę utraci prawo odstąpienia od umo-

wy (art. 38 pkt 1 ustawy).

Art. 37.

[Wygaszenie

umów dodatkowych]

1. W chwili odstąpienia przez konsumenta
od umowy zawartej na odległość lub poza
lokalem przedsiębiorstwa wygasają powią-
zane z nią umowy dodatkowe zawarte przez
konsumenta, jeżeli na ich podstawie świad-
czenie jest spełniane przez przedsiębiorcę
lub osobę trzecią na podstawie porozumie-
nia z przedsiębiorcą. Konsument nie ponosi
kosztów związanych z wygaśnięciem tych
umów, z wyjątkiem kosztów określonych
w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35.
2. Jeżeli umowa dodatkowa została zawarta
z osobą trzecią, przedsiębiorca informuje tę
osobę o odstąpieniu przez konsumenta od
umowy.

komentarz

n

Opisywany artykuł zapewnić ma pełną

realizację przysługującego konsumen-

tom ustawowego prawa odstąpienia od

umowy z przedsiębiorcą, w przypadku

gdy prócz umowy głównej zostały zawarte

inne, powiązane z nią umowy dodatkowe.

Przepisy te dotyczą świadczenia wszel-

kich innych usług oraz dostawy towarów

związanych z zasadniczym przedmiotem

zamówienia. W szczególności będą to za-

tem umowy o montaż bądź serwis zaku-

pionych u innego lub tego przedsiębiorcy

towarów. W grę wchodzą także umowy

ubezpieczenia produktów od kradzieży

lub zniszczenia czy też inne (takie jak

chociażby aranżacja wnętrz, zakup opro-

gramowania bądź sprzętu umożliwiają-

cego korzystanie z danej usługi).

Składane przez konsumenta oświadczenie

o odstąpieniu wywołuje bowiem skutek

wyłącznie względem umowy, której ono

dotyczy. Brak komentowanego przepisu

skutkowałby zatem w praktyce tym, że

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

5 / 8

Komentarze

C6

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

chociaż konsument odstąpiłby od zakupu

określonego towaru, to nadal związany

byłby np. umową jego ubezpieczenia czy

też umową serwisową. Tego typu sytuacja

niweczyłaby gospodarczy sens prawa od-

stąpienia od umowy głównej.

Dzięki regulacji ustawowej klient nie

musi składać odrębnych oświadczeń

względem poszczególnych umów skła-

dających się na zamówione przez nie-

go świadczenie. Wygasają one automa-

tycznie z mocy prawa, z chwilą złożenia

oświadczenia o odstąpieniu od umowy

głównej. Jest to o tyle ważne, że konsu-

ment może nawet nie mieć dokładnej

wiedzy o powiązaniach pomiędzy przed-

siębiorcami, dla niego bowiem stroną

umowy był sprzedawca lub usługodawca,

z którym zawarł umowę główną.

n

Skutek ten został wszakże ograniczony

do przypadków, gdy umowy dodatkowe

zostały zawarte z tym samym przedsię-

biorcą co umowa główna bądź też z oso-

bą trzecią, która wykonuje je na mocy

porozumienia z tymże przedsiębiorcą.

Nie dotyczy to zatem umów zawartych

z innymi osobami, które nie są związa-

ne w jakikolwiek sposób z przedsiębiorcą

będącym stroną umowy głównej. Dziać

się tak będzie, gdy kontrahent konsu-

menta jedynie udziela mu informacji

o możliwości zawarcia umowy dodatko-

wej z innym podmiotem, ale nie bierze

jakiegokolwiek udziału w tej procedurze.

Konsument winien w takim wypadku za-

chować szczególną ostrożność, godząc się

na umowy dodatkowe, od przedsiębiorcy

zaś należy wymagać odpowiedniego poin-

formowania klienta o skutkach prawnych

zawarcia takiej umowy dodatkowej oraz

braku wzajemnych powiązań pomiędzy

świadczeniodawcami. W innym wypadku

przedsiębiorca może ryzykować, że pod-

niesiony będzie przeciwko niemu zarzut

wprowadzenia w błąd konsumenta.

Należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden

aspekt omawianego przepisu. Mianowicie

ustawodawca posłużył się w nim okre-

śleniem „osoba trzecia”, nie zaś „inny

przedsiębiorca” lub tożsamy. Przyjąć stąd

należy, że umowa dodatkowa może być

wykonywana nawet przez osobę, która nie

jest przedsiębiorcą, a mimo to niniejszy

artykuł znajdzie do niej zastosowanie. Jest

to o tyle zrozumiałe, że inna wykładnia

tego przepisu oraz przyjęcie, że umowy

dodatkowe mogą być zawierane wyłącz-

nie z innymi przedsiębiorcami, prowa-

dziłyby do powstania luki pozwalającej

na obejście niniejszego przepisu i unie-

możliwienie konsumentom odstąpienia

od umowy dodatkowej zawartej z osobą

trzecią, która nie jest przedsiębiorcą.

Podobnie jak w przypadku odstąpienia

od umowy głównej również wygaśnięcie

umów dodatkowych nie może nakładać

na klienta obowiązku dodatkowej zapłaty.

Wyjątki od tej zasady są również tożsa-

me jak w odniesieniu do umowy głównej.

Konsument zatem zobowiązany będzie

do zapłaty za:

– usługi oraz dostawy niektórych me-

diów wykonane do chwili odstąpienia

od umowy,

– bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy,

– dodatkowe koszty zwrotu rzeczy ponad

najtańszy zwykły sposób dostarczenia

oferowany przez sprzedawcę.

n

Ustęp drugi nakłada na przedsiębiorcę,

z którym została zawarta umowa główna,

obowiązek poinformowania osób, z któ-

rymi konsument zawarł umowy dodat-

kowe, o odstąpieniu przez niego od owej

umowy głównej. Wynika to z faktu, że

z chwilą odstąpienia umowy dodatkowe

wygasają, a zatem świadczeniodawcy nie

mają prawa ani obowiązku ich wykony-

wania.

Jeżeli przedsiębiorca nie dopełniłby tego

obowiązku, a osoba trzecia poniosłaby, po

dniu odstąpienia, koszty związane z reali-

zacją umowy dodatkowej, zasadnym by-

łoby wystąpienie przez nią z roszczeniem

odszkodowawczym do przedsiębiorcy.

Art. 38.

[Brak prawa

odstąpienia od umowy]

Prawo odstąpienia od umowy zawartej poza
lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość
nie przysługuje konsumentowi w odniesie-
niu do umów:

1) o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca
wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą
konsumenta, który został poinformowa-
ny przed rozpoczęciem świadczenia, że po
spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę
utraci prawo odstąpienia od umowy;
2) w której cena lub wynagrodzenie zależy
od wahań na rynku finansowym, nad
którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontro-
li, i które mogą wystąpić przed upływem
terminu do odstąpienia od umowy;
3) w której przedmiotem świadczenia jest
rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana
według specyfikacji konsumenta lub służąca
zaspokojeniu jego zindywidualizowanych
potrzeb;
4) w której przedmiotem świadczenia
jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu
lub mająca krótki termin przydatności do
użycia;
5) w której przedmiotem świadczenia jest
rzecz dostarczana w zapieczętowanym
opakowaniu, której po otwarciu opakowania
nie można zwrócić ze względu na ochronę
zdrowia lub ze względów higienicznych,
jeżeli opakowanie zostało otwarte po
dostarczeniu;
6) w której przedmiotem świadczenia są
rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu
na swój charakter, zostają nierozłącznie
połączone z innymi rzeczami;
7) w której przedmiotem świadczenia są
napoje alkoholowe, których cena została
uzgodniona przy zawarciu umowy sprzeda-
ży, a których dostarczenie może nastąpić
dopiero po upływie 30 dni i których wartość
zależy od wahań na rynku, nad którymi
przedsiębiorca nie ma kontroli;
8) w której konsument wyraźnie żądał, aby
przedsiębiorca do niego przyjechał w celu
dokonania pilnej naprawy lub konserwacji;
jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatko-
wo inne usługi niż te, których wykonania
konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne
niż części zamienne niezbędne do wykonania
naprawy lub konserwacji, prawo odstąpie-
nia od umowy przysługuje konsumentowi
w odniesieniu do dodatkowych usług lub
rzeczy;
9) w której przedmiotem świadczenia są
nagrania dźwiękowe lub wizualne albo
programy komputerowe dostarczane
w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli
opakowanie zostało otwarte po dostarcze-
niu;
10) o dostarczanie dzienników, periodyków
lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenu-
meratę;
11) zawartej w drodze aukcji publicznej;
12) o świadczenie usług w zakresie
zakwaterowania, innych niż do celów
mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu
samochodów, gastronomii, usług zwią-
zanych z wypoczynkiem, wydarzeniami
rozrywkowymi, sportowymi lub kultural-
nymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub
okres świadczenia usługi;
13) o dostarczanie treści cyfrowych, które
nie są zapisane na nośniku materialnym,
jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło
się za wyraźną zgodą konsumenta przed
upływem terminu do odstąpienia od umowy
i po poinformowaniu go przez przedsiębior-
cę o utracie prawa odstąpienia od umowy.

komentarz

n

Komentowany artykuł zawiera pełen wy-

kaz przypadków, w których konsumen-

towi nie przysługuje ustawowe prawo

odstąpienia od umowy zawartej z przed-

siębiorcą bez podania przyczyny.

Z uwagi na tak znaczne odstępstwo

względem ogólnych zasad rządzących

prawami konsumenta przedsiębiorca

w takich przypadkach ma obowiązek po-

informowania klienta, najpóźniej w chwi-

li zawierania umowy, o braku możliwości

odstąpienia od niej bez podania przyczy-

ny. Obowiązek ten wynika wprost z art. 12

ust. 1 pkt 12 ustawy, a jego naruszenie

należy oceniać tak samo, jak każde inne

uchybienie obowiązkowi informacyjne-

mu przez sprzedawcę. Niekiedy jednakże

przedsiębiorca musi się liczyć również

z dodatkowymi konsekwencjami niepoin-

formowania konsumenta o braku prawa

odstąpienia od umowy. Przykładem ta-

kiej sytuacji jest niemożność domagania

się przez sprzedawcę wynagrodzenia za

dostarczone przez niego treści cyfrowe

niezapisane na nośniku materialnym,

gdy nie poinformował on go o utracie

przysługującego mu prawa odstąpienia

od umowy w chwili udzielania zgody na

rozpoczęcie realizacji umowy przed upły-

wem okresu odstąpienia (zob. komentarz

do art. 36 ustawy).

n

Przypadki, w których konsumentowi nie

przysługuje możliwość przedwczesnego

wygaszenia umowy lub zwrotu zakupio-

nego świadczenia, podzielić można na kil-

ka charakterystycznych grup. Podział ten

pozwala lepiej zrozumieć motywy, jakie

kierowały ustawodawcą przy tworzeniu

omawianej regulacji. Przede wszystkim

odstąpienie nie jest możliwe w przypad-

kach, gdy umowa została w całości bądź

w części wykonana – z tym wszakże za-

strzeżeniem, że klient został należycie

poinformowany o konsekwencjach wcześ-

niejszego spełnienia świadczenia przez

przedsiębiorcę.

Kolejną kategorię umów, co do których

wyłączono przedmiotowe uprawnienie,

wyróżnić można z uwagi na rodzaj to-

warów oferowanych przez sprzedawcę.

Będą to zatem produkty, które bądź ule-

gają szybkiemu zepsuciu (np. produkty

spożywcze), albo po upływie określone-

go czasu znacznie tracą na wartości (np.

prasa), czy też nie mogą zostać zwrócone

w stanie, w jakim zostały zakupione (np.

towary w specjalnym opakowaniu, któ-

rego usunięcie uniemożliwia późniejszą

sprzedaż), a także wytworzone na specjal-

ne zamówienie konsumenta.

Niektóre z usług również mają charakter

z natury bezzwrotny, chodzi tutaj przy-

kładowo o świadczenie usług w zakresie

zakwaterowania, innych niż do celów

mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu

samochodów, gastronomii, usług zwią-

zanych z wypoczynkiem, wydarzeniami

rozrywkowymi, sportowymi lub kultural-

nymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień

lub okres świadczenia usługi, a także do-

konanie pilnej naprawy lub konserwacji

urządzeń należących do klienta. W tego

typu przypadkach zastosowanie znajduje

po pierwsze wspominana już uprzednio

zasada silniejszego związania stron umo-

wą terminową, po drugie zaś realia tychże

sytuacji. W okolicznościach bowiem, gdy

konsument skorzystał już z oferowanego

świadczenia, to i tak zobligowany byłby

do zapłaty za nie. Zwrot tego typu usługi

nie byłby możliwy.

[przykład 4]

Zasada poszanowania umów termino-

wych uzasadnia również kolejny z wyjąt-

ków od przysługującego konsumentowi

prawa odstąpienia, którym jest zobowią-

zanie, w którym cena lub wynagrodzenie

zależy od wahań na rynku finansowym,

nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje

kontroli. Pewność obrotu gospodarczego,

a także konieczność zapewnienia ochro-

ny obu stronom transakcji sprawiają, że

umowy takie nie mogą być przedwcześ-

nie zrywane. Mogłoby to bowiem pro-

wadzić do rażącego pokrzywdzenia jed-

nej ze stron.

Wspomnieć również należy odrębnie

o umowach zawieranych w drodze au-

kcji publicznej, np. licytacji prowadzonej

przez sąd lub komornika czy też syndyka.

W tego typu wypadkach sprzedaż publicz-

na jest częstokroć jedynym, dopuszczal-

nym przez prawo sposobem spieniężenia

majątku dłużnika albo upadłego. W przy-

padku zatem odstąpienia niezbędne było-

by ponowne zorganizowanie aukcji, licy-

tacji albo przetargu. Dodatkowo zwrócić

należy uwagę na fakt, że podmiot orga-

nizujący tego typu sprzedaż nie jest naj-

częściej wierzycielem, dopiero uzyskanie

w ten sposób aktywa przekazywane są

przez organizatora takim podmiotom,

niekiedy w różnej proporcji. Pierwszeń-

stwo nad ochroną praw konsumentów

przyznane zostało przez ustawodawcę

ochronie praw wierzycieli poszukujących

zaspokojenia na drodze sądowej.

Rozdział 5

Umowy dotyczące

usług finansowych

zawierane

na odległość

Art. 39.

[Obowiązek informacyjny

przy usługach finansowych]

1. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez
konsumenta woli związania się umową
przedsiębiorca jest obowiązany poin-
formować konsumenta w sposób jasny
i zrozumiały, wskazujący na zamiar zawarcia
umowy i odpowiadający rodzajowi użytego
środka porozumiewania się na odległość o:

1) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie

zamieszkania (siedziby) przedsiębiorcy,
organie, który zarejestrował działalność
gospodarczą przedsiębiorcy, a także
numerze, pod którym przedsiębiorca
został zarejestrowany, a w przypadku
gdy działalność przedsiębiorcy wymaga
uzyskania zezwolenia – danych dotyczą-
cych instytucji udzielającej zezwolenia;

2) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie

zamieszkania (siedziby) w Rzeczy-
pospolitej Polskiej przedstawiciela
przedsiębiorcy, o ile taki występuje;

3) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie

zamieszkania (siedziby) podmiotu
innego niż przedsiębiorca świadczący
usługi finansowe na odległość, w tym
operatora środków porozumiewania się
na odległość, oraz charakterze, w jakim
podmiot ten występuje wobec konsu-
menta i tego przedsiębiorcy;

4) istotnych właściwościach świadczenia

i jego przedmiotu;

5) cenie lub wynagrodzeniu obejmujących

wszystkie ich składniki, w tym opłaty
i podatki, a w przypadku niemożności
określenia dokładnej ceny lub wynagro-
dzenia – podstawie obliczenia ceny lub
wynagrodzenia umożliwiającej konsu-
mentowi dokonanie ich weryfikacji;

6) ryzyku związanym z usługą finansową,

jeżeli wynika ono z jej szczególnych
cech lub charakteru czynności, które
mają być wykonane lub jeżeli cena
bądź wynagrodzenie zależą wyłącznie
od ruchu cen na rynku finansowym;

7) zasadach zapłaty ceny lub wynagro-

dzenia;

8) kosztach oraz terminie i sposobie

świadczenia usługi;

9) prawie oraz sposobie odstąpienia od

umowy, o którym mowa w art. 40 ust. 1
i 2, albo wskazaniu, że prawo takie nie
przysługuje, oraz wysokości ceny lub
wynagrodzenia, które konsument jest
obowiązany zapłacić w przypadku okre-
ślonym w art. 40 ust. 4;

10) dodatkowych kosztach ponoszonych

przez konsumenta wynikających z korzy-
stania ze środków porozumiewania się
na odległość, jeżeli mogą one wystąpić;

11) terminie, w jakim oferta lub informacja

o cenie lub wynagrodzeniu mają charak-
ter wiążący;

12) minimalnym okresie, na jaki ma być

zawarta umowa o świadczenia ciągłe
lub okresowe;

13) miejscu i sposobie składania reklamacji;
14) możliwości pozasądowego rozstrzygania

sporów wynikających z umowy;

15) prawie wypowiedzenia umowy, o którym

mowa w art. 42, oraz skutkach tego
wypowiedzenia, w tym karach umow-
nych;

16) istnieniu funduszu gwarancyjnego

lub innych systemów gwarancyjnych,
jeżeli takie istnieją;

PRZYKŁAD 4

Klienta trzeba poinformować

Konsument umówił się z usługodawcą
w swoim domu w celu naprawy uszkodzone-
go sprzętu AGD. Przedsiębiorca po zbadaniu
rzeczy przedstawił klientowi kosztorys,
z którego wynikało, że koszt naprawy wynie-
sie 750 zł. Klient zaakceptował tę cenę oraz
polecił usługodawcy naprawę urządzenia.
Usługodawca nie poinformował konsumenta,
że w przypadku wykonania w całości zleconej
usługi klient utraci prawo odstąpienia od
umowy bez podania przyczyny.
W tym wypadku, mimo wykonania w całości
usługi przez przedsiębiorcę, konsument nadal
może skorzystać z prawa odstąpienia od
umowy. Wynika to z faktu, że usługodawca
uchybił obowiązkowi poinformowania go
o utracie tego prawa przed rozpoczęciem
wykonywania usługi.

Komentarze

C6

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

chociaż konsument odstąpiłby od zakupu

określonego towaru, to nadal związany

byłby np. umową jego ubezpieczenia czy

też umową serwisową. Tego typu sytuacja

niweczyłaby gospodarczy sens prawa od-

stąpienia od umowy głównej.

Dzięki regulacji ustawowej klient nie

musi składać odrębnych oświadczeń

względem poszczególnych umów skła-

dających się na zamówione przez nie-

go świadczenie. Wygasają one automa-

tycznie z mocy prawa, z chwilą złożenia

oświadczenia o odstąpieniu od umowy

głównej. Jest to o tyle ważne, że konsu-

ment może nawet nie mieć dokładnej

wiedzy o powiązaniach pomiędzy przed-

siębiorcami, dla niego bowiem stroną

umowy był sprzedawca lub usługodawca,

z którym zawarł umowę główną.

n

Skutek ten został wszakże ograniczony

do przypadków, gdy umowy dodatkowe

zostały zawarte z tym samym przedsię-

biorcą co umowa główna bądź też z oso-

bą trzecią, która wykonuje je na mocy

porozumienia z tymże przedsiębiorcą.

Nie dotyczy to zatem umów zawartych

z innymi osobami, które nie są związa-

ne w jakikolwiek sposób z przedsiębiorcą

będącym stroną umowy głównej. Dziać

się tak będzie, gdy kontrahent konsu-

menta jedynie udziela mu informacji

o możliwości zawarcia umowy dodatko-

wej z innym podmiotem, ale nie bierze

jakiegokolwiek udziału w tej procedurze.

Konsument winien w takim wypadku za-

chować szczególną ostrożność, godząc się

na umowy dodatkowe, od przedsiębiorcy

zaś należy wymagać odpowiedniego poin-

formowania klienta o skutkach prawnych

zawarcia takiej umowy dodatkowej oraz

braku wzajemnych powiązań pomiędzy

świadczeniodawcami. W innym wypadku

przedsiębiorca może ryzykować, że pod-

niesiony będzie przeciwko niemu zarzut

wprowadzenia w błąd konsumenta.

Należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden

aspekt omawianego przepisu. Mianowicie

ustawodawca posłużył się w nim okre-

śleniem „osoba trzecia”, nie zaś „inny

przedsiębiorca” lub tożsamy. Przyjąć stąd

należy, że umowa dodatkowa może być

wykonywana nawet przez osobę, która nie

jest przedsiębiorcą, a mimo to niniejszy

artykuł znajdzie do niej zastosowanie. Jest

to o tyle zrozumiałe, że inna wykładnia

tego przepisu oraz przyjęcie, że umowy

dodatkowe mogą być zawierane wyłącz-

nie z innymi przedsiębiorcami, prowa-

dziłyby do powstania luki pozwalającej

na obejście niniejszego przepisu i unie-

możliwienie konsumentom odstąpienia

od umowy dodatkowej zawartej z osobą

trzecią, która nie jest przedsiębiorcą.

Podobnie jak w przypadku odstąpienia

od umowy głównej również wygaśnięcie

umów dodatkowych nie może nakładać

na klienta obowiązku dodatkowej zapłaty.

Wyjątki od tej zasady są również tożsa-

me jak w odniesieniu do umowy głównej.

Konsument zatem zobowiązany będzie

do zapłaty za:

– usługi oraz dostawy niektórych me-

diów wykonane do chwili odstąpienia

od umowy,

– bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy,

– dodatkowe koszty zwrotu rzeczy ponad

najtańszy zwykły sposób dostarczenia

oferowany przez sprzedawcę.

n

Ustęp drugi nakłada na przedsiębiorcę,

z którym została zawarta umowa główna,

obowiązek poinformowania osób, z któ-

rymi konsument zawarł umowy dodat-

kowe, o odstąpieniu przez niego od owej

umowy głównej. Wynika to z faktu, że

z chwilą odstąpienia umowy dodatkowe

wygasają, a zatem świadczeniodawcy nie

mają prawa ani obowiązku ich wykony-

wania.

Jeżeli przedsiębiorca nie dopełniłby tego

obowiązku, a osoba trzecia poniosłaby, po

dniu odstąpienia, koszty związane z reali-

zacją umowy dodatkowej, zasadnym by-

łoby wystąpienie przez nią z roszczeniem

odszkodowawczym do przedsiębiorcy.

Art. 38.

[Brak prawa

odstąpienia od umowy]

Prawo odstąpienia od umowy zawartej poza
lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość
nie przysługuje konsumentowi w odniesie-
niu do umów:

1) o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca
wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą
konsumenta, który został poinformowa-
ny przed rozpoczęciem świadczenia, że po
spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę
utraci prawo odstąpienia od umowy;
2) w której cena lub wynagrodzenie zależy
od wahań na rynku finansowym, nad
którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontro-
li, i które mogą wystąpić przed upływem
terminu do odstąpienia od umowy;
3) w której przedmiotem świadczenia jest
rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana
według specyfikacji konsumenta lub służąca
zaspokojeniu jego zindywidualizowanych
potrzeb;
4) w której przedmiotem świadczenia
jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu
lub mająca krótki termin przydatności do
użycia;
5) w której przedmiotem świadczenia jest
rzecz dostarczana w zapieczętowanym
opakowaniu, której po otwarciu opakowania
nie można zwrócić ze względu na ochronę
zdrowia lub ze względów higienicznych,
jeżeli opakowanie zostało otwarte po
dostarczeniu;
6) w której przedmiotem świadczenia są
rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu
na swój charakter, zostają nierozłącznie
połączone z innymi rzeczami;
7) w której przedmiotem świadczenia są
napoje alkoholowe, których cena została
uzgodniona przy zawarciu umowy sprzeda-
ży, a których dostarczenie może nastąpić
dopiero po upływie 30 dni i których wartość
zależy od wahań na rynku, nad którymi
przedsiębiorca nie ma kontroli;
8) w której konsument wyraźnie żądał, aby
przedsiębiorca do niego przyjechał w celu
dokonania pilnej naprawy lub konserwacji;
jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatko-
wo inne usługi niż te, których wykonania
konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne
niż części zamienne niezbędne do wykonania
naprawy lub konserwacji, prawo odstąpie-
nia od umowy przysługuje konsumentowi
w odniesieniu do dodatkowych usług lub
rzeczy;
9) w której przedmiotem świadczenia są
nagrania dźwiękowe lub wizualne albo
programy komputerowe dostarczane
w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli
opakowanie zostało otwarte po dostarcze-
niu;
10) o dostarczanie dzienników, periodyków
lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenu-
meratę;
11) zawartej w drodze aukcji publicznej;
12) o świadczenie usług w zakresie
zakwaterowania, innych niż do celów
mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu
samochodów, gastronomii, usług zwią-
zanych z wypoczynkiem, wydarzeniami
rozrywkowymi, sportowymi lub kultural-
nymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub
okres świadczenia usługi;
13) o dostarczanie treści cyfrowych, które
nie są zapisane na nośniku materialnym,
jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło
się za wyraźną zgodą konsumenta przed
upływem terminu do odstąpienia od umowy
i po poinformowaniu go przez przedsiębior-
cę o utracie prawa odstąpienia od umowy.

komentarz

n

Komentowany artykuł zawiera pełen wy-

kaz przypadków, w których konsumen-

towi nie przysługuje ustawowe prawo

odstąpienia od umowy zawartej z przed-

siębiorcą bez podania przyczyny.

Z uwagi na tak znaczne odstępstwo

względem ogólnych zasad rządzących

prawami konsumenta przedsiębiorca

w takich przypadkach ma obowiązek po-

informowania klienta, najpóźniej w chwi-

li zawierania umowy, o braku możliwości

odstąpienia od niej bez podania przyczy-

ny. Obowiązek ten wynika wprost z art. 12

ust. 1 pkt 12 ustawy, a jego naruszenie

należy oceniać tak samo, jak każde inne

uchybienie obowiązkowi informacyjne-

mu przez sprzedawcę. Niekiedy jednakże

przedsiębiorca musi się liczyć również

z dodatkowymi konsekwencjami niepoin-

formowania konsumenta o braku prawa

odstąpienia od umowy. Przykładem ta-

kiej sytuacji jest niemożność domagania

się przez sprzedawcę wynagrodzenia za

dostarczone przez niego treści cyfrowe

niezapisane na nośniku materialnym,

gdy nie poinformował on go o utracie

przysługującego mu prawa odstąpienia

od umowy w chwili udzielania zgody na

rozpoczęcie realizacji umowy przed upły-

wem okresu odstąpienia (zob. komentarz

do art. 36 ustawy).

n

Przypadki, w których konsumentowi nie

przysługuje możliwość przedwczesnego

wygaszenia umowy lub zwrotu zakupio-

nego świadczenia, podzielić można na kil-

ka charakterystycznych grup. Podział ten

pozwala lepiej zrozumieć motywy, jakie

kierowały ustawodawcą przy tworzeniu

omawianej regulacji. Przede wszystkim

odstąpienie nie jest możliwe w przypad-

kach, gdy umowa została w całości bądź

w części wykonana – z tym wszakże za-

strzeżeniem, że klient został należycie

poinformowany o konsekwencjach wcześ-

niejszego spełnienia świadczenia przez

przedsiębiorcę.

Kolejną kategorię umów, co do których

wyłączono przedmiotowe uprawnienie,

wyróżnić można z uwagi na rodzaj to-

warów oferowanych przez sprzedawcę.

Będą to zatem produkty, które bądź ule-

gają szybkiemu zepsuciu (np. produkty

spożywcze), albo po upływie określone-

go czasu znacznie tracą na wartości (np.

prasa), czy też nie mogą zostać zwrócone

w stanie, w jakim zostały zakupione (np.

towary w specjalnym opakowaniu, któ-

rego usunięcie uniemożliwia późniejszą

sprzedaż), a także wytworzone na specjal-

ne zamówienie konsumenta.

Niektóre z usług również mają charakter

z natury bezzwrotny, chodzi tutaj przy-

kładowo o świadczenie usług w zakresie

zakwaterowania, innych niż do celów

mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu

samochodów, gastronomii, usług zwią-

zanych z wypoczynkiem, wydarzeniami

rozrywkowymi, sportowymi lub kultural-

nymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień

lub okres świadczenia usługi, a także do-

konanie pilnej naprawy lub konserwacji

urządzeń należących do klienta. W tego

typu przypadkach zastosowanie znajduje

po pierwsze wspominana już uprzednio

zasada silniejszego związania stron umo-

wą terminową, po drugie zaś realia tychże

sytuacji. W okolicznościach bowiem, gdy

konsument skorzystał już z oferowanego

świadczenia, to i tak zobligowany byłby

do zapłaty za nie. Zwrot tego typu usługi

nie byłby możliwy.

[przykład 4]

Zasada poszanowania umów termino-

wych uzasadnia również kolejny z wyjąt-

ków od przysługującego konsumentowi

prawa odstąpienia, którym jest zobowią-

zanie, w którym cena lub wynagrodzenie

zależy od wahań na rynku finansowym,

nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje

kontroli. Pewność obrotu gospodarczego,

a także konieczność zapewnienia ochro-

ny obu stronom transakcji sprawiają, że

umowy takie nie mogą być przedwcześ-

nie zrywane. Mogłoby to bowiem pro-

wadzić do rażącego pokrzywdzenia jed-

nej ze stron.

Wspomnieć również należy odrębnie

o umowach zawieranych w drodze au-

kcji publicznej, np. licytacji prowadzonej

przez sąd lub komornika czy też syndyka.

W tego typu wypadkach sprzedaż publicz-

na jest częstokroć jedynym, dopuszczal-

nym przez prawo sposobem spieniężenia

majątku dłużnika albo upadłego. W przy-

padku zatem odstąpienia niezbędne było-

by ponowne zorganizowanie aukcji, licy-

tacji albo przetargu. Dodatkowo zwrócić

należy uwagę na fakt, że podmiot orga-

nizujący tego typu sprzedaż nie jest naj-

częściej wierzycielem, dopiero uzyskanie

w ten sposób aktywa przekazywane są

przez organizatora takim podmiotom,

niekiedy w różnej proporcji. Pierwszeń-

stwo nad ochroną praw konsumentów

przyznane zostało przez ustawodawcę

ochronie praw wierzycieli poszukujących

zaspokojenia na drodze sądowej.

Rozdział 5

Umowy dotyczące

usług finansowych

zawierane

na odległość

Art. 39.

[Obowiązek informacyjny

przy usługach finansowych]

[Obowiązek informacyjny

[Obowiązek informacyjny

1. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez
konsumenta woli związania się umową
przedsiębiorca jest obowiązany poin-
formować konsumenta w sposób jasny
i zrozumiały, wskazujący na zamiar zawarcia
umowy i odpowiadający rodzajowi użytego
środka porozumiewania się na odległość o:

1) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie

zamieszkania (siedziby) przedsiębiorcy,
organie, który zarejestrował działalność
gospodarczą przedsiębiorcy, a także
numerze, pod którym przedsiębiorca
został zarejestrowany, a w przypadku
gdy działalność przedsiębiorcy wymaga
uzyskania zezwolenia – danych dotyczą-
cych instytucji udzielającej zezwolenia;

2) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie

zamieszkania (siedziby) w Rzeczy-
pospolitej Polskiej przedstawiciela
przedsiębiorcy, o ile taki występuje;

3) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie

zamieszkania (siedziby) podmiotu
innego niż przedsiębiorca świadczący
usługi finansowe na odległość, w tym
operatora środków porozumiewania się
na odległość, oraz charakterze, w jakim
podmiot ten występuje wobec konsu-
menta i tego przedsiębiorcy;

4) istotnych właściwościach świadczenia

i jego przedmiotu;

5) cenie lub wynagrodzeniu obejmujących

wszystkie ich składniki, w tym opłaty
i podatki, a w przypadku niemożności
określenia dokładnej ceny lub wynagro-
dzenia – podstawie obliczenia ceny lub
wynagrodzenia umożliwiającej konsu-
mentowi dokonanie ich weryfikacji;

6) ryzyku związanym z usługą finansową,

jeżeli wynika ono z jej szczególnych
cech lub charakteru czynności, które
mają być wykonane lub jeżeli cena
bądź wynagrodzenie zależą wyłącznie
od ruchu cen na rynku finansowym;

7) zasadach zapłaty ceny lub wynagro-

dzenia;

8) kosztach oraz terminie i sposobie

świadczenia usługi;

9) prawie oraz sposobie odstąpienia od

umowy, o którym mowa w art. 40 ust. 1
i 2, albo wskazaniu, że prawo takie nie
przysługuje, oraz wysokości ceny lub
wynagrodzenia, które konsument jest
obowiązany zapłacić w przypadku okre-
ślonym w art. 40 ust. 4;

10) dodatkowych kosztach ponoszonych

przez konsumenta wynikających z korzy-
stania ze środków porozumiewania się
na odległość, jeżeli mogą one wystąpić;

11) terminie, w jakim oferta lub informacja

o cenie lub wynagrodzeniu mają charak-
ter wiążący;

12) minimalnym okresie, na jaki ma być

zawarta umowa o świadczenia ciągłe
lub okresowe;

13) miejscu i sposobie składania reklamacji;
14) możliwości pozasądowego rozstrzygania

sporów wynikających z umowy;

15) prawie wypowiedzenia umowy, o którym

mowa w art. 42, oraz skutkach tego
wypowiedzenia, w tym karach umow-
nych;

16) istnieniu funduszu gwarancyjnego

lub innych systemów gwarancyjnych,
jeżeli takie istnieją;

PRZYKŁAD 4

Klienta trzeba poinformować

Konsument umówił się z usługodawcą
w swoim domu w celu naprawy uszkodzone-
go sprzętu AGD. Przedsiębiorca po zbadaniu
rzeczy przedstawił klientowi kosztorys,
z którego wynikało, że koszt naprawy wynie-
sie 750 zł. Klient zaakceptował tę cenę oraz
polecił usługodawcy naprawę urządzenia.
Usługodawca nie poinformował konsumenta,
że w przypadku wykonania w całości zleconej
usługi klient utraci prawo odstąpienia od
umowy bez podania przyczyny.
W tym wypadku, mimo wykonania w całości
usługi przez przedsiębiorcę, konsument nadal
może skorzystać z prawa odstąpienia od
umowy. Wynika to z faktu, że usługodawca
uchybił obowiązkowi poinformowania go
o utracie tego prawa przed rozpoczęciem
wykonywania usługi.

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

6 / 8

komentarze

C7

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

17) języku stosowanym w relacjach przedsię-

biorcy z konsumentem;

18) prawie właściwym państwa, które

stanowi podstawę dla stosunków
przedsiębiorcy z konsumentem przed
zawarciem umowy na odległość oraz
prawie właściwym do zawarcia i wyko-
nania umowy;

19) sądzie właściwym do rozstrzygania

sporów związanych z wykonywaniem
umowy;

20) żądaniu od konsumenta oświadczenia

o poddaniu się egzekucji, stanowią-
cego podstawę do wystawienia przez
bank bankowego tytułu egzekucyjnego
stosownie do przepisów ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe
(Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, z późn. zm.).

2. W wypadku przekazywania konsumentowi
informacji w formie głosowych komunika-
tów telefonicznych nie stosuje się przepisów
ust. 1 pkt 6–8 oraz pkt 10–20, jeżeli
konsument udzieli na to wyraźnej zgody.
Przedsiębiorca jest obowiązany zamieścić
w komunikacie informacje o prawie konsu-
menta do żądania przedstawienia informacji,
o których mowa w tych przepisach oraz
sposobie ich uzyskania.
3. Przedsiębiorca jest obowiązany do prze-
kazania konsumentowi informacji, o których
mowa w ust. 1, utrwalonych na papierze
lub innym trwałym nośniku dostępnym
dla konsumenta, przed zawarciem umowy,
a gdy umowa jest na życzenie konsumenta
zawierana z zastosowaniem środka porozu-
miewania się na odległość, który na to nie
pozwala – niezwłocznie po jej zawarciu.
4. W czasie trwania umowy konsument
ma prawo żądać potwierdzenia jej treści
na piśmie. Konsument ma także prawo
żądać zmiany środka porozumiewania się
na odległość, chyba że stosowanie takiego
środka nie jest przewidziane w umowie lub
nie odpowiada on charakterowi świadczonej
usługi.
5. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy
jednorazowych świadczeń, które są speł-
niane przy użyciu środków porozumiewania
się na odległość i za które fakturę wystawia
osoba fizyczna lub prawna, która w ramach
swojego przedsiębiorstwa udostępnia co
najmniej jeden środek porozumiewania
się na odległość dostępny dla konsumenta
i przedsiębiorcy, z wyjątkiem jednak infor-
macji, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
6. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy
poszczególnych czynności (umów szczegó-
łowych) wynikających z umowy (umowy
ramowej).
7. W wypadku wykonywania poszczególnych
czynności o tym samym charakterze pomię-
dzy tymi samymi stronami, jeżeli czynności
te nie wynikają z wcześniej zawartej umowy
(umowy ramowej), obowiązek określony
w ust. 1 dotyczy tylko pierwszej z tych czyn-
ności. Jeżeli w ciągu roku od dnia wykonania
pierwszej czynności nie wykonano żadnej
czynności o tym samym charakterze pomię-
dzy tymi samymi stronami, to do pierwszej
czynności wykonanej po tym czasie stosuje
się ust. 1.
8. Obowiązek określony w ust. 1 uważa się
za spełniony, jeżeli przedsiębiorca przeka-
zał konsumentowi informacje zgodnie ze
wzorem określonym w formularzu infor-
macyjnym, o którym mowa odpowiednio
w art. 14 lub art. 19 ustawy z dnia 12 maja
2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U.
Nr 126, poz. 715, z późn. zm.).

komentarz

n

Przepisy rozdziału 5 komentowanej usta-

wy w dużej mierze odpowiadają dotych-

czasowej regulacji art. 16a–16e ustawy

o ochronie niektórych praw konsumen-

tów oraz o odpowiedzialności za szkodę

wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Różnicą, która widoczna jest już na

pierwszy rzut oka, jest rezygnacja przez

ustawodawcę z zamieszczenia definicji

legalnej usług finansowych. Co praw-

da poprzednia ustawa zawierała jedy-

nie przykładowe wyliczenie tego typu

usług, niemniej pozwalała dzięki temu

łatwiej zidentyfikować ich katalog. Obec-

nie ustawodawca ograniczył się do wska-

zania tych spośród usług finansowych, do

których przepisy rozdziału 5 nie znajdują

zastosowania. Są to zatem:

– zawierane w siedzibie przedsiębior-

cy umowy dotyczące w szczególności

takich usług, jak: czynności banko-

we, umowy kredytu konsumenckiego,

czynności ubezpieczeniowe, umowy

uczestnictwa w funduszu inwestycyj-

nym otwartym, specjalistycznym fun-

duszu inwestycyjnym otwartym, fun-

duszu inwestycyjnym zamkniętym,

specjalistycznym funduszu inwesty-

cyjnym zamkniętym i funduszu inwe-

stycyjnym mieszanym, usługi płatnicze

(zob. art. 4 ust. 2 ustawy),

– umowy mające za przedmiot usługi po-

legające na gromadzeniu środków pie-

niężnych i ich lokowaniu, z przeznacze-

niem na wypłatę członkom otwartego

funduszu emerytalnego lub uczestni-

kom pracowniczego funduszu emery-

talnego po osiągnięciu przez nich wieku

emerytalnego w rozumieniu ustawy

z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funk-

cjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j.

Dz.U. z 2013 r. poz. 989 ze zm.) i przepi-

sów ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o pra-

cowniczych programach emerytalnych

(t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 710).

Do pozostałych umów o usługi finansowe

zawartych na odległość albo poza loka-

lem przedsiębiorstwa niniejsza regulacja

znajduje zastosowanie. Będą to zatem

w szczególności umowy dotyczące:

– świadczenia czynności bankowych,

takich jak chociażby prowadzenie ra-

chunków bankowych, udzielanie poży-

czek i kredytów, wydawania kart płat-

niczych itp.,

– udzielenia kredytu konsumenckiego,

– świadczenia czynności ubezpieczenio-

wych, takich jak np. ubezpieczenie OC

pojazdu mechanicznego, ubezpieczenie

na życie itp.,

– uczestnictwa w: funduszu inwestycyj-

nym otwartym, specjalistycznym fun-

duszu inwestycyjnym otwartym, fun-

duszu inwestycyjnym zamkniętym,

specjalistycznym funduszu inwesty-

cyjnym zamkniętym i funduszu inwe-

stycyjnym mieszanym.

n

W ustępie 1 komentowanego artykułu

uregulowany został obowiązek infor-

macyjny przedsiębiorcy świadczącego

usługi finansowe na rzecz konsumenta.

Jego konstrukcja odpowiada wcześniej

omówionym zasadom (zob. komentarz

do art. 12 ustawy), a podstawowe różnice

dotyczą zakresu udzielanych klientom

informacji. Różnice w tym zakresie do-

tyczą informacji wskazanych w punk-

tach 6 oraz 16–20 omawianego przepisu.

Wynikają one ze specyfiki usług finan-

sowych, a także możliwości świadczenia

transgranicznych usług bankowych przez

instytucje kredytowe z innych państw

członkowskich Unii Europejskiej w opar-

ciu o jednolitą licencję bankową.

n

W kolejnych przepisach komentowane-

go artykułu omówione zostały szczegól-

ne przypadki zawierania umów o usłu-

gi finansowe. I tak w ustępach 2–5

zamieszczono regulację odnoszącą się

do – zyskujących ostatnio na popular-

ności – przypadków oferowania produk-

tów bankowych oraz ubezpieczeniowych

przez telefon, częstokroć w drodze auto-

matycznie generowanych komunikatów

bez bezpośredniego udziału pracownika

oferenta. Specyfika rozmów telefonicz-

nych nie pozwala na proste i zrozumiałe

przekazanie wszystkich spośród dwudzie-

stu wymaganych przez ust. 1 informa-

cji. Dlatego też ustawodawca zezwolił na

skrócenie tejże informacji do niezbędnego

minimum, zastrzegając wszakże, iż po-

zostałe dane powinny zostać przekaza-

ne klientowi w sposób, o którym mowa

w ust. 3 i 4, a w przypadku zawierania

umowy o kredyt konsumencki – również

w sposób wskazany w ust. 8.

n

Przepisy ust. 6–7 regulują zaś zawieranie

różnego typu umów ramowych, w wyniku

których zawierane są dopiero konkretne

umowy szczegółowe, a także innych przy-

padków, gdy na rzecz tego samego klienta

świadczonych jest więcej czynności finan-

sowych o tym samym charakterze. Dzięki

tej regulacji obowiązek informacyjny wy-

konywany jest jednokrotnie, czy to przy

zawieraniu umowy ramowej, czy też przy

realizacji pierwszej z czynności. Wyjątek

dotyczy sytuacji, w której w ciągu roku

od dnia wykonania pierwszej czynności

nie wykonano żadnej czynności o tym

samym charakterze pomiędzy tymi sa-

mymi stronami.

Art. 40.

[Szczególne zasady

odstępowania od umowy]

1. Konsument, który zawarł na odległość
umowę o usługi finansowe, może od niej
odstąpić bez podania przyczyn, składa-
jąc oświadczenie na piśmie, w terminie
14 dni od dnia zawarcia umowy lub od dnia
potwierdzenia informacji, o którym mowa
w art. 39 ust. 3, jeżeli jest to termin później-
szy. Termin uważa się za zachowany, jeżeli
przed jego upływem oświadczenie zostało
wysłane. Konsument nie ponosi kosztów
związanych z odstąpieniem, z wyjątkiem
kosztów, o których mowa w ust. 4.
2. W przypadku umów ubezpieczenia termin,
w którym konsument może odstąpić od
umowy, wynosi 30 dni od dnia poinformo-
wania go o zawarciu umowy lub od dnia
potwierdzenia informacji, o którym mowa
w art. 39 ust. 3, jeżeli jest to termin później-
szy. Termin uważa się za zachowany, jeżeli
przed jego upływem oświadczenie zostało
wysłane.
3. W przypadku odstąpienia od umowy,
umowa jest uważana za niezawartą,
a konsument jest zwolniony z wszelkich
zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega
zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że
zmiana była konieczna w granicach zwykłe-
go zarządu, w terminie 30 dni:
1) od odstąpienia od umowy – w przypadku

świadczeń konsumenta albo

2) od otrzymania oświadczenia o odstąpie-

niu od umowy – w przypadku świadczeń
przedsiębiorcy.

4. W przypadku rozpoczętego za zgodą
konsumenta świadczenia usług przed
upływem terminów, o których mowa
w ust. 1 i 2, przedsiębiorca może żądać
zapłaty ceny lub wynagrodzenia za usługę
rzeczywiście wykonaną.
5. Przedsiębiorca nie może żądać zapłaty,
o której mowa w ust. 4, jeżeli rozpoczął
świadczenie usług bez zgody konsumenta,
a także jeżeli nie wskazał, zgodnie z art. 39
ust. 1 pkt 9, wysokości ceny lub wynagro-
dzenia, które konsument jest obowiązany
zapłacić w wypadku, o którym mowa w ust. 4.
6. Prawo odstąpienia od umowy nie przysłu-
guje konsumentowi w przypadkach umów:
1) całkowicie wykonanych na żądanie

konsumenta przed upływem terminów,
o których mowa w ust. 1 i 2;

2) dotyczących instrumentów rynku

pieniężnego, zbywalnych papierów
wartościowych, tytułów uczestnictwa
w instytucjach zbiorowego inwestowa-
nia, sprzedaży papierów wartościowych
ze zobowiązaniem do ich odkupu oraz
operacji finansowych, w których ustalono
cenę, kurs, stopę procentową lub indeks,
a w szczególności nabywanie walut,
papierów wartościowych, złota lub innych
metali szlachetnych, towarów lub praw,
w tym umowy obliczone tylko na różnice
cen, opcje i prawa pochodne, zawarte na
umówioną datę lub umówiony termin,
w obrocie rynkowym;

3) ubezpieczenia dotyczących podróży

i bagażu lub innych podobnych, jeżeli
zawarte zostały na okres krótszy
niż 30 dni.

7. Jeżeli do umowy jest dołączona kolejna
umowa zawarta na odległość dotycząca
usług świadczonych przez przedsiębiorcę lub
podmiot inny niż przedsiębiorca na podsta-
wie porozumienia pomiędzy tym podmiotem
a przedsiębiorcą, odstąpienie od umowy
zawartej na odległość dotyczącej usług
finansowych jest skuteczne także wobec tej
kolejnej umowy.

komentarz

n

Przepisy komentowanego artykułu okre-

ślają terminy i zasady odstępowania od

umów mających za przedmiot usługi fi-

nansowe. Porównując je ze sposobem ko-

rzystania z tego prawa przez konsumen-

ta w umowach innego rodzaju, dostrzec

można kilka odmienności, jednakże co

do zasady w obu przypadkach prawo to

zostało ukształtowane w tożsamy sposób.

Oznacza to, że klient ma prawo do zło-

żenia stosownego oświadczenia w usta-

wowym terminie bez podania przyczyny,

a po jego złożeniu na stronach ciąży obo-

wiązek zwrotu wzajemnych świadczeń

bądź rozliczenia się za usługi wykonane

do czasu otrzymania przez przedsiębiorcę

oświadczenia konsumenta.

Do podstawowych różnic w prawie od-

stąpienia od umowy na gruncie usług fi-

nansowych zaliczyć należy sposób oraz

długość terminu do skorzystania z niego

przez klienta. Okres ten należy bowiem

liczyć nieco odmiennie, niż określa to

art. 28 ustawy. Mianowicie datą począt-

kową będzie co do zasady dzień zawarcia

umowy, chyba że konsument otrzyma

potwierdzenie jej zawarcia w terminie

późniejszym. W takim wypadku okres,

w którym klient może odstąpić od umo-

wy, winien być liczony od dnia otrzyma-

nia tegoż potwierdzenia. Sam zaś czas

przyznany konsumentowi na skorzysta-

nie z opisywanego uprawnienia zależny

jest od przedmiotu świadczonych usług.

Jeżeli są to usługi finansowe, wynosi on

14 dni, natomiast w przypadku umów

ubezpieczenia wydłuża się aż do 30 dni.

Podobnie przy tym, jak na zasadach ogól-

nych, do jego zachowania wystarczające

jest wysłanie oświadczenia przedsiębiorcy

przed upływem danego okresu.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że

obowiązek wysłania klientowi potwier-

dzenia zawarcia umowy, które obejmować

musi wszystkie dane wskazane w art. 39

ust. 1 ustawy, ogranicza się do tych przy-

padków zawierania umów na odległość,

w których możliwości techniczne wy-

branego środka porozumiewania się nie

pozwalają na przekazanie tychże infor-

macji niezwłocznie po zawarciu umowy.

W szczególności zatem dotyczyć to będzie

tych spośród umów, do których zawarcia

doszło w trakcie rozmowy telefonicznej.

n

Przepis ust. 3 omawianego artykułu jest

odpowiednikiem art. 32 ust. 1 oraz art. 34

ust. 1 niniejszej ustawy. Wszystkie te re-

gulacje odnoszą się do obowiązku stron

zwrotu wzajemnych świadczeń po od-

stąpieniu od umowy przez konsumen-

ta. Przy zachowaniu tożsamych zasad,

jak w przypadku innych umów zawie-

ranych na odległość albo poza lokalem

przedsiębiorstwa, ustawodawca w od-

niesieniu do umów dotyczących usług

finansowych wydłużył termin zwrotu

z 14 dni do 30 dni.

n

Kolejne dwa ustępy odnoszą się do sytu-

acji, w których przedsiębiorca rozpoczy-

na świadczenie usług finansowych lub

ubezpieczeniowych jeszcze przed upły-

wem czternasto- lub trzydziestodnio-

wego terminu do odstąpienia od umowy.

Świadczenie to polegać może na urucho-

mieniu rachunku bankowego, nawet je-

żeli klient nie będzie jeszcze z niego ko-

rzystał, bądź przyznaniu pożyczki czy też

rozpoczęciu ochrony ubezpieczeniowej od

wybranych przez konsumenta zdarzeń.

Podobnie jak dotychczas również i w tego

typu umowach wcześniejsze rozpoczęcie

ich wykonywania możliwe jest wyłącznie

za wyraźną zgodą udzieloną przez klien-

ta. Brak takiej zgody bądź niewskazanie

konsumentowi wysokości wynagrodzenia,

jakie będzie musiał zapłacić po odstąpie-

niu od umowy, skutkować będą utratą

prawa przedsiębiorcy do żądania tegoż

wynagrodzenia.

n

W ustępie szóstym wskazano natomiast

przypadki, w których klientowi nie będzie

przysługiwało ustawowe prawo odstą-

pienia od umowy bez podania przyczy-

ny. Uzasadnienie dla tych wyjątków jest

zbieżne z przypadkami omówionymi przy

okazji komentowania art. 38 ustawy. Do-

tyczą one bowiem umów już wykonanych

bądź zależnych od wahania cen lub in-

nych wskaźników na rynku czy też umów,

w których istotne jest zachowanie trwa-

łości stosunku zobowiązaniowego celem

ochrony interesów każdej ze stron. Wyłą-

czenie ubezpieczeń krótkoterminowych,

które zostały zawarte na okres krótszy niż

30 dni, wynika z faktu, że termin odstą-

pienia od tego typu umów wynosi 30 dni.

Stąd też, gdyby nie przedmiotowe wyłą-

czenie, klient mógłby odstąpić od umo-

wy nawet w ostatnim dniu jej trwania.

n

Ostatni z ustępów komentowanego arty-

kułu powtarza zasadę znaną już z art. 37

ustawy, zgodnie z którą odstąpienie od

umowy powoduje z mocy prawa wygaś-

nięcie również umów z nią powiązanych.

Art. 41.

[Sankcyjne

odstąpienie od umowy]

Jeżeli przedsiębiorca nie dopełni obowiąz-
ków określonych w art. 39 ust. 1–3,
konsument ma prawo odstąpić od umowy

komentarze

C7

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

17) języku stosowanym w relacjach przedsię-

biorcy z konsumentem;

18) prawie właściwym państwa, które

stanowi podstawę dla stosunków
przedsiębiorcy z konsumentem przed
zawarciem umowy na odległość oraz
prawie właściwym do zawarcia i wyko-
nania umowy;

19) sądzie właściwym do rozstrzygania

sporów związanych z wykonywaniem
umowy;

20) żądaniu od konsumenta oświadczenia

o poddaniu się egzekucji, stanowią-
cego podstawę do wystawienia przez
bank bankowego tytułu egzekucyjnego
stosownie do przepisów ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe
(Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, z późn. zm.).

2. W wypadku przekazywania konsumentowi
informacji w formie głosowych komunika-
tów telefonicznych nie stosuje się przepisów
ust. 1 pkt 6–8 oraz pkt 10–20, jeżeli
konsument udzieli na to wyraźnej zgody.
Przedsiębiorca jest obowiązany zamieścić
w komunikacie informacje o prawie konsu-
menta do żądania przedstawienia informacji,
o których mowa w tych przepisach oraz
sposobie ich uzyskania.
3. Przedsiębiorca jest obowiązany do prze-
kazania konsumentowi informacji, o których
mowa w ust. 1, utrwalonych na papierze
lub innym trwałym nośniku dostępnym
dla konsumenta, przed zawarciem umowy,
a gdy umowa jest na życzenie konsumenta
zawierana z zastosowaniem środka porozu-
miewania się na odległość, który na to nie
pozwala – niezwłocznie po jej zawarciu.
4. W czasie trwania umowy konsument
ma prawo żądać potwierdzenia jej treści
na piśmie. Konsument ma także prawo
żądać zmiany środka porozumiewania się
na odległość, chyba że stosowanie takiego
środka nie jest przewidziane w umowie lub
nie odpowiada on charakterowi świadczonej
usługi.
5. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy
jednorazowych świadczeń, które są speł-
niane przy użyciu środków porozumiewania
się na odległość i za które fakturę wystawia
osoba fizyczna lub prawna, która w ramach
swojego przedsiębiorstwa udostępnia co
najmniej jeden środek porozumiewania
się na odległość dostępny dla konsumenta
i przedsiębiorcy, z wyjątkiem jednak infor-
macji, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
6. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy
poszczególnych czynności (umów szczegó-
łowych) wynikających z umowy (umowy
ramowej).
7. W wypadku wykonywania poszczególnych
czynności o tym samym charakterze pomię-
dzy tymi samymi stronami, jeżeli czynności
te nie wynikają z wcześniej zawartej umowy
(umowy ramowej), obowiązek określony
w ust. 1 dotyczy tylko pierwszej z tych czyn-
ności. Jeżeli w ciągu roku od dnia wykonania
pierwszej czynności nie wykonano żadnej
czynności o tym samym charakterze pomię-
dzy tymi samymi stronami, to do pierwszej
czynności wykonanej po tym czasie stosuje
się ust. 1.
8. Obowiązek określony w ust. 1 uważa się
za spełniony, jeżeli przedsiębiorca przeka-
zał konsumentowi informacje zgodnie ze
wzorem określonym w formularzu infor-
macyjnym, o którym mowa odpowiednio
w art. 14 lub art. 19 ustawy z dnia 12 maja
2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U.
Nr 126, poz. 715, z późn. zm.).

komentarz

n

Przepisy rozdziału 5 komentowanej usta-

wy w dużej mierze odpowiadają dotych-

czasowej regulacji art. 16a–16e ustawy

o ochronie niektórych praw konsumen-

tów oraz o odpowiedzialności za szkodę

wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Różnicą, która widoczna jest już na

pierwszy rzut oka, jest rezygnacja przez

ustawodawcę z zamieszczenia definicji

legalnej usług finansowych. Co praw-

da poprzednia ustawa zawierała jedy-

nie przykładowe wyliczenie tego typu

usług, niemniej pozwalała dzięki temu

łatwiej zidentyfikować ich katalog. Obec-

nie ustawodawca ograniczył się do wska-

zania tych spośród usług finansowych, do

których przepisy rozdziału 5 nie znajdują

zastosowania. Są to zatem:

– zawierane w siedzibie przedsiębior-

cy umowy dotyczące w szczególności

takich usług, jak: czynności banko-

we, umowy kredytu konsumenckiego,

czynności ubezpieczeniowe, umowy

uczestnictwa w funduszu inwestycyj-

nym otwartym, specjalistycznym fun-

duszu inwestycyjnym otwartym, fun-

duszu inwestycyjnym zamkniętym,

specjalistycznym funduszu inwesty-

cyjnym zamkniętym i funduszu inwe-

stycyjnym mieszanym, usługi płatnicze

(zob. art. 4 ust. 2 ustawy),

– umowy mające za przedmiot usługi po-

legające na gromadzeniu środków pie-

niężnych i ich lokowaniu, z przeznacze-

niem na wypłatę członkom otwartego

funduszu emerytalnego lub uczestni-

kom pracowniczego funduszu emery-

talnego po osiągnięciu przez nich wieku

emerytalnego w rozumieniu ustawy

z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funk-

cjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j.

Dz.U. z 2013 r. poz. 989 ze zm.) i przepi-

sów ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o pra-

cowniczych programach emerytalnych

(t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 710).

Do pozostałych umów o usługi finansowe

zawartych na odległość albo poza loka-

lem przedsiębiorstwa niniejsza regulacja

znajduje zastosowanie. Będą to zatem

w szczególności umowy dotyczące:

– świadczenia czynności bankowych,

takich jak chociażby prowadzenie ra-

chunków bankowych, udzielanie poży-

czek i kredytów, wydawania kart płat-

niczych itp.,

– udzielenia kredytu konsumenckiego,

– świadczenia czynności ubezpieczenio-

wych, takich jak np. ubezpieczenie OC

pojazdu mechanicznego, ubezpieczenie

na życie itp.,

– uczestnictwa w: funduszu inwestycyj-

nym otwartym, specjalistycznym fun-

duszu inwestycyjnym otwartym, fun-

duszu inwestycyjnym zamkniętym,

specjalistycznym funduszu inwesty-

cyjnym zamkniętym i funduszu inwe-

stycyjnym mieszanym.

n

W ustępie 1 komentowanego artykułu

uregulowany został obowiązek infor-

macyjny przedsiębiorcy świadczącego

usługi finansowe na rzecz konsumenta.

Jego konstrukcja odpowiada wcześniej

omówionym zasadom (zob. komentarz

do art. 12 ustawy), a podstawowe różnice

dotyczą zakresu udzielanych klientom

informacji. Różnice w tym zakresie do-

tyczą informacji wskazanych w punk-

tach 6 oraz 16–20 omawianego przepisu.

Wynikają one ze specyfiki usług finan-

sowych, a także możliwości świadczenia

transgranicznych usług bankowych przez

instytucje kredytowe z innych państw

członkowskich Unii Europejskiej w opar-

ciu o jednolitą licencję bankową.

n

W kolejnych przepisach komentowane-

go artykułu omówione zostały szczegól-

ne przypadki zawierania umów o usłu-

gi finansowe. I tak w ustępach 2–5

zamieszczono regulację odnoszącą się

do – zyskujących ostatnio na popular-

ności – przypadków oferowania produk-

tów bankowych oraz ubezpieczeniowych

przez telefon, częstokroć w drodze auto-

matycznie generowanych komunikatów

bez bezpośredniego udziału pracownika

oferenta. Specyfika rozmów telefonicz-

nych nie pozwala na proste i zrozumiałe

przekazanie wszystkich spośród dwudzie-

stu wymaganych przez ust. 1 informa-

cji. Dlatego też ustawodawca zezwolił na

skrócenie tejże informacji do niezbędnego

minimum, zastrzegając wszakże, iż po-

zostałe dane powinny zostać przekaza-

ne klientowi w sposób, o którym mowa

w ust. 3 i 4, a w przypadku zawierania

umowy o kredyt konsumencki – również

w sposób wskazany w ust. 8.

n

Przepisy ust. 6–7 regulują zaś zawieranie

różnego typu umów ramowych, w wyniku

których zawierane są dopiero konkretne

umowy szczegółowe, a także innych przy-

padków, gdy na rzecz tego samego klienta

świadczonych jest więcej czynności finan-

sowych o tym samym charakterze. Dzięki

tej regulacji obowiązek informacyjny wy-

konywany jest jednokrotnie, czy to przy

zawieraniu umowy ramowej, czy też przy

realizacji pierwszej z czynności. Wyjątek

dotyczy sytuacji, w której w ciągu roku

od dnia wykonania pierwszej czynności

nie wykonano żadnej czynności o tym

samym charakterze pomiędzy tymi sa-

mymi stronami.

Art. 40.

[Szczególne zasady

odstępowania od umowy]

1. Konsument, który zawarł na odległość
umowę o usługi finansowe, może od niej
odstąpić bez podania przyczyn, składa-
jąc oświadczenie na piśmie, w terminie
14 dni od dnia zawarcia umowy lub od dnia
potwierdzenia informacji, o którym mowa
w art. 39 ust. 3, jeżeli jest to termin później-
szy. Termin uważa się za zachowany, jeżeli
przed jego upływem oświadczenie zostało
wysłane. Konsument nie ponosi kosztów
związanych z odstąpieniem, z wyjątkiem
kosztów, o których mowa w ust. 4.
2. W przypadku umów ubezpieczenia termin,
w którym konsument może odstąpić od
umowy, wynosi 30 dni od dnia poinformo-
wania go o zawarciu umowy lub od dnia
potwierdzenia informacji, o którym mowa
w art. 39 ust. 3, jeżeli jest to termin później-
szy. Termin uważa się za zachowany, jeżeli
przed jego upływem oświadczenie zostało
wysłane.
3. W przypadku odstąpienia od umowy,
umowa jest uważana za niezawartą,
a konsument jest zwolniony z wszelkich
zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega
zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że
zmiana była konieczna w granicach zwykłe-
go zarządu, w terminie 30 dni:
1) od odstąpienia od umowy – w przypadku

świadczeń konsumenta albo

2) od otrzymania oświadczenia o odstąpie-

niu od umowy – w przypadku świadczeń
przedsiębiorcy.

4. W przypadku rozpoczętego za zgodą
konsumenta świadczenia usług przed
upływem terminów, o których mowa
w ust. 1 i 2, przedsiębiorca może żądać
zapłaty ceny lub wynagrodzenia za usługę
rzeczywiście wykonaną.
5. Przedsiębiorca nie może żądać zapłaty,
o której mowa w ust. 4, jeżeli rozpoczął
świadczenie usług bez zgody konsumenta,
a także jeżeli nie wskazał, zgodnie z art. 39
ust. 1 pkt 9, wysokości ceny lub wynagro-
dzenia, które konsument jest obowiązany
zapłacić w wypadku, o którym mowa w ust. 4.
6. Prawo odstąpienia od umowy nie przysłu-
guje konsumentowi w przypadkach umów:
1) całkowicie wykonanych na żądanie

konsumenta przed upływem terminów,
o których mowa w ust. 1 i 2;

2) dotyczących instrumentów rynku

pieniężnego, zbywalnych papierów
wartościowych, tytułów uczestnictwa
w instytucjach zbiorowego inwestowa-
nia, sprzedaży papierów wartościowych
ze zobowiązaniem do ich odkupu oraz
operacji finansowych, w których ustalono
cenę, kurs, stopę procentową lub indeks,
a w szczególności nabywanie walut,
papierów wartościowych, złota lub innych
metali szlachetnych, towarów lub praw,
w tym umowy obliczone tylko na różnice
cen, opcje i prawa pochodne, zawarte na
umówioną datę lub umówiony termin,
w obrocie rynkowym;

3) ubezpieczenia dotyczących podróży

i bagażu lub innych podobnych, jeżeli
zawarte zostały na okres krótszy
niż 30 dni.

7. Jeżeli do umowy jest dołączona kolejna
umowa zawarta na odległość dotycząca
usług świadczonych przez przedsiębiorcę lub
podmiot inny niż przedsiębiorca na podsta-
wie porozumienia pomiędzy tym podmiotem
a przedsiębiorcą, odstąpienie od umowy
zawartej na odległość dotyczącej usług
finansowych jest skuteczne także wobec tej
kolejnej umowy.

komentarz

n

Przepisy komentowanego artykułu okre-

ślają terminy i zasady odstępowania od

umów mających za przedmiot usługi fi-

nansowe. Porównując je ze sposobem ko-

rzystania z tego prawa przez konsumen-

ta w umowach innego rodzaju, dostrzec

można kilka odmienności, jednakże co

do zasady w obu przypadkach prawo to

zostało ukształtowane w tożsamy sposób.

Oznacza to, że klient ma prawo do zło-

żenia stosownego oświadczenia w usta-

wowym terminie bez podania przyczyny,

a po jego złożeniu na stronach ciąży obo-

wiązek zwrotu wzajemnych świadczeń

bądź rozliczenia się za usługi wykonane

do czasu otrzymania przez przedsiębiorcę

oświadczenia konsumenta.

Do podstawowych różnic w prawie od-

stąpienia od umowy na gruncie usług fi-

nansowych zaliczyć należy sposób oraz

długość terminu do skorzystania z niego

przez klienta. Okres ten należy bowiem

liczyć nieco odmiennie, niż określa to

art. 28 ustawy. Mianowicie datą począt-

kową będzie co do zasady dzień zawarcia

umowy, chyba że konsument otrzyma

potwierdzenie jej zawarcia w terminie

późniejszym. W takim wypadku okres,

w którym klient może odstąpić od umo-

wy, winien być liczony od dnia otrzyma-

nia tegoż potwierdzenia. Sam zaś czas

przyznany konsumentowi na skorzysta-

nie z opisywanego uprawnienia zależny

jest od przedmiotu świadczonych usług.

Jeżeli są to usługi finansowe, wynosi on

14 dni, natomiast w przypadku umów

ubezpieczenia wydłuża się aż do 30 dni.

Podobnie przy tym, jak na zasadach ogól-

nych, do jego zachowania wystarczające

jest wysłanie oświadczenia przedsiębiorcy

przed upływem danego okresu.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że

obowiązek wysłania klientowi potwier-

dzenia zawarcia umowy, które obejmować

musi wszystkie dane wskazane w art. 39

ust. 1 ustawy, ogranicza się do tych przy-

padków zawierania umów na odległość,

w których możliwości techniczne wy-

branego środka porozumiewania się nie

pozwalają na przekazanie tychże infor-

macji niezwłocznie po zawarciu umowy.

W szczególności zatem dotyczyć to będzie

tych spośród umów, do których zawarcia

doszło w trakcie rozmowy telefonicznej.

n

Przepis ust. 3 omawianego artykułu jest

odpowiednikiem art. 32 ust. 1 oraz art. 34

ust. 1 niniejszej ustawy. Wszystkie te re-

gulacje odnoszą się do obowiązku stron

zwrotu wzajemnych świadczeń po od-

stąpieniu od umowy przez konsumen-

ta. Przy zachowaniu tożsamych zasad,

jak w przypadku innych umów zawie-

ranych na odległość albo poza lokalem

przedsiębiorstwa, ustawodawca w od-

niesieniu do umów dotyczących usług

finansowych wydłużył termin zwrotu

z 14 dni do 30 dni.

n

Kolejne dwa ustępy odnoszą się do sytu-

acji, w których przedsiębiorca rozpoczy-

na świadczenie usług finansowych lub

ubezpieczeniowych jeszcze przed upły-

wem czternasto- lub trzydziestodnio-

wego terminu do odstąpienia od umowy.

Świadczenie to polegać może na urucho-

mieniu rachunku bankowego, nawet je-

żeli klient nie będzie jeszcze z niego ko-

rzystał, bądź przyznaniu pożyczki czy też

rozpoczęciu ochrony ubezpieczeniowej od

wybranych przez konsumenta zdarzeń.

Podobnie jak dotychczas również i w tego

typu umowach wcześniejsze rozpoczęcie

ich wykonywania możliwe jest wyłącznie

za wyraźną zgodą udzieloną przez klien-

ta. Brak takiej zgody bądź niewskazanie

konsumentowi wysokości wynagrodzenia,

jakie będzie musiał zapłacić po odstąpie-

niu od umowy, skutkować będą utratą

prawa przedsiębiorcy do żądania tegoż

wynagrodzenia.

n

W ustępie szóstym wskazano natomiast

przypadki, w których klientowi nie będzie

przysługiwało ustawowe prawo odstą-

pienia od umowy bez podania przyczy-

ny. Uzasadnienie dla tych wyjątków jest

zbieżne z przypadkami omówionymi przy

okazji komentowania art. 38 ustawy. Do-

tyczą one bowiem umów już wykonanych

bądź zależnych od wahania cen lub in-

nych wskaźników na rynku czy też umów,

w których istotne jest zachowanie trwa-

łości stosunku zobowiązaniowego celem

ochrony interesów każdej ze stron. Wyłą-

czenie ubezpieczeń krótkoterminowych,

które zostały zawarte na okres krótszy niż

30 dni, wynika z faktu, że termin odstą-

pienia od tego typu umów wynosi 30 dni.

Stąd też, gdyby nie przedmiotowe wyłą-

czenie, klient mógłby odstąpić od umo-

wy nawet w ostatnim dniu jej trwania.

n

Ostatni z ustępów komentowanego arty-

kułu powtarza zasadę znaną już z art. 37

ustawy, zgodnie z którą odstąpienie od

umowy powoduje z mocy prawa wygaś-

nięcie również umów z nią powiązanych.

Art. 41.

[Sankcyjne

odstąpienie od umowy]

Jeżeli przedsiębiorca nie dopełni obowiąz-
ków określonych w art. 39 ust. 1–3,
konsument ma prawo odstąpić od umowy

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

7 / 8

Komentarze

gazetaprawna.pl

komentarz

n

n

n

Art. 42.

komentarz

n

n

n

Art. 43.

komentarz

n

n

n

PreNUmerata:

Komentarze

C8

Dziennik Gazeta Prawna, 28 października 2014 nr 209 (3850)

gazetaprawna.pl

w każdym czasie bez konieczności ponosze-
nia kosztów należnych przedsiębiorcy.

komentarz

n

Przepis ten wprowadza kolejne odstęp-

stwo od ogólnych zasad odstępowania

od umowy przez konsumenta, opisanych

w rozdziale 4 komentowanej ustawy. Po-

dobnie jak art. 29 dotyczy on sytuacji,

w której przedsiębiorca nie dopełnił cią-

żącego na nim obowiązku informacyjne-

go, czyli nie przekazał swojemu klientowi

wymaganych prawem danych w sposób

określony w niniejszej ustawie.

Na tym wszakże podobieństwa obu ar-

tykułów się kończą. Pierwszą z różnic

jest sposób określenia sankcyjnego ter-

minu, w którym konsument uprawnio-

ny jest do odstąpienia od umowy. O ile

w pierwszym wypadku okres ten ulega

wydłużeniu z 14 dni do 12 miesięcy, to

w odniesieniu do umów mających za

swój przedmiot usługi finansowe brak

jest terminu końcowego. Klient może bo-

wiem w takiej sytuacji odstąpić od umowy

w każdym czasie.

Brak jest dodatkowo odpowiednika art. 29

ust. 2 ustawy, który przewidywał, że je-

żeli konsument został poinformowany

przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia

od umowy przed upływem wydłużonego

okresu odstąpienia od umowy, termin

ten upływał po 14 dniach od udzielenia

konsumentowi informacji o tym prawie,

czyli powracał on do okresu podstawowe-

go. W odniesieniu do świadczenia usług

finansowych zasada ta nie znajduje za-

stosowania, stąd też nawet późniejsze

wypełnienie przez przedsiębiorcę obo-

wiązku informacyjnego nie spowodu-

je skrócenia terminu do odstąpienia od

umowy do okresów podstawowych, o któ-

rych mowa w przepisach art. 40 ustawy.

I w takim przypadku konsument upraw-

niony będzie do odstąpienia od umowy

w każdym czasie.

Nieudzielenie informacji czy też podanie

jej w niepełnym zakresie albo przekazanie

klientowi błędnych lub nieaktualnych da-

nych, a także każde inne niewypełnienie

obowiązków, o których mowa w art. 39

ust. 1–3 ustawy, skutkować będzie ko-

niecznością zastosowania komentowa-

nego artykułu. Wynika to z faktu, że usta-

wodawca posługuje się ogólnym zwrotem

„nie dopełnia obowiązków”. Tylko zatem

pełne i prawidłowe wykonanie ciążącego

na przedsiębiorcy obowiązku informacyj-

nego uchroni go przed dotkliwą sankcją

zawartą w niniejszym przepisie.

n

Co ważne – zniesienie terminowego ogra-

niczenia do odstąpienia od umowy przez

konsumenta nie jest jedynym negatyw-

nym następstwem naruszenia przepisów

art. 39 ust. 1–3 ustawy. Ustawodawca za-

strzega bowiem, że w przypadku odstą-

pienia przez konsumenta od umowy, przy

której zawieraniu nie zostały mu prze-

kazane wymagane prawem informacje,

nie będzie on miał obowiązku ponosze-

nia kosztów należnych przedsiębiorcy

z tytułu odstąpienia. Zasada ta w takim

kształcie nie jest znana innym przypad-

kom odstąpienia, nawet w wydłużonym

terminie z art. 29 ust. 1 ustawy. Wskaza-

ny przepis milczy bowiem na ten temat,

stąd też zastosowanie znajdują normal-

ne zasady rozliczenia się stron, chyba że

zajdzie jedna z sytuacji, o których mowa

w art. 36 ustawy. O ile zatem w odnie-

sieniu do innych umów konsument ma

co do zasady obowiązek rozliczenia się

ze sprzedawcą lub usługodawcą, a tylko

w wyjątkowych przypadkach jest z niego

zwolniony, to klient będący stroną umo-

wy o świadczenie usług finansowych, po

odstąpieniu od niej w okolicznościach

opisanych w komentowanym artykule,

nigdy nie będzie zobligowany do pokry-

cia wynikających z tego tytułu kosztów

usługodawcy.

n

Tak znaczne konsekwencje, odstające

zdecydowanie od sankcji stosowanych

względem innych umów, należy tłuma-

czyć szczególnym zakresem informacji

przekazywanych konsumentom w związ-

ku ze świadczeniem usług finansowych.

Ich treść bowiem może mieć nie tylko

kluczowe znaczenie dla podjęcia przez

klienta decyzji o związaniu się umową,

ale także narażać go na ryzyko poniesie-

nia znacznej straty finansowej czy też

przesądzać o konieczności poddania się

przez niego egzekucji w oparciu o ban-

kowy tytuł egzekucyjny. Zawiłość oraz

specyfika usług finansowych, a także

fakt, iż niejednokrotnie wiążą się one

z inwestowaniem przez konsumentów

ich oszczędności, przesądziły o koniecz-

ności wprowadzenia lepszego zabezpie-

czenia interesów słabszej strony umo-

wy niż w przypadku umów mających za

przedmiot inne świadczenia.

Art. 42.

[Termin

wypowiedzenia umowy]

Jeżeli czas trwania umowy nie jest oznaczo-
ny, każda ze stron może ją wypowiedzieć
bez wskazania przyczyn, z zachowaniem
miesięcznego terminu wypowiedzenia,
chyba że strony zastrzegły krótszy termin
wypowiedzenia.

komentarz

n

Od odstąpienia od umowy odróżnić na-

leży możliwość jej wypowiedzenia. O ile

pierwsza z instytucji powoduje jej wyga-

śnięcie z mocą wsteczną oraz przyjęcie

fikcji prawnej, zgodnie z którą umowa

nigdy nie została zawarta, to wypowie-

dzenie powoduje jej zakończenie z chwilą

upływu okresu wypowiedzenia. W przy-

padku odstąpienia zatem pozostaje ko-

nieczność rozliczenia się stron bądź zwro-

tu przez nich wzajemnych świadczeń.

Sytuacja taka nie występuje natomiast,

gdy jedna ze stron wypowie umowę.

W okresie wypowiedzenia bowiem zacho-

wuje ona moc prawną, a strony rozliczają

się nadal na bieżąco. Nie są unieważnia-

ne także rozliczenia stron za poprzed-

nie okresy płatności, a umowa zachowuje

w tym zakresie ważność. Wypowiedzenie

umowy nie jest również, co do zasady,

ograniczone żadnym terminem, chyba że

co innego wynika z treści umowy łączącej

strony. Z powyższych względów wypo-

wiedzenie jest bezpieczniejszą i bardziej

pożądaną formą zakończenia stosunku

obligacyjnego.

Kolejną różnicą pomiędzy odstąpieniem

od umowy a wypowiedzeniem jej jest

konstrukcja obu instytucji. W przypadku

przysługującego konsumentom ustawo-

wego prawa odstąpienia od umowy bez

podania przyczyny wywołuje ono sku-

tek z chwilą dojścia zawiadomienia do

przedsiębiorcy. Na mocy zaś komento-

wanego artykułu ustawodawca przesunął

moment wygaśnięcia wypowiedzianej

umowy, wprowadzając miesięczny ter-

min jej wypowiedzenia. Nie zastrzeżono

wszakże, aby okres ten miał być liczony

od początku miesiąca kalendarzowego

bądź też upływał z jego końcem. Stąd też

należy go obliczać na zasadach ogólnych

wynikających z art. 112 k.c. Zgodnie z tym

przepisem termin oznaczony w miesią-

cach kończy się z upływem dnia, który

datą odpowiada początkowemu dniowi

terminu, a gdyby takiego dnia w ostat-

nim miesiącu nie było – w ostatnim

dniu tego miesiąca. Przykładowo, jeżeli

termin rozpoczął swój bieg 25 maja, to

upłynie z końcem 25 czerwca. Natomiast

jeżeli rozpocząłby on bieg 30 stycznia, to

ostatnim jego dniem byłby ostatni dzień

lutego.

Dodatkowo jest to przepis uzupełniający

treść art. 365

1

k.c. Wskazany przepis sta-

nowi bowiem, że zobowiązanie bezter-

minowe o charakterze ciągłym wygasa

po wypowiedzeniu przez dłużnika lub

wierzyciela z zachowaniem terminów

umownych, ustawowych lub zwyczajo-

wych, a w razie braku takich terminów

– niezwłocznie po wypowiedzeniu. Przy

braku art. 42 komentowanej ustawy decy-

dujące znaczenie miałyby zatem terminy

umowne, a gdyby umowa nie wprowa-

dzała terminu wypowiedzenia, można-

by ją wypowiedzieć w każdym czasie ze

skutkiem natychmiastowym.

n

Ustawodawca zastrzega wszakże, iż stro-

ny mogą przewidzieć w umowie krótszy

niż miesięczny termin wypowiedzenia.

W takim wypadku miarodajny będzie

termin umowny, co wynika już wprost

z art. 365

1

k.c. Nie jest natomiast możliwe

umowne wydłużenie terminu wypowie-

dzenia. W przypadku zaś gdyby umowa

przewidywała dłuższy termin niż miesiąc,

to zapis w tym zakresie byłby nieważny,

a strony związane byłyby terminem mie-

sięcznym. Skutek taki wynika z art. 58

par. 1 i 3 k.c. Zakaz wydłużania terminu

wypowiedzenia ma za zadanie chronić

konsumenta przed brakiem możliwości

szybkiego rozwiązania niekorzystnej lub

przynoszącej mu straty umowy.

n

Podkreślenia wymaga również fakt, że

omawiany artykuł odnosi się wyłącznie do

umów zawartych na czas nieoznaczony.

Nie oznacza to wszakże, iż nie jest moż-

liwe wypowiedzenie umowy zawartej na

czas oznaczony. Sytuacje takie są dopusz-

czalne, jednakże wyłącznie wyjątkowo.

Ustawodawca przyznaje tutaj przewagę

zasadom pewności obrotu gospodarczego

oraz obowiązkowi przestrzegania poczy-

nionych zobowiązań. Co do zasady bo-

wiem rolą gospodarczą umowy zawartej

na czas określony jest jej trwanie przez

cały umówiony okres. Odstępstwem od

tej normy jest możliwość wypowiedze-

nia umowy terminowej z ważnych powo-

dów oraz tylko wtedy, jeżeli wprost w jej

treści zastrzeżone zostało, że stronom

przysługuje prawo jej wypowiedzenia.

Nie jest przy tym konieczne wskazywa-

nie konkretnych powodów, uzasadnia-

jących skorzystanie z tego prawa, a wy-

starczające będzie posłużenie się ogólną

klauzulą, zgodnie z którą wypowiedzenie

jest możliwe z ważnych powodów. Nale-

ży wszakże mieć na uwadze, że im mniej

precyzyjnie określone są powody wypo-

wiedzenia, tym trudniej będzie dowieść

ich wystąpienie, jeżeli druga strona ten

fakt zakwestionuje.

Art. 43.

[Ustawowe wyłączenia]

1. Przepisów niniejszego rozdziału nie
stosuje się do usług polegających na
gromadzeniu środków pieniężnych i ich
lokowaniu, z przeznaczeniem na wypłatę
członkom otwartego funduszu emery-
talnego lub uczestnikom pracowniczego
funduszu emerytalnego po osiągnięciu przez
nich wieku emerytalnego w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 28 sierpnia 1997
r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 989, 1289
i 1717) i przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia
2004 r. o pracowniczych programach emery-
talnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207, z późn.
zm.).
2. Przepisów niniejszego rozdziału nie
stosuje się do odstąpienia od umowy
o kredyt konsumencki zawartej na odległość
lub poza lokalem przedsiębiorstwa.
3. Przepisów art. 39 ust. 1 pkt 1–4, 12–15, 17
i 19 nie stosuje się do usług płatniczych,
o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy
z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatni-
czych (Dz. U. Nr 199, poz. 1175, z późn. zm.).

komentarz

n

Komentowany artykuł przewiduje dalsze

wyjątki od stosowania do usług finanso-

wych przepisów rozdziału 5 omawianej

ustawy. Pierwsza ich część została wska-

zana w art. 4 ust. 2 ustawy. O ile jednak

pierwszy z wyjątków odnosi się do sto-

sowania całej ustawy, o tyle opisywana

regulacja wyłącza jedynie regulacje za-

warte w jej rozdziale 5.

Pierwszy ustęp odnosi się do umów

związanych z gromadzeniem środków

w otwartych funduszach emerytalnych

oraz pracowniczych funduszach emery-

talnych. Konieczność jego wprowadzenia

wynika z faktu, że fundusze te są częścią

ogólnego systemu emerytalnego, stąd też

zasady ich zmiany uregulowane zosta-

ły w przepisach ustaw szczególnych re-

gulujących krajowy system ubezpieczeń

społecznych.

n

Ustawa z 12 maja 2011 r. o kredycie kon-

sumenckim (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 126,

poz. 715 ze zm.) zawiera zbliżone, jed-

nakże nieco odmienne zasady odstępo-

wania od umów zawartych na jej podsta-

wie. Z uwagi na specyfikę tego produktu

oraz szczególne prawa i obowiązki stron

wynikające z treści tejże ustawy zasad-

ne było wyłączenie stosowania do niej

ustawy o prawach konsumenta. W kon-

sekwencji odstąpienie od umowy o kre-

dyt konsumencki możliwe jest w opar-

ciu o art. 53–59 wymienionej ustawy.

Zgodnie z nimi konsument ma prawo,

bez podania przyczyny, do odstąpienia

od umowy o kredyt konsumencki w ter-

minie 14 dni od dnia zawarcia umowy.

Jeżeli zaś umowa o kredyt konsumencki

nie zawiera wszystkich elementów wy-

maganych przez tę ustawę, konsument

może odstąpić od umowy o kredyt kon-

sumencki w terminie 14 dni od dnia do-

starczenia mu wszystkich tych elemen-

tów. Termin do odstąpienia od umowy

jest zachowany, jeżeli konsument przed

jego upływem złoży pod wskazany przez

kredytodawcę lub pośrednika kredyto-

wego adres oświadczenie o odstąpieniu

od umowy. Nadto będzie on zachowany,

jeżeli oświadczenie o odstąpieniu zostało

wysłane przed tym terminem.

Konsument nie ponosi kosztów związa-

nych z odstąpieniem od umowy o kre-

dyt konsumencki, z wyjątkiem odsetek

za okres od dnia wypłaty kredytu do

dnia jego spłaty. Ma on obowiązek nie-

zwłocznego zwrotu kredytodawcy kwoty

udostępnionego kredytu wraz z wyżej

wymienionymi odsetkami nie później

niż w terminie 30 dni od dnia złożenia

oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

Kredytodawcy nie przysługują żadne inne

opłaty, z wyjątkiem bezzwrotnych kosz-

tów poniesionych przez niego na rzecz

organów administracji publicznej oraz

opłat notarialnych.

Podobnie jak w przepisach niniejszej

ustawy, jeżeli z umową o kredyt zwią-

zana jest usługa dodatkowa świadczona

przez kredytodawcę lub osobę trzecią – na

podstawie umowy między tą osobą a kre-

dytodawcą – w przypadku skorzystania

przez konsumenta z prawa do odstąpienia

od umowy o kredyt – odstąpienie to jest

skuteczne także wobec umowy o usłu-

gę dodatkową. Jeżeli zaś sprzedawca lub

usługodawca nie wykonał (lub nienale-

życie wykonał) zobowiązanie wobec kon-

sumenta, a żądanie przez konsumenta

wykonania tego zobowiązania nie było

skuteczne, w takim wypadku konsu-

mentowi przysługuje prawo dochodze-

nia swoich roszczeń o wykonanie tego

zobowiązania również od kredytodawcy.

W przypadku tym odpowiedzialność kre-

dytodawcy jest ograniczona do wysoko-

ści udzielonego konsumentowi kredytu.

n

Usługami płatniczymi są m.in. działa-

nia polegające na przyjmowaniu wpłat

gotówki i dokonywaniu wypłat gotów-

ki z rachunku płatniczego oraz wszelkie

działania niezbędne do prowadzenia ra-

chunku, a także działania polegające na

wykonywaniu w określony sposób trans-

akcji płatniczych, w tym transferu środ-

ków pieniężnych na rachunek płatniczy

u dostawcy użytkownika lub u innego

dostawcy, a także na świadczeniu usługi

przekazu pieniężnego. Wyłączenie obo-

wiązku informacyjnego w zakresie da-

nych, o których mowa w art. 39 ust. 1 pkt

1–4, 12–15, 17 i 19 ustawy, wynika z faktu,

że ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o usługach

płatniczych (Dz.U. nr 199, poz. 1175 ze zm.)

zawiera własną regulację w tym zakre-

sie, która umieszczona została w dzia-

le II tego aktu prawnego. Stąd też, aby nie

dublować obowiązków informacyjnych

wynikających z dwóch różnych ustaw,

w komentowanej ustawie zamieszczone

zostało omawiane wyłączenie. Pamię-

tać wszakże należy, że dotyczy ono tyl-

ko niektórych przepisów regulujących

zakres przekazywanych konsumentom

danych, nie zaś całości przepisów roz-

działu 5 ustawy o prawach konsumen-

ta. Pozostałe przepisy tej części ustawy

znajdują zatem zastosowanie również do

usług płatniczych.

Ostatnia, czwarta część komentarza

zostanie opublikowana 25 listopada 2014 r.

PreNUmerata:

Cena prenumeraty DZIENNIKA GAZETA PRAWNA: Wersja Standard – miesięczna (październik 2014 r.): 112,70 zł: – październik–grudzień 2014 r.: 308,70 zł: Wersja Premium – miesięczna
(październik 2014 r.): 131,10 zł – październik–grudzień 2014 r.: 359,10 zł. Wszystkie ceny brutto (zawierają 8% VAT). Więcej informacji na stronie www.gazetaprawna.pl/prenumerata

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

8 / 8