Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 41

IDENTYFIKACJA, ANALIZA I OCENA ZAGROŻEŃ

ORAZ OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 42

Pomiary i badania czynników szkodliwych dla zdrowia

Zagadnienie pomiarów i badań czynników szkodliwych reguluje rozporządzenie
Ministra Zdrowia z 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników
szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Określa ono:

tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów
czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy;

przypadki, w których konieczne jest prowadzenie pomiarów ciągłych;

wymagania, jakie powinny spełniać laboratoria wykonujące badania
i pomiary;

sposób rejestrowania i przechowywania wyników badań i pomiarów;

wzory dokumentów oraz sposób udostępniania wyników badań
i pomiarów pracownikom.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 43

Najważniejsze definicje

Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS)

Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh)

Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP)

Najwyższe dopuszczalne natężenie (NDN)

Wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS)

Wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN)

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 44

Obowiązki pracodawcy

Przed przystąpieniem do przeprowadzania badań i pomiarów
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
pracodawca powinien dokonać rozeznania:

Pracodawca, nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia

działalności, jest zobowiązany do wykonania badań i pomiarów

czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy.

organizacji i sposobu wykonywania pracy.

procesów technologicznych i występujących w nich czynników
szkodliwych dla zdrowia w celu ich wytypowania do oznaczenia
w środowisku pracy,

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 45

Kiedy nie prowadzi się pomiarów i badań?

w procesie technologicznym lub
w warunkach występowania
danego czynnika nie dokonała się
zmiana mogąca wpływać na
wysokość stężenia lub natężenia
czynnika szkodliwego dla zdrowia

wyniki dwóch ostatnio
przeprowadzonych badań
i pomiarów nie przekroczyły 0,1
wartości najwyższego
dopuszczalnego stężenia
lub natężenia

Badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia występującego

w środowisku pracy nie przeprowadza się, jeżeli:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 46

Częstotliwość pomiarów

Jeżeli w środowisku pracy występuje rakotwórczy lub mutagenny czynnik szkodliwy
dla zdrowia, częstotliwość przeprowadzania jego badań określa poniższa tabela:

w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania czynnika rakotwórczego

lub mutagennego

3

co najmniej raz na 3 miesiące

przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego
powyżej 0,5 wartości NDS lub NDN

2

co najmniej raz na 6 miesięcy

przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego
powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS lub NDN

1

Częstotliwość badania

NDS lub NDN podczas poprzedniego pomiaru

Lp.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 47

Częstotliwość pomiarów cd.

Jeśli w środowisku pracy występuje czynnik szkodliwy dla zdrowia inny niż rakotwórczy
lub mutagenny, częstotliwość przeprowadzania jego badań określa poniższa tabela:

W przypadku występowania w środowisku pracy szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego,

dla którego określono wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia pułapowego, przeprowadza

się pomiary ciągłe stężenia tego czynnika.

w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika

3

co najmniej 1 raz w roku

przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla
zdrowia powyżej 0,5 wartości NDS lub NDN

2

co najmniej raz na 2 lata

przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub
pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla
zdrowia powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS lub NDN

1

Częstotliwość badania

NDS lub NDN podczas poprzedniego pomiaru

Lp.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 48

Informowanie pracowników

niezwłocznie poinformować pracowników o wynikach
przeprowadzonych badań i pomiarów czynników
szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

umieszczać aktualne wyniki tych badań lub pomiarów
na odpowiednim stanowisku pracy.

Pracodawca ma obowiązek:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 49

Dokumentacja pomiarów

Rejestry oraz karty przechowywane są przez okres 40 lat, licząc od

daty ostatniego wpisu. Wyniki badań i pomiarów przechowuje się

przez okres 3 lat, licząc od daty ostatniego wpisu.

W przypadku likwidacji zakładu pracy pracodawca niezwłocznie przekazuje rejestr oraz
kartę właściwemu miejscowo państwowemu inspektorowi sanitarnemu.

Obowiązkiem pracodawcy jest prowadzenie dokumentacji pomiarów i badań

czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy:

rejestry czynników szkodliwych dla zdrowia

występujących na stanowisku pracy,

karty badań i pomiarów, do których

wpisuje się na bieżąco wyniki badań i pomiarów

czynnika szkodliwego dla zdrowia.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 50

Laboratoria wykonujące pomiary

Do 31 grudnia 2007 r. badania i pomiary te mogą wykonywać także laboratoria:

1) Państwowej Inspekcji Sanitarnej;

2) jednostek badawczo-rozwojowych działających w dziedzinie medycyny pracy

i Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - Państwowego Instytutu Badawczego;

3) upoważnione przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego na podstawie

dotychczas obowiązujących przepisów;

4) upoważnione przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy mogą wykonywać

laboratoria posiadające akredytację na podstawie przepisów o systemie oceny zgodności.

Do 31 grudnia 2007 r. badania i pomiary prócz wymienionych jednostek wykonują także

laboratoria nieposiadające akredytacji, lecz upoważnienie państwowego wojewódzkiego

inspektora sanitarnego.

Po 31 grudnia 2007 r. badania i pomiary prowadzić będą tylko placówki posiadające akredytację.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 51

Zarządzanie ryzykiem zawodowym

•

śmierci,

•

urazów ciała,

•

chorób,

•

uszkodzeń maszyn, urządzeń, obiektów.

Proces oceny ryzyka jest szeregiem logicznych kroków umożliwiających

w uporządkowany sposób badanie zagrożeń związanych z maszyną oraz innymi

zagrożeniami zidentyfikowanymi w procesie pracy. Jest on niezbędnym elementem

wprowadzanego w zakładzie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem.

Pracodawca nie może dowolnie przyjąć poziomu ryzyka,

gdyż poziom ten jest wyznaczany przez zbiór przepisów prawnych i norm technicznych.

Ocena ryzyka zawodowego w zakładzie pracy jest elementem procesu prowadzącego do

minimalizowania ryzyka ze względu na możliwość zaistnienia szeroko rozumianych strat:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 52

Cele oceny ryzyka

Ocenę ryzyka wykonuje się:

9

przy tworzeniu nowych stanowisk pracy przed ich uruchomieniem,

9

przy wprowadzaniu zmian na stanowiskach pracy – wprowadzenie nowych

maszyn, urządzeń, technologii i organizacji pracy,

9

przy zmianie wymagań (norm, przepisów, zasad oceny stanowisk pracy itp.),

9

przy wprowadzaniu zmian dotyczących zastosowanych środków ochronnych,

9

w zakładach, w których takiej oceny nie wykonywano.

™

zidentyfikowanie występujących na stanowiskach pracy zagrożeń i określenie, czy jest z nimi

związane ryzyko zawodowe oraz jaki jest jego poziom,

™

wykazanie zarówno pracownikom, kadrze kierowniczej, jak i organom nadzoru i kontroli,

że przeprowadzono analizę zagrożeń i zaproponowano zastosowanie właściwych środków ochronnych,

™

dokonanie odpowiedniego wyboru wyposażenia stanowisk pracy, materiałów oraz organizacji pracy,

™

ustalenie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ograniczania ryzyka

zawodowego,

™

zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Cele dokonywanej oceny ryzyka to:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 53

Najważniejsze pojęcia

Ryzyko zawodowe jest definiowane jako prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników
niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku
pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Narażenie (ekspozycja) oznacza podleganie oddziaływaniu czynników niebezpiecznych,
szkodliwych lub uciążliwych związanych z wykonywaniem pracy. Narażenie jest wyrażanym
ilościowo lub jakościowo pojęciem charakteryzującym zagrożenie na stanowisku pracy.

Środki ochronne to:

ƒ

środki (sposoby) zlikwidowania zagrożenia lub zmniejszenia ryzyka,

ƒ

środki ochrony zbiorowej, środki ochrony indywidualnej lub inne środki (techniczne lub organizacyjne),

stosowane w celu ograniczenia ryzyka zawodowego.

Ryzyko jest to kombinacja częstości lub prawdopodobieństwa wystąpienia określonego
zdarzenia wywołującego zagrożenie i konsekwencji związanych z tym zdarzeniem.
Pojęcie ryzyka zawsze obejmuje dwa elementy:

- częstość lub prawdopodobieństwo występowania zdarzenia wywołującego zagrożenie i

- konsekwencje tego zdarzenia.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 54

Najważniejsze pojęcia cd.

Ryzyko resztkowe jest to ryzyko, jakie pozostaje po zastosowaniu (wprowadzeniu) środka ochronnego.

Szacowanie ryzyka to nadanie materialnej cechy elementom ryzyka:

• ocena prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia niebezpiecznego,

• określenie stopnia możliwej straty (konsekwencji związanych ze zdarzeniem).

Wartościowanie ryzyka oznacza:

- formułowanie sądu o ryzyku,

- określanie wartości ryzyka według przyjętych kryteriów.

Analiza ryzyka jest to badanie ryzyka obejmujące określenie granic

obiektu, identyfikację zagrożeń i szacowanie ryzyka.

Ocena ryzyka to:

ƒ

proces analizowania i wyznaczania ryzyka dopuszczalnego,

ƒ

wydawanie opinii o ryzyku obejmujące:

o

analizę ryzyka,

o

wartościowanie ryzyka,

• decyzję o akceptacji ryzyka lub działaniach w celu zmniejszenia (redukcji) ryzyka.

Identyfikacja zagrożeń oznacza stwierdzenie, ustalenie zagrożeń występujących w środowisku pracy.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 55

Wybór metody oceny ryzyka zawodowego

Przy ocenie ryzyka związanego z oddziaływaniem czynników mierzalnych, tzn. takich, których
wielkość oddziaływania można odnieść do określonych w normach lub przepisach wartości,
można zastosować trójstopniową lub pięciostopniową skalę ryzyka.

Jest wiele metod badania zagrożeń i szacowania ryzyka zawodowego. Najczęściej

wykorzystywanymi w Polsce metodami są metody Risc Score oraz PHA.

R = S x P

Ryzyko jest kombinacją następujących elementów:

skutków zagrożeń,

tzn. możliwych strat – ludzkich i materialnych (S)

prawdopodobieństwa tych strat (P):

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 56

Przeprowadzanie oceny ryzyka

Zespół ten powołuje pracodawca, wyznaczając przewodniczącego zespołu,

a kieruje nim osoba wyznaczona przez pracodawcę, odpowiedzialna za

planowanie i koordynowanie jego działań.

W skład zespołu powinny wchodzić osoby rozumiejące istotę ryzyka

zawodowego, a obowiązkowo inspektor ds. bhp (specjalista) zakładu pracy.

pracodawca lub jego przedstawiciel

wyznaczeni przez pracodawcę pracownicy

eksperci

Ocenę ryzyka wykonuje zespół, w skład którego powinni wchodzić:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 57

Udział pracowników w ocenie ryzyka

Procedurę oceny ryzyka zawodowego należy realizować przy udziale pracowników,

(przedstawicieli pracowników) zakładu.

Osoby te powinny być przygotowane do udziału w przedsięwzięciu poprzez ich

przeszkolenie dotyczące sposobu i kolejności realizacji poszczególnych etapów

procedury.

Udział pracowników w ocenie ryzyka zawodowego może być realizowany
bezpośrednio - poprzez uczestnictwo w zespole i pośrednio - poprzez wywiady
lub ankiety, zebranie opinii pracowników o sposobach realizowania przez nich
czynności oraz o zagrożeniach jakie widzą oni w związku z wykonywaną pracą.

Nawet ocena ryzyka zawodowego wykonywana przez firmę zewnętrzną

nie może odbyć się bez udziału pracowników.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 58

Informacje dotyczące oceny ryzyka

Do oceny ryzyka zawodowego należy wykorzystać następujące informacje:

gdzie zlokalizowane jest stanowisko pracy i jakie zadania się na nim realizuje,

jakie osoby pracują na ocenianym stanowisku,

jakie środki pracy, materiały i operacje technologiczne stosuje się na stanowisku pracy,

jakie czynności wykonywane są na stanowisku pracy, w jakim czasie i w jaki sposób
wykonują je poszczególne osoby pracujące na tym stanowisku,

jakie normy i przepisy są wymagane na tym stanowisku,

jakie są możliwe skutki zidentyfikowanych zagrożeń,

jakie środki ochrony zbiorowej i indywidualnej stosuje się na stanowisku pracy,

jaka jest liczba wypadków i chorób zawodowych oraz wszystkich innych szkodliwych
dla zdrowia pracowników efektów.

jakie zagrożenia i ich źródła zidentyfikowano,

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 59

Informacje dotyczące oceny ryzyka cd.

Wskazane jest również zgromadzenie informacji dotyczących:

obserwacji pracy

obserwacji zadań wykonywanych na stanowisku pracy

obserwacji zadań wykonywanych poza stanowiskiem pracy

wywiadów z pracownikami

czynników zewnętrznych mogących mieć wpływ na środowisko pracy

analizy działań zakładu w zakresie zapewnienia właściwych warunków pracy

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 60

Zarządzanie ryzykiem

Zarządzanie ryzykiem obejmuje:

Analizę ryzyka:

Ocenę ryzyka:

1) określenie wartości ryzyka

(wartościowanie ryzyka).

1) określenie obszaru obiektu,

dla którego określane
będą zagrożenia,

2) identyfikację zagrożeń,
3) szacowanie ryzyka.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 61

Analiza ryzyka - obszar

‰

inne osoby, które mogą być narażone na zagrożenia spowodowane

maszynami.

W analizie ryzyka muszą być uwzględnione:

‰

faza użytkowania obiektu (procesy, urządzenia, maszyny),

‰

zamknięte granice obiektu,

‰

wszystkie niedogodności wykryte podczas dotychczasowego użytkowania maszyny

przez ludzi zróżnicowanych pod względem płci i wieku, prawo- lub leworęcznych,

z ograniczonymi fizycznymi możliwościami,

‰

założony poziom wykształcenia, doświadczenia lub zdolności do potencjalnego

przyuczenia,

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 62

Identyfikacja zagrożeń

W zakładzie pracy powinny być ustalone i utrzymywane procedury identyfikacji

zagrożeń, aby można było zauważyć wszystkie zmiany w tym zakresie.

Aby mieć aktualne dane o zagrożeniach. należy:

ƒ

okresowo dokonywać identyfikacji zagrożeń,

ƒ

identyfikować zagrożenia przede wszystkim na etapie planowania i projektowania stanowiska

pracy, działań, wyboru technologii, produktów i materiałów, maszyn i urządzeń, a także

planowanych zmian organizacyjnych procesu pracy,

ƒ

dokonywać identyfikacji zagrożeń po wprowadzeniu każdej zmiany,

ƒ

identyfikować nowe zagrożenia w czasie przeprowadzanych okresowych inspekcji stanowisk

pracy,

ƒ

zachęcać pracowników do samodzielnego wykrywania zagrożeń na stanowiskach pracy

i informowania o nich przełożonych,

ƒ

analizować wypadki, awarie oraz zdarzenia potencjalnie wypadkowe w celu określenia

ich przyczyn,

ƒ

analizować przyczyny chorób zawodowych.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 63

Identyfikacja zagrożeń cd.

‰

listy kontrolne,

‰

inne zaawansowane metody, związane z zaawansowanymi

metodami oceny ryzyka zawodowego, np.

•

analiza „Co, jeśli (gdy)” – What – If Analysis,

•

analiza drzewa zdarzeń – Event Tree Analysis (ETA),

•

analiza drzewa uszkodzeń – Fault Tree Analysis (FTA),

‰

dokumentację techniczną,

‰

dokumenty pomiarów czynników szkodliwych i uciążliwych

środowiska pracy.

Do identyfikacji zagrożeń należy wykorzystać:

1)

wykonać ich weryfikację, sprawdzając, czy wszystkie zagrożenia zostały
zidentyfikowane,

2)

zebrać informacje na temat tych zagrożeń (charakterystyki, wyniki
pomiarów itp.).

Po dokonaniu identyfikacji zagrożeń należy:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 64

Szacowanie ryzyka

- częstotliwości i czasu narażenia

(ekspozycji) ludzi na działanie zagrożeń,

- prawdopodobieństwa wystąpienia

zdarzenia wywołującego zagrożenie,

- technicznych i ludzkich możliwości

uniknięcia lub ograniczenia strat.

Efektem szacowania ryzyka jest określenie:

- wielkości wartości prawdopodobieństwa strat,

-

możliwych strat dotyczących skutków zdrowotnych dla pracownika związanych z określeniem ich ciężkości.

Dla każdego zagrożenia oddzielnie przeprowadza się szacowanie ryzyka, uwzględniając

poszczególne elementy ryzyka.

Ryzyko jest kombinacją następujących elementów:

określenia możliwych strat

prawdopodobieństwa strat w funkcji:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 65

Określenie możliwych strat

ƒ

dotyczący jednej osoby,

ƒ

dotyczący wielu osób.

Określenie możliwych strat może być szacowane przy uwzględnieniu

następujących kryteriów:

ze względu na prawo

chroniące:

ƒ

ludzi,

ƒ

przedmioty,

ƒ

środowisko.

oceny fizycznego uszkodzenia ciała

(odniesionych ran) lub utraty zdrowia:

ƒ

lekkie (zwykle odwracalne),

ƒ

ciężkie (zwykle nieodwracalne),

ƒ

śmiertelne.

rozmiar strat związanych

z daną maszyną:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 66

Określenie prawdopodobieństwa strat

• sposobu obsługi maszyny,

• prędkości występowania zagrożenia

(zdarzenia niebezpiecznego),

• świadomości ryzyka,

• możliwości zmniejszenia

lub ograniczenia strat przez człowieka,

• wiedzy i praktycznego doświadczenia.

Prawdopodobieństwo strat może być oszacowane z uwzględnieniem:

ƒ

potrzebą dostępu do przestrzeni pracy,

w której występują zagrożenia,

ƒ

rodzajem pracy,

ƒ

czasem przebywania w strefie zagrożenia,

ƒ

liczbą osób przebywających w strefie

zagrożenia,

ƒ

częstotliwością narażenia na zagrożenie.

ƒ

wiarygodnością danych statystycznych i innych,

ƒ

wypadkami, które miały miejsce w przeszłości,

ƒ

danymi o skutkach zdrowotnych (uszczerbkiem na zdrowiu),

ƒ

porównaniem wartości ryzyka.

możliwości uniknięcia lub ograniczenia

strat wynikających z:

częstotliwości i czasu narażenia (ekspozycji)

ludzi na działanie zagrożeń związanych z:

prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia wywołującego

zagrożenie związane z:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 67

Co należy uwzględniać, określając elementy ryzyka?

zdolność do zachowania przez środki ochronne stopnia ochrony.

W trakcie określania elementów ryzyka należy uwzględniać wiele różnych elementów, m.in.:

osoby narażone,

rodzaj, częstotliwość oraz czas ekspozycji na zagrożenie,

związek ekspozycji na zagrożenie ze skutkami,

czynnik ludzki,

niezawodność funkcji ochronnych,

możliwość wyłączenia lub obejścia środków ochrony,

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 68

Wartościowanie ryzyka

Jeśli konieczne jest zmniejszenie ryzyka, należy wybrać odpowiednie
środki zmniejszające to ryzyko i ponownie oszacować jego poziom.

Po zakończeniu etapu szacowania ryzyka należy przeprowadzić jego wartościowanie,

aby podjąć decyzję, czy poziom ryzyka jest dopuszczalny (zapewniający bezpieczeństwo

w procesie pracy), czy też trzeba go zmniejszyć.

Efektem wartościowania ryzyka zawodowego jest określenie poziomu ryzyka.

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 69

Osiąganie celów zmniejszenia ryzyka

ryzyko zagrożenia zostanie zlikwidowane lub zmniejszone przez:

Proces zmniejszania ryzyka może być zakończony po spełnieniu następujących warunków:

instrukcja obsługi maszyny będzie opracowana w sposób dostatecznie zrozumiały,

rozmiar przewidywanych strat będzie przewyższał koszt zastosowania środków
ochrony, a środki te nie będą przeszkadzać w wykonywaniu pracy,

- dokonanie zmian w konstrukcji lub zastąpienie materiałów i substancji mniej

szkodliwymi,

- wybranie technicznych środków ochrony znanych z doświadczenia

i możliwych do zastosowania w określonych sytuacjach,

- dobranie odpowiedniego dla rozpatrywanego zagadnienia rodzaju

technicznych środków ochrony (prawdopodobnie będą one skuteczne lub nie
będzie można ich obejść),

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 70

Osiąganie celów zmniejszenia ryzyka cd.

wykonywanie pracy przy użyciu maszyn będzie zgodne z ich przeznaczeniem,
pracownicy je obsługujący będą posiadać odpowiednie oraz wystarczające
kwalifikacje,

dodatkowe środki zabezpieczające (przedsięwzięcia ostrożności) będą wystarczające.

gdy pojawi się potrzeba zastosowania środków ochrony osobistej, będą one
dostarczone, a ich dostarczenie, sposób użycia i wymagane przeszkolenie
odpowiednio udokumentowane,

obsługujący będzie właściwie informowany o ryzyku resztkowym
występującym w różnych fazach eksploatacji maszyny,

będą istnieć odpowiednie dokumenty, że są stosowane zalecane metody
pracy na maszynie oraz realizowane wymagane szkolenia,

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 71

Porównywanie ryzyka

Należy jednak przeprowadzić ocenę ryzyka dla specyficznego sposobu wykorzystania maszyny.

eksploatacji (użytkowania).

procesu, urządzenia lub maszyny, które spełniają wymagania bezpieczeństwa,

zastosowania (eksploatacji) i rodzaju konstrukcji,

zagrożeń i elementów ryzyka,

specyfikacji technicznej i obsługi,

Przy wartościowaniu ryzyka można korzystać z danych dotyczących podobnych

procesów, urządzeń i maszyn, ale pod warunkiem spełnienia następujących kryteriów porównania:

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 72

Dokumentacja oceny ryzyka

Ocena ryzyka wymaga przedstawienia dokumentacji opisującej drogę postępowania i osiągnięte
rezultaty. Dokumentacja taka, w formie karty analizy i oceny ryzyka zawodowego, powinna zawierać:

wynik zakończonej oceny ryzyka

(określenie, czy poziom ryzyka zawodowego jest dopuszczalny).

zastosowane środki ochrony do zlikwidowania zagrożeń lub zmniejszenia ryzyka,

cele osiągnięte przez zastosowane środki ochrony,

informacje wykorzystane w ocenie ryzyka,

stwierdzone zagrożenia,

opis obiektu (procesu, urządzenia lub maszyny), dla którego przeprowadzono ocenę ryzyka,

Szkolenia bhp w firmie ©

szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 73

Działania wynikające z oceny ryzyka zawodowego

Po zakończeniu realizacji tych działań, w celu sprawdzenia skuteczności, należy wykonać
ponownie ocenę ryzyka zawodowego.

Wyniki oceny ryzyka zawodowego stanowią podstawę do planowania działań korygujących
i zapobiegawczych.

Przy podejmowaniu i planowaniu działań korygujących i zapobiegawczych
zmierzających do ograniczenia zagrożeń i wynikającego z nich ryzyka zawodowego
należy stosować środki ochronne w następującej kolejności:

1)

techniczne środki eliminujące lub ograniczające zagrożenie u źródła,

2)

środki ochrony zbiorowej,

3)

środki organizacyjne i proceduralne,

4)

środki ochrony indywidualnej.