OPCJE

NA INDEKS WIG20

Wprowadzenie

Giełda Papierów Warto

ś

ciowych w Warszawie S.A.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

2

Dlaczego wprowadzamy

Dlaczego wprowadzamy

opcje?

opcje?

•

•

Zapotrzebowanie rynku,

Zapotrzebowanie rynku,

•

•

Uzupe

Uzupe

ł

ł

nienie oferty

nienie oferty

produktowej

produktowej

,

,

•

•

Nowe mo

Nowe mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci inwestycyjne dla

ci inwestycyjne dla

inwestor

inwestor

ó

ó

w,

w,

•

•

Poprawa p

Poprawa p

ł

ł

ynno

ynno

ś

ś

ci innych

ci innych

instrument

instrument

ó

ó

w,

w,

•

•

Pozyskanie nowych inwestor

Pozyskanie nowych inwestor

ó

ó

w.

w.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

3

Czym jest opcja (1)

Czym jest opcja (1)

DEFINICJA

DEFINICJA

Opcja to instrument dający jej nabywcy prawo do:

• kupna (opcja kupna) lub sprzedaży (opcja

sprzedaży)

• w przyszłym terminie

• po określonej z góry cenie zwanej ceną
wykonania

• określonej ilości instrumentu bazowego dla
tej opcji

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

4

Czym jest opcja (2)

Czym jest opcja (2)

•

•

Opcja kupna 100 akcji sp

Opcja kupna 100 akcji sp

ó

ó

ł

ł

ki XYZ po

ki XYZ po

cenie 12 z

cenie 12 z

ł

ł

za sztuk

za sztuk

ę

ę

w terminie 19

w terminie 19

grudnia 2003 r.

grudnia 2003 r.

•

•

Opcja sprzeda

Opcja sprzeda

ż

ż

y 500 akcji sp

y 500 akcji sp

ó

ó

ł

ł

ki ABC po

ki ABC po

cenie 100 z

cenie 100 z

ł

ł

za sztuk

za sztuk

ę

ę

w terminie 19

w terminie 19

marca 2004 r.

marca 2004 r.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

5

Czym jest opcja (3)

Czym jest opcja (3)

Opcja jest transakcj

Opcja jest transakcj

ą

ą

pomi

pomi

ę

ę

dzy dwoma inwestorami.

dzy dwoma inwestorami.

-

-

Nabywc

Nabywc

ą

ą

opcji

opcji

(inwestorem zajmuj

(inwestorem zajmuj

ą

ą

cym pozycj

cym pozycj

ę

ę

d

d

ł

ł

ug

ug

ą

ą

),

),

-

-

Wystawca opcji

Wystawca opcji

(inwestorem zajmuj

(inwestorem zajmuj

ą

ą

cym pozycj

cym pozycj

ę

ę

kr

kr

ó

ó

tk

tk

ą

ą

).

).

Nabywca opcji za swoje prawo p

Nabywca opcji za swoje prawo p

ł

ł

aci sprzedawcy opcji

aci sprzedawcy opcji

(wystawcy) premi

(wystawcy) premi

ę

ę

opcyjn

opcyjn

ą

ą

(cena opcji), w zamian za

(cena opcji), w zamian za

premi

premi

ę

ę

wystawca przyjmuje zobowi

wystawca przyjmuje zobowi

ą

ą

zanie

zanie

do:

do:

›

›

sprzeda

sprzeda

ż

ż

y instrumentu bazowego (w przypadku opcji

y instrumentu bazowego (w przypadku opcji

kupna)

kupna)

›

›

kupna instrumentu bazowego (w przypadku opcji

kupna instrumentu bazowego (w przypadku opcji

sprzeda

sprzeda

ż

ż

y)

y)

na

na

żą

żą

danie posiadacza opcji

danie posiadacza opcji

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

6

Prawa i obowi

Prawa i obowi

ą

ą

zki stron

zki stron

transakcji

transakcji

N

A

B

Y

W

C

A

W

Y

S

T

A

W

C

A

OPCJA KUPNA

OPCJA SPRZEDAśY

Prawo do kupna

Prawo do sprzedaży

Zobowiązanie

do sprzedaży

Zobowiązanie

do kupna

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

7

Kiedy warto wykona

Kiedy warto wykona

ć

ć

opcj

opcj

ę

ę

(1)

(1)

PRZYK

PRZYK

Ł

Ł

AD

AD

Opcja kupna akcji X z cen

Opcja kupna akcji X z cen

ą

ą

wykonania 100 z

wykonania 100 z

ł

ł

Cena akcji X na rynku = 150 z

Cena akcji X na rynku = 150 z

ł

ł

Posiadacz opcji kupna:

Posiadacz opcji kupna:

1.

1.

wykonuje opcj

wykonuje opcj

ę

ę

korzysta z prawa kupna

korzysta z prawa kupna

i kupuje akcje X za 100

i kupuje akcje X za 100

z

z

ł

ł

od wystawcy.

od wystawcy.

2.

2.

sprzedaje akcje X na

sprzedaje akcje X na

rynku po 150 z

rynku po 150 z

ł

ł

3.

3.

realizuje zysk = 150 z

realizuje zysk = 150 z

ł

ł

–

–

100 z

100 z

ł

ł

= 50 z

= 50 z

ł

ł

Cena akcji X na rynku = 80 z

Cena akcji X na rynku = 80 z

ł

ł

Posiadacz opcji kupna nie

Posiadacz opcji kupna nie

wykona opcji poniewa

wykona opcji poniewa

ż

ż

na

na

rynku kupi akcje X taniej

rynku kupi akcje X taniej

.

.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

8

Kiedy warto wykona

Kiedy warto wykona

ć

ć

opcj

opcj

ę

ę

(2)

(2)

PRZYK

PRZYK

Ł

Ł

AD

AD

Opcja sprzeda

Opcja sprzeda

ż

ż

y akcji Y z cen

y akcji Y z cen

ą

ą

wykonania 100 z

wykonania 100 z

ł

ł

Cena akcji Y na rynku = 70 z

Cena akcji Y na rynku = 70 z

ł

ł

Posiadacz opcji sprzeda

Posiadacz opcji sprzeda

ż

ż

y

y

1.

1.

kupuje akcje na rynku po

kupuje akcje na rynku po

70 z

70 z

ł

ł

2.

2.

wykonuje opcj

wykonuje opcj

ę

ę

korzystaj

korzystaj

ą

ą

c z prawa

c z prawa

sprzeda

sprzeda

ż

ż

y i sprzedaje

y i sprzedaje

akcje za 100 z

akcje za 100 z

ł

ł

wystawcy

wystawcy

3.

3.

realizuje zysk = 100 z

realizuje zysk = 100 z

ł

ł

–

–

70 z

70 z

ł

ł

= 30 z

= 30 z

ł

ł

Cena akcji Y na rynku = 120 z

Cena akcji Y na rynku = 120 z

ł

ł

Posiadacz opcji kupna nie

Posiadacz opcji kupna nie

wykona opcji poniewa

wykona opcji poniewa

ż

ż

na

na

rynku mo

rynku mo

ż

ż

e sprzeda

e sprzeda

ć

ć

akcje

akcje

dro

dro

ż

ż

ej ni

ej ni

ż

ż

wykonuj

wykonuj

ą

ą

c opcje.

c opcje.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

9

Kiedy warto wykona

Kiedy warto wykona

ć

ć

opcj

opcj

ę

ę

(3)

(3)

Opcja kupna – gdy kurs instrumentu

bazowego większy niż kurs
wykonania

Opcja sprzedaży – gdy kurs

instrumentu bazowego niższy niż kurs
wykonania

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

10

Spos

Spos

ó

ó

b rozliczenia opcji

b rozliczenia opcji

Rozliczenie wykonania opcji mo

Rozliczenie wykonania opcji mo

ż

ż

e nast

e nast

ę

ę

powa

powa

ć

ć

przez:

przez:

•

•

dostaw

dostaw

ę

ę

instrumentu bazowego

instrumentu bazowego

lub

lub

•

•

rozliczenie r

rozliczenie r

ó

ó

ż

ż

nicy mi

nicy mi

ę

ę

dzy:

dzy:

›

›

Dla opcji kupna

Dla opcji kupna

-

-

cen

cen

ą

ą

instrumentu

instrumentu

bazowego (cena rozliczeniowa) a cen

bazowego (cena rozliczeniowa) a cen

ą

ą

wykonania,

wykonania,

›

›

Dla opcji sprzeda

Dla opcji sprzeda

ż

ż

y

y

–

–

cen

cen

ą

ą

wykonania a cen

wykonania a cen

ą

ą

instrumentu bazowego (cena rozliczeniow

instrumentu bazowego (cena rozliczeniow

ą

ą

).

).

Spos

Spos

ó

ó

b rozliczenia okre

b rozliczenia okre

ś

ś

la standard opcji

la standard opcji

Opcje na indeks rozliczane s

Opcje na indeks rozliczane s

ą

ą

pieni

pieni

ęż

ęż

nie

nie

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

11

Opcja kupna - p. długa

100

5

X - cena wykonania opcji kupna 100

premia (cena opcji) 5

S - cena rozliczeniowa

cena

kwota rozliczenia

kwota rozl.

rozlicz.

bez uwzględniania

uwzględnienie

kosztów

kosztów

200

max(0,(200-100))=100

100-5=+95

180

max(0,(180-100))=80

80-5=+75

150

max(0,(150-100))=50

50-5=+45

100

max(0,(100-100))=0

0-5=-5

80

max(0,(80-100))=0

0

-5=-5

50

max(0,(50-100))=0

0

-5=-5

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

12

Opcja kupna - p. długa

S

Z/S

(X) - Cena

wykonania

P. DŁUGA
FUTURES

P. DŁUGA
OPCJA

max(0,(S-X))

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

13

Opcja sprzedaży- p. długa

100

5

cena

kwota rozliczenia

kwota rozl

.

rozl.

bez uwzględniania

uwzględnienie

kosztów

kosztów

200

max(0,(100-200))=0

0-5=-5

180

max(0,(100-180))=0

0-5=-5

150

max(0,(100-150))=0

0-5=-5

100

max(0,(100-100))=0

0-5=-5

80

max(0,(100-80))=20

20-5=+15

50

max(0,(100-50))=50

50-5=+45

cena wykonania opcji kupna 100
premia (cena opcji) 5

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

14

Opcja sprzedaży - p. długa

PROFIL WYŁATY

S

Z/S

X- cena
wykonania

P. KRÓTKA
FUTURES

P. DŁUGA
OPCJA

max(0,(X-S))

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

15

Opcja kupna - p. krótka

100

5

cena wykonania opcji kupna 100
premia (cena opcji) 5

cena

Z/S

Z/S

rozl.

pozycja

pozycja

długa

krótka

200

+95

-95

180

+75

-75

150

+45

-45

100

-

5

+5

80

-5

+5

50

-5

+5

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

16

Opcja kupna

S

Z/S

P. DŁUGA

P. KRÓTKA

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

17

Opcja sprzedaży- p. krótka

100

5

cena

Z/S

Z/S

rozl.

pozycja

pozycja

długa

krótka

200

-5

+5

180

-5

+5

150

-5

+5

100

-5

+5

80

+15

-15

50

+45

-45

cena wykonania opcji kupna 100
premia (cena opcji) 5

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

18

Opcja sprzedaży

PROFIL WYŁATY

S

Z/S

P. KRÓTKA

P. DŁUGA

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

19

Kiedy mo

Kiedy mo

ż

ż

na wykona

na wykona

ć

ć

opcj

opcj

ę

ę

?

?

•

•

Opcje na WIG20 s

Opcje na WIG20 s

ą

ą

europejskie, wi

europejskie, wi

ę

ę

c

c

wykonywane s

wykonywane s

ą

ą

wy

wy

łą

łą

cznie w dniu

cznie w dniu

wyga

wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia

cia

•

•

Wykonywanie jest automatyczne w dniu

Wykonywanie jest automatyczne w dniu

wyga

wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia

cia

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

20

Kurs a cena opcji

Kurs a cena opcji

Indeks WIG20 podawany w punktach, wi

Indeks WIG20 podawany w punktach, wi

ę

ę

c notowanie

c notowanie

opcji r

opcji r

ó

ó

wnie

wnie

ż

ż

odbywa si

odbywa si

ę

ę

w punktach

w punktach

Cena (w z

Cena (w z

ł

ł

otych) to kurs * mno

otych) to kurs * mno

ż

ż

nik (10z

nik (10z

ł

ł

)

)

Kurs opcji 15

Kurs opcji 15

pkt

pkt

–

–

cena opcji 150 z

cena opcji 150 z

ł

ł

Kurs wykonania 1.400

Kurs wykonania 1.400

pkt

pkt

–

–

cena wykonania 14.000 z

cena wykonania 14.000 z

ł

ł

Kurs rozliczeniowy 1.600

Kurs rozliczeniowy 1.600

pkt

pkt

–

–

cena rozliczeniowa

cena rozliczeniowa

16.000 z

16.000 z

ł

ł

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

21

Czynniki wp

Czynniki wp

ł

ł

ywaj

ywaj

ą

ą

ce na cen

ce na cen

ę

ę

opcji

opcji

Czynniki i jego zmiana

Warto

ść

opcji

kupna

Warto

ść

opcji

sprzeda

ż

y

WIG20 ro

ś

nie

ro

ś

nie

maleje

WIG20 maleje

maleje

ro

ś

nie

Zwi

ę

ksza si

ę

zmienno

ść

WIG20 (wi

ę

ksze zmiany ceny)

ro

ś

nie

ro

ś

nie

Zmniejsza si

ę

zmienno

ść

WIG20 (mniejsze zmiany ceny)

maleje

maleje

Zbli

ż

a si

ę

termin wyga

ś

ni

ę

cia

(zmniejsza si

ę

czas wa

ż

no

ś

ci

opcji)

maleje

maleje

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

22

Wp

Wp

ł

ł

yw zmiany ceny instrumentu

yw zmiany ceny instrumentu

bazowego

bazowego

-50

0

50

100

150

200

250

300

8

0

0

9

0

0

1

0

0

0

1

1

0

0

1

2

0

0

1

3

0

0

Kurs instrumentu bazowego

Z

y

s

k

/S

tr

a

ta

-100

0

100

200

8

0

0

9

0

0

1

0

0

0

1

1

0

0

1

2

0

0

1

3

0

0

Kurs instrumentu bazowego

Z

y

s

k

/S

tr

a

ta

Wzrost kwoty rozliczenia w
wyniku wzrostu kursu
instrumentu bazowego

Wzrost kwoty rozliczenia w
wyniku spadku kursu
instrumentu bazowego

Jak kształtuje się cena opcji (1)

Warto

Warto

ść

ść

wewn

wewn

ę

ę

trzna

trzna

–

–

warto

warto

ść

ść

jak

jak

ą

ą

inwestor

inwestor

uzyskuje wykonuj

uzyskuje wykonuj

ą

ą

c opcje

c opcje

Opcja kupna = max{0, (S

Opcja kupna = max{0, (S

–

–

X)}

X)}

Opcja sprzeda

Opcja sprzeda

ż

ż

y = max{0, (X

y = max{0, (X

–

–

S)}

S)}

Warto

Warto

ść

ść

czasowa

czasowa

–

–

wynika z szansy,

wynika z szansy,

ż

ż

e zmiana

e zmiana

ceny instrumentu bazowego b

ceny instrumentu bazowego b

ę

ę

dzie korzystna dla

dzie korzystna dla

posiadacza opcji.

posiadacza opcji.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

24

Jak kształtuje się cena opcji (2)

•

•

Opcja kupna,

Opcja kupna,

•

•

Kurs wykonania 1200

Kurs wykonania 1200

pkt

pkt

.

.

Kurs indeksu

WIG20 (pkt)

Kurs opcji

(pkt)

Warto

ść

wewn

ę

trzna

(pkt)

Warto

ść

czasowa

(pkt)

1 250

70

50

20

1 200

25

0

25

1 150

10

0

10

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

25

Jak kształtuje się cena opcji (3)

- opcja kupna

0

100

200

300

400

500

600

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

Warto

ść

wewn

ę

trzna

Warto

ść

czasowa

Warto

ść

opcji = Warto

ść

wewn

ę

trzna +

Warto

ść

czasowa

Warto

ść

opcji

Kurs indeksu WIG20

Kurs indeksu WIG20

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

26

0

100

200

300

400

500

600

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

Jak kształtuje się cena opcji (4)

- opcja kupna

Y > X

Y > X

Warto

Warto

ść

ść

opcji

opcji

Kurs

Kurs

indeksu

indeksu

WIG20

WIG20

X

X

Y

Y

Kurs wykonania = 1500

Kurs wykonania = 1500

pkt

pkt

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

27

Jak kształtuje się cena opcji (5)

- opcja kupna

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

Delta opcji kupna

Delta opcji kupna

Kurs indeksu WIG20

Kurs indeksu WIG20

Kurs wykonania = 1500

Kurs wykonania = 1500

pkt

pkt

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

28

Jak kształtuje się cena opcji (6)

- opcja kupna

Kurs indeksu

Kurs indeksu

WIG20

WIG20

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

850

900

950

1 000

1 050

1 100

1 150

1 200

2 dni

10 dni

30 dni

Delta opcji kupna

Delta opcji kupna

Kurs wykonania = 1000

Kurs wykonania = 1000

pkt

pkt

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

29

Wpływ czasu pozostałego do

dnia wygaśnięcia (1)

•

•

Opcja kupna,

Opcja kupna,

•

•

Cena wykonania

Cena wykonania

-

-

120,

120,

•

•

Instrument bazowy

Instrument bazowy

-

-

akcje sp

akcje sp

ó

ó

ł

ł

ki X,

ki X,

•

•

Do dnia wyga

Do dnia wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia

cia

pozosta

pozosta

ł

ł

1 tydzie

1 tydzie

ń

ń

.

.

•

•

Opcja kupna,

Opcja kupna,

•

•

Cena wykonania

Cena wykonania

-

-

120,

120,

•

•

Instrument bazowy

Instrument bazowy

-

-

akcje sp

akcje sp

ó

ó

ł

ł

ki X,

ki X,

•

•

Do dnia wyga

Do dnia wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia

cia

pozosta

pozosta

ł

ł

1 miesi

1 miesi

ą

ą

c.

c.

Aktualna wartość instrumentu bazowego 100

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

30

Wpływ czasu pozostałego do dnia

wygaśnięcia (2)

- współczynnik THETA (1)

•

•

Wsp

Wsp

ó

ó

ł

ł

czynnik

czynnik

theta

theta

jest miar

jest miar

ą

ą

spadku warto

spadku warto

ś

ś

ci opcji na wskutek

ci opcji na wskutek

up

up

ł

ł

ywu czasu pozosta

ywu czasu pozosta

ł

ł

ego do dnia wyga

ego do dnia wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia,

cia,

•

•

O

O

kre

kre

ś

ś

la o ile spadnie warto

la o ile spadnie warto

ść

ść

opcji w wyniku up

opcji w wyniku up

ł

ł

ywu czasu

ywu czasu

pozosta

pozosta

ł

ł

ego do dnia wyga

ego do dnia wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia o jedne dzie

cia o jedne dzie

ń

ń

.

.

Przyk

Przyk

ł

ł

ad: Wsp

ad: Wsp

ó

ó

ł

ł

czynnik

czynnik

theta

theta

na poziomie 2 oznacza,

na poziomie 2 oznacza,

ż

ż

e:

e:

JE

JE

ś

ś

ELI POZOSTA

ELI POZOSTA

Ł

Ł

E CZYNNIKI WP

E CZYNNIKI WP

Ł

Ł

YWAJ

YWAJ

Ą

Ą

CE NA WARTO

CE NA WARTO

ŚĆ

ŚĆ

OPCJI

OPCJI

POZOSTAN

POZOSTAN

Ą

Ą

NA NIEZMIENIONYM POZIOMIE

NA NIEZMIENIONYM POZIOMIE

OPCJA STRACI NA WARTO

OPCJA STRACI NA WARTO

Ś

Ś

CI 2 PKT W WYNIKU UP

CI 2 PKT W WYNIKU UP

Ł

Ł

YWU CZASU DO

YWU CZASU DO

DNIA WYGA

DNIA WYGA

Ś

Ś

NI

NI

Ę

Ę

CIA O JEDEN DZIE

CIA O JEDEN DZIE

Ń

Ń

.

.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

31

Wpływ czasu pozostałego do dnia

wygaśnięcia (2)

- współczynnik THETA (2)

-8

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

850

900

950

1 000

1 050

1 100

1 150

1 200

2 dni

10 dni

30 dni

Kurs wykonania = 1000 pkt

Theta opcji kupna

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

32

Wp

Wp

ł

ł

yw zmiany zmienno

yw zmiany zmienno

ś

ś

ci

ci

instrumentu bazowego (1)

instrumentu bazowego (1)

•

•

Opcja kupna,

Opcja kupna,

•

•

Cena wykonania

Cena wykonania

-

-

100,

100,

•

•

Do dnia wyga

Do dnia wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia

cia

pozosta

pozosta

ł

ł

1 miesi

1 miesi

ą

ą

c,

c,

•

•

Instrument bazowy

Instrument bazowy

-

-

akcje sp

akcje sp

ó

ó

ł

ł

ki X,

ki X,

•

•

Zmienno

Zmienno

ść

ść

du

du

ż

ż

a.

a.

•

•

Opcja kupna,

Opcja kupna,

•

•

Cena wykonania

Cena wykonania

-

-

100,

100,

•

•

Do dnia wyga

Do dnia wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia

cia

pozosta

pozosta

ł

ł

1 miesi

1 miesi

ą

ą

c,

c,

•

•

Instrument bazowy

Instrument bazowy

-

-

akcje sp

akcje sp

ó

ó

ł

ł

ki Y,

ki Y,

•

•

Zmienno

Zmienno

ść

ść

ma

ma

ł

ł

a.

a.

Aktualna warto

Aktualna warto

ść

ść

akcji sp

akcji sp

ó

ó

ł

ł

ki X i Y = 100

ki X i Y = 100

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

33

Wp

Wp

ł

ł

yw zmiany zmienno

yw zmiany zmienno

ś

ś

ci

ci

instrumentu bazowego (2)

instrumentu bazowego (2)

S(t)

S(t)

Z/S

Z/S

100

100

60

70

80

90

100

110

120

130

60

70

80

90

100

110

120

130

Zakres zmiany

Zakres zmiany

ceny

ceny

instrumentu o

instrumentu o

du

du

ż

ż

ej

ej

zmienno

zmienno

ś

ś

ci

ci

Zakres zmiany

Zakres zmiany

ceny

ceny

instrumentu o

instrumentu o

ma

ma

ł

ł

ej

ej

zmienno

zmienno

ś

ś

ci

ci

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

34

Wp

Wp

ł

ł

yw zmiany zmienno

yw zmiany zmienno

ś

ś

ci

ci

instrumentu bazowego (3)

instrumentu bazowego (3)

-

-

wsp

wsp

ó

ó

ł

ł

czynnik KAPPA (VEGA) (1)

czynnik KAPPA (VEGA) (1)

•

•

Wsp

Wsp

ó

ó

ł

ł

czynnik

czynnik

kappa

kappa

jest miar

jest miar

ą

ą

zmiany warto

zmiany warto

ś

ś

ci opcji na

ci opcji na

wskutek zmiany zmienno

wskutek zmiany zmienno

ś

ś

ci instrumentu bazowego,

ci instrumentu bazowego,

•

•

O

O

kre

kre

ś

ś

la o ile

la o ile

zmieni si

zmieni si

ę

ę

warto

warto

ść

ść

opcji w

opcji w

wyniku zmiany zmienno

wyniku zmiany zmienno

ś

ś

ci

ci

instrumentu bazowego o jeden punkt procentowy.

instrumentu bazowego o jeden punkt procentowy.

Przyk

Przyk

ł

ł

ad: Wsp

ad: Wsp

ó

ó

ł

ł

czynnik

czynnik

kappa

kappa

na poziomie 0,5 oznacza,

na poziomie 0,5 oznacza,

ż

ż

e:

e:

JE

JE

ś

ś

ELI POZOSTA

ELI POZOSTA

Ł

Ł

E CZYNNIKI WP

E CZYNNIKI WP

Ł

Ł

YWAJ

YWAJ

Ą

Ą

CE NA WARTO

CE NA WARTO

ŚĆ

ŚĆ

OPCJI

OPCJI

POZOSTAN

POZOSTAN

Ą

Ą

NA NIEZMIENIONYM POZIOMIE

NA NIEZMIENIONYM POZIOMIE

-

-

W WYNIKU WZROSTU ZMIENO

W WYNIKU WZROSTU ZMIENO

Ś

Ś

CI INSTRUMENTU BAZOWEGO O 1

CI INSTRUMENTU BAZOWEGO O 1

PKT PROC WARTO

PKT PROC WARTO

ŚĆ

ŚĆ

OPCJI WZRO

OPCJI WZRO

Ś

Ś

NIE O 0,5 PKT,

NIE O 0,5 PKT,

-

-

W WYNIKU SPADKU ZMIENO

W WYNIKU SPADKU ZMIENO

Ś

Ś

CI INSTRUMENTU BAZOWEGO O 1

CI INSTRUMENTU BAZOWEGO O 1

PKT PROC WARTO

PKT PROC WARTO

ŚĆ

ŚĆ

OPCJI SPADNIE O 0,5 PKT.

OPCJI SPADNIE O 0,5 PKT.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

35

Wp

Wp

ł

ł

yw zmiany zmienno

yw zmiany zmienno

ś

ś

ci instrumentu

ci instrumentu

bazowego (3)

bazowego (3)

-

-

wsp

wsp

ó

ó

ł

ł

czynnik KAPPA (VEGA) (2)

czynnik KAPPA (VEGA) (2)

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

850

900

950

1000

1050

1100

1150

1200

2 dni

10 dni

30 dni

Kappa opcji kupna

Kurs wykonania = 1000

Kurs wykonania = 1000

pkt

pkt

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

36

Opcje - in, at, out - of the money

1. in-the-money (opcja z wartością wewnętrzną)
- opcja kupna - cena wykonania < cena instrumentu bazowego
- opcja sprzedaży - cena wykonania > cena instrumentu
bazowego

2. at-the-money
- opcja kupna - cena wykonania

≈≈≈≈

cena instrumentu bazowego

- opcja sprzedaży - cena wykonania

≈≈≈≈

cena instrumentu

bazowego

3. out-of-the-money (opcja bez wartości wewnętrznej)
- opcja kupna - cena wykonania > cena instrumentu bazowego
- opcja sprzedaży - cena wykonania < cena instrumentu
bazowego

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

37

OPCJA IN-THE-MONEY

opcja, która posiada dodatnią wartość wewnętrzną

opcja sprzedaży

opcja kupna

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

38

OPCJA OUT-OF-THE-MONEY

opcja, która posiada zerową wartość wewnętrzną i jednocześnie
cena rynkowa instr. bazowego jest różna od ceny wykonania

opcja kupna

opcja sprzedaży

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

39

OPCJA AT-THE-MONEY

opcja, która posiada zerową wartość wewnętrzną i jednocześnie
cena rynkowa instr. bazowego jest równa cenie wykonania

opcja sprzedaży

opcja kupna

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

40

Jak zamkn

Jak zamkn

ąć

ąć

swoj

swoj

ą

ą

pozycj

pozycj

ę

ę

?

?

Opcje s

Opcje s

ą

ą

przedmiotem obrotu gie

przedmiotem obrotu gie

ł

ł

dowego

dowego

–

–

mo

mo

ż

ż

na wi

na wi

ę

ę

c zamkn

c zamkn

ąć

ąć

swoj

swoj

ą

ą

pozycj

pozycj

ę

ę

w

w

dowolnym dniu do dnia wyga

dowolnym dniu do dnia wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia w

cia w

łą

łą

cznie

cznie

poprzez zawarcie transakcji przeciwstawnej,

poprzez zawarcie transakcji przeciwstawnej,

tzn.

tzn.

•

•

sprzeda

sprzeda

ż

ż

opcji tej samej serii, gdy wcze

opcji tej samej serii, gdy wcze

ś

ś

niej

niej

opcja zosta

opcja zosta

ł

ł

a nabyta

a nabyta

•

•

Kupno opcji tej samej serii, gdy wcze

Kupno opcji tej samej serii, gdy wcze

ś

ś

niej

niej

opcja zosta

opcja zosta

ł

ł

a wystawiona

a wystawiona

Przyk

Przyk

ł

ł

ady wykorzystania

ady wykorzystania

opcji

opcji

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

42

Wykorzystanie opcji kupna(1)

Wykorzystanie opcji kupna(1)

Indeks WIG20 = 1470

Indeks WIG20 = 1470

pkt

pkt

.

.

•

•

Inwestor oczekuje na wzrost kurs

Inwestor oczekuje na wzrost kurs

ó

ó

w, wi

w, wi

ę

ę

c kupuje

c kupuje

opcje kupna z kursem wykonania 1500

opcje kupna z kursem wykonania 1500

pkt

pkt

wygasaj

wygasaj

ą

ą

c

c

ą

ą

za trzy miesi

za trzy miesi

ą

ą

ce. Kurs opcji wynosi 70

ce. Kurs opcji wynosi 70

pkt

pkt

(cena = 700

(cena = 700

z

z

ł

ł

)

)

Inwestor czeka do wyga

Inwestor czeka do wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia .

cia .

•

•

Za trzy miesi

Za trzy miesi

ą

ą

ce kurs rozliczeniowy = wysoko

ce kurs rozliczeniowy = wysoko

ść

ść

indeksu WIG20 wynosi 1630 (wzrost o 10,9%)

indeksu WIG20 wynosi 1630 (wzrost o 10,9%)

•

•

Inwestor otrzymuje kwot

Inwestor otrzymuje kwot

ę

ę

rozliczenia = 1300 z

rozliczenia = 1300 z

ł

ł

=

=

(1630

(1630

pkt

pkt

–

–

1500

1500

pkt

pkt

) *10 z

) *10 z

ł

ł

Zwrot z inwestycji (1300

Zwrot z inwestycji (1300

–

–

700)/700 = 86%

700)/700 = 86%

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

43

Wykorzystanie opcji kupna(2)

Wykorzystanie opcji kupna(2)

Indeks WIG20 = 1470

Indeks WIG20 = 1470

pkt

pkt

.

.

•

•

Inwestor oczekuje na wzrost kurs

Inwestor oczekuje na wzrost kurs

ó

ó

w, wi

w, wi

ę

ę

c kupuje opcje

c kupuje opcje

kupna z kursem wykonania 1500

kupna z kursem wykonania 1500

pkt

pkt

wygasaj

wygasaj

ą

ą

c

c

ą

ą

za trzy

za trzy

miesi

miesi

ą

ą

ce. Kurs opcji wynosi 70

ce. Kurs opcji wynosi 70

pkt

pkt

(cena = 700 z

(cena = 700 z

ł

ł

)

)

Indeks po miesi

Indeks po miesi

ą

ą

cu osi

cu osi

ą

ą

ga 1570

ga 1570

pkt

pkt

(wzrost o 6,8%).

(wzrost o 6,8%).

•

•

Kurs opcji ro

Kurs opcji ro

ś

ś

nie do poziomu 113,6

nie do poziomu 113,6

pkt

pkt

(cena 1136z

(cena 1136z

ł

ł

).

).

•

•

Inwestor zamyka pozycje na rynku i zarabia 436 z

Inwestor zamyka pozycje na rynku i zarabia 436 z

ł

ł

(1136

(1136

-

-

700) co daje zwrot na poziomie 62 %.

700) co daje zwrot na poziomie 62 %.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

44

Wykorzystanie opcji kupna(3)

Wykorzystanie opcji kupna(3)

Indeks WIG20 = 1470

Indeks WIG20 = 1470

pkt

pkt

.

.

•

•

Inwestor oczekuje na wzrost kurs

Inwestor oczekuje na wzrost kurs

ó

ó

w, wi

w, wi

ę

ę

c kupuje

c kupuje

opcje kupna z kursem wykonania 1500

opcje kupna z kursem wykonania 1500

pkt

pkt

wygasaj

wygasaj

ą

ą

c

c

ą

ą

za trzy miesi

za trzy miesi

ą

ą

ce. Kurs opcji wynosi 70

ce. Kurs opcji wynosi 70

pkt

pkt

(cena = 700 z

(cena = 700 z

ł

ł

)

)

Indeks w czasie tej samej sesji ro

Indeks w czasie tej samej sesji ro

ś

ś

nie do poziomu

nie do poziomu

1500pkt (ok. 2%).

1500pkt (ok. 2%).

•

•

Kurs opcji ro

Kurs opcji ro

ś

ś

nie do poziomu 84

nie do poziomu 84

pkt

pkt

(cena 840z

(cena 840z

ł

ł

).

).

•

•

Inwestor zarabia 140 z

Inwestor zarabia 140 z

ł

ł

(840 z

(840 z

ł

ł

(840

(840

-

-

700) co daje

700) co daje

zwrot na poziomie 20 %.

zwrot na poziomie 20 %.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

45

Wykorzystanie opcji sprzeda

Wykorzystanie opcji sprzeda

ż

ż

y

y

WIG20 = 1510

WIG20 = 1510

pkt

pkt

Inwestor oczekuje na spadek kurs

Inwestor oczekuje na spadek kurs

ó

ó

w

w

•

•

Kupuje opcje sprzeda

Kupuje opcje sprzeda

ż

ż

y z kursem wykonania 1500

y z kursem wykonania 1500

pkt

pkt

wygasaj

wygasaj

ą

ą

c

c

ą

ą

za trzy miesi

za trzy miesi

ą

ą

ce.

ce.

•

•

Kurs opcji wynosi 60

Kurs opcji wynosi 60

pkt

pkt

. Cena = 600 z

. Cena = 600 z

ł

ł

= 60

= 60

pkt

pkt

* 10 z

* 10 z

ł

ł

Inwestor czeka do wyga

Inwestor czeka do wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia .

cia .

•

•

Po trzech miesi

Po trzech miesi

ą

ą

cach kurs rozliczeniowy = wysoko

cach kurs rozliczeniowy = wysoko

ść

ść

indeksu WIG20 wynosi 1350

indeksu WIG20 wynosi 1350

•

•

Inwestor otrzymuje kwot

Inwestor otrzymuje kwot

ę

ę

rozliczenia = 1500 z

rozliczenia = 1500 z

ł

ł

= (1500

= (1500

pkt

pkt

–

–

1350

1350

pkt

pkt

) *10 z

) *10 z

ł

ł

•

•

Zwrot z inwestycji (1500

Zwrot z inwestycji (1500

–

–

600)/600 = 150% (wi

600)/600 = 150% (wi

ę

ę

cej ni

cej ni

ż

ż

przy sprzeda

przy sprzeda

ż

ż

y kontraktu terminowego)

y kontraktu terminowego)

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

46

Opcje

Opcje

–

–

zalety

zalety

•

•

Mo

Mo

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

zarabiania na spadkach,

zarabiania na spadkach,

•

•

mo

mo

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

osi

osi

ą

ą

gania zysk

gania zysk

ó

ó

w por

w por

ó

ó

wnywalnych (i

wnywalnych (i

przewy

przewy

ż

ż

szaj

szaj

ą

ą

cych) z zyskami z kontrakt

cych) z zyskami z kontrakt

ó

ó

w

w

terminowych,

terminowych,

•

•

mo

mo

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

inwestycji z d

inwestycji z d

ź

ź

wigni

wigni

ą

ą

bez konieczno

bez konieczno

ś

ś

ci

ci

wnoszenia i utrzymywania depozyt

wnoszenia i utrzymywania depozyt

ó

ó

w

w

zabezpieczaj

zabezpieczaj

ą

ą

cych,

cych,

•

•

z g

z g

ó

ó

ry znany maksymalny poziom ryzyka.

ry znany maksymalny poziom ryzyka.

Ryzyka

Ryzyka

opcyjne

opcyjne

•

•

Utrata ca

Utrata ca

ł

ł

ej premii

ej premii

•

•

Ryzyko p

Ryzyko p

ł

ł

ynno

ynno

ś

ś

ci (rozpi

ci (rozpi

ę

ę

to

to

ść

ść

ofert i wolumeny ofert)

ofert i wolumeny ofert)

•

•

Ryzyko koszt

Ryzyko koszt

ó

ó

w transakcyjnych

w transakcyjnych

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

47

Standard opcji (1)

Standard opcji (1)

•

•

Instrument bazowy WIG20

Instrument bazowy WIG20

•

•

Mno

Mno

ż

ż

nik 10 z

nik 10 z

ł

ł

•

•

Jednostka notowania

Jednostka notowania

pkt

pkt

•

•

Miesi

Miesi

ą

ą

ce wyga

ce wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia dwa najbli

cia dwa najbli

ż

ż

sze z

sze z

marcowego

marcowego

cyklu kwar

cyklu kwar

talnego

talnego

•

•

Nazwa skr

Nazwa skr

ó

ó

cona

cona

-

-

p

p

rzyk

rzyk

ł

ł

ad

ad

–

–

opcja kupna wygasaj

opcja kupna wygasaj

ą

ą

ca w

ca w

czerwcu 2003 r

czerwcu 2003 r

.

.

o kursie wykonania 1200

o kursie wykonania 1200

pkt

pkt

OW20F3120

OW20F3120

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

48

Standard opcji (2) kurs wykonania (1)

Standard opcji (2) kurs wykonania (1)

W

W

pierwszym dniu notowania

pierwszym dniu notowania

opcji

opcji

wprowadza si

wprowadza si

ę

ę

do obrotu

do obrotu

na ka

na ka

ż

ż

dy

dy

termin wyga

termin wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia oraz dla ka

cia oraz dla ka

ż

ż

dego typu opcji (kupna i sprzeda

dego typu opcji (kupna i sprzeda

ż

ż

y)

y)

trzy serie opcji

trzy serie opcji

;

;

•

•

Jedn

Jedn

ą

ą

seri

seri

ę

ę

at

at

-

-

the

the

-

-

money

money

,

,

•

•

Jedn

Jedn

ą

ą

seri

seri

ę

ę

out

out

-

-

of

of

-

-

the

the

-

-

money

money

,

,

•

•

Jedn

Jedn

ą

ą

seri

seri

ę

ę

in

in

-

-

the

the

-

-

money

money

.

.

R

R

ó

ó

ż

ż

nice pomi

nice pomi

ę

ę

dzy kursami wykonania kolejnych serii

dzy kursami wykonania kolejnych serii

•

•

25

25

pkt

pkt

dla kurs

dla kurs

ó

ó

w wykonania od 25

w wykonania od 25

pkt

pkt

do 475

do 475

pkt

pkt

,

,

•

•

50

50

pkt

pkt

dla kurs

dla kurs

ó

ó

w wykonania od 500

w wykonania od 500

pkt

pkt

do 950

do 950

pkt

pkt

,

,

•

•

100

100

pkt

pkt

dla kurs

dla kurs

ó

ó

w wykonania r

w wykonania r

ó

ó

wnych co najmniej 1000

wnych co najmniej 1000

pkt

pkt

i

i

powy

powy

ż

ż

ej

ej

tej

tej

wielko

wielko

ś

ś

ci.

ci.

Kursy wykonania mog

Kursy wykonania mog

ą

ą

przyjmowa

przyjmowa

ć

ć

zatem nast

zatem nast

ę

ę

puj

puj

ą

ą

ce warto

ce warto

ś

ś

ci

ci

•

•

25, 50, 75, ... , 475

25, 50, 75, ... , 475

•

•

500, 550, 600, ... , 950

500, 550, 600, ... , 950

•

•

1000, 1100, 1200, 1300, 1400 .......

1000, 1100, 1200, 1300, 1400 .......

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

49

Standard opcji (2) kurs wykonania (2)

Standard opcji (2) kurs wykonania (2)

Przyk

Przyk

ł

ł

ad (1)

ad (1)

-

-

Warto

Warto

ść

ść

indeksu przed dniem debiutu

indeksu przed dniem debiutu

–

–

1.714

1.714

pkt

pkt

-

-

Wprowadza si

Wprowadza si

ę

ę

opcje kupna z kursami wykonania:

opcje kupna z kursami wykonania:

-

-

At

At

-

-

the

the

-

-

money

money

–

–

1.700

1.700

pkt

pkt

-

-

Out

Out

-

-

of

of

-

-

the

the

-

-

money

money

–

–

1.800

1.800

pkt

pkt

-

-

In

In

-

-

the

the

-

-

money

money

–

–

1.600

1.600

pkt

pkt

Przyk

Przyk

ł

ł

ad (2)

ad (2)

-

-

Warto

Warto

ść

ść

indeks przed dniem debiutu

indeks przed dniem debiutu

–

–

980

980

pkt

pkt

-

-

Wprowadza si

Wprowadza si

ę

ę

opcje sprzeda

opcje sprzeda

ż

ż

y z kursami

y z kursami

wykonania:

wykonania:

-

-

At

At

-

-

the

the

-

-

money

money

–

–

1.000

1.000

pkt

pkt

-

-

In

In

-

-

the

the

-

-

money

money

–

–

1.100

1.100

pkt

pkt

-

-

Out

Out

-

-

of

of

-

-

the

the

-

-

money

money

–

–

950

950

pkt

pkt

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

50

Standard opcji (2) Kurs wykonania (3)

Standard opcji (2) Kurs wykonania (3)

W dniu debiutu pojawi si

W dniu debiutu pojawi si

ę

ę

12 serii opcji.

12 serii opcji.

at-the-money

1

out-of-the-money

2

serie kupna

in-the-money

3

at-the-money

4

out-of-the-money

5

Serie
wygasaj

ą

ce w

grudniu 03

serie sprzeda

ż

y

in-the-money

6

at-the-money

7

out-of-the-money

8

serie kupna

in-the-money

9

at-the-money

10

out-of-the-money

11

Serie
wygasaj

ą

ce w

marcu 04

serie sprzeda

ż

y

in-the-money

12

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

51

Standard opcji (2)

Standard opcji (2)

Kurs wykonania (4)

Kurs wykonania (4)

Dodatkowe wprowadzanie serii opcji w przypadku

Dodatkowe wprowadzanie serii opcji w przypadku

gdy:

gdy:

•

•

Warto

Warto

ść

ść

zamkni

zamkni

ę

ę

cia WIG20 > kursu

cia WIG20 > kursu

wykonania o najwy

wykonania o najwy

ż

ż

szej warto

szej warto

ś

ś

ci,

ci,

•

•

Warto

Warto

ść

ść

zamkni

zamkni

ę

ę

cia WIG20 < kursu

cia WIG20 < kursu

wykonania o najni

wykonania o najni

ż

ż

szej warto

szej warto

ś

ś

ci.

ci.

Nowe serie opcji znajd

Nowe serie opcji znajd

ą

ą

si

si

ę

ę

w obrocie od nast

w obrocie od nast

ę

ę

pnej

pnej

sesji po wyst

sesji po wyst

ą

ą

pieniu powy

pieniu powy

ż

ż

szego zdarzenia.

szego zdarzenia.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

52

Standard opcji (2)

Standard opcji (2)

Kurs wykonania (5)

Kurs wykonania (5)

•

•

Przyk

Przyk

ł

ł

ad wprowadzania nowych serii opcji

ad wprowadzania nowych serii opcji

Kurs

Kurs

zamkni

zamkni

ę

ę

cia

cia

indeksu

indeksu

Sesja T

Sesja T

1230

1230

Sesja T+1

Sesja T+1

1305

1305

Sesja T+2

Sesja T+2

1250

1250

Sesja T+3

Sesja T+3

1180

1180

1200

1200

1100

1100

1300

1300

1200

1200

1100

1100

1300

1300

1400

1400

Sesja T+4

Sesja T+4

1090

1090

1200

1200

1100

1100

1300

1300

1400

1400

1200

1200

1100

1100

1300

1300

1400

1400

1200

1200

1100

1100

1300

1300

1400

1400

1000

1000

Kursy

Kursy

wykonania

wykonania

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

53

Standard opcji (3)

Standard opcji (3)

•

Cena wykonania = kurs wykonania x mnożnik

•

Opcje o europejskim stylu wykonania i rozliczeniu pieniężnym

› Dzień wygaśnięcia – trzeci piątek miesiąca wygaśnięcia,
› Wykonanie automatycznie w przypadku jeżeli opcja jest in-the-

money,

› Możliwość rezygnacji z wykonania opcji.

•

Kwota rozliczenia kalkulowana wg wzorów;

› Dla opcji kupna: c(T) = max{[S(T) – m];0}
› Dla opcji sprzedaży: c(T) = max{[m – S(T)];0}
gdzie:

c(T) – kwota rozliczenia określana w dniu wykonania,
S(T) – cena rozliczeniowa określana w dniu wykonania,
m – cena wykonania,
T – dzień wykonania.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

54

Standard opcji (4)

Standard opcji (4)

•

•

Cena rozliczeniowa = kurs rozliczeniowy x

Cena rozliczeniowa = kurs rozliczeniowy x

mno

mno

ż

ż

nik

nik

•

•

Kurs rozliczeniowy kalkulowany w identyczny

Kurs rozliczeniowy kalkulowany w identyczny

spos

spos

ó

ó

b jak w przypadku kontrakt

b jak w przypadku kontrakt

ó

ó

w

w

terminowych na WIG20

terminowych na WIG20

-

-

ś

ś

rednia

rednia

arytmetyczna ze wszystkich warto

arytmetyczna ze wszystkich warto

ś

ś

ci indeksu

ci indeksu

WIG20 w czasie ostatniej godziny notowa

WIG20 w czasie ostatniej godziny notowa

ń

ń

c

c

i

i

ą

ą

g

g

ł

ł

ych, oraz warto

ych, oraz warto

ś

ś

ci tego indeksu

ci tego indeksu

ustalonej na zamkni

ustalonej na zamkni

ę

ę

cie sesji gie

cie sesji gie

ł

ł

dowej.

dowej.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

55

Zasady obrotu

Zasady obrotu

•

•

Notowania ci

Notowania ci

ą

ą

g

g

ł

ł

e w godzinach 9:00

e w godzinach 9:00

–

–

16:20

16:20

(godziny notowania kontrakt

(godziny notowania kontrakt

ó

ó

w terminowych oraz

w terminowych oraz

jednostek indeksowych)

jednostek indeksowych)

•

•

Mo

Mo

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

wykorzystania wszystkich rodzaj

wykorzystania wszystkich rodzaj

ó

ó

w

w

zlece

zlece

ń

ń

opr

opr

ó

ó

cz zlece

cz zlece

ń

ń

: Po Ka

: Po Ka

ż

ż

dej Cenie (PKC), oraz

dej Cenie (PKC), oraz

Po Cenie Rynkowej na Otwarcie (PCRO),

Po Cenie Rynkowej na Otwarcie (PCRO),

•

•

Brak ogranicze

Brak ogranicze

ń

ń

waha

waha

ń

ń

kurs

kurs

ó

ó

w,

w,

•

•

Rynek wspomagany dzia

Rynek wspomagany dzia

ł

ł

aniami animator

aniami animator

ó

ó

w

w

rynku

rynku

.

.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

56

Zasady obrotu

Zasady obrotu

•

Kurs odniesienia = teoretyczna wartość opcji

kalkulowana codziennie w oparciu o model wyceny
opcji Black’a-Scholes’a (na podstawie parametrów
ryzyka- zmienność, stopa wolna od ryzyka,
otrzymywanych od KDPW)

•

Konieczne posiadanie numeru NIK – jeden numer

dla wszystkich instrumentów

pochodnych,

•

Funkcjonalność zapytania Request For Quotes

(RFQ) – funkcjonalność daje możliwość wezwania
animatora rynku do złożenia ofert.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

57

Przykłady strategii opcyjnych

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

58

Bull call spread

S(t)

Z/S

kupno opcji
kupna

A

Poziom przewidywanego
wzrostu kursu
instrumentu bazowego

sprzedaż
opcji kupna

B

Ograniczenie

maksymalnego

zysku

Wystawiona opcja
sprzedaży częściowo
finansuje kupno opcji
kupna

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

59

Bear put spread

S(t)

Z/S

B

sprzedaż
opcji
sprzedaży

kupno opcji
sprzedaży

A

Bear put
spread

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

60

S(t)

Z/S

A

Short straddle

sprzedaż
opcji
kupna

sprzedaż
opcji
sprzedaży

short
straddle

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

61

S(t)

Z/S

A

Long straddle

kupno
opcji
sprzedaży

kupno
opcji
kupna

long
straddle

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

62

Kupno Call

Długi Stela

ż

Kupno Put

Spread byka

Spread nied

ź

wiedzia

Sprzeda

ż

Put

Krótki Stela

ż

Sprzeda

ż

call

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Wzrost kursu

Spadek kursu

Nieokre

ś

lona zmiana

kursu

Wzrost
zmienno

ś

ci

Niewielka
zmiana
zmienno

ś

ci

Spadek
zmienno

ś

ci

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

63

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce (1)

ce (1)

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce wymagane s

ce wymagane s

ą

ą

tylko i wy

tylko i wy

łą

łą

cznie od wystawc

cznie od wystawc

ó

ó

w opcji !!!

w opcji !!!

Stanowi

Stanowi

ą

ą

one zabezpieczenie zobowi

one zabezpieczenie zobowi

ą

ą

zania

zania

wystawcy opcji wobec nabywcy opcji.

wystawcy opcji wobec nabywcy opcji.

S

S

ą

ą

gwarancja,

gwarancja,

ż

ż

e w dniu wyga

e w dniu wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia

cia

wystawca opcji b

wystawca opcji b

ę

ę

dzie zdolny finansowo do

dzie zdolny finansowo do

wykonania opcji (wyp

wykonania opcji (wyp

ł

ł

aty dla nabywcy opcji

aty dla nabywcy opcji

kwoty rozliczenia)

kwoty rozliczenia)

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

64

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce (2)

ce (2)

Spos

Spos

ó

ó

b kalkulacji depozyt

b kalkulacji depozyt

ó

ó

w.

w.

Do wyznaczenia wykorzystywany jest Model

Do wyznaczenia wykorzystywany jest Model

Portfelowej Kalkulacji Ryzyka:

Portfelowej Kalkulacji Ryzyka:

›

›

Generowanych jest 16 scenariuszy zmian

Generowanych jest 16 scenariuszy zmian

cen instrumentu bazowego oraz zmiany

cen instrumentu bazowego oraz zmiany

zmienno

zmienno

ś

ś

ci instrumentu bazowego.

ci instrumentu bazowego.

›

›

Dla ka

Dla ka

ż

ż

dego scenariusza wyznaczana jest

dego scenariusza wyznaczana jest

teoretyczna warto

teoretyczna warto

ść

ść

opcji, kt

opcji, kt

ó

ó

ra stanowi

ra stanowi

jednocze

jednocze

ś

ś

nie warto

nie warto

ść

ść

wymaganego

wymaganego

depozytu zabezpieczaj

depozytu zabezpieczaj

ą

ą

cego.

cego.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

65

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce (3)

ce (3)

Nr

scenariusza

Zmiana

ceny (uj)

Kierunek

zmienno

ś

ci (kj)

1

0,01

1

2

0,01

-1

3

1/3

1

4

1/3

-1

5

-1/3

1

6

-1/3

-1

7

2/3

1

8

2/3

-1

9

-2/3

1

10

-2/3

-1

11

1,00

1

12

1,00

-1

13

-1,00

1

14

-1,00

-1

15

2,00

0

16

-2,00

0

(

)

op

j

k

B

u

Z

S

S

×

×

+

×

=

1

0

S

0

- kurs indeksu WIG20,

Z

k

- poziom wła

ś

ciwego

depozytu zabezpieczaj

ą

cego

,

,

(

(

r

r

ó

ó

wny

wny

najwi

najwi

ę

ę

kszej historycznej

kszej historycznej

jednodniowej zmianie ceny

jednodniowej zmianie ceny

instrumentu bazowego (indeksu

instrumentu bazowego (indeksu

WIG20). 256 dni obserwacji)

WIG20). 256 dni obserwacji)

B

op

– wska

ź

nik zwi

ę

kszaj

ą

cy

poziom Z

k

(1,4).

S

j

k

V

k

V

V

×

+

=

V

k

– zmienno

ść

instrumentu

bazowego (w uj

ę

ciu rocznym),

V

s

– parametr modyfikuj

ą

cy

zmienno

ść

(aktualnie 2,5%)

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

66

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce (4)

ce (4)

Przyk

Przyk

ł

ł

ad.

ad.

–

–

opcja kupna OW20C4140

opcja kupna OW20C4140

•

•

Kurs wykonania

Kurs wykonania

–

–

1400

1400

pkt

pkt

,

,

•

•

Kurs zamkni

Kurs zamkni

ę

ę

cia WIG20

cia WIG20

-

-

1673,34

1673,34

pkt

pkt

,

,

•

•

Zmienno

Zmienno

ść

ść

–

–

21,9%,

21,9%,

•

•

Parametr modyfikuj

Parametr modyfikuj

ą

ą

cy zmienno

cy zmienno

ść

ść

–

–

2,5%,

2,5%,

•

•

Stopa wolna od ryzyka

Stopa wolna od ryzyka

–

–

6%,

6%,

•

•

Czas do wyga

Czas do wyga

ś

ś

ni

ni

ę

ę

cia

cia

–

–

0,53 lat,

0,53 lat,

•

•

Poziom w

Poziom w

ł

ł

a

a

ś

ś

ciwego depozyt zabezpieczaj

ciwego depozyt zabezpieczaj

ą

ą

cy

cy

–

–

5,4%,

5,4%,

•

•

Wsp

Wsp

ó

ó

ł

ł

czynnik zwi

czynnik zwi

ę

ę

kszaj

kszaj

ą

ą

cy poziom depozytu

cy poziom depozytu

–

–

1,4.

1,4.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

67

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce (5)

ce (5)

Scenariusze

Uj

Kj

Warto

ść

indeksu

Zmienno

ść

Kurs teoretyczny

opcji (pkt)

Warto

ść

opcji (zł)

Scenariusza 1

0,01

1

1 674,61

24,40%

333,60

3 336

Scenariusza 2

0,01

-1

1 674,61

19,40%

324,60

3 246

Scenariusza 3

0,33

1

1 715,73

24,40%

371,10

3 711

Scenariusza 4

0,33

-1

1 715,73

19,40%

363,70

3 637

Scenariusza 5

-0,33

1

1 630,95

24,40%

295,00

2 950

Scenariusza 6

-0,33

-1

1 630,95

19,40%

248,00

2 480

Scenariusza 7

0,67

1

1 758,12

24,40%

410,50

4 105

Scenariusza 8

0,67

-1

1 758,12

19,40%

404,60

4 046

Scenariusza 9

-0,67

1

1 588,56

24,40%

258,80

2 588

Scenariusza 10

-0,67

-1

1 588,56

19,40%

245,80

2 458

Scenariusza 11

1,00

1

1 800,51

24,40%

450,70

4 507

Scenariusza 12

1,00

-1

1 800,51

19,40%

446,00

4 460

Scenariusza 13

-1,00

1

1 546,17

24,40%

224,10

2 241

Scenariusza 14

-1,00

-1

1 546,17

19,40%

209,30

2 093

Scenariusza 15

2,00

0,5

1 927,69

23,15%

286,30

2 863

Scenariusza 16

-2,00

0,5

1 418,99

23,15%

61,40

614

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

68

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce (6)

ce (6)

Depozyt wymagany w chwili sk

Depozyt wymagany w chwili sk

ł

ł

adania zlecenia

adania zlecenia

Stanowi r

Stanowi r

ó

ó

ż

ż

nic

nic

ę

ę

pomi

pomi

ę

ę

dzy warto

dzy warto

ś

ś

ci

ci

ą

ą

depozytu

depozytu

wyznaczona przez KDPW na dany dzie

wyznaczona przez KDPW na dany dzie

ń

ń

a

a

warto

warto

ś

ś

ci

ci

ą

ą

rynkow

rynkow

ą

ą

opcji (np. wynikaj

opcji (np. wynikaj

ą

ą

c

c

ą

ą

z limitu

z limitu

z

z

ł

ł

o

o

ż

ż

onego zlecenia).

onego zlecenia).

Depozyt wymagany w po rozliczeniu transakcji

Depozyt wymagany w po rozliczeniu transakcji

Pe

Pe

ł

ł

na warto

na warto

ść

ść

depozytu wyznaczona przez KDPW.

depozytu wyznaczona przez KDPW.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

69

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce (7)

ce (7)

Przykład.
Depozyt wymagany w chwili złożenia zlecenia
- depozyt wymagany na danej sesji – 4.507 zł
- limit zalecenia 380 pkt
- depozyt wymagany od klienta = 4.507 zł – 380 pkt x 10 zł =
707 zł
Depozyt wymagany po rozliczeniu transakcji
- depozyt wyznaczony przez KDPW na dzień następny,
wymagany od klienta po rozliczeniu transakcji – 4.620 zł,
- kurs transakcji = 390 pkt (wystawca otrzymał od nabywcy
opcji kwotę 3.900 zł),
- Na rachunku wystawcy znajduje się suma wpłaconego
depozytu oraz otrzymanej premii opcyjnej = 3.900 zł + 707 zł =
4.607 zł.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

70

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce (8)

ce (8)

Depozyty wyznaczane są z uwzględnieniem ryzyka całego
portfela instrumentów pochodnych z uwzględnieniem korelacji
(zmniejszających wymagany depozyt) pomiędzy
instrumentami opartymi na tym samym instrumencie
bazowym (np. OW20 + FW20 + MW20)
Przykład.
FW20Z3 – depozyt wymagany od pozycji długiej z dnia
10.09.2003 = 1.216,00 zł

OW20C4130 – depozyt wymagany od pozycji krótkiej z dnia
10.09.2003 = 5.432,85 zł

Depozyt od portfela: długa pozycja FW20Z3 +krótka pozycja
OW20C4130 z dnia 10.09.2003 = 4.235,08 zł

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

71

Depozyty zabezpieczaj

Depozyty zabezpieczaj

ą

ą

ce (9)

ce (9)

W sk

W sk

ł

ł

ad depozytu mog

ad depozytu mog

ą

ą

wchodzi

wchodzi

ć

ć

:

:

-

-

got

got

ó

ó

wka,

wka,

-

-

papiery warto

papiery warto

ś

ś

ciowe (akcje, obligacje) z

ciowe (akcje, obligacje) z

uwzgl

uwzgl

ę

ę

dnieniem st

dnieniem st

ó

ó

p uznania (dla obligacji 0,9,

p uznania (dla obligacji 0,9,

dla akcji 0,6

dla akcji 0,6

-

-

0,7).

0,7).

Wyznaczany jest minimalny poziom depozytu jaki

Wyznaczany jest minimalny poziom depozytu jaki

musi utrzyma

musi utrzyma

ć

ć

klient na rachunku depozytowym,

klient na rachunku depozytowym,

W przypadku spadku poziomu depozytu poni

W przypadku spadku poziomu depozytu poni

ż

ż

ej

ej

poziomu minimalnego klient jest zobowi

poziomu minimalnego klient jest zobowi

ą

ą

zany do

zany do

uzupe

uzupe

ł

ł

nienia zabezpieczenia.

nienia zabezpieczenia.

Masz pytanie ? napisz na

[e-mail]

72

Dalsze informacje

Dalsze informacje

•

•

Strona internetowa GPW

Strona internetowa GPW

http://

http://

www

www

.gpw.

.gpw.

pl

pl

•

•

Mail

Mail

opcje@gpw.

opcje@gpw.

com

com

.

.

pl

pl

odpowied

odpowied

ź

ź

w

w

ci

ci

ą

ą

gu 24h (bez sob

gu 24h (bez sob

ó

ó

t i niedziel)

t i niedziel)

•

•

Na podstawie pyta

Na podstawie pyta

ń

ń

b

b

ę

ę

dzie utworzona

dzie utworzona

sekcja pytania i odpowiedzi.

sekcja pytania i odpowiedzi.