Renata Ziajka 

 
 

Scenariusz zajęć dla III klasy szkoły podstawowej 
 
Ośrodek tematyczny: Z Nowym Rokiem 
 
Temat: Cechy baśni na podstawie utworu Janiny Porazińskiej  
pt. „O dwunastu miesiącach” 
 
Wyróżnianie postaci realistycznych i fantastycznych. Wydarzenia prawdopodobne 
i nieprawdopodobne. Znaki rzymskie. Nazwy miesięcy. Cechy charakterystyczne 
poszczególnych miesięcy. Projektowanie stroju dla braci – miesięcy. 

 
 

Cele: 
Uczeń: 
•  zna treść baśni, 

•  potrafi wskazać cechy charakterystyczne baśni, 

•  wyróżnia główne postaci w utworze, 

•  wskazuje wydarzenia prawdopodobne i fantastyczne w baśni, 

•  wie, co to jest rzeczownik, 

•  porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej, 

•  korzysta ze słownika i potrafi odszukać w nim potrzebne hasło, 

•  zna cyfry rzymskie, 

•  umie wymienić nazwy miesięcy we właściwej kolejności, 

•  potrafi zaplanować i wykonać zadanie plastyczne. 

 
 
Metody:  
•  słowne (rozmowa kierowana, samorzutne wypowiedzi uczniów, praca 

 

z tekstem), 

•  działalności praktycznej,  

•  zajęcia ruchowe. 

 
Formy pracy:  
•  indywidualna jednolita, 

•  zróżnicowana, 

•  zbiorowa jednolita. 

 
Środki dydaktyczne: 
karta pracy dla każdego dziecka, egzemplarz lektury, teksty wierszy, słowniki, 
sylwety do zajęć plastycznych. 

   
 
 
 
 
 
 
 
 

 

2

 
 
                                                                   

Przebieg zajęć: 

 
 

1.  Wprowadzenie – ułożenie hasła: 

Ja-ni-na Po-ra-ziń-ska „O dwu-nas-tu mie-sią-cach” 
 
Uczniowie mają na ławkach „śniegowe chmurki”, na których napisane są różne 
rzeczowniki: córka, fiołki, czerwiec, grudzień,  śnieg, zaspy, zima, rok, mróz, 
sierotka, macocha, luty, kwiecień, las; wybrane dzieci odczytują swoje wyrazy – 
ustalenie, że są to rzeczowniki, przypomnienie, co to są rzeczowniki i na jakie 
pytania odpowiadają, uczniowie przyczepiają na tablicy wyrazy w kolejności 
alfabetycznej, po odwróceniu „chmurek” powstaje hasło, ustalenie, że jest to 
tytuł baśni. 
 

2.  Opracowanie metryczki baśni – ćw. 1            

            (wielka litera w pisowni nazwisk, tytułów) 

•  autor - ......................... 

•  tytuł -  ......................... 

•  ilustrator - ............................. 

•  wydawnictwo - ............................ 

 

3.  Sprawdzenia stopnia znajomości treści przeczytanej lektury. 

  - Kiedy rozgrywa się akcja baśni? 

         (zimą – uczniowie ustalają, że nie można dokładnie określić kiedy) 
      - W jakich miejscach rozgrywa się akcja opowieści „O dwunastu miesiącach”? 

(na wsi – znów uczniowie dochodzą do wniosku, że nie wiemy, w jakiej wsi  
i nie można dokładnie ustalić miejsca akcji) 

      - Kto jest głównym bohaterem baśni? 
      - Jakie jeszcze postaci występują? 
      - Jakie trzy zadania kazała wykonać sierotce macocha? 

  - Kto pomógł sierotce spełnić żądania macochy? 

 

4.  Ustalenie, jaki utwór nazywamy baśnią.  

•  szukanie definicji w słowniku, 

•  podkreślenie właściwej odpowiedzi w karcie pracy – ćw. 2 

 (uczniowie podkreślają jedną z trzech odpowiedzi) 

         Baśń to: 

a) opowieść o bohaterach nie mająca potwierdzenia w materiałach 

historycznych, 

b) utwór napisany wierszem, 
c) utwór, w którym obok postaci i wydarzeń prawdopodobnych występują 

postacie i wydarzenia fantastyczne, nigdy w prawdziwym życiu nie 
spotykane. 

 

5.  Wyróżnienie postaci realistycznych i fantastycznych - praca zbiorowa jednolita –  

ćw. 3 (uczniowie wpisują do tabelki: macocha, pasierbica, córka; bracia 
Miesiące) 

 

 

3

6. Wyodrębnienie wydarzeń prawdopodobnych i fantastycznych - praca 

indywidualna zróżnicowana 

         ćw. 4 
            
        I poziom 

- 

wysłanie sierotki po fiołki i poziomki, 

- 

spotkanie z braćmi miesiącami, 

- 

przemiana węgielków w srebrne talary, 

- 

zamiana grudnia w czerwiec, 

- 

wysłanie sierotki po talary, 

- 

służba sierotki u Miesiączków. 

 
        II poziom 

- 

wysłanie sierotki po fiołki, 

- 

spotkanie z Miesiącami, 

- 

przemiana węgielków w srebrne talary, 

- 

zamiana grudnia w czerwiec. 

 

    7. Przerwa śródlekcyjna „Śniegowa zabawa” (Klanza) 

Przy muzyce dzieci ruchami rąk i całego ciała pokazują, jak pada śnieg, lepią 
śnieżki i rzucają się nimi, jak lepią kule śniegowe i robią bałwana.  

 
    8. Znaki rzymskie, nazwy miesięcy – ćw. 5 

a) Uczniowie łączą nazwę miesiąca z odpowiadającą mu cyfrą rzymską. 

 
    9. Zajęcia plastyczne - projektowanie stroju dla wybranego Miesiąca 

-  Uczniowie losują wierszyk o danym miesiącu. 
- „Ubierają” sylwetę (kawałkami materiałów) zgodnie z treścią wiersza 

 

i w oparciu o własną wiedzę. 
-  Zawieszenie sylwet pod nazwami poszczególnych miesięcy. 
-  Omówienie prac ze zwróceniem na cechy charakterystyczne danego miesiąca. 
 

   10. Przyporządkowanie  miesięcy do danej pory roku  
        -  zapisanie w karcie pracy miesięcy zimowych, wiosennych, letnich i jesiennych 

-  karta pracy 17 ćw. 2 – liczenie, ile trwa dana pora roku (Wesoła szkoła – 
matematyka) 

    
   11. Miesiące – zabawa pozwalająca zapamiętać i utrwalić nazwy miesięcy. 

Dzieci dostają wizytówki z nazwami miesięcy i przyklejają je tak, aby były 
widoczne. Następnie wykonują polecenia nauczyciela, np. 

          • ustawcie się zgodnie z kolejnością miesięcy w roku, 
          • ustawcie się w grupach, zgodnie z porami roku, 
          • w rzędzie niech staną miesiące, które mają 31 dni, 
          • w szeregu niech staną miesiące zaczynające się na „l”. 
 
   12. Ocena pracy uczniów 
  
   13. Zadanie pracy domowej – karta pracy 34 ćw. 2, karta pracy 35 ćw. 1 
 
          
 
 

 

4

 
 
 
KARTA PRACY 
 
 
1. Autor                  ........................................................... 
  
    Tytuł                   .......................................................... 
 
    Ilustrator            ........................................................... 
 
    Wydawnictwo     .......................................................... 
 
 
2. Podkreśl właściwą odpowiedź. 
          
    Baśń to: 

a) opowieść o bohaterach nie mająca potwierdzenia w materiałach historycznych, 
b) utwór napisany wierszem, 
c) utwór, w którym obok postaci i wydarzeń prawdopodobnych występują 

postacie i wydarzenia fantastyczne, nigdy w prawdziwym życiu nie spotykane. 

 
 
3. Wymień postaci realistyczne i fantastyczne występujące w baśni. 
                                         
 

Postacie realistyczne 

Postacie fantastyczne 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 4. Podane wydarzenia wpisz do odpowiedniej kolumny tabelki: 

- 

wysłanie pasierbicy po fiołki i poziomki, 

- 

spotkanie z braćmi Miesiącami, 

- 

zamiana grudnia w kwiecień, 

- 

przemiana węgielków w srebrne talary, 

- 

służba sierotki u Miesiączków.                             

                          
 

Wydarzenia prawdopodobne 

Wydarzenia fantastyczne 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

5. Połącz nazwę miesiąca z odpowiadającym mu znakiem rzymskim. 
 
 
 luty                                              kwiecień                       czerwiec 
                

styczeń                                                                              sierpień           

grudzień 
 
 

I II III IV V  VI VII VIII IX X XI XII 

 
 
 
     marzec                               lipiec                                        listopad 
                          maj                                                              październik           
wrzesień 
 
 
 
 
Zadanie dodatkowe dla chętnych 
 
a)  Oblicz: 
 
            II + IV = .........       VI + III = ...........                         VI + V =  .......... 
 
            X – V =  .........        IX – III = ...........                          XI – IX = .......... 
 
 
b) Wpisz sąsiednie cyfry rzymskie: 
 
        I, ........, III                            IV, ........., ............., VII                     
 

VIII, ........., X                        IV, ........., II                   
 
.........., X, ........., VIII             ........, XI, .........., IX