HASŁA NA LITERĘ S

SA‛D IBN MANSSŪR IBN KAMMŪNA
SAADIA GAON (Saadiah ben Joseph, arab. (Sa‘īd ibn Y

ûsuf al-Fayyûmī)

SABZAWARĪ A

L

-H

AĞĞ

 M

ULLĀ

 M

AHDĪ

SACRUM – PROFANUM
SAINT-SIMON (Claude-Henri de Rouvroy)
SAISSET É

MILE

 E

DMOND

SAITTA G

IUSEPP

SAKOWICZ K

ASJAN

 (Kasijan Sakowycz)

SALAMUCHA J

AN

SALAVILLE J

EAN

 B

APTISTE

SALMON W

ESLEY

SĀMMKHYA-SŪTRY 

[saamkhja-suutry]   (S

āmmkhya-pravacana-sūtry 

–   „S

ūtry 

przedstawiające s

āmmkhyę”)

SAMORÓDZTWO  (autogonia,   gr.    [autógonos],    [autogenés]   – 
samorodny; łac. generatio spontanea, generatio aequivoca, generatio primaria)
SAMOŚWIADOMOŚĆ 

→

 REFLEKSJA

SA

ÔS¥RA 

→

 KARMAN

SAMUEL BEN HOFNI
SANSEVERINO G

AETANO

SANTAYANA G

EORGE

 (Jorge Agustín Nicolás Ruiz de Santayana y Borrás)

SANTELER J

OSEF

SANTOS M

ÁRIO

 F

ERREIRA

 

DOS

SAPIENTIA 

→

 HAGIA SOPHIA

SARAHA (Saroruhvajra, Rāhulabhadra)
SARBIEWSKI M

ACIEJ

 K

AZIMIERZ

 (Sarbievius)

SARTRE J

EAN

-P

AUL

 C

HARLES

 A

YMARD

SARYJLIJEW I

WAN

SA-SKYA [sakja]
SAUSSURE F

ERDINAND

 

DE

SAUTER J

OHANN

SAVIGNY F

RIEDRICH

 K

ARL

 

VON

SAWICKI F

RANCISZEK

SĄD ANALITYCZNY/SYNTETYCZNY 

→

 KANT IMMANUEL

SĄD EGZYSTENCJALNY 

→

 EGZYSTENCJALNY SĄD

SCEPTYCYZM  (od   gr.    [skepsis]   –   dociekanie,   badanie,   powątpiewanie;   od: 


 [sképtesthai] – uważnie patrzeć, rozważnie badać, rozpatrywać)

SCHAFF A

DAM

SCHAPP W

ILHELM

SCHELER M

AX

SCHELLING F

RIEDRICH

 W

ILHELM

 J

OSEPH

 

VON

SCHEMAT WNIOSKOWANIA (gr. 



 [schema] – figura, forma, kształt, sposób, tryb)

SCHILLER J

OHANN

 C

HRISTOPH

 F

RIEDRICH

SCHLEGEL F

RIEDRICH

 K

ARL

 W

ILHELM

 

VON

SCHLEIERMACHER F

RIEDRICH

 D

ANIEL

 E

RNST

SCHLICK F

RIEDRICH

 A

LBERT

 M

ORITZ

SCHMITT C

ARL

 (K

ARL

)

1

SCHNEID M

ATHIAS

SCHOLARIOS G

EORGIOS

 K

OURTESIOS

 (Gennadios II, 



 



 



 

 



', Gennadius II Scholarius)

SCHOLASTYCZNA METODA (od łac. schola – szkoła; scholasticus – uczony, nauczyciel, 
student, uczeń; gr.  [méthodos] – sposób, badanie, poznawanie)
SCHOLASTYKA  (od   łac.  schola  –   szkoła;  scholasticus  –   uczony,   nauczyciel,   student, 
uczeń)
SCHOLZ H

EINRICH

SCHOPENHAUER A

RTHUR

SCHRÖDER E

RNST

 F

RIEDRICH

 W

ILHELM

 K

ARL

SCHUBERT-SOLDERN R

ICHARD

 

VON

SCHULZE G

OTTLOB

 E

RNST

SCHUPPE W

ILHELM

SCHWAB J

OHANN

 C

HRISTOPH

SCIACCA M

ICHELE

 F

EDERICO

SCJENTYZM (łac. scientia – wiedza, nauka)
SEBASTIAN PETRYCY Z PILZNA → PETRYCY SEBASTIAN Z PILZNA
SECRÉTAN C

HARLES

SEKSTUS EMPIRYK (

  

, Sextus Empiricus)

SEKUNDUS (



, Secundus)

SELLARS R

OY

 W

OOD

 

SELLARS W

ILFRID

 S

TALKER

SEMANTYKA (gr.

 

 [semantikós] – oznaczający, wyrażający coś; od: 



 [sema] 

– znak, znamię; 



 [semáinein] – wskazać, dać znak, oznaczać)

SEMENENKO P

IOTR

SEMIOTYKA  (od   gr.

  

  [seméion]   –   znak,   ślad,   symptom;  



  [sema]   –   znak, 

znamię)
SENEKA MŁODSZY (Seneka Filozof, Lucius Annaeus Seneca Minor)
SENSUALIZM (łac. sensualis – zmysłowy; sensus – zmysł, czucie)
SENTENCJA → MAKSYMA 
SEPARACJA → METAFIZYKA
SERTILLANGES A

NTONIN

-G

ILBERT

 (imię zakonne – Dalmace)

SETH PRINGLE-PATTISON A

NDREW

SEZEMAN W

ASILIJ

 E

MILEWICZ

SHAFTESBURY A

NTHONY

 A

SHLEY

 C

OOPER

SHARPE J

OHANNES

SHEFFER H

ENRY

 M

AURICE

SIDGWICK H

ENRY

SIDONSKIJ F

IODOR

 F

IODOROWICZ

SIDŻISTANI  (Siğistāni, Al-Sidżzī)  A

BŪ

  Y

A

‘

QŪB

  I

SHHĀQ

  I

BN

  A

H

HMAD

  AL-  – isma’ilicki  dā’ī 

(misjonarz)
SIEGMUND G

EORG

SIENKIEWICZ H

ENRYK

 A

DAM

 A

LEKSANDER

 P

IUS

SIEWERTH G

USTAV

SIGER Z BRABANTU (Sigerus de Brabantia, Sigerus Brabantinus, Siger de Brabant, 
Sigieri di Brabante) 
SIGNIFIKACJA → TEORIE ZNACZENIA
SIGWART C

HRISTOPH

SIMMEL G

EORG

SIMPLICJUSZ → SYMPLICJUSZ

2

SINGER E

DGAR

 A

RTHUR

, 

JR

. 

SIWEK P

AWEŁ

SKALIĆ P

AVAO

 (Paulus Scalichius de Lika, Paul Scaliger)

SKARGA B

ARBARA

SKARGA P

IOTR

 (Pawęski, Powęski)

SKINNER B

URRHUS

 F

REDERIC

SKORULSKI A

NTONI

SKOWORODA H

RYHORIJ

 S

AWYCZ

 

SŁOWACKI J

ULIUSZ

 E

UZEBIUSZ

SŁUPECKI J

ERZY

SMETANA A

UGUSTÍN

SMITH A

DAM

SMITH KEMP N

ORMAN

SMOTRYCKI M

ELECJUSZ

 (Mełetij Herasymowycz Smotryćkyj)

SOAVE F

RANCESCO

SOBESKI M

ICHAŁ

SOBOCIŃSKI B

OLESŁAW

SOCJOTECHNIKA (od łac. socius – wspólny, społeczny; gr. 



 [technikós] – biegły, 

oparty na pewnych zasadach)
SOFIA → HAGIA SOFIA
SOFISTYKA (gr. 



 



 (



) [he sophistiké (techne)], od: 



 [sophía] – mądrość; 



 [sophós], 



 [sophistés] – mędrzec, mistrz jakiejś sztuki)

SOFIŚCI  (gr.  



  [sophistái]; od:  



  [sophía] – mądrość;  



  [sophós],  

 

[sophistés] – mędrzec, filozof)
SOKOŁOWSKI W

OJCIECH

SOKRATES (



, łac. Socrates)

SOLARI G

IOELE

SOLGER K

ARL

 W

ILHELM

 F

ERDINAND

SOLIPSYZM (od łac.: solum – tylko, wyłącznie; ipse – sam, jedyny)
SOLLICITUDO REI SOCIALIS
SOLON Z ATEN (Solon z Salaminy, 



 



 



, 



)

SOŁOWJOW W

ŁADIMIR

 S

IERGIEJEWICZ

SOŁŻENICYN A

LEKSANDR

 I

SAJEWICZ

SORDI S

ERAFINO

SOROKIN P

ITIRIM

 (P

ITRIM

) A

LEKSANDROWICZ

SOURIAU É

TIENNE

SOURIAU P

AUL

SPAEMANN R

OBERT

SPANN O

THMAR

SPAVENTA B

ERTRANDO

SPECIES (impressa – expressa)
SPENCER H

ERBERT

SPENGLER O

SWALD

 A

RNOLD

 G

OTTFRIED

SPESZ A

LEXANDER

SPEUZYP (



, Speusippus) Z ATEN

SPIEKTORSKIJ J

EWGIENIJ

 W

ASILJEWICZ

SPINOZA B

ENTO

 (Baruch Despinoza, Benedictus de Spinoza, d’Espinoza)

SPIR (Szpir) A

FRIKAN

 A

LEKSANDROWICZ

SPIRITO U

GO

SPOŁECZEŃSTWO (gr. ( [anthropiné])  [koinonía]; łac. societas)

3

SPOŁECZNA KARTA EUROPEJSKA (EUROPEJSKA KARTA SPOŁECZNA)
SPOŁECZNA KLASA
SPOŁECZNA NAUKA KOŚCIOŁA (doktryna społeczna Kościoła, nauczanie społeczne 
Kościoła, chrześcijańska nauka społeczna, łac. disciplina socialis catholica)
SPOŁECZNYCH DOKTRYN HISTORIA – (gr. 



 

[didaché] – nauka, nauczanie, łac. 

doctrina – nauka, umiejętność, nauczanie)
SPOSTRZEŻENIE (gr. 



 [áisthesis], łac. perceptio)

SPRANGER E

DUARD

SPRAWIEDLIWOŚĆ → CNOTY I WADY
SPRZECZNOŚĆ (gr.  [antíphasis]; łac. contradictio)
STAHL F

RIEDRICH

 J

ULIUS

 (Jolson Julius)

STALIN J

ÓZEF

 (Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili)

STAMMLER R

UDOLF

STANISŁAW  ZE   SKARBIMIERZA  (Stanislaus   de   Scarbimiria;  ze   Skarbimierza, 
Skarbimirza, Skalmierza, Skalbmierza; Stanislaus Skarbirzski; Skarbimierczyk)
STANKIEWICZ N

IKOŁAJ

 W

ŁADIMIROWICZ

STAROWOLSKI (Starovolscius) S

ZYMON

STASZIC (Stasic, Staszyc) S

TANISŁAW

 W

AWRZYNIEC

STAUDINGER F

RANZ

 G

OTTFRIED

 C

HRISTIAN

STAVENHAGEN K

URT

STAY-STOJKOVIĆ B

ENEDIKT

 (Benedictus Stay, Benedetto Stay)

STEBBING L

IZZIE

 S

USAN

STEFAN Z JAWORA (Stefan Jaworśkyj)
STEFANINI L

UIGI

STEFANOWSKI H

IERONIM

STEFFENS H

ENRIK

STEIN E

DYTA

 (siostra Teresa Benedykta od Krzyża)

STEIN H

EINRICH

 

VON

STEIN L

UDWIG

 (Lajos)

STEINER R

UDOLF

STELLINI J

ACOPO

STENZEL J

ULIUS

STEVENSON C

HARLES

 L

ESLIE

STEWART D

UGALD

STIEPUN (Steppuhn) F

IODOR

 A

WGUSTOWICZ

STILPON Z MEGARY (



 



 



 [Stilpon ho Megaréus], Stilpo Megarensis)

STIRNER M

AX

 (Johann Caspar Schmidt)

STOBAJOS  (  



 



 



  [Ioannes ho Stobáios],  Johannes Stobaios)  Ioannes ze 

Stoboi (Macedonia)
STÖCKL A

LBERT

STOICYZM  (gr.  



 



  [he stoiké] – szkoła filozofii stoickiej;  



 



  [ho stoikós] – 

stoik)
STOUT G

EORGE

 F

REDERICK

STRACHOW N

IKOŁAJ

 N

IKOŁAJEWICZ

STRASZEWSKI M

AURYCY

STRATON Z LAMPSAKOS (



, Strato Physicus)

STRAUSS L

EO

STRAWSON P

ETER

 F

REDERICK

STROYNOWSKI H

IERONIM

STRUKTURALIZM (łac. structura – konstrukcja, układ; struere – układać, stawiać)

4

STRUVE H

ENRYK

STRUVE P

IOTR

 B

ERNGARDOWICZ

STRZESZEWSKI C

ZESŁAW

STÜRMANN J

OSEF

STWORZENIE → CREATIO EX NIHILO
SUÁREZ F

RANCISZEK

SUAREZJANIZM
SUBIECTUM – OBIECTUM (podmiot – przedmiot)
SUBIEKTYWIZM  (łac. subiectivus – podmiotowy; subiectum – podmiot; od: subicere – 
podporządkować, podłożyć)
SUBLIMACJA  (łac.   sublimatio   –   wyniesienie,   wywyższenie;   od:   sublimare   –   wznosić, 
podnosić; sublimis – wyniosły, wspaniały)
SUBSISTENTIA  (od   łac.   subsistere   –   trwać,   przetrwać,   stawić   opór;   gr.   
[hypóstasis],  [ousíosis])
SUBSTANCJA → BYT
SUBSTANCJA – ISTOTA – NATURA (gr. 



 [ousía] – 



 



 



 



 [to ti en éinai] – 



 [physis]; łac. substantia – essentia – natura

SUBSTRAT   (MATERIALNY   –   FORMALNY)  (gr.  



  [hypokéimenon];   łac. 

suppositum, subiectum)
SUBZYSTENCJA → SUBSISTENTIA
SUCHODOLSKI B

OGDAN

SUHRAWARDĪ ŠIHĀB AL-DĪN YA

ŸYĀ

SUMIENIE (gr. 



 [synéidesis]; łac. conscientia; od: con- – razem z, współ-; scientia 

– wiedza)
SUMA (summa)
SUPIŃSKI J

ÓZEF

SUPOZYCJA → SUPPOSITIO
SUPPOSITIO (dosł. podłożenie, podstawienie; od: supponere – podkładać, podsuwać, podać 
jako założenie)
SUSZKO R

OMAN

SUZO HENRYK → HENRYK SUZO
SUZUKI D

AISETZ

 T

EITARO

SWEDENBORG E

MANUEL

SWIEŻAWSKI S

TEFAN

SYLOGISTYKA (od gr. 



 [syllogismós] – rozumowanie, wnioskowanie, wniosek, 

sylogizm)
SYMPLICJUSZ (



 



 



 [Simplíkios ho Kiliks], Simplicius)

SYNEZJOS Z CYRENY (



, Synesius Cyrenensis)

SYNKRETYZM  (gr.  



  [synkretismós]   –   „koalicja   kreteńska”,   przymierze 

(nieszczere)  miast  kreteńskich  w obliczu  wspólnego  zagrożenia;  od:  



  [syn]  – współ-, 

razem z; 



 [kretídzein] – postępować po kreteńsku, kłamać)

SYNOWIECKI A

DAM

 A

NDRZEJ

SYNTAKTYKA  (gr.  



  [sýntaksis]   –   porządek,   szyk;   od:  



  [syntáttein]   – 

układać, porządkować)
SYSTEM – ASPEKT FILOZOFICZNY (gr. 



 [sýstema] – całość złożona z części; od: 



 [synhistánai] – zestawiać, łączyć, stawiać razem, porządkować)

SYSTEMÓW   DEDUKCYJNYCH  TEORIA  (gr.  



  [sýstema]   –   całość   złożona   z 

części; łac. deducere – doprowadzać, dowodzić, wykazać)
SYTUACJONIZM ETYCZNY (późnołac. situare – umiejscawiać; od łac. situs – położenie, 
stan, miejsce)

5

SZANIAWSKI J

ÓZEF

 K

ALASANTY

SZANIAWSKI K

LEMENS

SZATAN→ DEMONY
SZCZEPAN POLAK → LECHACY STEPANOS
SZCZĘŚCIE (gr. 



 [eudaimonía], 



 [makaría], łac. beatitudo, felicitas)

SZEJTANOW N

AJDEN

SZEM TOW BEN JÓZEF FALAQUERA
SZESTOW L

EW

 I

SAAKOWICZ

 (Jehuda Lejb Szwarcman)

SZILASI W

ILHELM

 (V

ILMOTS

)

SZKOCKA SZKOŁA (ruch szkocki,  szkocka szkoła zdrowego rozsądku,  The Scottish 
School of Common Sense)
SZKOT ERIUGENA → ERIUGENA JAN
SZPET G

USTAW

 G

USTAWOWICZ

SZTUCZNA INTELIGENCJA → INTELIGENCJA SZTUCZNA
SZTUKA (gr.  [techne], łac. ars)
SZUMAN S

TEFAN

 B

OLESŁAW

 T

EODOR

SZUMOWSKI W

ŁADYSŁAW

SZYMAŃSKI A

NTONI

 (ps. i kryptonimy: Antoni Hoffen, Dr A. Sk-ki)

SZYMON MAG (



 



 



, Simon Magus)

SZYMON Z FAVERSHAM (Simon de Faversham)
ŚANKARA 
ŚŪNYATĀ (sanskr. śūnyatā; pali: suññatā; tyb. stong-pa-ñid; chiń. kong; jap. kū)
ŠAFÁRIK P

AVOL

 J

OZEF

ŠAHRASTĀNĪ (Al-) A

BU

 

AL

-F

ATHH

 M

UHHAMMAD

ŠAHRAZŪRĪ (AL-) (Šams Al-Dīn Muhhammad)
ŠEŠIĆ B

OGDAN

ŠIMEČKA M

ILAN

ŠTÚR Ĺ

UDOVÍT

ŠTÚR S

VÄTOPLUK

6