FINANSE PUBLICZNE
Pojęcie i elementu składowe sektora finansowego.
Sektor prywatnyŚ zaspokaja usługi w zakresie administracji nieodpłatnie.
Sektor prywatny przepływa przez sektor publiczny.
Sektor finansów publicznych:
-
Podsektor rządowy
-podsektor
samorządowy (na terenie gmin, powiatów, województw)
- podsektor funduszy cenowych (ubezpieczeniowy)
-
ok. 18% wszystkich dochodów przejmują sektory samorządowe.
0k. 30% --------------II---------------------------- fundusze cenowe.
Struktura wydatkówŚ
O
k. 35% zadań publicznych bezpo rednio finansowane
0k. 28% ------II-------------
samorządy terytorialne
Istota i funkcje bud etu.
Istnieje wiele definicji bud etu. Najpełniej istotę odzwierciedla trójczłonowa definicja
analityczna z której wynika, i bud et to:
1. Żundusz gromadzenia i wydatków rodków pienię nych przez organy władzy i
administracje publiczne.
2. Plan finansowy operatywny w ramach, którego są gromadzone dochody publiczne i
dokonywane wydatków.
3. Norma prawna uchwalona przez najwy szy organ przedstawicielski na danym
szczeblu władzy publicznej (sejm, senat) upowa niający organ wykonawczy do
gromadzenia dochodów publicznych i dokonywaniu wydatków publicznych.
Żunkcje bud etuŚ
W gospodarce rynku bud et pełni 3 podstawowe funkcje ekonomiczneŚ
- f. Al
okacyjna, która finansuje potrzeby publiczne
-
f. Wyrównawcza- polega na redystrybucji dochodów
-f. Stabilizacyjna-
, która wią e się z zapewnieniem równowagi w gospodarce i
utrzymaniem odpowiedniego wzrostu.
Ad1)
funkcja ta wynika z potrzeby istnienia
państwa, jako tej instytucji, która
powinna
zapewnić, co najmniej niezbędny ład wewnętrzny kraju oraz szeroko rozumianą
ochronę tego kraju przed otoczeniem zewnętrznym.
Ad2)
Polega na korekcie podziału pierwotnego dochodu narodowego. Redystrybucja
ta
jest niezbędna ze względów społecznych. W praktyce realizacja tej funkcji bud etu
polega z jednej strony na progresji podatkowej, stosowanie ulg podatkowych, a z drugiej
strony dokonywaniu bud etu wydatku w formie finansów, wiadczeń z pomocy
społecznej, zaopatrzenia społeczne,dotowania emerytur rentowych.
- wynagrodzenie
-zysk
Ad3)
funkcja ta rozwinęła się w latach 20 XX wieku pod upływem coraz silniejszego
oddziaływania państwa na przebieg procesów gospodarczych. W praktyce realizacja tej
funkcji polega na dotowaniu podmiotu gospodarczego.
Charakterystyka podstawowych zasad:
Zasady bud etowe to reguły wynikające z ustaw o finansach publicznych, których
przestrzeganie na etapie opracowywania,
uchwalania i wykonywania bud etu powinno się
przyczyniać do lepszej realizacji funkcji bud etu. Mo na rozpatrywać na trzech
płaszczyznachŚ
1 grupa zasad bud etowych odnosi się do struktury organizacji bud etu i w ramach tej
grupy mie ci się zasady jedno ci ( formalna materialna)
2 grupa dotyczy organizacji finansowych
form funkcjonowania podmiotów w sektorze
publicznym-
zasada zupełno ci.
3 grupa dotyczy techniki bud etowej, zasada roczno ci, zasada równowagi, zasada
szczegółowo ci.
Ad1
Zgodnie z tą zasadą w państwie powinien występować jeden bud et. Zaprzeczeniem
zas
ady jedno ci jest funkcjonowanie publicznych funduszy celowych a w pewnym sensie
równie bud etu samorządu terytorialnego (JST)
Struktura organizacji bud etu w ka dym państwie jest dostosowana do struktury
organizacji aparatu władzy, administracji publicznej. W Polsce struktura organizacji
bud etu jest 4 szczeblowa.
-
Na szczeblu centralnym stał bud et państwa
-
Na szczeblu najni szym bud et gminy
-na szczeblu ponadgminnym struktura
bud etu powiatu
-
Na szczeblu wy szym mamy –II- wojewódzki
Na szczeblu
wojewódzkim stoi wojewoda. Zbiory bud etu wojewódzkiego dzieli się na
16 bud etów rządowych.
System bud etowy jest spójnie (ka de ródło dochodów ma swoje przeznaczenie). Ka dy
szczebel władzy wie, jakie ma kompetencje. Nie ma sporów kompetencji.
Zasada j
edno ci Materii w bud ecie nie mo na wiązać okre lonych dochodów z
konkretnymi wydatkami. Bud et jest, bowiem funduszem ogólnym a nie funduszem
celowym. W bud ecie wa niejsze są wydatki ni dochody.
Ad2
Zasada zupełno ci
Zgodnie z zasadą wszelkie przejawy działań finansowych państwa powinny mieć swoje
odzwierciedlenie w bud ecie. Początkowo zasada była pojmowana skrajnie, co oznaczało,
e ka dy podmiot sektora finansów publicznych wszystkie swoje dochody powinien
odprowadzać do bud etu a cało ć jego wydatków powinna być finansowana z bud etu.
W pó niejszym okresie zasada ta została zliberalizowana i aktualnie dopuszcza się taką
mo liwo ć, aby niektóre podmioty sektora publicznego z własnych przychodów
pokrywały swoje wydatki a z bud etem rozliczały się wynikiem. Źo podmiotów
funkcjonujących w sektorze publicznym nale ąŚ
1. Jednostki bud etowe
2. Samorządowe zakłady bud etowe
3. Agencje wykonawcze
4. Instytucje gospodarki bud etowej
5. Państwowe fundusze celowe
6. S.P.Z.O.Z. (Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej)
7. Instytucje kultury
8. Uczelnie publiczne
Jednostki bud etowe to takie jednostki sektora finansów publicznych, których dochody są
dochodami bud etu, a wydatki są wydatkami bud etu. Źziałają one, funkcjonują w
administracji o wiecie, pomocy społecznej, obronie narodowej itp. Są tworzone i
likwidowane przez ministrów, wojewodów, organy stanowiące JSP
Podstawowe cechy jednostki bud etuŚ
1. Rozliczają się z bud etem tzw. metodą brutto ( muszą być zaplanowane rodki)
2. Wydatki są niezale ne od dochodów własnych.
3. rodki finansowe niewykorzystane do końca roku nie przechodzą na rok następny.
Jednostki bud etowe działają na podstawie rocznego planu finansowego. Zadania
własne jednostek samorządu terytorialnego w zakresie gospodarki mieszkaniowej,
dróg, mostów, wodociągów, kanalizacji. Utrzymania porządku, lokalnego transportu
zbiorowego, targowisk, zieleni gminnej kultury fizycznej, cmentarzy komunalnych,
mogą być wykorzystywane przez samorządowy zakład bud etowy.
Samorządowe zakłady bud etowe są tworzone i likwidowane przez JSP.
Organy samorządu terytorialnego.
Cechy:
1. Rozliczają się z bud etem metodą netto.
2. Ich wydatki są zale ne od przychodów własnych.
3. rodki finansowe niewykorzystane do końca roku przechodzą na rok następny.
SZB prowadzą gosp. Żinansową na podstawie rocznego planu finansowego, który
obejmuje przychody w tym dotacje z bud etu JST koszty. Stan rodków obrotowych,
stan nale no ci i zobowiązań na początek i koniec roku oraz rozliczenie z bud etem
JST.
http://notatek.pl/finanse-publiczne-na-egzamin-u-dr-surowki-wszib?notatka