2011-02-14
1
Dr inż. Mariusz Sobka
Ox 221
m.sobka@pollub.pl
są szczątkowymi, nie uporządkowanymi
sygnałami,
mogą pochodzić ze źródeł pierwotnych
(bezpośrednich pomiarów lub od
pierwotnych nadawców)
albo wtórnych (pisemnych), tworzonych
zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz
organizacji.
2011-02-14
2
powstają jako rezultat integrowania i
porządkowania danych, które w ten sposób
nabierają znaczenia (sensu)
Według Karla Erika Sveiby, jednego z
pionierów definiowania oraz mierzenia
wiedzy, informacja może być „perłą" albo
„bzdurą".
Wiedza to niematerialne zasoby
organizacji, związane z ludzkim
działaniem, których zastosowanie może
być podstawą przewagi konkurencyjnej
organizacji
2011-02-14
3
jest to informacja wartościowa i
zaakceptowana, integrująca dane, fakty,
informacje oraz, często, hipotezy
tworzenie wiedzy wymaga zatem, aby
ktoś wcześniej informacje przetworzył,
połączył i zinterpretował
w węższym znaczeniu – ogół
wiarygodnych informacji o rzeczywistości
wraz z umiejętnością ich wykorzystania
w szerszym znaczeniu – wszelki zbiór
informacji, poglądów, wierzeń itp.,
którym przypisuje się wartość poznawczą
i/lub praktyczną
2011-02-14
4
niektórzy terminy te stosują zamiennie
informacja to strumień wiadomości a
wiedza jest jego wytworem,
zakorzenionych w oczekiwaniach i
przekonaniach odbiorcy
1.
Poznawcze (czyli, to wszystko, czego
uczymy się z wykładów i lektur, a co
jest zbiorem danych i informacji)
2.
Doświadczalne, czyli nasze własne
przeżycia i zdarzenia, które
obserwujemy
2011-02-14
5
danych,
informacji,
procedur,
doświadczenia,
wykształcenia.
kulturą,
etyką,
intuicją,
warunkami pracy,
stylem zarządzania.
2011-02-14
6
z punktu widzenia nośników –
nie zużywa się
z punktu widzenia użyteczności – w
trakcie rozpowszechniania traci swoją
wartość i unikalność
wiedza ezoteryczna (tajemna) –
przeznaczona tylko dla grona
wtajemniczonych, wybrańców
wiedza egzoteryczna (popularna) –
powszechnie dostępna dla każdego, kto
pragnie ją posiadać
2011-02-14
7
wiedza rekomendowana
(dictionary knowledge)
wiedza słownikowa, dostarczająca
odpowiedzi na pytanie:
co to jest?
zawiera definicje pojęć, opisy
zrozumiałe dla wszystkich członków
organizacji i przez nich
wykorzystywane oraz specyficzny język
wiedza relacyjna
(directory knowledge)
wiedza dostarczająca odpowiedzi na
pytanie:
jak?
zawiera znajomość osób i wspólnych
sposobów wykonywania pracy oraz
ogólnie uznawanych relacji
przyczynowo-skutkowych
2011-02-14
8
wiedza proceduralna
(recipe knowledge)
dostarcza odpowiedzi na pytanie:
jak
powinno być?
zawiera różne przepisy i zalecenia
takie, jak np. normy jakości, zasady
selekcji dłużników, cykle produkcyjne;
wiedza aksjomatyczna
(axiomatic
knowledge)
dostarcza odpowiedzi na pytanie:
dlaczego?
zawiera różne pewniki oraz hipotezy
(wartości, cele przedsiębiorstwa itp.),
które podtrzymują działanie
organizacji.
2011-02-14
9
wiedza ogólna i specjalistyczna
wiedza użyteczna i bezużyteczna
wiedza jawna i ukryta
preferowana w społeczeństwach
zachodnich, utożsamiana z zapisem w
bazie danych różnych jej postaci lub
złożonych informacji, jak:
◦
wzorów chemicznych
◦
tablic decyzyjnych
◦
księgi jakości itp.
2011-02-14
10
preferowana w społeczeństwach dalekiego
wschodu, wprost nie dostrzegalna i
wyrażalna
znacząco wpływa na wartość organizacji a
jest wysoce indywidualna i trudna do
sformalizowania
jest głęboko zakorzeniona zarówno w
indywidualnym działaniu i doświadczeniu
jak i w jednostkowych ideałach,
wartościach i emocjach
zaliczamy tu: intuicję, przeczucia i kulturę
organizacji
Treść
Scentralizowany
system
zarządzania
Zdecentralizowany
system
zarządzania
Wiedza
jawna
zasadniczy typ
wiedzy potrzebnej
dla procesu
decyzyjnego
uzupełniający typ
wiedzy potrzebnej
dla procesu
decyzyjnego
Wiedza
ukryta
uzupełniający typ
wiedzy potrzebnej
dla procesu
decyzyjnego
zasadniczy typ
wiedzy potrzebnej
dla procesu
decyzyjnego
2011-02-14
11
2011-02-14
12
wiedza otwarta, czyli
dostępna dla organizacji,
jej pracowników i dla jej
otoczenia
wiedza ślepa, czyli
niedostępna dla
organizacji i jej
pracowników, ale
dostępna dla jej
otoczenia
wiedza ukryta, czyli
dostępna dla organizacji i
jej pracowników a
niedostępna dla jej
otoczenia
wiedza nieznana, czyli
niedostępna dla
organizacji i jej
pracowników i
niedostępna dla jej
otoczenia
tworzenie i przesyłanie wiedzy jawnej i
otwartej jest mniej czułe na system
zarządzania niż pozostałe formy wiedzy
formalizacja zmniejsza znacząco ryzyko
zniekształcania wiedzy w trakcie jej
transferu
2011-02-14
13
sformalizowana wiedza może być zapisana
w bazie wiedzy z której każdy uprawniony
pracownik może pozyskiwać tyle wiedzy ile
jest mu potrzebne aby realizować
przydzielone obowiązki (w ramach
uprawnień)
im struktura jest bardziej rozbudowana,
tym większa jest niechęć poszczególnych
członków organizacji do dzielenia się
wiedzą i przekazywania jej inny
utrwalanie zbiorowej pamięci i wiedzy jest
możliwe dzięki utrzymywaniu stosunków
międzyludzkich i zbiorowemu
przypominaniu sobie faktów
jeśli chcemy wiedzę kapitalizować, to trzeba
określić, jaką użyteczność dla przyszłości
mogą mieć rozwiązania stosowane w
przeszłości
2011-02-14
14
1.
Zapisywanie na papierze lub w
komputerze - jednak zapisy nie zawsze
wiernie oddają rzeczywistość, ponieważ
dużej części wiedzy nigdy nie da się
sformalizować
2.
Opracowywanie przewodników i
podręczników
3.
Opracowywanie programów zmian i
reorganizacji
4.
Zabezpieczanie jakości, wprowadzanie
TQM
5.
Zdobywanie patentów
6.
Prowadzenie prac B+R
7.
Zatrudnianie ekspertów
8.
Tworzenie baz danych
9.
Ustawiczne kształcenie
2011-02-14
15
należy zapamiętywać i przekazywać to,
„co działa, co do czegoś służy i co jest
pewne
dlatego w nauce i technice istnieje
potrzeba kumulowania wiedzy, jej
stosowania, doskonalenia,
systematyzowania i łączenia
kumulowanie wiedzy jest motorem
postępu
umiejętności utrwalane są w „czarnych
skrzynkach", którymi są koncepcje
(najbardziej skuteczne narzędzie
przekazywania wiedzy), procesy,
procedury, zasady, prawa naukowe oraz
różne przepisy
2011-02-14
16
poprzez wchodzenie w ożywione
interakcje wiedza „cicha" jednej lub kilku
osób może stać się wiedzą wielu innych
ludzi
taki sposób przekazywania wiedzy
realizowany jest w pracy zespołowej lub
przez kontakty z trenerem czy
opiekunem
socjalizacja tworzy wiedzę podzielaną
2011-02-14
17
przekształcanie wiedzy „cichej" w pojęcia
sformalizowane poprzez odwoływanie
się do analogii, metafor, rysunków,
obrazów
dzięki temu wiedza „cicha" zamienia się
w ustrukturyzowane, całościowe pojęcia,
za pomocą których można ją
przekazywać innym
proces, poprzez który dokonuje się
agregacja pojęć w systemy wiedzy
do tego niezbędny jest wspólny język i
różne przekaźniki takie, jak papier, sieć
informatyczna, wykłady itp.
elementy wiedzy „jawnej" mogą być
kombinowane w celu tworzenia nowych
pojęć
2011-02-14
18
powtarzanie działań prowadzi do
zakorzeniania się określonych zachowań
w pamięci zarówno jednostek, jak i
całych organizacji
stają się one wtedy częścią kultury
organizacyjnej. Proces ten często bywa
nazywany uczeniem się przez działanie
(learning by doing)
1.
Intencje (tworzenie wiedzy jest jednym
z celów organizacji)
2.
Autonomia
3.
Zarządzanie różnorodnością i twórczym
chaosem
4.
Nadmiarowość wiedzy
5.
Pewien stopień jej różnorodności
2011-02-14
19
Jest procesem w którym, dla realizacji
postawionych celów umiemy:
wykorzystać posiadane w organizacji zasoby
wiedzy
poszukiwać i absorbować zewnętrzne
zasoby wiedzy
stworzyć takie warunki, aby wszyscy
uczestnicy procesu decyzyjnego czuli się
zobowiązani do dzielenia się posiadanymi
zasobami wiedzy i jej kreowaniem
Polega nie tylko na umiejętnym
wykorzystaniu posiadanych jej zasobów,
ale też na uzyskaniu efektu
synergicznego, czyli uzyskaniu
wyższych efektów, niż by to wynikało
z bezpośredniego jej wykorzystania
2011-02-14
20
działanie w taki sposób, aby luka wiedzy,
rozumiana jako różnica pomiędzy
posiadanymi jej zasobami a wiedzą
potrzebną do podejmowania decyzji,
była jak najmniejsza
ogół procesów umożliwiających
tworzenie, upowszechnianie i
wykorzystywanie wiedzy do realizacji
celów organizacji
1.
Zapewniać trwałość i interoperacyjność
zarówno ręcznych, jak i
zautomatyzowanych systemów
przetwarzania danych.
2.
Organizować elektroniczne kopiowanie
dokumentów pisemnych z
jednoczesnym umiejscowieniem ich w
kontekście działania.
3.
Tworzyć systemy bibliograficzne,
ułatwiające docieranie do dokumentów.
2011-02-14
21
4.
Tworzyć pakiety określonych rodzajów
wiedzy, ułatwiające dostęp do niej.
5.
Stosować — w miarę potrzeby — takie
wyspecjalizowane narzędzia eksperckie,
jak zautomatyzowane obliczenia czy
systemy eksperckie
6.
Organizować przechowywanie i
przetwarzanie dokumentów.
7.
Ułatwiać dostęp do informacji oraz
konsultantów.
8.
Zapewniać poufność i tajność
określonych informacji.
9.
Zapewniać dopływ nowych informacji do
baz wiedzy, kierując się przy tym
zasadą maksymalizowania liczby
informacji wiarygodnych i
minimalizowania liczby informacji
bezużytecznych.
10.
Wyznaczać osoby odpowiedzialne za
różne bazy dokumentacyjne.
2011-02-14
22
1.
Postrzega siebie jako system zbiorowego
uczenia się, nieustannie budujący swoją
przyszłość
2.
Stale znajduje się w stanie czuwania
3.
Tworzy, kapitalizuje i rozpowszechnia
nową wiedzę oraz umiejętności
4.
Doskonali kompetencje swoich
pracowników
5.
Dokonuje samooceny i porównuje się z
najlepszymi
6.
Przekształca się, aby osiągać założone cele