FRUSTRACJA
–
reakcja organizmu na przeszkod
ę
PRZESZKODA
PRZESZKODA
STRES BIOLOGICZNY
STRES BIOLOGICZNY
O
dp
orno
ść
biolo
giczn
a
Fa
za o
dpo
rn
oś
ci
Fa
za
wy
czerpani
a
Cz
as
Faza alarm
owa
STRES PSYCHOLOGICZNY
STRES PSYCHOLOGICZNY
Stres
–
sytuacja trudna prowadz
ąca do zaburze
ń
procesów
wskutek przeci
ąż
enia systemu nerwowego
Cza
s
faza mobil
izacji
faza rozstrojeni
a
faza de
strukc
ji
Odpo
rno
ść
ps
ychic
zna
WYBRANE SYTUACJE S
T
RESOWE
WYBRANE SYTUACJE S
T
RESOWE
Realne z
agro
Realne z
agro
ż
ż
enia
enia
ż
ż
ycia:
ycia:
¾
w
ypadki
,
¾
katastr
o
fy
,
¾
napad
y,
rozboje,
¾
dzia
łania wojenne,
¾
choroba zagra
żaj
ąca
życiu…
Rozpady z
w
i
Rozpady z
w
i
ą
ą
zk
zk
ó
ó
w spo
w spo
ł
ł
ecznych:
ecznych:
¾
rozpad rodzin
y,
¾
roz
w
ód rodz
iców lub w
łasny
,
¾
nag
łe rozstanie z kim
ś
bliskim…
Spadek poczucia w
Spadek poczucia w
ł
ł
asnej war
to
asnej war
to
ś
ś
ci:
ci:
¾
utrata pracy
,
¾
porzucenie prz
ez kogo
ś
bliskiego,
¾
niepowodzenia zawodowe,
wy
chow
aw
cze, naukow
e…
W analizie stresu wszystko mo
że mie
ć
znaczenie ale tak naprawd
ę
MNIEJ WA
Ż
NE JEST TO CO SI
Ę
STA
Ł
O,
CO SI
Ę
ZDARZA, CZEGO JESTE
ŚŚ
WIADKIEM,
CZEGO DO
Ś
WIADCZASZ,
NAJWA
Ż
NIEJSZE JEST TO
JAK TO ODBIERASZ,
JAK TO ODBIERASZ,
JAK JESTE
Ś
PRZYGOTOWANY NA ODBIÓR
SZKODLIWYCH BOD
Ź
CÓW.
1.
Fi
zj
ol
ogi
cz
n
e:
1.
Fi
zj
ol
ogi
cz
n
e:
¾
bl
ado
ść
, uc
zuci
e
gor
ąca, b
ó
le
plec
ów
i
g
łow
y,
¾
sucho
ść
w u
sta
ch
, p
ły
tk
i, sz
yb
ki
, niereg
ularny
o
d
d
ech
,
¾
przy
śp
ie
sz
on
e b
ic
ie
serca
, zw
ię
ksz
on
e t
ętno,
¾
na
pi
ęcia mi
ęś
n
i, bez
se
nno
ść
,
¾
b
ie
g
un
ka
, cz
ęs
te
o
d
d
aw
anie mocz
u…
2.
F
izyc
zn
e:
2.
F
izyc
zn
e:
¾
p
o
st
aw
a zgarb
io
n
a –
zamk
n
ię
ta
lu
b
agre
sy
w
n
a,
¾
szy
bk
a mow
a, w
yso
ki g
łos,
¾
dr
żenia r
ąk, n
ie
ko
n
trolow
ana
mimik
a mi
ęś
ni tw
arzy…
3.
Ps
yc
hi
cz
ne:
3.
Ps
yc
hi
cz
ne:
¾
zak
łopot
anie
, z
am
yka
ni
e si
ę
w
so
bie,
¾
ne
rw
o
w
o
ść
, agr
esj
a,
r
o
zd
ra
żni
en
ie
, n
ad
pob
udl
iw
o
ść
,
¾
chaos m
yś
low
y,
lę
ki, z
ło
ść
, d
epresja…
4. W
za
ch
owan
iu
:
4. W
za
ch
owan
iu
:
¾
brak ap
etytu
lu
b
nadmiern
e
o
b
jad
an
ie si
ę,
¾
sk
ło
nno
ść
do
p
ła
cz
u
lu
b wy
bu
ch
ó
w
gnie
w
u
,
¾
sz
uka
n
ie
alk
o
ho
lu, narko
tyk
ó
w
,
¾
du
ży
w
zrost
ilo
ści w
ypalanych
papierosó
w
,
¾
u
czu
cie s
ta
łego z
m
ęczen
ia
, w
yczerpa
n
ia
,
¾
brak
po
cz
uc
ia
h
u
mo
ru, u
n
ika
n
ie tow
arzystw
a…
5. W
my
5. W
my
ś
ś
le
ni
u:
le
ni
u:
¾
trud
n
o
śc
i w
konc
en
tracji i
sk
u
p
ien
iu uw
agi,
¾
brak za
in
teresow
ań
(naw
et w
ła
sn
ym
hobb
y),
¾
zapominanie,
lu
ki w
pami
ęci
…
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY STRESU
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY STRESU
WYBRANE ELEMENTY DZIA
WYBRANE ELEMENTY DZIA
Ł
Ł
A
A
Ń
Ń
REDUKUJ
REDUKUJ
Ą
Ą
CYCH STRES,
CYCH STRES,
PRZECIWDZIA
PRZECIWDZIA
Ł
Ł
AJ
AJ
Ą
Ą
CYCH STRESOWI
CYCH STRESOWI
1. Akc
eptuj siebie i to co ro
bisz…
2. Rozmawiaj z bliskimi ci osobami o swoich k
łopotach i problemach…
3. B
ąd
ź
aktywny umys
łowo –
u
cz si
ę, czytaj…
4. Nie bój si
ę
i nie wstyd
ź
prosi
ć
o pomoc…
5. B
ąd
ź
aktywny fizycznie –
redukuj napi
ęcie wysi
łkiem sportowym…
6. Unikaj alkoholu i narkotyków…
7. Zajmij si
ę
swoim hobby…
8. Daj sobie czas –
zrelaksuj si
ę
z muzyk
ą, ksi
ąż
ką
, filme
m
, mod
litw
ą…
WYBRANE, MO
WYBRANE, MO
Ż
Ż
LIWE ELEMENTY WYWO
LIWE ELEMENTY WYWO
Ł
Ł
UJ
UJ
Ą
Ą
CE STRES
CE STRES
W S
W S
Ł
Ł
U
U
Ż
Ż
BIE WOJSKOWEJ
BIE WOJSKOWEJ
1. D
ługa roz
łą
ka z najbli
ższ
ym
i.
2. Nowe, nieznane
środowisko.
3.
Nowe,
nieznane,
trudne zadania i obowi
ązki.
4. Du
ży w
ys
iłek fiz
yczn
y.
5. Zmiana r
ytmu dnia i w
yż
yw
ie
n
ia.
6. D
yscy
plina, obowi
ązkowo
ść
, karn
o
ść
.
7. Cz
ęst
y kontakt z broni
ą.
8.
Ograniczona pr
ywatno
ść
, brak czasu dla siebie.
9.
Ś
wiadomo
ść
zagro
żenia zdrowia i
ży
cia w czasie dzia
ła
ń
pol
igonow
ych,
w misjach zagraniczny
ch…
SYTUACJE, ZDARZENIA MOG
SYTUACJE, ZDARZENIA MOG
Ą
Ą
CE WYWO
CE WYWO
Ł
Ł
A
A
Ć
Ć
KRYZYS PSYCHICZNY
KRYZYS PSYCHICZNY
1. Udzia
łw w
ypadku cz
y katastrofie spowodowanej przez cz
łowieka
lub przez si
ły n
at
u
ry
.
2.
Widok zabi
ty
ch i
rann
ych.
3. Bezpo
średnie zagro
żenia zdrowia lub
życ
ia
.
4. B
ycie ofiar
ą
napadu,
rozboju,
gwa
łtu,
tortur
.
5. Nag
ła infor
m
acja o
śmierci lub
śmier
telnej chorobie kogo
ś
bliskiego.
6. Du
ża, niespodziewana strata mate
ri
al
na,
katastrofa fi
nansowa.
JE
JE
Ś
Ś
LI URAZ PSYCHICZNY
LI URAZ PSYCHICZNY
JEST SILNIEJSZY NI
Ż
MECHANIZMY OBRONNE,
NAWET U LUDZI ZDROWYCH
MO
Ż
E ROZWIN
ĄĆ
SI
Ę
ZABURZENIE PO STRESIE TRAUMATYCZNYM
ZABURZENIE PO STRESIE TRAUMATYCZNYM
(P
OST-TRAUM
A
TIC
S
TRES DISORDER –
P
TSD)
MO
MO
Ż
Ż
LIWE
REAKCJE NA ZDARZENIA TRAUMATYCZNE
LIWE
REAKCJE NA ZDARZENIA TRAUMATYCZNE
1. Emocjo
nalne:
1. Emocjo
nalne:
–
lę
k,
p
rz
ygn
ębi
enie,
–
szok, gniew
, w
ści
ek
ło
ść
,
–
pocz
uci
e w
iny, bezsi
lno
ść
,
–
w
rogo
ść
, agresja, w
ybuchow
o
ść
,
–
strach przed pozostaw
aniem samemu,
–
iz
ol
acj
a od ludz
i…
2. Poz
n
awcze:
2. Poz
n
awcze:
–
dezorientacja,
–
ni
ska o
cen
a w
łasnej w
arto
ści,
–
strach przed po
w
tórzeniem sytuac
ji,
–
brak koncentracji…
3.
Bi
ologi
czne:
3.
Bi
ologi
czne:
–
bez
senno
ść
,
–
koszmary nocne,
–
zw
ię
kszone t
ęt
n
o i rytm serca…
4. W z
achowaniu:
4. W zachowaniu:
–
uni
kani
e l
udz
i, na
w
et bli
ski
ch,
–
pop
ad
an
ie w
u
zal
eż
ni
eni
e od substancj
i psychoak
ty
w
n
ych (al
kohol,
narkotyki
),
–
trudno
ści w
ż
yciu
intymnym,
–
uporcz
yw
e uni
kani
e roz
m
ów
na tem
at zdarz
enia lub z
am
ęcza
n
ie
ot
ocze
nia
ci
ąg
łym analizo
w
aniem sytuacji,
–
kł
opoty sz
kolne, z
aw
odow
e –
o
drz
u
ceni
e obow
ią
zko
w
o
ści…