instytucje i organizacje wspierające osoby starsze

instytucje i organizacje wspierające osoby starsze.
NajwaŜniejsze instytucje wspierające osoby starsze w Polsce to:

Domy pomocy społecznej, dzienne domy pomocy
Kluby seniora
Uniwersytety Trzeciego Wieku
Hospicja
Organizacje pozarządowe
Działalność samopomocowa

Domy pomocy społecznej

Dom pomocy społecznej typu zamkniętego, nazywany inaczej stacjonarnym domem pomocy społecznej. Mieszkańcy

placówki zamieszkują tam stale lub tymczasowo, jednocześnie mają względną swobodę poruszania się poza jej obrębem.

Domy pomocy społecznej –
cel działania

Celem działania domów opieki społecznej jest świadczenie osobą w nim zamieszkałym całodobowej opieki oraz

zaspokajanie ich niezbędnych potrzeb bytowych, edukacyjnych, społecznych, religijnych na poziomie obowiązującego
standardu.Domy te umoŜliwiają ich mieszkańcom korzystanie z przysługujących im świadczeń zdrowotnych.

Przeznaczone są dla osób:

potrzebujących całodobowej opieki z powodu wieku,
niepełnosprawności lub choroby,
które nie mogą samodzielnie funkcjonować w Ŝyciu codziennym i którym nie moŜna zapewnić niezbędnej pomocy w formie

usług opiekuńczych

Do domu pomocy społecznej najczęściej przyjmowane są osoby:

ze wskazań socjalnych (samotność, złe warunki mieszkaniowe, materialne, konflikty w dotychczasowym środowisku)
ze wskazań zdrowotnych (znaczna utrata sprawności psychofizycznej, znacznie zaawansowana starość)
miejsce w domu opieki społecznej ubiegają się osoby pozbawione opieki ze strony najbliŜszych, jak równieŜ w przypadku

coraz większej grupy osób jest to miejsce świadomego wyboru sposobu na resztę Ŝycia.

państwowe domy pomocy społecznej przejmują nierzadko funkcję pensjonatów dla osób pragnących przekazać swoje

mieszkanie rodzinie, czy teŜ dla osób starszych skłóconych z otoczeniem

Domy pomocy społecznej - typy

Dla osób w podeszłym wieku
Osób przewlekle somatycznie chorych,
Osób przewlekle psychicznie chorych,
Dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
Osób niepełnosprawnych fizycznie

W praktyce najczęściej istnieją domy z dwóch pierwszych kategorii.
Państwowe Domy pomocy społecznej mogą być placówkami w zasięgu:

Gminnym
Powiatowym
Regionalnym

Obok tych domów istnieją równieŜ naleŜące do sektora sektora pozarządowego (Caritas, prowadzone przez zakony, branŜowe związki
zawodowe)

Domy pomocy społecznej
Pobyt w państwowych domach pomocy społecznej jest odpłatny. Opłatę za pobyt ponoszą
1)  Mieszkaniec tej placówki – nie więcej niŜ 70% dochodu tej osoby
2)  MałŜonek mieszkańca
3)  Gmina, z której mieszkaniec został skierowany do placówki
Domy pomocy społecznej. Potocznie określane jako „ domy starców”, „umieralnie”, „przytułki”, „więzienia”.
Nosiły one kiedyś rozmaite nazwy: „Dom Kombatanta”, „Dom Opieki Społecznej”, „Zakład Pomocy Społecznej”.
  Później przyjęto nazwę - domy pomocy społecznej a ich pensjonariuszy nazwano mieszkańcami.
Wg. niektórych badań przeprowadzonych wśród mieszkańców domów pomocy społecznej, decyzja o zamieszkaniu w nich to

częściej efekt wygnania, niŜ własna świadoma decyzja.

Obecnie funkcje domów pomocy społecznej określa ustawa z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej oraz inne

dokumenty szczegółowe,

KaŜdy dom pomocy społecznej posiada swój odrębny statut, bądź regulamin,
Zgodnie z z obowiązującymi aktami prawnymi domy pomocy społecznej zobowiązane są do świadczenia usług

opiekuńczych, wspomagających, edukacyjnych na poziomie obowiązującego standardu.

ZłoŜone funkcje domów pomocy społecznej, na podstawie ustawy o pomocy społecznej z 2004 roku.
Domy pomocy społecznej realizują swoją funkcję, poprzez podejmowanie wielu działań o charakterze pomocowym,

opiekuńczym lub kompensacyjno –rewalidacyjno –rehabilitacyjnym dostosowanych do indywidualnych moŜliwości i potrzeb
mieszkańca.

Działania wspomagające rozwój społeczny i kulturalny:

Ułatwianie adaptacji do Ŝycia w domu pomocy społecznej,
Poradnictwo i usługi socjalne,
Pomoc w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów z rodziną,
Organizowanie kontaktów ze środowiskiem przyrodniczym i społecznym w postaci róŜnych form silwoterapii

(spacery,wyjścia do lasu,wycieczki nad jezioro), wspólne organizowanie imprez okolicznościowych.

Terapia przez pracę,prace hobbystyczne, zajęcia zarobkowe

Działania wspomagające rozwój społeczny i kulturalny c.d. :

Arteterapia
Muzykoterapia
Choreoterapia
Terapia za pomocą słowa ( dyskusje)
Wsparcie religijne (ułatwienie uczestnictwa w praktykach religijnych , organizowanie tych praktyk na terenie i poza domem.

Dzienne domy pomocy społecznej

Inaczej nazwane domami dziennego pobytu, to ośrodki pomocy społecznej typu otwartego.
Celem tych instytucji jest zapewnienie podopiecznym pomocy w organizacji ich Ŝycia
W Polsce pierwszy taki dom powstał w 1967roku w Warszawie
W ramach 10- godzinnego pobytu zapewniają wyŜywienie, zaspokojenie potrzeb kulturalno – oświatowych, terapie

zajęciową, udostępniają przedmioty i urządzenia słuŜące utrzymywaniu higieny osobistej, a takŜe ułatwiają korzystanie z
usług pielęgnacyjno – opiekuńczych, leczniczych oraz rehabilitacyjnych.

W literaturze podkreślone zostały liczne walory dziennych domów pomocy społecznej.
Wśród nich istotny jest fakt pozostawania w środowisku własnego zamieszkania połączone z jednoczesnym uczestnictwem i

aktywizacją seniorów na róŜnych polach, wzmacnia to wiarę we własne siły, jest sposobem na walkę z samotnością a przede
wszystkim opóźnia starość niezaradną.

Domy pomocy społecznej Regulacje prawne

Ustawa o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990r. – na jej mocy domy pomocy społecznej przestały podlegać resortowi

zdrowia i znalazły się w resorcie pracy.

Rozporządzenie Ministra pracy i polityki socjalnej z 2 lutego 1993 r. W sprawie domów pomocy społecznej
Program standaryzacji domów pomocy społecznej z 23 kwietnia 1997r.
Ustawa z 12 marca 2004r. o pomocy społecznej.

Domy pomocy społecznej w Bydgoszczy

Dom Pomocy Społecznej "Jesień śycia„ ul.Mińska 15A, Bydgoszcz
Dom Pomocy Społecznej "Słoneczko„ ul. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego 2, Bydgoszcz
Dom Pomocy Społecznej „ Promień śycia”, ul. ŁomŜyńska 54, Bydgoszcz

Kluby seniora

Są ośrodkami Ŝycia kulturalnego, oświatowego, towarzyskiego i rekreacyjnego osób w trzecim wieku.
Posiadają róŜne nazwy, np.: Klub Seniora, Klub Emerytów, Klub „Odpocznij Chwilkę”, Klub Złotego Wieku.
W latach 70 i 80 – tych były prowadzone przez Polski Komitet Pomocy Społecznej (PKPS) – ich działalność polegała tylko

na świadczeniu opieki

W dzisiejszych czasach prowadzą je instytucje pozarządowe, tworzone są przy parafiach.
Patronat nad niektórymi obejmuje Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz spółdzielczość mieszkaniowa.
Kluby organizowane są w osiedlach mieszkaniowych powiązane z domami kultury,przy zakładach pracy (zrzeszają byłych

pracowników w celu ułatwienia łagodnego przejścia na emeryturę)

Cele:

stworzenie warunków do przyjemnego spędzania wolnego czasu,
zaspokojenie potrzeb wyŜszego rzędu( kontaktów towarzyskich, wypoczynku, rozrywki oraz potrzeb kulturalno –

oświatowych),

sprzyjanie nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów towarzyskich
Zajęcia w klubach mogą odbywać się raz w miesiącu, raz bądź dwa razy w tygodniu.
Kluby współpracują z róŜnymi instytucjami i organizacjami (szpitale, szkoły, domy dziecka).
Organizowane są teŜ wieczory towarzyskie , spotkania z ciekawymi ludźmi, występy artystyczne, wycieczki, zajęcia tańca

towarzyskiego,gry stolikowe,gimnastyka i wiele innych.

Z uwagi na liczne moŜliwości zainteresowań seniorów, powstają odpowiednie sekcje (np.: plastyczna, wokalno – muzyczna.
Wg Izy Muchnickiej – Djakow, pełnią cztery podstawowe funkcję:

kompensacyjną ( uzupełnienie kontaktów społecznych)

2)  Psychoterapeutyczną
3)  Integracyjną
4)  Adaptacyjną
Obecnie kluby seniora coraz częściej zastępowane są przez uniwersytety trzeciego wieku.

Uniwersytety Trzeciego Wieku

Jest najbardziej rozpowszechnioną formą edukacji ludzi starszych.
Są to placówki naleŜące do systemu kształcenia ustawicznego, które zajmują się edukacją seniorów.
Genezę UTW stanowią uniwersytety powszechne, ludowe, będące ośrodkami edukacji ludzi dorosłych.
Pierwszy na świecie UTW załoŜył w 1973 r. francuski profesor Pierre Vellas we Francji.
Pierwszy polski UTW powstał w 1975 roku w Warszawie z incjatywy Haliny Szwarc

Istnieją dwa typy UTW:

1) model francuski, w którym Uniwersytet Trzeciego Wieku stanowi część uczelni wyŜszej.
2) model UTW luźno powiązanego z uczelnią wyŜszą (funkcjonuje jako stowarzyszenie)

Cel główny:

Edukacja

Cele szczegółowe m.in.:

Rozwój osobowości słuchaczy,

Upowszechnienie wiedzy z zakresu róŜnych dziedzin
Aktywizowanie ludzi starszych

Formy realizacji

Wykłady audytoryjne,
Wykłady w grupie zainteresowań,
Lektoraty z języków obcych
Grupy seminaryjne ( moŜliwość prowadzenia badań naukowych)
Problematykę zajęć określa, wyłoniony samorząd lub rada programowa.
Zajęcia prowadzą specjaliści z zakresu nauk medycznych, przyrodniczych,polityki społecznej,psychologii,

pedagogiki, historii, filologii polskiej i obcej, ekonomii, techniki, informatyki, kultury fizycznej i sportu.

Zajęcia odbywają się 2 – 3 razy w tygodniu.
Po trzech latach senior uzyskuje honorowy dyplom ukończenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

Funkcje:

Edukacyjna
Psychoterapeutyczna
Integracyjna

Hospicja

Słowem hospicjum określa się róŜne formy organizacyjne opieki hospicyjnej, tj:
- specjalistyczne ośrodki typu szpitalnego (stacjonarne i pobytu dziennego), opiekujące się chorymi w stanach

terminalnych,

-oddziały szpitalne opieki hospicyjnej,
-zespoły opieki terminalnej pracujące w zwykłych oddziałach szpitalnych
-hospicja domowe (zespoły opieki terminalnej organizujące leczenie paliatywne i ciągłą pielęgnację pacjentów w

domach).

Organizacje pozarządowe

Określa się inaczej m.in.. Jako organizacje społeczne, niedochodowe, niezaleŜne, sektor dobrowolny, sektor non-

profit, tzw. Trzeci sektor( obok państwa i rynku) skrótem NGO, NGOs.

Cechą charakterystyczną organizacji pozarządowych jest przede wszystkim zakładanie tych organizacji i

kierowanie przez własnych członków, nie nastawienie na zysk oraz niezaleŜność od instytucji państwowych.

Organizacje trzeciego sektora oferują ludziom starszym wsparcie: finansowe (zapomogi pienięŜne), rzeczowe(

wydawanie posiłków lub dostarczanie ich do domu, rozdawanie Ŝywności, leków, odzieŜy, środków czystości i
sprzętu gospodarstwa domowego) i usługi( opieka pielęgnacyjna, medyczna oraz usługo gospodarcze- pomoc w
codziennych czynnościach). Podejmują równieŜ wobec osób starszych działania w sferze edukacyjnej( oświata
zdrowotna, poradnictwo prawne), rekreacyjnej i kulturowej ( pomoc w organizacji czasu wolnego poprzez
organizowanie wycieczek, zabaw tanecznych, ognisk itp..)

Pomoc na rzecz osób starszych przyjmuje ponadto pomoc wsparcia moralnego i psychicznego, poradnictwa

indywidualnego, tworzenia kontaktów społecznych , obrony interesów i interwencji, pomocy duszpasterskiej.

Organizacje pozarządowe zajmują się równieŜ tworzeniem i prowadzeniem dziennych domów pomocy

,środowiskowych domów pomocy społecznej oraz placówek stacjonarnych przeznaczonych dla osób starszych.

Organizacje pozarządowe przyczyniają się do zaspokojenia róŜnorodnych potrzeb ludzi starszych.
Główną rolę w zakresie wspomagania ludzi starszych odgrywają :
Polski Komitet Pomocy Społecznej

(PKPS)

PKPS powołany w 1958 r. jako organizacja społeczna
Od 1968 r. jest stowarzyszeniem charytatywnym.
PKPS: gromadzi fundusze na cele pomocy poprzez organizowanie imprez charytatywnych, inicjuje i organizuje

działalność społeczeństwa na rzecz osób potrzebujących.

Stowarzyszenie to świadczy pomoc na rzecz osób starszych, chorych, niepełnosprawnych, samotnych,

bezdomnych, bezrobotnych, dzieci i młodzieŜy domów ubogich i niewydolnych wychowawczo, osób dotkniętych
klęskami Ŝywiołowymi i innych ludzi znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i Ŝyciowej.

PKPS oferuje osobom starszym pomoc doraźna, finansową, rzeczową, usługową i poradnictwo prawne.
PKPS organizuje usługi w mieszkaniu osoby starszej, tj. doŜywianie ( Ŝywność, i dania dostarcza do mieszkania

podopiecznego), usługi opiekuńcze, które realizują opiekunki domowe( pomagają w robieniu zakupów,
sprzątają, załatwiają sprawy urzędowe itd..), oraz czynności pielęgnacyjne (dbają o higienę podopiecznego oraz
wykonują zalecenia lekarza.

PKPS prowadzi stołówki , jadłodajnie, organizuje kluby seniora, które aktywizują społecznie najstarsze grupy

wiekowe; urządza równieŜ spotkania, imprezy i uroczystości dla ludzi starszych i samotnych( wigilie, wielkanoc)

PKPS organizuje równieŜ tzw. Wczasy na działkach dla seniorów-forma wypoczynku letniego organizowana w

rodowisku lokalnym. Ludzie starsi wypoczywają w ośrodkach działkowych na terenie duŜych miast, gdzie

otoczeni są opieką medyczna i pielęgnacyjną, organizowane są zajęcia kulturalno-rekreacyjne (pogadanki,
prelekcje, wycieczki), zapewnione są posiłki.

Stowarzyszenie to prowadzi: dzienne domy pomocy, środowiskowe domy pomocy społecznej oraz placówki

stacjonarne, a takŜe noclegownie dla bezdomnych.

Polski Czerwony KrzyŜ (PCK)
PCK jest stowarzyszeniem krajowym działającym od 1919r.Do przełomu lat 40 i 50-tych PCK prowadził szeroką

działalność w dziedzinie usług społecznych. W 1947 r. posiadał i prowadził szpitale, sanatoria i ośrodki zdrowia,
przychodni lekarskie i dentystyczne oraz stacje krwiodawstwa i pogotowia ratunkowego, które zostały
upaństwowione w końcu lat 40-tych.

Głównymi zadaniami tego stowarzyszenia są: propagowanie oświaty zdrowotnej i sanitarnej, organizowanie

honorowego krwiodawstwa, świadczenie pomocy ofiarom klęsk Ŝywiołowych, opieka nad chorymi w ich
domach, jak równieŜ organizowanie zbiórek pieniędzy i innych przedmiotów na realizację wyŜej wymienionych
zadań.

PCK wspomaga państwową pomoc społeczną przede wszystkim w zakresie opieki nad osobami chorymi,

najuboŜszymi i samotnymi. Stowarzyszenie to świadczy pomoc materialną. W tym celu prowadzi m.in.. Punkty
doraźnej pomocy, gdzie wydaje Ŝywność , odzieŜ, sprzęt gospodarstwa domowego, a takŜe rozdziela paczki
ś

wiąteczne, wyposaŜa w sprzęt rehabilitacyjny. Organizuje równieŜ spotkania z okazji świąt dla osób samotnych.

Ludziom w zaawansowanej starości, niepełnosprawnym oraz chorym PCK zapewnia usługi opiekuńcze, w tym
usługi domowe realizowane przez siostry PCK.

PCK roztacza takŜe opiekę nad osobami samotnymi, chorymi, które znajdują się w instytucjach opiekuńczych

bądź leczniczych.

PCK prowadzi ośrodki zapewniające opiekę stacjonarną i medyczną ludziom nieuleczalnie chorym-jest to forma

pośrednia między szpitalem a domem pomocy społecznej, inne placówki opiekuńcze i domy seniora.

Krajowa Centrala „Caritas”
Katolicka organizacja o charakterze dobroczynnym. Od chwili załoŜenia (lata 20 XX wieku) do 1950 r.

prowadziła zakłady opieki całkowitej ( Ŝłobki, domy dziecka, internaty, szpitale). Oraz zakłady opieki
częściowej( ochronki, przedszkola, kuchnie ludowe i punkty doŜywiania dzieci). W 1950 r. majątek i zakłady
opiekuńcze „Caritas” zostały upaństwowione.

Obecnie „Caritas” świadczy przede wszystkim pomoc i opiekę na rzecz dzieci, osób niepełnosprawnych, ludzi

starszych, ubogich oraz dotkniętych klęskami Ŝywiołowymi i wypadkami losowymi.

„Caritas” wydaje posiłki i odzieŜ, prowadzi stacje opieki medycznej dla osób starszych i chorych, hospicja, domy

dziennego pobytu dla seniorów „Caritas” w którym pomoc świadczą siostry zakonne., specjalne ośrodki dla ofiar
przemocy oraz domy stałego pobytu dla osób starszych.

Organizacja ta prowadzi równieŜ poradnie medyczne, przychodnie opieki lekarskiej i apteki.
Koła gospodyń wiejskich
Prowadzą działania na rzecz osób starszych, zapewniając róŜne formy opieki i aktywizacji kulturalnej. Zajmują

się rozpoznawaniem potrzeb ludzi starszych Ŝyjących w środowisku. Pomagają najuboŜszym w staraniach o
uzyskanie wsparcia finansowego, roztaczają opiekę nad chorymi i niepełnosprawnymi. Wzywają pogotowie,
organizują transport do placówek słuŜby zdrowia, dostarczają środki lecznicze i opatrunkowe. Zaopatrują na zimę
w ziemniaki, przetwory i opał. Udzielają równieŜ porady prawnej dotyczącej przekazania gospodarstwa,
uzyskania emerytury itp..

Aktywność samopomocowa ludzi starszych

Samopomoc to „pomoc wzajemna ,polegająca na dwustronnym świadczeniu usług w określonej grupie osób, co

równocześnie pozwala na uzyskanie pomocy samemu sobie.”

Obecnie działania samopomocowe podejmowane są przede wszystkim z powodu niezadowolenia z usług danych

instytucji, niskiej efektywności niektórych słuŜb społecznych, zbyt długiej procedury rozwiązywania problemów
lub niemoŜności uzyskania specjalistycznych usług.

Działania samopomocowe ludzi starszych przybierają róŜne formy. Najczęściej jest to niesformalizowana

samopomoc. Oprócz nich występują takŜe samopomocowe działania ludzi starszych w postaci aktywności
grupowej , nierzadko świadczone w oparciu o załoŜenia programowe zarejestrowanych grup. Sformalizowane
działania grupowe mogą przyjąć postać organizacji, stowarzyszeń, federacji, sieci, ruchów społecznych o
charakterze masowym. Wśród tych form na uwagę zasługują grupy samopomocy, które skupiają osoby mające
podobne problemy.

Specyfika tych grup polega na spontaniczności ich powstawania, podobnej sytuacji osób stanowiących grupę,

wspólnych celach członków grupy.

W Polsce grupy samopomocowe powstały na przełomie lat 80-90tych, masowo powstawały zaś po 1989 roku.

Lokowały się najczęściej na obrzeŜu duŜych organizacji w rodzaju TPD czy TWK. WyróŜnia się grupy:
rozwojowe (nastawione na budowanie programów słuŜących dokonywaniu zmian społecznych w skali
ś

rodowiska lokalnego), adaptacyjne( nastawione na pomoc w przetrwaniu i przystosowaniu się do trudnej

sytuacji) i terapeutyczne( nastawione na pomoc w procesie terapii, rehabilitacji i leczeniu uzaleŜnień).

W odniesieniu do polityki społecznej państwa-działalność samopomocowa ludzi starszych uzupełnia świadczenia

społeczne, umoŜliwia wnikliwe rozpoznanie problemów i potrzeb tej grupy wiekowej, pomaga w wywieraniu
presji społecznej na administrację państwową i samorządy lokalne w kierunku skutecznego i zgodnego z

preferencjami ludzi starszych zaspokajania potrzeb i rozwiązywania problemów. Ze względu na duŜą swobodę
działania grupy te zdolne są do szybkiego reagowania na zmiany i nowe problemy, co dodatkowo zwiększa efekty
ich pracy.

Aktywność samopomocowa ułatwia takŜe obalenie stereotypów dotyczących tej grupy wiekowej i zmianę postaw

społecznych wobec niej.

Instytucje wspierające najstarsze grupy wiekowe w Polsce to: domy pomocy społecznej, dzienne domy pomocy,

kluby seniora, uniwersytety trzeciego wieku oraz hospicja.

W Polsce sektor non-profit oferuje najczęściej grupie wiekowej szeroki zakres pomocy udzielanej w

róŜnorodnych formach. Mieści się tu nie tylko pomoc finansowa, rzeczowa, ale równieŜ działalność rekreacyjna,
kulturalna i edukacyjna. Organizacje pozarządowe prowadzą takŜe placówki półstacjonarne i stacjonarne
przeznaczone m. in dla osób starszych. Udział ludzi starszych w organizacjach pozarządowych przyczynia się
przede wszystkim do zaspokojenia ich potrzeb przynaleŜności i identyfikacji oraz potrzeb szacunku, a takŜe
przeciwdziała poczuciu osamotnienia oraz marginalizacji społecznej najstarszego pokolenia.

Formy pomocy na rzecz osób w wieku podeszłym w krajach Unii Europejskiej – Niemcy, Holandia, Francja,
Wielka Brytania

System pomocy społecznej w Niemczech

Całość świadczeń pomocy społecznej w Niemczech dzieli się na pomoc w pokryciu kosztów utrzymania oraz pomoc w
szczególnych sytuacjach Ŝyciowych.
Pierwsza grupa świadczeń dotyczy osób, których niedostateczny poziom dochodów uniemoŜliwia zaspokojenie
podstawowych potrzeb, stąd świadczenia te mają głównie charakter finansowy.
Druga grupa świadczeń przysługuje tym, którzy nie mogą samodzielnie pokonać trudności Ŝyciowych. Świadczenia te
mają ułatwić zapobieganie trudnościom wynikającym z wieku oraz je łagodzić, a takŜe stworzyć moŜliwości uczestnictwa
w Ŝyciu społecznym.
Do ustawowych zadań z zakresu pomocy dla osób starszych zaliczamy:

pomoc w przygotowaniu się do starości,

pomoc przy uzyskaniu i utrzymaniu mieszkania dostosowanego do potrzeb człowieka starszego,

pomoc przy przyjęciu do domu opieki,

pomoc we wszystkich sprawach dotyczących korzystania ze słuŜb prowadzących opiekę nad osobami starszymi,

pomoc przy uczestnictwie w imprezach towarzyskich, rozrywkowych, szkoleniowych i kulturalnych,

pomoc w celu utrzymania kontaktów i związków z bliskimi,

pomoc w celu umoŜliwienia działalności, której pragnąłby człowiek starszy.

Formy pomocy dla osób starszych

W Niemczech pomoc dla osób starszych świadczona jest w trzech podstawowych formach:

pomoc otwarta (ambulatoryjna) – obejmuje ona m.in. ogólną opiekę zdrowotną i socjalną, jest świadczona
przede wszystkim przez stacje socjalne i wolontariuszy;

pomoc półotwarta (półstacjonarna) – realizowana jest w wyspecjalizowanych placówkach przez określony czas
(np. w domu dla osób starszych, szpitalu, gdzie organizuje się opiekę pielęgnacyjną dla niepełnosprawnych
podczas wypoczynku urlopowego ich opiekunów);

pomoc stacjonarna (zakładowa, zamknięta, instytucjonalna) – to pomoc organizowana w specjalnych
placówkach, głównie dla niepełnosprawnych i przewlekle chorych, którzy nie mają zapewnionej opieki ze strony
rodziny.

Pomoc otwarta i półotwarta

Podstawowa zasada pomocy wobec osób starszych w Niemczech to pierwszeństwo pomocy otwartej nad stacjonarną.
Aby ułatwić ludziom pozostanie we własnych mieszkaniach i prowadzenie gospodarstwa domowego, oferuje się im m.in.
tzw. indywidualne dostosowanie mieszkań. Działania te polegają na tworzeniu indywidualnych rozwiązań, poprzedzone
analizą sytuacji człowieka starszego i jego warunków mieszkaniowych, obejmują doradztwo i praktyczną pomoc.
Osoby starsze mogą ponadto skorzystać z mieszkań dostosowanych do potrzeb bez względu na wiek oraz z mieszkań
specjalnych dla osób starszych, są to samodzielne mieszkania, które są dostosowane do potrzeb wieku i zapewniają
usługi opiekuńcze, umoŜliwiając zachowanie samodzielności.
Istnieją tu równieŜ zgrupowania samodzielnych mieszkań, w których świadczy się usługi, przy czym z usług tych mogą
skorzystać takŜe osoby z lokalnego środowiska.

Stacje socjalne

Nazywane równieŜ stacjami diakonii, ośrodkami pomocy, centrum usługowym, wędrowną słuŜbą pielęgniarską. To
wyspecjalizowane placówki pomocy społecznej, których głównym celem jest niesienie pomocy osobom potrzebującym.
Najczęściej stacje to towarzystwa prywatne utworzone przez m.in. gminy kościelne, stowarzyszenia wyznaniowe, spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością.
Stacja pozostaje w bliskim kontakcie ze społecznością, w której działa, jest forma pomocy rodzinnej i sąsiedzkiej wśród
osób naleŜących do społeczności lokalnej, inicjuje, popiera pomoc sąsiedzką, udziela rad i wskazówek. Współpracuje z
innymi instytucjami, włącza w proces pomocy sąsiadów, władze lokalne, stowarzyszenia, związki, organizacje, lekarzy.
Jest pierwszym punktem kontaktowym dla osób potrzebujących wsparcia. Jej główną zasadą jest aktywizowanie
człowieka potrzebującego pomocy, wzmocnienie jego sił, by jak najdłuŜej był niezaleŜny od innych.

W stacji działają wyspecjalizowane słuŜby zajmujące się pielęgnacją osób obłoŜnie i przewlekle chorych, opieką nad
chorymi niepełnosprawnymi oraz osobami mającymi problem w prowadzeniu gospodarstwa domowego
Większość pracowników stacji to pielęgniarki i pielęgniarze, którzy współpracują z wolontariuszami i lekarzami. W stacji
nie brakuje równieŜ pracowników socjalnych i innych specjalistów, którzy świadczą porady dotyczące organizacji Ŝycia i
rozwiązywania problemów.
Formy działalności stacji są bardzo zróŜnicowane, jest to m.in. dostarczanie do mieszkań „posiłków na kółkach”,
organizacja transportu chorych, wypoŜyczanie sprzętu, usługi pielęgnacyjne, nocne dyŜury domowe, udzielanie pomocy
w prowadzeniu gospodarstwa domowego, organizowanie klubów seniora, wczasów dla rencistów i emerytów, udzielanie
informacji na temat obowiązującego ustawodawstwa socjalnego oraz działających instytucji dobroczynnych.
Półotwarta pomoc osobom starszym obejmuje usługi wyspecjalizowanych placówek, świadczone na terenie gmin.
Przykładami takich usług są:
- prowadzenie domów dziennego pobytu,
- działalność kulturalno-oświatowa klubów zrzeszających osoby starsze,
- organizowanie wczasów dla seniorów,
- domowa opieka pielęgnacyjna niepełnosprawnych podczas wypoczynku urlopowego osób stale się nimi opiekujących.
Celem udzielanych świadczeń jest przede wszystkim zapobieganie osamotnieniu i społecznej izolacji osób starszych.

Pomoc stacjonarna

Do tej formy pomocy zaliczamy domy dla ludzi starszych.
W Niemczech domy te dzielą się w zaleŜności od stopnia samodzielności ich mieszkańców.
Osoby, które nie wymagają Ŝadnej specjalistycznej opieki i mają dobrą kondycję zdrowotną, zamieszkują w domach
mieszkalnych dla osób starszych, przewaŜnie wraz ze współmałŜonkiem. Domy te składają się z samodzielnych,
najczęściej jedno- lub dwupokojowych mieszkań, zlokalizowanych w jednym lub kilku sąsiadujących ze sobą budynkach
wielomieszkaniowych. Wszystkie mieszkania połączone są telefonicznie z dyŜurką, w której znajduje się pielęgniarka.
Mieszkańcy tych domów mogą korzystać z opieki lekarskiej, pomocy przy robieniu zakupów, sprzątaniu mieszkania.
W domach dla osób starszych zamieszkują osoby w relatywnie dobrym stanie zdrowia, które nie mogą lub nie chcą
samodzielnie prowadzić gospodarstwa domowego, są to najczęściej osoby samotne. Mieszkańcom tych domów świadczy
się m.in. opiekę medyczną, zapewnia wyŜywienie i oraz organizuje zajęcia kulturalno – oświatowe. Domy te nastawione
są na utrzymanie przez jak najdłuŜszy czas sprawności fizycznej i umysłowej mieszkańców.
Dla chorych fizycznie i umysłowo przeznaczone są domy dla osób wymagających pielęgnacji. Osobom tym świadczona
jest pomoc w zaspokajaniu wszelkich potrzeb, głównie w postaci świadczeń pielęgnacyjnych.
Ostatnim typem domów są tzw. placówki wielofunkcyjne które skupiają na swoim terenie przynajmniej dwa spośród
wcześniej opisanych rodzajów domów. Zapewniają one swoim pensjonariuszom ciągłość zamieszkiwania w tym samym
ś

rodowisku, nawet jeśli zaistnieje potrzeba zmiany typu domu, ułatwiają równieŜ stopniową adaptację do zmieniających

się warunków zdrowotnych.
Uzupełnieniem usług świadczonych przez słuŜby socjalne w Niemczech stanowią działania podejmowane przez same
osoby starsze w ramach stowarzyszeń samopomocowych seniorów oraz placówek zaangaŜowania obywatelskiego.
Stowarzyszenia samopomocowe seniorów to organizacje, których celem jest wzajemna pomoc w róŜnych sytuacjach
Ŝ

yciowych. Członkowie stowarzyszeń oferują głównie usługi uzupełniające w stosunku do tych, które świadczone są w

ramach działalności słuŜb socjalnych.
Uczestnicy placówek zaangaŜowania obywatelskiego podejmują działania zmierzające do poprawy jakości Ŝycia
lokalnej społeczności głównie poprzez aktywizowanie osób ze środowiska lokalnego. Inicjatywy zaangaŜowania
obywatelskiego są wspierane przez administrację.
HOLANDIA
W Holandii termin osoba starsza dotyczy człowieka powyŜej 55 r.Ŝ., obecnie jest to, co trzeci obywatel tego kraju. W
związku z tym rząd holenderski za główne zadania w zakresie polityki społecznej na rzecz osób starszych uznał:

Rozwój polityki prewencji zdrowotnej
Ustalenie odpowiednich proporcji usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania i w zakładach

opiekuńczych

Zwiększenie opieki nad osobami cierpiącymi na choroby przewlekłe
Zwrócenie uwagi na edukację ludzi starszych
Poszukiwanie miejsc aktywności zawodowej dla osób starszych
Przeciwdziałanie całkowitemu eliminowaniu seniorów z Ŝycia zawodowego
Odnowę społeczną wieku starszego poprzez większą integrację osób starszych ze środowiskiem lokalnym

W holenderskim systemie pomocy społecznej zwraca się szczególną uwagę na konieczność wykorzystania
potencjalnych moŜliwości tkwiących w jednostkach oraz akcentuje potrzebę przesunięcia usług opiekuńczych do miejsca
zamieszkania, by osoba starsza nie musiała zamieszkać w domu opieki. Dlatego przyjęto załoŜenie, Ŝe dom opieki ma być
instytucją o charakterze otwartym, zintegrowanym ze środowiskiem lokalnym, świadczącym usługi dla okolicznych
mieszkańców. Zgodnie z tym załoŜeniem holenderskie domy opieki oferują ludziom starszym samodzielnie
mieszkającym róŜnorodne usługi tj. dostarczanie posiłków do mieszkań, pranie odzieŜy, pielęgnacja w chorobie, pomoc w
ciągu dnia, nocne dyŜury na wezwania, okresowy lub dzienny pobyt w placówce, udostępnienie urządzeń do rehabilitacji.

Opieka ludzi starszych w Holandii obejmuje dwie podstawowe formy:

Pomoc domowa i pielęgnacja w mieszkaniu- dla Ŝyjących samodzielnie, ale mających problemy zdrowotne.

Realizowana jest głównie przez organizacje krzyŜowe (pierwotnie wyznaniowe), które zapewniają pomoc w
prowadzeniu gospodarstwa domowego, pielęgnację, zaopatrzenie, informacje w czasie choroby i rehabilitacji,
opiekę hospicyjną jak równieŜ wypoŜyczać sprzęt rehabilitacyjny.

Opiekę zbiorową- w ramach domów opieki lub domów dla przewlekle chorych.

   W Holandii istnieją zróŜnicowane formy opieki instytucjonalnej nad ludźmi starszymi. Budowane są kolonie małych
domków z centralnym budynkiem, w którym w razie potrzeby świadczone są usługi (Ŝywieniowe, medyczne,
porządkowe). W domach opieki mieszkańcy Ŝyją we własnych pokojach lub mieszkaniach samodzielnych, znajdujących
się wokół pomieszczeń wspólnych, w których świadczone są usługi. Z kolei domy dla przewlekle chorych oferują szeroki,
wyspecjalizowany program wspólny dla wszystkich pensjonariuszy. NaleŜy teŜ podkreślić, iŜ stopniowo odchodzi się od
tych form instytucjonalnych, co wyraŜa się w zintensyfikowaniu działań na rzecz przekształcania placówek stacjonarnych
na mieszkania z opieka.
   Propozycje mieszkaniowe dla ludzi starszych w Holandii uwzględniają ich zróŜnicowany stan zdrowia i sprawności.
Osoby starsze mogą otrzymać środki finansowe na przebudowę mieszkania, stosowanie do własnych potrzeb lub na
przeprowadzkę do innego mieszkania. Z myślą o potrzebach ludzi starszych tworzy się tzw. mieszkania bez barier. Są to
nowo budowane lub juŜ istniejące mieszkania, wolne od przeszkód utrudniających egzystencję osoby o ograniczonej
sprawności. Inną ofertą dla ludzi starszych jest tzw. wspólnota mieszkaniowa seniorów, obejmująca kilka mieszkań ze
wspólnymi pomieszczeniami. Istnieją takŜe grupowe mieszkania z opieką, czyli zgrupowanie mieszkań samodzielnych.
   Specyficzną postacią samodzielnych mieszkań la ludzi starszych są mieszkania znajdujące się w obrębie domów opieki,
których lokatorzy korzystają z urządzeń znajdujących się na terenie placówki. Osoby starsze mogą takŜe zamieszkać w
zespole mieszkań specjalnie dla nich wybudowanych (w których nie świadczy się usług zbiorowych, by nie uzaleŜnić się
od pomocy innych), a takŜe w ośrodkach z ograniczonym zestawem usług oraz w domach opieki czy w domach dla
przewlekle chorych.
   Na uwagę zasługuje fakt, Ŝe z ciekawymi innowacjami wychodzą osoby starsze. Przykładem mogą być cztery
zaprzyjaźnione małŜeństwa, które załoŜyły we wsi wspólnotę De Kamp. Osoby zbliŜające się do wieku emerytalnego w
obawie przed samotnością postanowiły zorganizować wspólne Ŝycie, by zapewnić sobie wzajemną pomoc gdy będą
niesprawne. Sprzedały własne domy, kupiły teren dawnej farmy, gdzie zbudowały cztery indywidualne domki i jeden
wspólny, w którym z okazji świąt i innych uroczystości przyjmują swoich gości.
NajwaŜniejsze przesłanie holenderskiego systemu pomocy wobec ludzi starszych to maksymalna opieka przy jak
największej niezaleŜności oraz załoŜenie, Ŝe dobrze zorganizowana wspólnota potrafi najlepiej rozwiązać swoje
problemy.
   Warto zwrócić uwagę na powstające w Holandii projekty dotyczące domów dla ludzi starszych. W jednym z nich
proponuje się zróŜnicowanie na cztery typy:

Typ A- przeznaczony dla osób niezaleŜnych materialnie i sprawnych fizycznie, gwarantuje im tylko niektóre

usługi. Jego mieszkańcy po osiągnięciu pewnego określonego stopnia niesprawności, muszą przenieść się do
innego typu, zapewniającego bardziej wszechstronną pomoc

Typ B- podobny do typu A ale pozwala pozostać do końca Ŝycia, gdyŜ moŜna go dostosować do wzrastających z

wiekiem potrzeb mieszkańców.

Typ C- składa się z podstawowego (duŜego) budynku dla niesprawnych, którego część przeznaczona jest na

wiadczenie usług osobom w miarę sprawnych mieszkającym w indywidualnych domkach na obrzeŜach

podstawowego budynku.

Typ D- jest on modyfikacją typu C, lecz ten budynek podstawowy jest znacznie mniejszy. Zakłada się, Ŝe

mieszkańcy małych domków mogą w większym stopniu korzystać z usług świadczonych im na miejscu, a tylko w
razie ostateczności przenoszą na stałe do budynku podstawowego.

Ciekawym rozwiązaniem jest Die Drie Hoven w Amsterdamie. Jest to kompleks mieszkaniowo-usługowy dla osób o
róŜnych poziomach autonomii, który obejmuje pawilon mieszkalny dla ludzi starszych w miarę sprawnych (mieszkań dla
małŜeństw) oraz pawilon dla przewlekle fizycznie i psychicznie chorych (250 łóŜek w pokojach 1-, 2 i 4-osobowych).
Pawilony te połączone są z centrum usługowym i medycznym, Domem Dziennego Pobytu i przychodnią lekarską (
otwartą dla mieszkańców dzielnicy, w której znajduje się kompleks).
FRANCJA

Inicjatywy francuskie na rzecz osób starszych

We Francji, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, postuluje się, aby ludzie starsi jak najdłuŜej przebywali w
naturalnym środowisku Ŝycia, we własnych mieszkaniach, a przeniesienie się do placówki stacjonarnej jest traktowane
jako ostateczność.

Pierwsza zasada- mówi o konieczności rozwijania tzw. utrzymania osób starszych w domu, głównie poprzez

ulepszanie mieszkań (moŜliwość finansowania przez państwo) zapewnienie osobom starszym ulg domowych
(pomocy domowej, usług sąsiedzkich, pielęgniarskich, czuwania), a takŜe pobytu dziennego lub czasowego w
placówce.

Druga zasada- konieczność polepszania jakości Ŝycia w zakładach opiekuńczych.

Trzecia zasada- rozwijanie róŜnorodnych form mieszkalnictwa dla osób starszych. Ludzie starsi mają moŜliwość

skorzystania z pobytu w grupach bądź w małych zgrupowaniach samodzielnych mieszkań w powszechnej
zabudowie.

Czwarta zasada- koncentruje się na potrzebie propagowania solidarności rodzinnej między generacjami. Aby

odciąŜyć rodzinę osoby starszej oferuje się pobyt dzienny lub czasowy w placówkach dla ludzi starszych.

Piąta zasada- wskazuje na konieczność ulepszania systemu finansowania.

Ludzie starsi mieszkający we Francji mają zapewnioną szeroką pomoc środowiskową obejmującą dostarczenie
posiłków do mieszkań, usługi pielęgniarskie. Podejmowane są takŜe działania zmierzające do dostosowania mieszkań
osób starszych do ich potrzeb. Ciekawą inicjatywą zmierzającą do realizacji zasady jak najdłuŜszego pozostania w
ś

rodowisku jest system odpłatnego przyjmowania osób starszych przez osoby prywatne w ich domach. Warto zwrócić

uwagę, Ŝe we Francji działa wiele stowarzyszeń społecznych zorganizowanych na rzecz ludzi starszych, w tym równieŜ
załoŜonych przez osoby starsze. Stowarzyszenia wciąŜ odgrywają ogromną rolę w zakresie świadczeń usług w domu,
poradnictwa, organizacji wolnego czasu.

We Francji rozwijają się róŜnorodne formy mieszkalnictwa dla osób starszych, znaczną część stanowią

rozwiązania w formie eksperymentu. WyróŜnia się:

Ośrodek wspierający zasadę „utrzymania w domu” ludzi starszych- jest to ośrodek pobytu dziennego

połączonego z zespołem hotelarsko-restauracyjnym, w którym świadczy się opiekę dzienną, a w razie
konieczności pobyt czasowy ( gdy pogorszy się stan zdrowia, jeśli opiekunowie maja urlop). W ośrodku nie ma
personelu medycznego a usługi świadczone są przez osoby dochodzące.

Mała jednostka pobytu dla osób zdezorientowanych (tzw. cantau rodzinne- kąt przy kominku)- jest to

forma pośrednia między utrzymaniem w domu a zakładem, który moŜe funkcjonować w powiązaniu z ośrodkiem
pobytu dziennego. Ma tu miejsce wspólnotowy sposób Ŝycia, a jedna osoba odpowiada za Ŝycie codzienne,
relacje z rodziną.ewentualne zabiegi medyczne są wykonywane przez osobę z zewnątrz.

Mała jednostka pobytu osób starszych w rodzinie zastępczej- jest to zespół sześciu mieszkań jedno- lub

dwuosobowych, przeznaczonych dla ludzi w starszym wieku, a takŜe dla dwóch mieszkań dla rodzin
przyjmujących

Sieć małych jednostek mieszkalnych w skali dzielnicy- sieć obejmująca dziesięć tzw. małych jednostek

mieszkalnych, z których kaŜda posiada od 5 do 10 mieszkań. W jednostkach mieszkalnych znajdują się
pomieszczenia wspólne, jak salon z kuchnią, pokój dzienny, a takŜe pokój z łazienką dla osoby zapewniającej
opiekę nocną. Ludziom starszym oferuje się system usług, jednak nie ma w nich stałych usług medycznych.

Małe jednostki mieszkalne dzielnicowe- w jednym domu znajdują się dwa zespoły mieszkalne. W kaŜdym

zespole jest 12 mieszkań oraz pomieszczenia wspólne. Głównym animatorem Ŝycia w domu jest jedna osoba
zajmująca się koordynowaniem akcją usług zewnętrznych. Osoby starsze mogą tu skorzystać z pobytu stałego,
czasowego, dziennego lub nocnego.

Mieszkanie grupowe- czyli zespół indywidualnych pokoi umiejscowionych wokół wspólnej przestrzeni. Jedno z

takich mieszkań ( dla czterech niesamodzielnych osób) zlokalizowane jest w ParyŜu na parterze budynku,
znajdującego się blisko centrum i ośrodka terapeutycznego.

Małe jednostki Ŝycia- to mieszkania grupowe lub kilkunastu osób, na które składa się odpowiednia liczba pokoi

dwu- lub jednoosobowych oraz część wspólna. Osoby starsze mogą tu zamieszkać stale lub przejściowo, są
zatrudnieni opiekunowie i świadczone indywidualne usługi.

Zespoły mieszkalne dla ludzi starszych budowane w układzie „słonecznym”- „słońcem” zespołu jest centrum

usługowe, które świadczy działalność na rzecz lokatorów mieszkań zgrupowanych oraz ludzi posiadających
mieszkania niezaleŜne, połoŜone promieniście w sąsiedniej zabudowie mieszkalnej. Zarządca centrum wynajmuje
czasem od właścicieli okolicznych budynków odpowiednie mieszkania i oddaje je w uŜytkowanie osobom
starszym.

Propozycja z Poitiers, która stwarza moŜliwość opiekowania się ludźmi starszymi w ich własnych

mieszkaniach, aby nie zmieniać ich trybu Ŝycia. Składa się na nią zespół czterech budynków mieszkalnych z
wygodami, przeznaczonych dla osób starszych. Mieszkańcy mają do dyspozycji sześć restauracji, które jeśli
trzeba posyłają posiłki do domu. W gospodarstwie i w zakupach pomaga im 50 opiekunek. Całodobowy dyŜur
telefoniczny, moŜliwy dzięki zainstalowaniu aparatów przy łóŜkach, zapewnia im w razie konieczności
natychmiastową pomoc. Potrzeby kulturalne zaspokaja 13 klubów dziennych.

Domy zintegrowane dla osób zaleŜnych- przeznaczone dla osób prawie zdrowych, zaleŜnych i

zdezorientowanych. Stosowanie do zróŜnicowanych potrzeb mieszkańców tych domów przygotowano dla nich
pokoje mieszkalne oraz pomieszczenia wspólne jak salony, pokoje gościnne.

Kompleksowy zespół zróŜnicowanych form mieszkalnictwa i usług dla osób starszych i niepełnosprawnych

w dzielnicy- składa się z mieszkań dla osób starszych i dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich,
mieszkań grupowych oraz ośrodka dziennego.

Specyfiką działań podejmowanych na rzecz ludzi starszych (jak twierdzi Barbara Tryfan) jest we Francji
przeciwdziałanie segregacji pokoleń. W tym celu zakładane są kluby międzypokoleniowe, a zamiast uniwersytetów
trzeciego wieku- uniwersytety wszystkich pokoleń.

Kluby międzypokoleniowe prowadza szeroką działalność, a ich celem jest aktywizacja ludzi starszych,

włączenie ich w Ŝycie społeczności lokalnej na zasadzie partnerstwa i solidarności. Kluby te organizują
wycieczki, zjazdy, uroczystości, imprezy, spotkania przy wspólnym obiedzie, kiermasze wyrobów ich
członków.członkowie klubu świadczą sobie wzajemnie róŜne usługi. Renciści opiekują się dziećmi a ludzie
młodsi pomagają starszym przy pracach domowych, dostawie węgla.

W uniwersytetach wszystkich pokoleń działają animatorzy społeczni i zawodowi, którzy aktywizują ludzi

starszych oraz oŜywiają społeczność lokalną.

We Francji istnieją ogniska międzypokoleniowe zwane „ antyumieralniami”. Takie ognisko międzypokoleniowe jest to
zespół budynków składających się z pawilonów indywidualnych, części wspólnej oraz pomieszczeń dla
niepełnosprawnych. W ognisku znajdują się równieŜ urządzenia rekreacyjne dostępne takŜe dla osób ze środowiska
lokalnego. Ognisko organizuje kursy, spotkania, wycieczki oraz pracę na rzecz środowiska. W ognisku mieści się równieŜ
centrum wakacyjne dla młodzieŜy.
WIELKA BRYTANIA

System pomocy społecznej opiera się na załoŜeniu, aby nie izolować osób starszych od ich dotychczasowego

kontekstu Ŝycia, by mogli Ŝyć w naturalnym otoczeniu, we własnym mieszkaniu.

Strategia promująca niezaleŜność.

Celem tej strategii we Wielkiej Brytanii jest stworzenie warunków umoŜliwiających osobom starszym utrzymywanie jak
najdłuŜej niezaleŜności i kontroli nad swoim Ŝyciem.
Kierunki strategii promującej niezaleŜność:

Zachęcanie do niezaleŜności i determinacji w jej osiąganiu

UmoŜliwianie kontroli i dokonywania wyborów przez osoby starsze

Zmniejszanie ryzyka wypadków i urazów w domu

Redukcja izolacji społecznej

Oferowanie treningów w
przemieszczaniu się i w codziennych czynnościach Ŝyciowych

Pomoc indywidualnym osobom w utrzymaniu moŜliwie najdłuŜej pracy zawodowej

Pomoc ochotnicza w Wielkiej Brytanii

(wolontariat)

Oparta na idei wsparcia społecznego,
w którą zaangaŜowani są przyjaciele, sąsiedzi i inni ludzie dobrej woli- stanowi to swoistą tradycję działalności
społecznej.
Pomoc ochotnicza w niektórych przypadkach jest formalnie usankcjonowana, np.: miejscowe władze opłacają co tydzień
osoby, które w ramach stosunków
„dobrosąsiedzkich”, niosą pomoc ludziom w starszym wieku.
Osoby starsze organizują się w grupy samopomocy, np.:
„ Projekt ogniwo”, która powstała przy poparciu
„ Organizacji ludzi w starszym wieku”
i „Stowarzyszenia przedemerytalnego”.
Grupa ta koncentruje się na wzajemnym wymianie usług
(za prace w ogrodzie, naprawy domowe, malowanie mieszkania- piecze się ciasta, wykonuje robótki na drutach, itp.)
Na zasadzie grup wzajemnej pomocy funkcjonują w Wielkiej Brytanii takŜe niektóre Uniwersytety Trzeciego Wieku.
Członkowie tych uniwersytetów pełnią zarówno rolę uczniów jak i nauczycieli.

Swoista sieć wspierająca w Wielkiej Brytanii:

Według Clare Wenger jest to „całość działań ludzi starszych, świadczących innym usługi w zakresie: towarzystwa, rady,
pomocy i opieki”.
Clare Wenger wyodrębnia 5 typów sieci wsparcia.

5 typów sieci wsparcia wg. C. Wenger
1. Sieć wsparcia zaleŜna od rodziny, która opiera się przede wszystkim na kontaktach z najbliŜszymi krewnymi, na

bliskich więzach rodzinnych, często polega na wspólnym prowadzeniu gospodarstwa domowego z rodzeństwem
lub dorosłymi dziećmi.

2. Zintegrowana lokalna sieć, która obejmuje ścisłe związki z rodziną, przyjaciółmi, sąsiadami, najbliŜszym

otoczeniem- polega na długoletnim zamieszkiwaniu w danym środowisku oraz na aktywnym uczestnictwie
w Ŝyciu tego środowiska.

3. Lokalnie samowystarczalna sieć, w której osoba starsza utrzymuje rzadko lub na dystans kontakty z jednym

krewnym (ktoś z rodzeństwa)- jej styl Ŝycia wyznaczają kontakty z sąsiadami i prowadzenie gospodarstwa
domowego.

4. Sieć skierowana na szerszą społeczność, dotyczy osób samotnych, opiera się na aktywnych kontaktach z daleką

rodziną, z przyjaciółmi i sąsiadami- udzielanie się w miejscowych organizacjach społecznych.

5. Ograniczone prywatne wsparcie-dotyczy osób pozbawionych krewnych na miejscu (prócz współmałŜonka),

polega na minimalnych kontaktach z sąsiadami lub przyjaciółmi.

System „ community care”

- opieka społeczeństwa

Zapewnia ludziom starszym moŜliwość Ŝycia w naturalnym środowisku, adresowany jest do osób niesamodzielnych.
Podstawowym elementem systemu są usługi opiekuńcze świadczone w ramach profesjonalnej opieki domowej
(home-based service).
Opieka w domu obejmuje:
- pomoc w codziennych czynnościach Ŝyciowych (mycie, poruszanie się, ubieranie, spoŜywanie posiłków)
- opiekę nocną
- pomoc pielęgniarek środowiskowych
Opieka domowa realizowana jest przez organizacje wolontariackie, podmioty prywatne i świadczona jest równieŜ przez
państwową pomoc społeczną.

Pomoc nieformalnych opiekunów

( dalecy członkowie rodziny, przyjaciele, sąsiedzi)

W 1996r. uchwalono w WB Carers’ Act- ustawę określającą prawa osób opiekujących się. Za opiekuna uznano osobę,
która mieszka razem z osobą potrzebującą opieki, dostosowując swój tryb Ŝycia do potrzeb podopiecznego.
Opiekunowie sa wspierani przez państwową pomoc społeczną, np. w zakresie poradnictwa, organizowania przerw w
opiece, wakacji dla osób starszych ( wakacje w domach opieki).

Usługi w ciągu dnia- „ day servis ”

Powstają by zapobiegać przenoszeniu się osób starszych do placówek stacjonarnych.
Usługi te są świadczone przez placówki opieki częściowej, jak
day centres for older people (domy codziennego pobytu dla osób starszych), centra rehabilitacyjne, itp..
Głównym celem organizowania tych placówek jest organizacja czasu wolnego. Zapewnienie równieŜ transportu dla osób
niepełnosprawnych oraz posiłki.

Formy mieszkalnictwa dla ludzi starszych

W Wielkiej Brytanii waŜne jest, by ludzie starsi (w tym takŜe o ograniczonej sprawności) zamieszkiwali, po
odpowiednim przystosowaniu budynków, w mieszkaniach zlokalizowanych w powszechnej zabudowie. W tym celu
państwo zapewnia pomoc finansową przy dostosowaniu własnego mieszkania do potrzeb starszych osób oraz umoŜliwia
otrzymanie mieszkania przystosowanego do potrzeb osób starszych.
Osoby w starszym wieku mogą równieŜ korzystać z mieszkań na całe Ŝycie, dotyczy to mieszkań nowo budowanych.
Koncepcja tych mieszkań polega na uwzględnieniu w projektach budowy eliminacji wszelkich barier, które mogłyby
utrudnić Ŝycie osobie
z ograniczoną sprawnością.

Formy mieszkalnictwa dla ludzi starszych

Niektóre z form opierają się na naturalnych więziach, tzw. „ granny houses ’’- mieszkania dla dziadków połączone
mieszkaniem dzieci lub krewnych.
Inne systemy zalicza się do tzw. systemu mieszkań z opieką, którego celem jest umoŜliwienie prowadzenia niezaleŜnego
gospodarstwa domowego i zapewnienia potrzebnej do tego pomocy
W Wielkiej Brytanii najbardziej rozpowszechnione są tzw. „ mobility houses „
     małe zgrupowania samodzielnych mieszkań w zwykłej zabudowie, przeznaczone takŜe dla niepełnosprawnych
poruszających się na wózkach, wśród nich znajduje się mieszkanie opiekuna.
„ Sheltered houses „chroniony kompleks od 30 do 50 samodzielnych mieszkań jedno- i dwuosobowych, połączonych
systemem alarmowym z mieszkaniem opiekuna: dla grupy czterech mieszkań istnieje program wspólny-zazwyczaj w
kompleksie znajdują się sale rekreacyjne, pokoje gościnne, pralnia.

Kategorie mieszkań w Wielkiej Brytanii według

I. Ogonowskiej i H. Zaniewskiej.

1. Mieszkania przeznaczone dla osób jeszcze w pełni zdolnych do samodzielnego Ŝycia- są to normalne mieszkania,

posiadające nieliczne rozwiązania specjalne, np.. wspólne urządzenia oraz jeden opiekun zajmujący się
podopiecznymi

2. Mieszkania dla osób, którym niezbędna jest pomoc- posiadają znaczną liczbę urządzeń wspólnych i pokój

przeznaczony dla opiekuna

3. Mieszkanie dla osób potrzebujących opieki przez całą dobę
Opieka całodobowa

- residential care, servise-

W Wielkiej Brytanii, jeśli nie moŜna zapewnić pomocy osobom starszym w ramach opieki środowiskowej, to oferowana
jest im opieka całodobowa.
Opieka całodobowa świadczona jest im w „residential  care homes”
( domy opieki ) lub „nursing homes” ( domy opieki przeznaczone dla osób chorych ).
Domy opieki zapewniają zakwaterowanie, wyŜywienie, opiekę osobistą oraz organizację czasu wolnego.
W domach opieki realizowane są 3 modele pracy:

1) Warehousing- zaspokajanie podstawowych potrzeb

Horticulture- rozwijanie umiejętności i zdolnościNormalisation- stwarzanie warunków zbliŜonych do naturalnych