201_721101_brazownik

Spis tre

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach ................................................................................

1.2. Notka metodologiczna i autorzy .......................................

2. Opis zawodu ...............................................................................

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

powania zawodu .............................................................

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

dzia

pracy, zagro

enia, organizacja pracy) ............................

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne do podj

cia

pracy w zawodzie .............................................................

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................

3.1. Projektowanie i wykonywanie modelu odlewniczego lub

formy odlewniczej Kz1 ....................................................

3.2. Wykonywanie prac wyko

czeniowych odlewów Kz2 ...... 10

3.3. Kompetencje społeczne KzS ........................................... 11

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................ 12

5. Słownik ....................................................................................... 13

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ci na potrzeby rynku pracy

(KZiS 2010):

721101 Br

zownik

Grupa wielka 7 – Robotnicy przemysłowi i rzemie

lnicy (w Mi

dzy-

narodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – po-
ziom 2).

Grupa elementarna 7211 – Formierze odlewniczy i pokrewni
(w Mi

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 od-

powiada grupie 7211 Metal moulders and coremakers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ci (PKD 2007):

Sekcja C. Przetwórstwo przemysłowe, Dział 24. Produkcja metali,
Grupa 24.5. Odlewnictwo metali.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

dzynarodowe)

oraz głównie wyników bada

analitycznych na 15 stanowiskach pracy

w 11 przedsi

biorstwach (mikro − 11, w tym produkcyjne − 1, usługowe

− 5, inne − 5), przeprowadzonych w marcu i kwietniu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Jerzy Miecznik – Artystyczna Pracownia Br

zowniczo-Grawerska

w Warszawie,

•

Marian Klabisz – Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki w Piasecz-

nie,

•

Andrzej Dec – Decesja Pracownia Sztuki Zdobniczej w Warsza-

wie,

•

Marek St

pie

– Polski Zwi

zek Motorowy Holding Sp. z o.o.

w Warszawie.

Ewaluatorzy:

•

Mariusz Michalak – Pracownia Grawerska w Warszawie,

•

Barbara Robakiewicz – Biuro Edukacji Urz

du m.st. Warszawy

w Warszawie.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

zownik wykonuje z br

zu i/lub mosi

dzu przedmioty u

ytkowe,

dekoracyjne i artystyczne.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

powania zawodu

zownik jest zawodem o charakterze produkcyjnym i usługowym.

Przedmiotem pracy br

zownika jest obróbka r

czna (cyzelowanie)

i mechaniczna (frezowanie, szlifowanie i polerowanie) odlewów z br

i/lub mosi

dzu oraz wytwarzanie wyrobów z blachy miedzianej,

mo-

ęż

nej przez jej kucie, wyoblanie (mechaniczne kształtowanie blach na

zimno), wytłaczanie, repusowanie (r

czne kształtowanie blach na zim-

no). Br

zownik przygotowuje model lub form

odlewnicz

i zleca wyko-

nanie odlewu w odlewni metali kolorowych. Obrobione mechanicznie
powierzchnie barwi i pokrywa chemicznie (patynowanie) lub galwanicz-
nie (np. srebrzenie). Wykonuje równie

prace monta

owe stosuj

poł

czenia gwintowe, nitowane, lutowane i spawane. Br

zownik wytwa-

rza okucia meblowe,

yrandole,

wieczniki i lampy, obudowy zegarów,

figury, popiersia, medaliony i medale, ryngrafy, insygnia urz

dowe,

patery, szkatułki, puchary. Zawód br

zownika jest rzemiosłem arty-

stycznym. Wysoko ceni si

w nim dobr

robot

cyzelersk

, opanowanie

ró

nych technik obróbki i wra

liwo

ść

estetyczn

. Niektórzy, najbardziej

uzdolnieni artystycznie br

zownicy samodzielnie opracowuj

projekty

artystyczne i przygotowuj

rze

biarskie modele odlewnicze.

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

dzia pracy, zagro

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy br

zownika jest pracownia br

zownicza z wydzielo-

nymi miejscami i pomieszczeniami do obróbki wst

pnej i cyzelerskiej,

polerowania, piaskowania, spawania, patynowania. Mo

e to by

tak

dział obróbki w odlewni metali kolorowych czy pracownia konserwacji
zabytków. Pracy br

zownika towarzyszy hałas i zapylenie, co wymaga

stosowania odpowiednich zabezpiecze

zgodnie z zasadami i przepisa-

mi BHP oraz ochrony

rodowiska. Br

zownik podczas obróbki mecha-

nicznej stosuje szlifierki, polerki oraz specjalne narz

dzia cyzelerskie:

dłuta, pilniki, puncyny, rylce (sztychle). Do wytwarzania wyrobów
z blachy u

ytkuje prasy, wykrojniki, wyoblarki, walcarki i narz

dzia: ko-

wadła, młotki, puncyny, matryce. Dobry specjalista w zawodzie jest przy-
gotowany do wykonania samodzielnie całego zło

onego zadania. Nadzór

prowadzi zwykle wła

ciciel (mistrz w zawodzie), który najcz

ęś

ciej sam

uczestniczy w procesie wytwarzania. W wi

kszych zakładach stosuje si

podział zada

, a organizatorami pracy i nadzoruj

cymi s

brygadzi

ci.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Zawód br

zownika wymaga du

ych zdolno

ci manualnych i technicz-

nych, dokładno

ci i cierpliwo

ci. Podstawowe znaczenie ma znajomo

ść

rysunku, wyobra

nia przestrzenna oraz uzdolnienia plastyczne. Wa

jest wra

liwo

ść

artystyczna oraz dobry wzrok. W pracy br

zownika zna-

ne jest zjawisko chemicznego oddziaływania potu niektórych ludzi na
br

z i mosi

dz, które mo

e bardzo utrudnia

wykonywanie zawodu. Nie-

kiedy praca wymaga du

ego wysiłku fizycznego, lecz nie wyklucza za-

trudnienia do niektórych zada

osób z dysfunkcj

czyn dolnych.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne do podj

cia

pracy w zawodzie

Zawód br

zownika mo

na zdoby

na drodze praktycznego szkole-

nia (przyuczenia) na stanowisku pracy i nabywania do

wiadczenia

w trakcie pracy pod okiem do

wiadczonego br

zownika. Pracodawcy

tnie zatrudniaj

osoby wykazuj

ce predyspozycje i do

wiadczenie

w zawodzie, bez wymogu formalnego wykształcenia. Przygotowanie
zawodowe mo

na uzyska

w szkole zawodowej o profilu mechanicz-

nym lub szkole rzemiosł artystycznych. Aby przyst

do egzaminu

czeladniczego czy mistrzowskiego w zawodzie br

zownika niezb

dne

jest uko

czenie gimnazjum. Zawód br

zownika wymaga zamiłowania

do wykonywania wyrobów o charakterze artystycznym.

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Zdobyte w trakcie pracy kompetencje mo

na potwierdzi

w organi-

zacjach rzemie

lniczych egzaminem czeladniczym i mistrzowskim.

zownik jest zawodem rzemie

lniczym. Br

zownik zdobywa wiedz

i do

wiadczenie zawodowe najcz

ęś

ciej pracuj

c z do

wiadczonym

mistrzem br

zownictwa. Najwy

szym stopniem wtajemniczenia w pracy

zownika jest renowacja dzieł sztuki. Wymaga to du

ej wiedzy z dzie-

dziny historii sztuki, a przede wszystkim technik i technologii stosowa-
nych w minionych epokach.

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Przygotowywanie modelu odlewniczego lub formy odlewniczej

(niezb

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z2. Obrabianie wst

pne odlewów oraz prace pomocnicze (niezb

dne

kompetencje: Kz1, KzS).

Z3. Cyzelowanie odlewów i prace repuserskie (niezb

dne kompe-

tencje: Kz2, KzS).

Z4. Patynowanie wyrobów (niezb

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z5. Montowanie wyrobów (niezb

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z6. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP,

ochrony ppo

., ochrony

rodowiska i wymaganiami ergonomii

(niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Projektowanie i wykonywanie modelu odlewniczego lub formy

odlewniczej (potrzebne do wykonywania zada

: Z1, Z2, Z6).

Kz2 – Wykonywanie prac wyko

czeniowych odlewów (potrzebne do

wykonywania zada

: Z3, Z4, Z5, Z6).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

Z1÷Z6).

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

w za-

wodzie sugeruje si

wykorzysta

do opisu kwalifikacji na poziomie 2

wła

ciwym dla wykształcenia gimnazjalnego w Europejskiej i Polskiej

Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania
zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ci (grupa wielka 7 i jej od-

powiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ca zawód br

zownika:

1) w zakresie wiedzy: zna fakty, zasady, procesy i poj

cia ogólne

w zawodzie br

zownika; zna i rozumie poszerzony zbiór elementar-

nych faktów, prostych poj

ęć

oraz zale

ci mi

dzy wybranymi zja-

wiskami w bran

y odlewniczej;

2) w zakresie umiej

tno

ci: posiada umiej

tno

ci wymagane do reali-

zacji zada

i rozwi

zywania problemów poprzez wybieranie pod-

stawowych metod, narz

dzi, materiałów i informacji w zakresie br

zownictwa; potrafi wykonywa

proste zadania według ogólnej in-

strukcji, najcz

ęś

ciej w typowych warunkach; umie rozwi

zywa

pro-

ste, typowe problemy najcz

ęś

ciej w standardowych warunkach, od-

biera

i formułowa

proste wypowiedzi, tak

e najprostsze wypowie-

dzi w j

zyku obcym.

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

zawodowych Z1, Z2, Z6 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Projektowanie i wykonywanie modelu

odlewniczego lub formy odlewniczej Kz1

Wiedza  –  zna i rozumie poszerzo-
ny  zbiór  elementarnych  faktów,
prostych  poj

ęć

oraz zale

zwi

zanych z projektowaniem i wy-

konywaniem modelu odlewniczego
lub formy odlewniczej, w szczegól-
no

ci zna:

−

zasady BHP, ochrony ppo

ochrony

rodowiska i ergono-

mii w zakresie wykonywania
prac przygotowawczych;

−

podstawy rysunku techniczne-
go i stereometrii;

−

zasady

tworzenia

projektu

plastycznego;

−

podstawy materiałoznawstwa;

−

materiały stosowane do wyko-
nywania modelu oraz metody
ich obróbki;

−

metody i techniki wykonywania
form gumowych;

−

techniki wykonywania form do
odlewów metod

traconego

wosku;

−

zasad

zbie

ci płaszczyzn

w odlewnictwie;

−

instrukcje obsługi elektrona-
rz

dzi do obróbki wst

pnej od-

lewów.

Umiej

tno

ci – wykonuje proste

zadania zwi

zane z projektowa-

niem  i  wykonywaniem  modelu
odlewniczego  lub  formy  odlewni-
czej  według  ogólnej  instrukcji,
najcz

ęś

ciej w typowych warun-

kach, w szczególno

ci potrafi:

−

stosowa

zasady BHP, ochro-

ny ppo

., ochrony

rodowiska

i  ergonomii  w  zakresie  wyko-
nywania  prac  przygotowaw-
czych;

−

projektowa

przedstawia

w  formie  rysunkowej  projekt
plastyczny  modelu  odlewni-
czego;

−

rozró

nia

materiały stosowane

do wykonywania modeli odlew-
niczych i form odlewniczych;

−

wykonywa

modele odlewni-

cze, stosuj

c odpowiednie ma-

teriały i techniki, m.in. techniki
rze

biarskie;

−

wykonywa

formy

gumowe

przedmiotu do odlewania wo-
sków;

−

wykonywa

formy do odlewów

w br

zie metod

traconego

wosku;

−

obsługiwa

elektronarz

dzia;

Wykonanie zada

zawodowych Z3, Z4, Z5, Z6 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Wykonywanie prac wyko

czeniowych odlewów Kz2

Wiedza – zna i rozumie posze-
rzony zbiór elementarnych faktów,
prostych poj

ęć

oraz zale

zwi

zanych z pracami wyko

cze-

niowymi wyrobów, w szczególno-

ci zna:

−

zasady BHP, ochrony ppo

ochrony

rodowiska i ergono-

mii w zakresie wykonywania
prac wyko

czeniowych;

−

podstawy metaloznawstwa;

−

postawy chemii;

−

techniki wyoblania (drykowa-
nia);

−

techniki

wykonywania

prac

lusarskich, lutowania i spa-

wania w br

zownictwie;

−

instrukcje

obsługi

narz

dzi

i urz

dze

stosowanych w

lu-

sarstwie i spawalnictwie;

−

techniki barwienia br

zów i

mo-si

dzów metodami che-

micznymi (patynowanie);

−

techniki obróbki cyzelerskiej
odlewów.

−

techniki repusowania;

−

techniki wytwarzania narz

dzi

do prac cyzelerskich(rylce, fre-
zy) i repuserskich (puncyny,
modelatory);

−

instrukcje obsługi narz

dzi do

monta

u odlewów.

Umiej

tno

ci – wykonuje proste

zadania zwi

zane z pracami wy-

czeniowymi odlewów według

ogólnej

instrukcji,

najcz

ęś

ciej

w typowych warunkach, w szcze-
gólno

ci potrafi:

−

stosowa

zasady BHP, ochro-

ny ppo

., ochrony

rodowiska

i ergonomii w zakresie wyko-
nywania prac wyko

czenio-

wych;

−

rozró

nia

metale i sposoby

ich obróbki;

−

rozpoznawa

reakcje chemicz-

ne zachodz

ce w czasie paty-

nowania i pokrywania metali;

−

wykonywa

wyroby technik

wyoblania (drykowania);

−

wykonywa

prace

lusarskie,

lutowania i spawania do mon-
ta

u wyrobu;

−

obsługiwa

narz

dzia i urz

dzenia podczas monta

−

patynowa

metale metodami

chemicznymi;

−

cyzelowa

odlewy;

−

reliefy (repusowa

) w bla-

sze;

−

wykonywa

puncyny, modela-

tory, rylce frezy;

−

obsługiwa

narz

dzia i urz

dzenia do monta

u wyrobów.

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ci kompetencji kluczowych dla zawodu br

zownika

przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 721101 Br

zownik

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

(zespół czynno

ci) wyodr

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ci o podobnym charakterze (zwi

zanych z wykonywan

funkcj

lub przedmiotem pracy) wymagaj

cych pogł

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

tno

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

nie okre-

lonym pocz

tku i ko

cu, wyodr

bniony ze wzgl

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ci zawodowych powi

zanych jednym

celem, ko

cy si

produktem, usług

lub decyzj

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

, odnosz

cych si

do dziedziny uczenia si

lub działalno-

ci zawodowej.

Umiej

tno

−

zdolno

ść

wykonywania zada

i rozwi

zywania problemów wła

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

lub działalno

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

tno

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

zawodowych wchodz

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

(zasób wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

gni

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

instytucj

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

liwiaj

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

efektów uczenia si

; stanowi

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

) oraz zapewnianiu ich jako

ci.