background image

Podstawowe zadania i zasady 

organizacji zajęć z rewalidacji 

indywidualnej 

Agnieszka Wołowicz - Ruszkowska 

background image

Rewalidacja  
 
  oznacza przywrócenie człowiekowi pełnej 

sprawności… (

możliwie pełnej

 

Jest procesem 

wychowawczym*

 z zaplanowanymi 

celami, uwzględniającym wiedzę teoretyczną i 
działanie skierowane na osobę niepełnosprawną w 
celu usprawniania zaburzonych funkcji rozwojowych 
i intelektualnych. 

 

czy terapeutycznym? 

background image

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 

dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie warunków 
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i 
młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie 
w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w 
ośrodkach 
(Dz. U. Nr 228 poz. 1489) należy rozróżnić 
następujące kategorie uczniów / dzieci wymagających 
stosowania w procesie kształcenia specjalnej organizacji 
nauki i metod pracy dydaktycznej: 

 

niepełnosprawnych, 

niedostosowanych społecznie, 

zagrożonych niedostosowaniem społecznym. 

 

 

background image

Kształcenie specjalne  (ale również w placówkach ogólnodostępnych)  

organizuje się dla uczniów 

niepełnosprawnych 

wymienionych 

rozporządzeniu : 

1. niesłyszących/ słabo słyszących, 

2. niewidomych /słabo widzących, 

3. z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, 

4. z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym, 
znacznym,  

5. z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, 

6. z niepełnosprawnościami sprzężonymi (występowanie u ucznia co 
najmniej dwóch niepełnosprawności) posiadających orzeczenie o 
potrzebie kształcenia specjalnego, wydane przez publiczną poradnię 
psychologiczno-pedagogiczną. 

 

background image

 
 
 

W myśl obecnie obowiązujących rozporządzeń przez 
określenie „uczniowie niepełnosprawni” należy rozumieć 
uczniów, dla których (

publiczna

) poradnia wydała 

orzeczenie  o potrzebie kształcenia specjalnego. 
 

background image

W ujęciu Światowej Organizacji Zdrowia „dzieckiem 
niepełnosprawnym jest takie dziecko, które bez 
specjalnych ulg i specjalnej pomocy z zewnątrz jest 
długotrwale, całkowicie lub w znacznym stopniu niezdolne 
do uczestnictwa w grupie normalnie rozwiniętych i 
zdrowych rówieśników”. 

 

W przypadku uczniów niepełnosprawnych podejmuje się 

działania o charakterze rewalidacyjnym. 

 

background image

Rewalidacja indywidualna 

to… 
interwencja, specjalna pomoc pedagogiczna i wychowawcza 

dla uczniów z odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju 
zmierzająca do spowodowania określonych, pozytywnych 
zmian w zakresie sfery poznawczej i emocjonalno – 
motywacyjnej oraz umiejętności dziecka.  

background image

To również… 

 
ogół działań, które podejmuje się, aby pomóc dziecku 

niepełnosprawnemu osiągnąć najwyższy z możliwych dla 
niego poziom funkcjonowania psychicznego i fizycznego. 
W czasie pracy z dzieckiem niepełnosprawnym wszystkie 
działania mają na celu doskonalenie funkcji 
niezaburzonych oraz optymalne usprawnianie tych, w 
których wystąpiły dysfunkcje. 

background image

I jeszcze… 

 
 
 
jest blokiem zajęć wspomagających rozwój dziecka: zajęć 

rozwijających, kompensacyjnych, usprawniających. 

background image

 

Główne kierunki oddziaływań rewalidacyjnych: 

 

optymalne usprawnianie, rozwijanie tych wszystkich funkcji 
psychicznych i fizycznych, które są najsilniejsze i najmniej 
uszkodzone, 

optymalne korygowanie funkcji zaburzonych, defektów i 
zniekształceń, 

kompensowanie, czyli wyrównywanie przez zastępowanie, 

dynamizowanie rozwoju (stymulowanie). 

background image

Rozporządzenia:  

z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie 

ramowych planów nauczania w szkołach publicznych oraz z dnia 17 
listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, 
wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych i 
niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach 
ogólnodostępnych lub integracyjnych) 

   nakładają na przedszkola i szkoły obowiązek 

prowadzenia 

zajęć specjalistycznych 

(korekcyjno-

kompensacyjnych, logopedycznych oraz innych zajęć o 
charakterze terapeutycznym) 

zajęć rewalidacyjnych 

oraz 

zajęć innego rodzaju

, odpowiednich ze względu 

na indywidualne potrzeby edukacyjne i rozwojowe 
uczniów oraz ich indywidualne możliwości 
psychofizyczne. 

background image

Powyższe rozporządzenia umożliwiają organizowanie 
zajęć rewalidacyjnych dla wszystkich uczniów 
niepełnosprawnych, których rodzice lub prawni 
opiekunowie wyrazili zgodę o takie zajęcia. 
 

Szkoła organizuje zajęcia zgodnie z zaleceniami poradni. Według przepisów 
oświatowych obowiązek zorganizowania zajęć, spoczywa na dyrektorze 
przedszkola, szkoły lub placówki, do której uczeń uczęszcza 
(ogólnodostępnej, integracyjnej).  

background image

Posumujmy: 

 
 
Dyrektor organizuje kształcenie zapewniając uczniowi… 
 

 

background image

Realizację programu nauczania, programu 
wychowawczego i programu profilaktyki 
dostosowanych do indywidualnych potrzeb 
edukacyjnych i możliwości psychofizycznych z 
wykorzystaniem form i metod pracy dydaktycznej 
i wychowawczej.  

Ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim obowiązuje ta sama 
podstawa  programowa, co uczniów z normą intelektualną. Realizuje on 
programy nauczania te same, które obowiązują w danym oddziale tylko 
odpowiednio dostosowane do jego indywidualnych potrzeb edukacyjnych 
i możliwości psychofizycznych. Nauczyciele poszczególnych przedmiotów 
opracowują dla ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim 
wymagania edukacyjne, które są podstawą oceny jego postępów w nauce. 

 
 

background image

Realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o 
potrzebie kształcenia specjalnego 

Odpowiednie warunki do nauki, sprzęt i środki 
dydaktyczne** 

Integrację ze środowiskiem rówieśniczym 

Indywidualne zajęcia rewalidacyjne 

 

Zajęcia te powinny być ukierunkowane na usprawnianie zaburzonych funkcji, wzmacnianie i 
kompensację.   

  Nie mogą one służyć uzupełnianiu braków w wiadomościach

.   

  Tygodniowy wymiar godzin zajęć rewalidacyjnych (w oddziale ogólnodostępnym i 

integracyjnym) – po 2 godziny na ucznia.  

  Rodzaj zajęć powinien wynikać ze wskazań zawartych w orzeczeniu poradni psychologiczno - 

pedagogicznej.  

 
 
 

background image

** Kto to jest osoba z niepełnosprawnością? 

 
 

W myśl ratyfikowanej na początku września 2012 przez 

Polskę do tej grupy zalicza się Konwencji ONZ o prawach 

osób z niepełnosprawnością osoby, które  

 

mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, 

intelektualną lub w zakresie zmysłów, co może, w 

oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i 

skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie 

równości z innymi osobami 

 

background image

** W myśl tej definicji:  

Osoba na wózku inwalidzkim stojąca przed budynkiem, 
do którego prowadzą schody, będzie osobą 
niepełnosprawną.  Ale jeśli w budynku będzie odpowiedni 
podjazd, będzie miała do niego dostęp na równi z innymi.  

Osoba z niepełnosprawnością intelektualną może nie być 
w stanie przeczytać artykułu w gazecie. Jednak gdyby 
obok była ramka z prostym streszczeniem, miałaby taki 
sam dostęp do informacji jak inni. 

… 
 

background image

Jakie zajęcia nazywamy rewalidacyjnymi? 

 

  Przepisy § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 

dnia 12 lutego 2002r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach 
publicznych regulują, że w szkolnym planie nauczania dla uczniów 
niepełnosprawnych, w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności, 
należy uwzględnić następujące zajęcia rewalidacyjne: 

 

korekcyjne wad postawy, 

korygujące wady mowy, 

orientacji przestrzennej i poruszania się, 

nauki języka migowego lub innych alternatywnych metod 
komunikacji, 

inne, wynikające z programów rewalidacji. 

background image

Rewalidacja indywidualna  

to interwencja,  

to specjalna pomoc pedagogiczna  

i wychowawcza w sferze:  

 - poznawczej,  

   - emocjonalnej,  
   - motywacyjnej 
oraz w 

zakresie sfer określonych przez 

narzędzie diagnostyczne… 

     

background image

Rodzaje zajęć rewalidacyjnych w 
szkołach

  - przykłady 

korekcyjno – kompensacyjne, 

nauka języka migowego, 

nauka języka Braila,  

nauka alternatywnych form 

komunikacji, 

inne zajęcia o charakterze 

terapeutycznym 

(jakie???) 

 

 

  

background image

Zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze… 
to NIE rewalidacja!!! 

 

zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze - organizuje się dla 
uczniów, którzy mają znaczne trudności w uzyskaniu 
osiągnięć z zakresu określonych zajęć edukacyjnych, 
wynikających z podstawy programowej dla danego etapu 
edukacyjnego.  Zajęcia te prowadzone są przez 
nauczyciela właściwych zajęć edukacyjnych, 
 

Ale przecież … 

 

background image

Organizacja zajęć  

 

Godzina zajęć rewalidacyjnych trwa 

60 minut

 

dopuszcza się prowadzenie godzin 

zajęć specjalistycznych w czasie 

krótszym niż 60 minut, zachowując 

łączny czas zajęć ustalony dla 

danego ucznia (

dla kogo?) 

 

background image

Terapeutyczny charakter oddziaływań 
rewalidacyjnych 
 

rewalidacja = rehabilitacja 

  

background image

Rehabilitacja  

(łac.re-znów habilitatio-zdolny
przywrócony) oznacza przywrócenie 
komuś utraconych wartości, mimo 
istniejącej w dalszym ciągu 
niepełnosprawności 

fizyczna, psychiczna, społeczna i zawodowa 

 

background image

Cel rehabilitacji  

 
„Rozwijanie 

maksymalnych 

zdolności 

do 

wykonywania  podstawowych  codziennych  zajęć, 
przygotowanie  do  pracy  zawodowej  oraz 
stworzenie 

korzystnych 

warunków 

do 

kontaktów  z  otoczeniem  fizycznym  i  ze 
środowiskiem społecznym…” 

 

 

background image

Nie

 

wiedzą jak 

rozwiązać swoje 

własne problemy 

Nie

 

rozumieją czego 

ich nauczono (ale 

pamiętają na egzamin) 

Nie

 widzą związków  

pomiędzy zdobytą wiedzą 

a codziennym  życiem 

Nie

 

potrafią połączyć 

„starej” wiedzy z „nową” 

Nie

 uczą się szukania 

kreatywnych rozwiązań  

Nie

 uczą się myślenia logicznego 

Nie

 potrafią planować 

Nie

 wiedzą jak 

wyznaczać sobie 

cele, marzenia 

Nie

 potrafią określać 

swoich potrzeb 

Nie

 znają myślenia 

krytycznego 

Nie

 potrafią 

pracować w zespole 

background image

Schemat programu rewalidacji 
indywidualnej 

Aktualny poziom 
funkcjonowania 
 

Cel ogólny 

Cele szczegółowe  Działania, 

ćwiczenia 

Trudności ucznia w 
poszczególnych 
sferach wynikające z 
oceny poziomu 
funkcjonowania 
 
 
Informacje z: 
Diagnozy 
Diagnozy 
funkcjonalnej 
Wywiadu 
… 

Terapeutyczne 
 
 
 
 
 
 
Dotyczy 
usprawnianej sfery 

Terapeutyczne 
 
 
 
 
 
 
Dotyczą 
konkretnych 
zaburzeń w obrębie 
sfery 

Ile? … 
Jak najwięcej !!! 
 
Katalog propozycji 
do każdego celu 
szczegółowego 
Szczegółowe 
rozpisywanie zadań, 
ćwiczeń 
specjalistycznych 
 
 

background image

Co warto dodać, na co należy uważać? 

TAK … dla kolumny „osoby odpowiedzialne” – gdy mamy 
do czynienia z multidyscyplinarną diagnozą i zespołem 
specjalistów 
 

NIE … dla kolumny „czas realizacji celu” 

background image

Przykład: 

„Profil psychoedukacyjny” Schopler 

Skala rozwoju (naśladowanie, percepcja, motoryka mała, 

motoryka duża, koordynacja wzrokowo – ruchowa,  czynności 
poznawcze, komunikacja – mowa czynna) 

Skala zachowań (nawiązywanie kontaktów i reakcje 

emocjonalne,  zabawa i zainteresowanie przedmiotami, reakcje 
na bodźce, mowa) 

„Inwentarz do oceny postępów w rozwoju 
społecznym” Guznzburg 

obsługiwanie siebie, komunikowanie, uspołecznienie, zajęcia 

 

background image

Pracuj nad emocjami ! 

rozpoznawaniem i nazywaniem emocji dziecka oraz 
innych, zachęcaj do obserwacji mowy niewerbalnej. 
 

Nie obawiaj się przesadnej analizy stanów 
emocjonalnych. 
 

Pomóż dziecku opracować sposoby, jak ma 
postępować w sytuacjach dla niego trudnych, jak 
radzić sobie ze stresem, jak opanowywać złość. 

background image

włączanie się do zabawy (do rozmowy) 

uważne słuchanie (nauczyciela i dzieci) 

radzenie sobie z dokuczaniem (przezywaniem) 

skuteczne opanowywanie swojej złości 

zastępowanie negatywnych myśli pozytywnymi 
np.: nie dam rady- jest mi ciężko, ale 
spróbuję
 

Pracuj nad umiejętnościami społecznymi  

background image

Samodzielność 

W miarę możliwości wycofuj się z precyzyjnych 
instrukcji, stwarzaj sytuacje problemowe, aby 
dziecko mogło samo podejmować decyzję  
i dokonywać wyboru, jak problem należy 
rozwiązać. 

 

background image

Dobre myślenie o sobie 

Przy każdej sposobności i okazji wzmacniaj 
pozytywne myślenie o sobie dziecka 

 

Pochwal, doceń: „potrafisz to już sam zrobić”, 
„znalazłeś rozwiązanie samodzielnie” 

 

background image

 
 
 
 

Dziękuję za uwagę