1 

 

Moduł 4 Model IS-LM część II 

Wymagania wstępne: informacje z modułu 3 

 

W  poprzednim  module  przedstawione  zostały  sposoby  na  graficzne  i  algebraiczne 

wyprowadzenie krzywych IS, czyli krzywej pokazującej te wszystkie poziomy Y i R, dla których 

zrównoważony jest rynek dóbr; oraz LM, czyli krzywej pokazującej te wszystkie poziomy Y i R, 

dla których zrównoważony jest rynek pieniądza. Ponieważ obydwa wymienione rynki bardzo 

silnie  na  siebie  oddziałują  zasadne  jest  zbudowanie  modelu  równoważącego  całość 

gospodarki. Model ten, zwany modelem IS-LM przedstawiony został na rysunku 4.1.  

 

Rysunek 4.1 model IS-LM 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Punkt  przecięcia  krzywej  IS  z  krzywą  LM  pokazuje  nam  taką  wielkość  stopy 

procentowej  i  dochodu,  przy  której  zrównoważony  jest  rynek  dóbr  (zagregowany  popyt 

równy  jest  zagregowanej  podaży)  oraz  rynek  pieniądza  (popyt  na  pieniądz  jest  równy  jego 

podaży) 

Model  IS-LM  znajduje  zastosowanie  w  praktyce  do  analizowania  skuteczności 

prowadzonej czy proponowanej przez rząd polityki gospodarczej.  

Y

0 

R

0 

IS 

R 

Y 

LM 

2 

 

Polityka fiskalna 

 

Jeśli  rząd  jakiegoś  kraju  stawia  przed  sobą  zadanie  redukcji  deficytu  budżetowego 

może zastosować  politykę  polegającą  na  podnoszeniu  podatków  bez  zmiany  wysokości 

wydatków państwa. 

Jakie skutki dla całej gospodarki będzie miało takie działania rządu? 

Początkowa równowaga na tym rynku przestawiona jest na rysunku 4.2. za pomocą 

punktu  B,  w  tym  punkcie  dochód  wynosi  Y

0

,  natomiast  stopa  procentowa  równa  jest  R

0

. 

Zwiększenie podatków spowoduje spadek dochodów do dyspozycji i związany z tym spadek 

konsumpcji.  Spadek  konsumpcji  spowoduje  zwielokrotniony  przez  działanie  efektu 

mnożnikowego spadek dochodu. Krzywa IS przesunie się w lewo do pozycji IS’.  

 

Rysunek 4.2  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Co stanie się z linią LM jeśli podatki wzrosną? Nic - ponieważ podatki nie pojawiają się 

nigdzie  w  równaniu  krzywej  LM  jako  zmienna  ich  wzrost  lub  spadek  nie  powoduje 

przesunięcia całej krzywej.  

R

1 

B’ 

LM 

IS’ 

B 

Y

0 

R

0 

IS 

R 

Y 

Y

1 

3 

 

Wzrost  podatków  ma  jednak  istotny  wpływ  na  kształtowanie  się  wysokości  stopy 

procentowej  i  dochodu,  który  równoważy  całą  gospodarkę.  Przesunięcie  krzywej  IS  do 

pozycji  IS’  spowodowało,  ze  nowa  równowaga  kształtuje  się  w  punkcie  B’,  przy  poziomie 

stopy procentowej R

1

 i poziomie dochodu Y

1

.  

Pytanie, które należy sobie zadać by dokładnie zbadać wpływ decyzji o podniesieniu 

podatków  na  gospodarkę  jest  –  jak  zmiana  stopy  procentowej  wpłynęła  na  poziom 

inwestycji?.  Ponieważ  poziom  inwestycji  zależy  od  stopy  procentowej  spadek  stopy 

procentowej  z  poziomu  R

0

  do  poziomu  R

1

  spowoduje  wzrost  inwestycji  (i  zgodnie  z  teorią 

mnożnika wzrost dochodu), nie możemy jednak zapomnieć, ze wzrost podatków ma wpływ 

na  dochody  do  dyspozycji,  co  z  kolei  ogranicza  konsumpcję.  Ograniczenie  konsumpcji 

powoduje  spadek  popytu  na  dobra,  a  spadający  popyt  jest  czynnikiem  zniechęcającym 

przedsiębiorstwa do inwestowania. W zależności od tego, który z efektów przeważy, w całej 

gospodarce nastąpi spadek lub wzrost inwestycji.  

Nie  jest  więc,  prawdziwe  często  powtarzane  przez  polityków  wielu  państw 

twierdzenie, że redukcja deficytu budżetowego prowadzi do wzrostu inwestycji. W krótkim 

okresie spadek deficytu może pociągnąć za sobą również spadek inwestycji.  

Stosowanie restrykcyjnej polityki fiskalnej jest w długim i średnim okresie skutecznym 

narzędziem obniżania stopy inflacji ponieważ obniżając popyt obniża ceny w gospodarce.  

 

Polityka  fiskalna  jest  również  narzędziem  wykorzystywanym  w  celu  poprawy 

koniunktury  i  pobudzenia  wzrostu  gospodarczego.  Stosowana  wówczas  przez  rząd  polityka 

fiskalna  nosi  nazwę  ekspansywnej  i  polega  na  jednoczesnym  obniżeniu  podatków  oraz 

zwiększeniu wydatków rządowych lub zastosowaniu każdego z tych narzędzi osobno.  

Wskutek prowadzenia ekspansywnej polityki fiskalnej krzywa IS przesuwa się w prawą stronę 

co  powoduje  wzrost  stopy  procentowej.  Patrz  rysunek  4.3.  Powoduje  to  wzrost  stopy 

procentowej z poziomu R

0

 do R

1

 oraz wzrost PKB z poziomu Y

0

 do Y

1

.  

Z  prowadzeniem  ekspansywnej  polityki  gospodarczej  wiąże  się  problem  zwany 

efektem  wypierania.    Na  skutek  wzrostu  stopy  procentowej  wywołanego  wzrostem 

wydatków  rządowych  zmniejszają  się  inwestycje  prywatne,  których  poziom  zależy  w  dużej 

mierze  od  poziomu  stopy  procentowej.  Jeśli  stopa  procentowa  jest  wysoka,  kredyty 

inwestycyjne  dla  przedsiębiorstw  są  wysoko  oprocentowane,  w  związku  z  tym 

przedsiębiorstwa  ograniczają  swoją  działalność  inwestycyjną.  Przy  wzroście  stopy 

4 

 

procentowej zwiększa się koszt alternatywny pieniądza  - bardziej atrakcyjne stają się różne  

formy  oszczędzania,  co  może  też  zniechęcać  do  inwestycji  rzeczowych.  Tym  samym 

zwiększona  działalność  państwa  w  gospodarce  powoduje  zmniejszenie  inwestycji 

prywatnych.  

 

Rysunek 4.3 Skutki ekspansywnej polityki fiskalnej 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Skuteczność ekspansywnej polityki monetarnej będzie tym większa im bardziej płaska 

jest  krzywa  IS,  wówczas  takie  samo  przesunięcie  krzywej  LM  spowoduje  większy  wzrost 

dochodu przy mniejszym wzroście stopy procentowej.  

 

 

Polityka monetarna 

 

Polityka  monetarna  polegająca  na  zwiększaniu  podaży  pieniądza  to  ekspansywna 

polityka  monetarna,  natomiast  polityka  monetarna,  która  polega  na  zmniejszaniu  podaży 

pieniądza to  restrykcyjna  polityka monetarna.  Efektem ekspansywnej polityki monetarnej 

R

0 

B’ 

LM 

IS 

B 

Y

1 

R

1 

IS’ 

R 

Y 

Y

0 

5 

 

jest  spadek  stopy  procentowej  oraz  wzrost  dochodu,  natomiast  polityki  restrykcyjnej  - 

wzrost stopy procentowej i spadek dochodu.  

Załóżmy,  że  bank  centralny  zwiększył  podaż  pieniądza  poprzez  przeprowadzenie 

operacji  otwartego  rynku.  Nie  ma  to  żadnego  wpływu  na  krzywą  IS,  która  nie  zmienia 

swojego  miejsca  na  rysunku,  natomiast  krzywa  LM  przesuwa  się  w  prawo  do  pozycji  LM’. 

Patrz rysunek 4.4. 

Przesunięcie krzywej LM w prawo powoduje zmianę położenia punktu przecięcia obu 

linii  –punktu  równowagi.  Punkt  równowagi  przesuwa  się  z  punktu  A  do  punktu  A’.  Nowy 

punkt  równowagi  wyznacza  nowe  poziomy  stopy  procentowej  oraz  dochodu,  dla  których 

gospodarka  znajduje  się  w  równowadze.  Dochód  wzrasta  z  Y

0

  do  Y

1

,  natomiast  stopa 

procentowa spada z R

0

 do R

1

.  

 

Rysunek 4.4 Skutki ekspansywnej polityki monetarnej. 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Skutkiem  stosowania  ekspansywnej  polityki  monetarnej  może być  wzrost  inwestycji 

spowodowany dwoma czynnikami – wzrostem dochodów oraz spadkiem stopy procentowej.  

 

 

A’ 

LM’ 

R

0 

A 

LM 

IS 

Y

1 

R

1 

R 

Y 

Y

0 

6 

 

 

Jeśli  bank  centralny  będzie  prowadził  restrykcyjną  politykę  monetarną  i  zmniejszy 

podaż  pieniądza  spowoduje  to  przesunięcie  krzywej  LM  w  lewo,  czego  efektem  będzie 

zmniejszenie dochodu i wzrost stopy procentowej. Sytuacja ta przedstawiona jest na rysunku 

4.5.  

 

Rysunek 4.5 Skutki restrykcyjnej polityki monetarnej. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W tabeli 4.1 znajduje się posumowanie pokazujące, jaki wpływ na krzywe IS i LM oraz 

na poziom stopy procentowej oraz dochodu mają decyzje podejmowane przez rząd lub bank 

centralny.  

 

 

 

 

 

 

 

A 

LM 

R

1 

A’ 

LM’ 

IS 

Y

0 

R

0 

R 

Y 

Y

1 

7 

 

 

Tabela 4.1 Efekty polityki fiskalnej i monetarnej. 

 

Przesunięcie 

IS 

Przesunięcie 

LM 

Zmiana 

dochodu 

Zmiana  stopy 

procentowej 

Zwiększenie podatków 

w lewo 

brak 

spadek 

spadek 

Zmniejszenie podatków 

w prawo 

brak 

wzrost 

wzrost 

Wzrost wydatków państwa 

w prawo 

brak 

wzrost 

wzrost 

Spadek wydatków państwa  w lewo 

brak 

spadek 

spadek 

Wzrost podaży pieniądza 

brak 

w prawo 

wzrost 

spadek 

Spadek podaży pieniądza 

brak 

w lewo 

spadek 

wzrost 

Źródło: O. Blanchard, „Macroeconomics”, Prentice Hall, Third Edition- 2003, s 101.  

 

 

Policy-mix 

 

Do  tej  pory  rozważaliśmy  politykę  monetarną  w  oderwaniu  od  polityki  fiskalnej  i 

odwrotnie.  W  rzeczywistości  obie  te  polityki  stosuje  się  łącznie.  Polityka  polegająca  na 

jednoczesnym wykorzystywaniu narzędzi polityki fiskalnej i monetarnej nazywa się  polityką 

fiskalno-monetarną, jednak większość ekonomistów używa prostego angielskiego określenia 

policy-mix.  Dzięki  łącznemu  stosowaniu  obu  polityk  możemy  łagodzić  negatywne  skutki 

jednej z nich, jak to ma miejsce np. w sytuacji, gdy stosując ekspansywną politykę monetarną 

łagodzi się (lub eliminuje) wpływ wzrostu podatków na wielkość popytu.    

Odpowiednia kombinacja polityki fiskalnej i polityki monetarnej pozwala na obniżenie 

stopy  procentowej  bez  zmiany  wysokości  dochodu  (patrz  rysunek  4.6),  lub  na  osiągnięcie 

wzrostu gospodarczego bez skutków ubocznych w postaci wzrostu stopy procentowej (patrz 

rysunek 4.7).  

 

 

 

 

 

 

8 

 

 

Rysunek 4.6 Redukcja deficytu oraz ekspansywna polityka gospodarcza. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rysunek 4.7 Ekspansywna polityka monetarna i fiskalna 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IS 

A 

A’ 

LM’ 

R

1 

LM 

IS’ 

Y

0

=Y

1 

R

0 

R 

Y 

IS’ 

A 

A’ 

LM’ 

LM 

IS 

Y

 

R

0

 = R

1 

R 

Y 

Y

1 

9 

 

 

Podstawowe zagadnienia związane z gospodarka otwartą 

 

Gospodarka  zamknięta  to  taka,  która  nie  utrzymuje  żadnych  kontaktów  z  innymi 

gospodarkami, gospodarka otwarta zaś, to taka, która współpracuje z innymi gospodarkami. 

Między gospodarkami otwartymi występuje wymiana dóbr i usług oraz aktywów. O wielkości 

przepływów  towarowych  między  danym  krajem  a  zagranicą  świadczy  eksport  oraz  import, 

różnica  zaś  między  tymi  dwiema  kategoriami  stanowi  saldo  bilansu  handlowego  (eksport 

netto – NX).  

Odpływy  kapitałowe  netto  to  zakupy  zagranicznych  aktywów  dokonywane  przez 

mieszkańców  danego  kraju  pomniejszone  o  wartość  zakupu  aktywów  danego  kraju  przez 

mieszkańców zagranicy.  

Przepływ aktywów może przybrać dwie podstawowe formy: 

1.  Bezpośrednie  inwestycje  zagraniczne  –  mamy  z  nimi  do  czynienia  kiedy  zakup 

aktywów  wiąże  się  z  późniejszym  nimi  zarządzaniem  (np.  wybudowanie  nowej 

fabryki). 

2.  Porfelowe inwestycje zagraniczne – mamy z nimi do czynienia kiedy zakup aktywów 

zagranicznych  nie  wiąże  się  z  żadnym  aktywnym  nadzorem  ze  strony  nabywcy  (np. 

kupno akcji jakiegoś przedsiębiorstwa). 

Z  definicji  odpływy  kapitałowe  netto  muszą  być,  w  skali  całej  gospodarki,  równe 

eksportowi netto, ponieważ  każdy zakup  dóbr  i usług  dokonany  przez  jakieś  państwo  musi 

wiązać się z wymianą aktywów o tej samej wartości co zakupiony towar. Za każdy zakupiony 

towar trzeba zapłacić w walucie kraju, w którym kupujemy, niezbędne do dokonania każdej 

transakcji są więc przepływy finansowe.  

Każda  waluta  ma  swoją  cenę  wyrażona  w  innych  walutach.  Ceny  walut  na  rynkach 

walutowych,  podobnie  jak  to  ma  miejsce  na  rynkach  towarowych  zależą  od  gry  popytu  i 

podaży  danej  waluty  na  rynku.  Wyrażeniem  ceny  waluty  jest  kurs  walutowy,  czyli  cena  tej 

waluty wyrażona w innych walutach. Każda z walut ma wiele różnych kursów walutowych w 

odniesieniu do wielu różnych walut zagranicznych.  

Nominalny  kurs  walutowy  jest  to  kurs,  po  którym  można  wymieniać  walutę  jednego 

kraju na walutę innego kraju.  

10 

 

Aprecjacja  to  wzrost  wartości  danej  waluty,  mierzonej  liczbą  jednostek  waluty 

zagranicznej, która można za nią kupić, deprecjacja zaś to spadek wartości waluty. Często w 

języku  potocznym  używa  się  określeń  wzmocnienie  lub  osłabienie  kursu  waluty  w 

rozumieniu jej aprecjacji i deprecjacji.  

Realny kurs walutowy to kurs, po którym można wymienić dobra i usługi pochodzące z 

jednego kraju na dobra i usługo pochodzące z innego kraju.  

 

 

Realny  kurs  walutowy  wpływa  na  saldo  bilansu  handlowego  i  może  stanowić  jeden  z 

istotnych czynników determinujących zarówno eksport jak i import.  

W skali całej gospodarki danego kraju realny kurs walutowy obliczamy nie w odniesieniu 

do jednego dobra, lecz w odniesieniu do ogólnego poziomu cen w danym kraju: 

 

Gdzie: 

P – wskaźnik cen krajowych 

P* - wskaźnik cen zagranicznych 

e – nominalny kurs walutowy 

 

Ten realny kurs walutowy mierzy stosunek ceny krajowego koszyka dóbr i usług do ceny 

koszyka zagranicznego.  

Zarówno  eksport  jak  i  import  zależą  od  kursu  walutowego.  Kiedy  następuje  aprecjacja 

waluty spada opłacalność eksportu, rośnie natomiast opłacalność importu  w związku z tym 

bilans  handlowy  się  zmniejsza.  Kiedy  następuje  deprecjacja  waluty  rośnie  opłacalność 

eksportu, maleje opłacalność importu – bilans handlowy rośnie.  

 

Teoria parytetu siły nabywczej 

 

Teoria  parytetu  siły  nabywczej  (Purchasing  power  parity  –  PPP)  jest  jedną  z 

podstawowych teorii monetarystycznych wyjaśniającą wahania kursów walutowych. Zgodnie 

z tą teorią za jednostkę dowolnej waluty można we wszystkich krajach kupić taką samą ilość 

11 

 

dóbr, czyli jej wartość, mierzona tym co można za nią kupić, jest wszędzie taka sama. Jeśli na 

jakichś  rynkach  ceny  się  różnią  wymiana  handlowa  spowoduje wyrównanie  cen  (za  sprawą 

gry  popytu  podaży).  Na  podstawie  tego  założenia  wnioskujemy,  ze  kurs  walutowy  również 

będzie zależał od cen w handlujących krajach.  

 

 

Przykład 

W  kraju  siła  nabywcza  jednej  jednostki  waluty  krajowej  wynosi  1/P,  zaś  siła  nabywcza 

waluty zagranicznej wynosi e/P*. Zgodnie z teorią parytetu siły nabywczej w obu krajach siła 

nabywcza jednostki waluty krajowej musi być taka sama, mamy więc równość: 

 

Jeżeli z tego równania wyznaczymy kurs walutowy otrzymamy zależność: 

 

Nominalny  kurs  walutowy  odzwierciedla  więc  różnice  cen  w  obu  handlujących  krajach, 

kursy będą się więc zmieniać wraz ze zmianami cen w jednym lub obu krajach.  

Kiedy bank centralny jednego z krajów zwiększa podaż pieniądza prowadzi to do wzrostu 

cen,  co  znajduje  odzwierciedlenie  w  spadku  wartości  waluty  danego  kraju  na  rynku 

międzynarodowym – następuje deprecjacja waluty. Wahania kursu walutowego wpływają na 

poziom  i  kierunek  wymiany  handlowej  między  krajami  oraz  na  poziom  popytu  na  każdą  z 

walut.  

 

Polityka kursowa banku centralnego 

 

Bank  centralny  może  wpływać  na  kurs  walutowy  zwiększając  lub  zmniejszając  podaż 

pieniądza na rynku, może również wpływać na rynkową cenę własnej waluty wpływając na 

wielkość  popytu  lub  podaży  tej  waluty  na  rynkach  międzynarodowych.  Bak  centralny 

dokonuje tego za pomocą interwencji walutowych czyli sprzedaży lub kupna obcej waluty w 

celu oddziaływania na kurs walutowy (cenę własnej waluty wyrażonej w jednostkach obcej 

waluty).  

12 

 

W  Polsce  obowiązuje  system  płynnego  kursu  walutowego,  przyjęty  wspólną  decyzją 

Rady Ministrów i NBP w kwietniu 2000 roku. Oznacza to, że kurs walutowy wyznaczany jest 

wyłącznie  przez  oddziaływanie  sił  popytu  i  podaży.  W  krajach  nadbałtyckich  obowiązuje 

odmienny system ustalania kursów walutowych Na Litwie i w Estonii obowiązuje  stały kurs 

walutowy.  Oznacza to, że kraje te zobowiązały się do utrzymywania kursu  walutowego na 

określonym poziomie poprzez rezygnację ze swojej niezależności monetarnej. Zmiany podaży 

pieniądza występują wyłącznie pod wpływem nadwyżki lub deficytu w bilansie płatniczym. 

 

Łotwa przyjęła politykę sztywnego kursu walutowego. Jest to kurs ustalany przez rządy 

państw  i  niezmienny  w  dłuższych  okresach.  Określa  tzw.  dopuszczalny  korytarz  wahań 

waluty  wokół  kursu  centralnego  (parytetu).  Jeżeli  nadwyżka  podaży  lub  popytu  na  daną 

walutę powoduje większe od dopuszczalnego odchylenia kursu walutowego od parytetu to 

bank  centralny  interweniuje,  a  jeżeli  brak  jest  do  tego  środków  to  bank  centralny  ogłasza 

oficjalną dewaluację waluty własnej. 

 

 

Model IS-LM w gospodarce otwartej 

 

Polityka  monetarna  i  fiskalna  w  gospodarce  otwartej  musi  brać  pod  uwagę  większą 

liczbę czynników niż to miało miejsce w przypadku gospodarki zamkniętej.  Należy pamiętać, 

że  każde  na  skuteczność  każdego  podejmowanego  działania  będzie  miał  wpływ  nie  tylko 

rynek  wewnętrzny  ale  również  kształtowanie  się  kursu  walutowego  i  poziom  wymiany 

handlowej oraz mobilność kapitału.   

Rozpatrzmy różne kombinacje opisujące otwartość gospodarki oraz politykę kursową. 

Pierwszym czynnikiem branym pod uwagę będzie istnienie mobilnego kapitału.  Kapitał jest 

mobilny, jeśli może na dużą skalę przemieszczać się z kraju do kraju. Natomiast kapitał jest 

niemobilny, jeśli możliwości jego przemieszczania są ograniczone. Drugim czynnikiem będzie 

sztywny  lub  elastyczny  kurs  walutowy.  Poniżej  omówiona  jest  skuteczność  ekspansywnej 

polityki  fiskalnej  polegającej  na  wzroście  wydatków  rządowych  w  różnych  przypadkach,  w 

zależności od ww czynników.  

 

 

13 

 

 

 

Przypadek 1 

 

Założenia:  

Częściowa otwartość gospodarki: zerowa mobilność kapitału, istnieje wymiana towarowa. 

Y = C+I+G+(Ex. – Imp.) 

kurs walutowy: płynny (ẽ) 

 

Wzrost  wydatków  rządowych  spowoduje  przesunięcie  krzywej  IS  z  poziomu  IS  do 

poziomu  IS’,  w  efekcie  wzrośnie  dochód  z  poziomu  Y

0

  do  poziomu  Y

1. 

  Ponieważ  część 

zwiększonego dochodu zostanie przeznaczona na konsumpcję dóbr importowanych, import 

wzrośnie.  Spowoduje  to  wzrost  popytu  na  walutę  obcą  (musimy  zapłacić  za  dobra 

importowane  w  walucie  kraju,  z  którego  importujemy  dane  dobro),  a  spadek  popytu  na 

walutę  krajową.  Spadek  popytu  na  krajową  walutę  będzie  skutkował  jej  deprecjacją.  W 

wyniku deprecjacji waluty wzrośnie eksport, a spadnie import.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

_ 

+ 

Y

0 

R

0 

LM 

IS 

Y

1 

R

1 

IS’ 

R 

Y 

14 

 

 

Dolny  fragment  rysunku  pokazuje  bilans  handlowy  danego  kraju.  Bilans  ten  jest 

zrównoważony  w  punkcie  równowagi  całej  gospodarki.  Znak  plus  symbolizuje  nadwyżkę 

budżetu handlowego, natomiast znak minus symbolizuje ujemne saldo bilansu handlowego.  

Efektem  zastosowania  ekspansywnej  polityki  fiskalnej  w  opisanych  warunkach 

gospodarczych będzie wzrost PKB, czyli polityka ta przyniesie zamierzony efekt.  

 

Przypadek 2 

 

Założenia:  

Częściowa otwartość gospodarki: zerowa mobilność kapitału, istnieje wymiana towarowa. 

Y = C+I+G+(Ex. – Imp.) 

kurs walutowy: sztywny (ē) 

 

 

Wzrost  wydatków  rządowych  spowoduje  przesunięcie  krzywej  IS  z  poziomu  IS  do 

poziomu  IS’,  w  efekcie  wzrośnie  dochód  z  poziomu  Y

0

  do  poziomu  Y

1.

  Ponieważ  część 

zwiększonego dochodu zostanie przeznaczona na konsumpcję dóbr importowanych, import 

wzrośnie.  Spowoduje  to  wzrost  popytu  na  walutę  obcą  (musimy  zapłacić  za  dobra 

importowane  w  walucie  kraju,  z  którego  importujemy  dane  dobro),  a  spadek  popytu  na 

walutę  krajową.  Spadek  popytu  na  krajową  walutę  powinien  spowodować  jej  deprecjację, 

ale przy założeniu sztywnych kursów, jest to niemożliwe. W tej sytuacji bank centralny musi 

w odpowiedzi na spadek popytu na pieniądz krajowy zmniejszyć podaż pieniądza na rynku. 

Spowoduje  to  przesunięcie  krzywej  LM w  lewo,  do pozycji  LM’.  Efektem  końcowym  będzie 

ustalenie  się  nowej  równowagi  przy  tym  samym,  co  wyjściowy  poziomie  Y,  natomiast  przy 

wyższym poziomie stopy procentowej równej R

2

. 

W  tym  przypadku  ekspansywna  polityka  gospodarcza  polegająca  na  zwiększeniu 

wydatków  państwa  nie  przyniosła  zamierzonych  efektów  w  postaci  zwiększonego  poziomu 

PKB.  

 

 

 

 

15 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Przypadek 3 

 

Założenia:  

Otwartość gospodarki: doskonała mobilność kapitału, istnieje wymiana towarowa. 

Y = C+I+G+(Ex. – Imp.) 

kurs walutowy: płynny (ẽ) 

krajowa stopa procentowa równa się stopie procentowej zagranicznej R=R

* 

 

Wzrost  wydatków  rządowych  spowoduje  przesunięcie  krzywej  IS  z  poziomu  IS  do 

poziomu  IS’.  Nowa  równowaga  ustali  się  przy  poziomie  stopy  procentowej  wyższym  niż 

poziom  zagranicznej  stopy  procentowej  w  związku  z  czym  nastąpi  napływ  kapitału 

zagranicznego, który zwiększy popyt na pieniądz krajowy. W wyniku zwiększonego popytu na 

_ 

+ 

Y

0

 = Y

2 

R

0 

LM’ 

IS 

Y

1 

R

1 

IS’ 

R 

Y 

LM 

R

2 

16 

 

pieniądz  krajowy  nastąpi  aprecjacja  krajowej  waluty,  spadnie  eksport,  wzrośnie  natomiast 

import. Pogorszy się saldo bilansu handlowego kraju. Krzywa IS przesunie się w lewo, aż do 

poziomu zrównującego krajową stopę procentową ze stopą zagraniczną.  

W  tym  przypadku  efekt  zwiększonych  wydatków  rządowych  okazuje  się  działaniem 

nieskutecznym z punktu widzenia zamierzonego celu, czyli wzrostu dochodu.    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Przypadek 4 

 

Założenia:  

Otwartość gospodarki: doskonała mobilność kapitału, istnieje wymiana towarowa. 

Y = C+I+G+(Ex. – Imp.) 

kurs walutowy: sztywny (ē) 

krajowa stopa procentowa równa się stopie procentowej zagranicznej R=R

* 

 

Wzrost  wydatków  rządowych  spowoduje  przesunięcie  krzywej  IS  z  poziomu  IS  do 

poziomu  IS’.  Nowa  równowaga  ustali  się  przy  poziomie  stopy  procentowej  wyższym  niż 

poziom  zagranicznej  stopy  procentowej  w  związku  z  czym  nastąpi  napływ  kapitału 

Y

0

=Y

2 

R

0

=R

*

=R

2

  

LM 

IS 

Y

1 

R

1 

IS’ 

R 

Y 

17 

 

zagranicznego, który zwiększy popyt na pieniądz krajowy. W wyniku zwiększonego popytu na 

pieniądz krajowy powinna nastąpić aprecjacja krajowej waluty. Jest to jednak niemożliwe ze 

względu na sztywny kurs walutowy. W odpowiedzi na zwiększony popyt na pieniądz krajowy 

bank  centralny  zwiększy  podaż  pieniądza.  Krzywa  LM  przesunie  się  w  prawo,  a  nowa 

równowaga ustali  się przy poziomie  stopy  procentowej  krajowej  równym poziomowi  stopy 

procentowej zagranicznej, jednak przy większym niż w punkcie wyjścia poziomie PKB.  

Przy  tych  założeniach  ekspansywna  polityka  monetarna  przynosi  efekt  w  postaci 

zwiększenie dochodu.  

 

 

 

 

 

Y

1 

LM 

IS 

Y

2 

R

1

 = R

2 

IS’ 

R 

Y 

LM’ 

R

1 

Y

0