1
TEST PRZED PRÓBNĄ MATURĄ 2008
MODELE ODPOWIEDZI DO PRZYKŁADOWEGO ARKUSZA
EGZAMINACYJNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY
Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogą przybierać róŜną formę
językową, ale sens musi być synonimiczny wobec modelu. Oceniając pracę ucznia, naleŜy
stosować punktację z modelu.
Część I
Nr
zadania
Modele odpowiedzi
Maksy-
malna
liczba
punktów
Kryteria
zaliczenia
odpowiedzi
1.
„I zawsze towarzyszyło mi przekonanie, Ŝe nie robię tego
najlepiej”.
„Wszelka niedoskonałość lŜejsza jest do zniesienia, jeśli podaje
się ją w małych dawkach”.
2
2.
np.: Ŝyjemy w czasach, w których wstyd przyznawać się do
bycia poetą; przyznawanie się do uprawiania tej profesji
wprawia rozmówcę w zakłopotanie i zaniepokojenie; słowa
„jestem poetą” brzmią niepowaŜnie
2
3.
np.: bycie profesorem poezji wymagałoby studiów; aby być
profesorem, trzeba mieć potwierdzający to dyplom
1
4.
„Przed kilkoma laty miałam zaszczyt i radość poznać Go
osobiście”.
1
5.
np.: cenią sobie ciszę salonów; tylko czasami uczestniczą w
widowiskach na uŜytek publiczny
1
6.
np.: trudno natchnienie przełoŜyć na materię filmową; filmy nic
nie mówią o natchnieniu
1
7.
np. „Czekanie na natchnienie”
2
8.
np.: nie – odnosi je równieŜ do lekarzy, pedagogów,
ogrodników i innych profesji; dotyczy tych wszystkich, dla
których praca jest ciągłą przygodą, którzy realizują swój zawód
z pasją
2
9.
np. Wykonują swoją pracę z pasją, a nie dlatego, Ŝe muszą.
1
10.
np. Celem jest podwaŜenie tezy postawionej w akapicie 8.
1
11.
np. do podkreślenia tezy, Ŝe prawdziwa wielkość rodzi się ze
ś
wiadomości własnej niewiedzy.
1
12.
np.: świadczy o dystansie do poetyckiej profesji; ma wymowę
ironiczną
1
13.
np.: sceptyk, podejrzliwy, powtarzający „nie wiem”, ciekawy
itp.
2
za więcej niŜ 2
określenia
14.
Josef Brodski, Maria Skłodowska-Curie
1
15.
d) wszystkie te formy
1
2
Część II
I. ROZWINIĘCIE TEMATU (0–25 pkt)
Cierpienia młodego Wertera
1. Rozpoznanie wstępne (0–3)
– gatunek: powieść epistolarna okresu burzy i naporu
– Werter – narracja pierwszoosobowa, subiektywna
– Wilhelm – adresat listów
2. Miłość Wertera w kontekście wybranych fragmentów (0–5)
– miłość sensem i celem jego Ŝycia
– miłość idealistyczna
– kochanie wyobraŜenia Loty
– miłość szalona (do szczęścia wystarczy pobyt z człowiekiem, na którym spoczęły oczy
ukochanej)
– emocje wyraŜane na zewnątrz, reakcje spontaniczne, dziecięca radość na dzień, w którym
ujrzy Lotę
– przemoŜne pragnienie przebywania z ukochaną
– egzaltacja – uŜywanie porównań
– świadomość, Ŝe moŜe w swych zachowaniach, odczuciach przypominać dziecko
– płaczliwy kochanek
– wyjątkowa wraŜliwość, uczuciowość
3. Osadzenie tematyki utworu w kontekście epoki (0–2)
– miłość destrukcyjna
– miłość prowadząca do duchowego obłędu
– miłość źródłem wyjątkowego bólu duszy
– samobójstwo bohatera formą ucieczki przed cierpieniem
Ja, kiedy usta…
4. Rozpoznanie wstępne (0–3)
– gatunek: erotyk
– K. Przerwa-Tetmajer jako autor licznych śmiałych erotyków
– liryka bezpośrednia, podmiot liryczny moŜna utoŜsamiać z autorem
5. Podmiot liryczny wiersza wobec miłości (0–5)
– próba, poprzez doznanie fizyczne, ucieczki przed cierpieniem i smutkiem duszy
– pragnienie uŜycia zmysłowego podszyte rozpaczą i chęcią ucieczki od rzeczywistości
– świadomość, Ŝe rozkosz daje tylko chwilowe zapomnienie
– pragnie śmierci – w znaczeniu nirwany – stanu duchowego niebytu
– po przesycie fizycznym, chęć ucieczki w stan bezmyślenia, po nim, na nowo, pojawianie się
poŜądania
– świadomość własnej bezsilności
– miłość nie jest źródłem szczęścia partnerów
3
6. Osadzenie tematyki wiersza w kontekście epoki (0–2)
– miłość w wydaniu młodopolskich twórców:
– jako doznanie fizyczne, nie duchowe,
– jako ucieczka przed bólem egzystencji,
– jako wyraz słabości, a zarazem ulegania zwierzęcej Ŝądzy
– kobieta jako przedmiot, a nie podmiot (mizoginia)
7. Konteksty (0–2)
– literackie, np. Tristan i Izolda, Gustaw z IV cz. Dziadów
– filozoficzne: Schopenhauer
8. Podsumowanie (0–4)
Pełne podsumowanie – 4 pkt
Konwencja miłości romantycznej róŜni się znacznie od konwencji młodopolskiej. Zakłada
przede wszystkim połączenie duchowe kochanków, jest uczuciem od pierwszego wejrzenia,
staje się celem i sensem Ŝycia, źródłem wyjątkowych przeŜyć – od duchowej ekstazy po męki
duszy. Jest uczuciem destrukcyjnym, prowadzącym do samobójstwa. Konwencja
młodopolska eksponuje fizyczną sferę miłości, traktowanej jako forma ucieczki przed bólem
egzystencji. Podobieństwo tkwi w tym jedynie, iŜ w obu przypadkach nie ma mowy o miłości
szczęśliwej.
Częściowe podsumowanie – 2 pkt
DostrzeŜenie róŜnic wynikających z obowiązującej w danej epoce konwencji.
Próba podsumowania – 1 pkt
Lakoniczne wskazanie róŜnic w obu tekstach.
II. KOMPOZYCJA (0–5 pkt)
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za
rozwinięcie tematu.
– podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie,
przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym – 5 pkt
– uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna graficzne, wyodrębnienie głównych
części – 3 pkt
– wskazująca na podjęcie próby podporządkowania tekstu, na ogół spójna – 1 pkt
Uwaga: Jeśli powyŜsze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
III. STYL (0–5 pkt)
– jasny, Ŝywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, urozmaicona leksyka –
5 pkt
– zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny, wystarczająca leksyka – 3 pkt
– na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe – 1 pkt
Uwaga: Jeśli powyŜsze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
4
IV. JĘZYK (0–12 pkt)
– język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne
słownictwo, frazeologia i fleksja – 12 pkt
– język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, poprawne składnia, słownictwo,
frazeologia i fleksja – 9 pkt
– język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia,
słownictwo, frazeologia – 6 pkt
– język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, słownikowych,
frazeologicznych i fleksyjnych – 3 pkt
– język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych,
słownikowych i frazeologicznych – 1 pkt
Uwaga: Jeśli powyŜsze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
V. ZAPIS (0–3 pkt)
– bezbłędna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne błędy) – 3 pkt
– poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia), na ogół poprawna interpunkcja – 2 pkt
– poprawna ortografia (nieliczne błędy róŜnego stopnia), interpunkcja niezakłócająca
komunikacji (mimo róŜnych błędów) – 1 pkt
Uwaga: Jeśli powyŜsze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY (0–4)