P
OLITYKA EKOLOGICZNA
Gospodarka a
ś
rodowisko
Tomasz Poskrobko
P
OLITYKA EKOLOGICZNA
Gospodarka a
ś
rodowisko
Tomasz Poskrobko
P
OLITYKA EKOLOGICZNA
Polityka ekologiczna
to
ś
wiadoma i celowa działalno
ść
pa
ń
stwa,
samorz
ą
dów terytorialnych i podmiotów gospodarczych w zakresie
gospodarowania
ś
rodowiskiem, czyli u
Ŝ
ytkowania jego zasobów i
walorów, ochrony i kształtowania ekosystemów lub wybranych
elementów biosfery.
Przedmiotem polityki ekologicznej
jest
ś
rodowisko przyrodnicze,
jego stan oceniany w punktu widzenia potrzeb biologicznych,
jego stan oceniany w punktu widzenia potrzeb biologicznych,
społecznych i gospodarczych ludzi.
Celem polityki ekologicznej
jest zapewnienia wysokiej jako
ś
ci
Ŝ
ycia i
zdrowia ludzi poprzez skuteczn
ą
ochron
ę
ś
rodowiska.
M
IEJSCE POLITYKI EKOLOGICZNEJ W OGÓLNEJ
POLITYCE PA
Ń
STWA
OGÓLNA POLITYKA PA
Ń
STWA
Polityka
społeczna
Polityka
gospodarcza
Polityka
ekologiczna
Długookresowa strategia trwałego i zrównowa
Ŝ
onego rozwoju
Polityka
społeczna
Polityka
gospodarcza
Polityka
ekologiczna
Polityki
szczegółowe
Polityki
szczegółowe
Polityka
ochrony
ś
rodowiska
Polityka
ochrony
przyrody
Polityka
zachowania
bioró
Ŝ
norodno
ś
ci
Polityka
kształtowania
ekosystemów
i krajobrazu
Polityka zrównowa
Ŝ
onego rozwoju
C
ELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ
CEL NADRZ
Ę
DNY
Cel główny
1
2
3
4
5
6
...
o
ś
re
d
n
ie
e
le
u
b
o
c
z
n
y
z
..
.
Cele podporz
ą
dkowane poziomu pierwszego
1
Cele podporz
ą
dkowane poziomu drugiego
a
b
c
d
e
f
...
C
e
le
p
o
C
e
x
y
2
... – cele bezpo
ś
rednie
x
y
... – cele po
ś
rednie
Z
ASADY POLITYKI EKOLOGICZNEJ
Mo
Ŝ
na wyró
Ŝ
ni
ć
trzy grupy takich zasad:
okre
ś
laj
ą
ce charakter polityki ekologicznej (np. skuteczno
ść
,
obiektywno
ść
, bezstronno
ść
itp.),
okre
ś
laj
ą
ce relacje mi
ę
dzy polityk
ą
ekologiczn
ą
a polityk
ą
gospodarcz
ą
, społeczn
ą
i mi
ę
dzynarodow
ą
,
kierunkuj
ą
ce narz
ę
dzia realizacji polityki ekologicznej.
Z
ASADY POLITYKI EKOLOGICZNEJ
Zasada zrównowa
Ŝ
onego rozwoju
-
Istot
ą
zrównowa
Ŝ
onego rozwoju jest
równorz
ę
dne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych,
co oznacza konieczno
ść
integrowania zagadnie
ń
ochrony
ś
rodowiska z
ogóln
ą
polityk
ą
pa
ń
stwa.
Zasada integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi
,
co
oznacza konieczno
ść
uwzgl
ę
dniania w politykach sektorowych celów
ekologicznych na równi z celami gospodarczymi i społecznymi.
Zasada równego dost
ę
pu do
ś
rodowiska przyrodniczego
traktowana
w nast
ę
puj
ą
cych kategoriach: sprawiedliwo
ś
ci mi
ę
dzypokoleniowej,
w nast
ę
puj
ą
cych kategoriach: sprawiedliwo
ś
ci mi
ę
dzypokoleniowej,
sprawiedliwo
ś
ci mi
ę
dzyregionalnej i mi
ę
dzygrupowej, równowa
Ŝ
enia szans
pomi
ę
dzy człowiekiem a przyrod
ą
.
Zasada regionalizacji
rozumiana jako:
uznanie prawa samorz
ą
dów terytorialnych do ustalania regionalnych
wymogów ekologicznych wobec jednostek gospodarczych,
regionalizowanie ogólnokrajowych narz
ę
dzi polityki ekologicznej,
skoordynowanie polityki regionalnej z regionalnymi ekosystemami w
Europie.
Z
ASADY POLITYKI EKOLOGICZNEJ
Zasada uspołecznienia
polityki ekologicznej oznacza stworzenie
instytucjonalnych, prawnych i materialnych warunków do udziału
obywateli, grup społecznych i organizacji pozarz
ą
dowych w procesie
kształtowania modelu zrównowa
Ŝ
onego rozwoju.
Zasada “zanieczyszczaj
ą
cy płaci”
oznacza,
Ŝ
e przedmiot
korzystaj
ą
cy ze
ś
rodowiska jest odpowiedzialny finansowo za
przestrzeganie wszystkich wymaga
ń
w zakresie jego ochrony oraz
za szkody wynikaj
ą
ce z jego działalno
ś
ci, bez wzgl
ę
du na to, czy
działalno
ść
ta jest zgodna z prawem, czy niezgodna.
działalno
ść
ta jest zgodna z prawem, czy niezgodna.
Zasada prewencji
oznacza przestrzeganie nast
ę
puj
ą
cej hierarchii
przedsi
ę
wzi
ęć
ochronnych:
zapobieganie powstawaniu zanieczyszcze
ń
i innych uci
ąŜ
liwo
ś
ci,
recykling, tj. zamykanie obiegu materiałów i surowców, odzysk
energii, wody i surowców ze
ś
cieków i odpadów oraz gospodarcze
wykorzystanie odpadów zamiast ich składowania,
ochrona „ko
ń
ca rury” z zastosowaniem zintegrowanego podej
ś
cia
do ograniczania i likwidacji odpadów oraz innych zagro
Ŝ
e
ń
.
Z
ASADY POLITYKI EKOLOGICZNEJ
Zasada przezorno
ś
ci
zakłada,
Ŝ
e wdra
Ŝ
ania nowych rozwi
ą
za
ń
,
szczególnie w zakresie biotechnologii i modyfikowanych
organizmów powinno by
ć
podejmowane dopiero wtedy, gdy istnieje
naukowo udowodniona pewno
ść
efektów i skutków ich wdra
Ŝ
ania
(stosowania).
Zasada stosowania najlepszych dost
ę
pnych, uzasadnionych
ekonomicznie technik i technologii
oznacza stosowanie technologii
ochrony
ś
rodowiska charakteryzuj
ą
cych si
ę
mo
Ŝ
liwie najmniejsz
ą
presj
ą
na
ś
rodowisko, nie powoduj
ą
c
ą
przy tym zbyt wysokich,
presj
ą
na
ś
rodowisko, nie powoduj
ą
c
ą
przy tym zbyt wysokich,
nieuzasadnionych kosztów
Zasada subsydiarno
ś
ci
oznacza umiejscowienie kompetencji i
uprawnie
ń
decyzyjnych dotycz
ą
cych ochrony
ś
rodowiska na takim
szczeblu zarz
ą
dzania (wojewódzkim, powiatowym, gminnym), który
zapewni skuteczne i efektywne podejmowanie decyzji.
P
OLITYKA EKOLOGICZNA PA
Ń
STWA
Polityka ekologiczna pa
ń
stwa
powstaje i funkcjonuje w oparciu o
zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony
ś
rodowiska,
a szczególno
ś
ci na podstawie art. 13 - 17.
Cel polityki ekologicznej pa
ń
stwa
jest okre
ś
lony w art. 13. Jest nim
„stworzenie warunków niezb
ę
dnych do realizacji ochrony
ś
rodowiska”.
Zakres polityki ekologicznej
wyznacza art. 14.1., w którym stwierdza
Zakres polityki ekologicznej
wyznacza art. 14.1., w którym stwierdza
si
ę
,
Ŝ
e polityka ekologiczna pa
ń
stwa, na podstawie aktualnego stanu
ś
rodowiska, okre
ś
la w szczególno
ś
ci:
cele ekologiczne,
priorytety ekologiczne,
rodzaj i harmonogram działa
ń
proekologicznych,
ś
rodki niezb
ę
dne do osi
ą
gni
ę
cia celów, w tym mechanizmy prawno-
ekonomiczne i
ś
rodki finansowe.
P
OLITYKA EKOLOGICZNA PA
Ń
STWA
PEP przyjmuje si
ę
na 4 lata. Procedura tworzenia i aktualizacji
polityki ma charakter „krocz
ą
cy” - przewidziane w niej działania w
perspektywie obejmuj
ą
kolejne 4 lata.
Projekt PEP opracowuje minister wła
ś
ciwy do spraw
ś
rodowiska, po
zasi
ę
gni
ę
ciu opinii marszałków województw.
PEP uchwala Sejm na wniosek Rady Ministrów.
Rada Ministrów przedkłada Sejmowi co 4 lata raport z realizacji
polityki ekologicznej pa
ń
stwa.
H
ISTORIA
PEP
W
P
OLSCE
W 1990 roku opracowano dokument rz
ą
dowy Polityka ekologiczna
pa
ń
stwa.
PEP przyj
ę
to na okres 10 lat
W dokumencie tym jednoznacznie okre
ś
lono,
Ŝ
e obowi
ą
zek ochrony
ś
rodowiska stanowi element prawidłowego gospodarowania, a
wszelka działalno
ść
naruszaj
ą
ca go jest niezgodna z prawem. Ka
Ŝ
dy
przepis prawny odnosz
ą
cy si
ę
do korzystania ze
ś
rodowiska i jego
ochrony w jednakowym stopniu dotyczy wszystkich podmiotów
ochrony w jednakowym stopniu dotyczy wszystkich podmiotów
gospodarczych i musi by
ć
ś
ci
ś
le przestrzegany, bez stosowania
odst
ę
pstw i wyj
ą
tków.
H
ISTORIA
PEP
W
P
OLSCE
W okresie 2000-2003 powstały trzy dokumenty:
Druga polityka ekologiczna pa
ń
stwa na lata 2001-2010
Polityka ekologiczna Pa
ń
stwa na lata 2003-2006 z uwzgl
ę
dnieniem
perspektywy na lata 2007-2010
Program Wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Pa
ń
stwa, na lata
2002-2010
2002-2010
Polityka Ekologiczna Pa
ń
stwa w latach 2009-2012 z perspektyw
ą
do
roku 2016
P
OLITYKA
E
KOLOGICZNA
P
A
Ń
STWA W LATACH
2009-2012
Z PERSPEKTYW
Ą
DO ROKU
2016
Działania priorytetowe:
zako
ń
czenie prac nad wyznaczaniem obszarów siedliskowych w
ramach Natura 2000,
przyj
ę
cie projektu ustawy o organizmach genetycznie
modyfikowanych, zgodnie z prawem UE,
zamkni
ę
cie wysypisk nie spełniaj
ą
cych wymogów UE,
zamkni
ę
cie wysypisk nie spełniaj
ą
cych wymogów UE,
wprowadzenie w
Ŝ
ycie tzw. zielonych zamówie
ń
publicznych,
wzmocnienie kadry inspekcji ochrony
ś
rodowiska, która usprawni
ochron
ę
ś
rodowiska i pozwoli na kontrol
ę
przestrzegania prawa,
wspieranie platform technologicznych i ekoinnowacyjno
ś
ci w
ochronie
ś
rodowiska,
P
OLITYKA
E
KOLOGICZNA
P
A
Ń
STWA W LATACH
2009-2012
Z PERSPEKTYW
Ą
DO ROKU
2016
przywrócenie podstawowej roli miejscowym planom
zagospodarowania przestrzennego, jako podstawy lokalizacji
inwestycji,
zwi
ę
kszenie retencji wody,
opracowanie krajowej strategii ochrony gleb,
promocja wykorzystania metanu z pokładu w
ę
gla,
promocja wykorzystania metanu z pokładu w
ę
gla,
ochrona atmosfery,
ochrona wód,
gospodarka odpadami,
modernizacja systemu energetycznego.
P
OLITYKA
E
KOLOGICZNA
P
A
Ń
STWA W LATACH
2009-2012
Z PERSPEKTYW
Ą
DO ROKU
2016