Linie napowietrzne

STRONA GŁÓWNA

ELEKTRYKA

PRZEPISY

KONTAKT

Tematyka serwisu

Strona informacyjna

Instalacje elektryczne

Ochrona

przeciwporażeniowa

Pomiary elektryczne

Urządzenia

różnicowoprądowe

Światło i oświetlenie

Bezpieczeństwo pracy

Ratownictwo

Budowa i eksploatacja

Maszyny

Urządzenia prądotwórcze

Sieci elektroenergetyczne

Sieci

elektroenergetyczne

Linie napowietrzne

Linie kablowe

Urządzenia

energoelektroniczne

Ochrona

przeciwprzepięciowa

Automatyka i sterowanie

Urządzenia techniczne

Przydatne linki

Linie napowietrzne

Wpisany przez Administrator

Czwartek, 01 Październik 2009 11:55

Linie napowietrzne

Wymagania dotyczące projektowania i budowy elektroenergetycznych zasilających linii napowietrznych prądu przemiennego,
o napięciach znamionowych do 400 kV włącznie z przewodami roboczymi gołymi, określa norma PN-E-05100-1:1998
Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa.

Norma dotyczy również przewodów telekomunikacyjnych zawieszonych na konstrukcjach wsporczych tych linii. Norma
zawiera wykaz norm związanych, dotyczących zagadnień szczegółowych lub elementów składowych linii oraz zastosowanie
aktów prawnych mających wpływ na projektowanie i budowę linii napowietrznych.

Podstawowe elementy linii napowietrznych i ich charakterystyka
Podstawowymi elementami linii napowietrznych są:
- przewody,
- izolatory,
- osprzęt,
- konstrukcje wsporcze i posadowienia,
- inne elementy wynikające ze sposobu prowadzenia linii.

1. Przewody
Przewody są podstawowymi elementami linii napowietrznej służącymi do przesyłu energii. W elektroenergetycznych liniach
napowietrznych zaleca się stosować przewody o budowie i właściwościach według PN-IEC 11089:1994, PN-E-90081:1974
(PN-74/E_90081). Współczynniki wydłużenia cieplnego α i sprężystego β dla przewodów stosowanych w w liniach względnie
materiałów z których jest wykonany przewód, powinien dostarczyć wytwórca - dostawca przewodu. W tablicy 5
PN-E-05100-1:1998, podane są współczynniki wydłużenia cieplnego α i β materiałów na druty przewodów, dopuszczane do
stosowania w obliczeniach w przypadku braku danych od wytwórcy.

Zabrania się stosowania przewodów jednodrutowych w elektroenergetycznych liniach o napięciu znamionowym wyższym niż
1 kV. W elektroenergetycznych liniach napowietrznych o napięciu znamionowym do 1 kV dopuszcza się stosowanie
przewodów jednodrutowych gołych z miedzi o przekrojach od 10 do 16 mm

W normie PN-E-05100-1:1998 podane są w tablicach:
1) Najmniejsze przekroje przewodów dopuszczalne ze względu na wytrzymałość mechaniczną w zależności od stopnia
obostrzenia,
2) Najmniejsze dopuszczalne naciągi zrywające przewodów elektroenergetycznych oraz przewodów telekomunikacyjnych w
zależności od obostrzenia,
3) Dopuszczalne naprężenia normalne i katastrofalne przewodów. (W przypadku gdy przewód jest zawieszony na lince
nośnej, dane dotyczą linki nośnej).

Wymiarowanie przewodów na obciążenia prądowe
Wymagania   dotyczące   warunków   przyjmowanych   do   obliczenia   nagrzania   przewodów   z   uwagi   na   graniczną   roboczą
temperaturę   przewodu   roboczego   linii   należy   przyjmować   jak   dla   określenia   dopuszczalnej,   najwyższej   temperatury
przewodu.   Dla   przewodu   odgromowego   z   wbudowanym   światłowodem,   warunki   obciążenia   prądem   zwarcia   określa
wytwórca.

Temperatura graniczna przewodów:
- dla linii o napięciu niższym niż 110 kV: + 40

- dla linii o napięciu 110 kV i wyższym przy uwzględnieniu dopuszczalnej długotrwałej obciążalności długotrwałej przewodów,
nagrzania przewodów przez płynący nimi prąd oraz wpływu warunków otoczenia na ich chłodzenie, odpowiednio: + 40

C, +

C lub + 80

C, stosownie do potrzeb.

Dla przewodów stalowo-aluminiowych linii o napięciu 110 kV i wyższym zaleca się przyjmowanie granicznej roboczej
temperatury przewodów roboczych + 60

C. Wybór wartości temperatury granicznej roboczej przewodów dla linii o napięciu

110 kV i wyższym jest pozostawiony właścicielowi linii.

W liniach napowietrznych niskiego napięcia stosowane są najczęściej gołe linki aluminiowe (o symbolach AL) i przekrojach
16, 25, 35, 50 i 70 mm

. W latach dziewięćdziesiątych rozpoczęto produkcję i stosowanie izolowanych przewodów

samonośnych niskiego napięcia w systemie czteroprzewodowym lub z ewentualnym dodatkowym przewodem
oświetleniowym.

Stosowanie przewodów izolowanych wraz z odpowiednim osprzętem pozwala na uproszczenie budowy linii, zmniejszenie
liczby zakłóceń oraz zwiększenie bezpieczeństwa i pewności pracy linii. Przewody te są produkowane i stosowane w
zakresie 25÷120 mm

. W liniach napowietrznych o napięciu powyżej 1 kV stosuje się jako przewody robocze linkę stalowo-

aluminiową (o symbolu AFL) o stosunku przekroju aluminium do przekroju rdzenia stalowego wynoszącym zwykle 6:1 lub 8:1.

2. Izolatory
Izolatory stosowane w elektroenergetycznych liniach napowietrznych służą do zamocowania lub podwieszenia przewodów i
do izolowania ich od słupa.
Izolatory elektroenergetyczne linii napowietrznych o napięciu znamionowym do 1 kV powinny spełniać wymagania

Linie napowietrzne

http://bezel.com.pl/index.php/sieci-elektroenergetyczne/linie-napowietr...

1 of 8

2010-04-25 11:07

PN-E-91030:1996 oraz wymagania odpowiednich norm wyrobów.

Izolatory elektroenergetyczne i poprzeczniki izolacyjne linii napowietrznych o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV
powinny spełniać wymagania PN-E-06308:1990 (PN-90/E-06308).

Izolatory przeznaczone do zawieszania przewodów linii telekomunikacyjnych na słupach linii elektroenergetycznych powinny
być dobrane zgodnie z wymaganiami dotyczącymi linii telekomunikacyjnych.

Najczęściej stosowane są izolatory porcelanowe lub szklane w całym zakresie napięć. Eksperymentalnie rozpoczęto
stosowanie izolatorów kompozytowych w liniach o napięciu wyższym niż 1 kV (wg PN-IEC 61109:1999).

Norma PN-E-05100-1:1998 nie zawiera wymagań dotyczących poziomów wytrzymałości elektrycznej izolacji linii. Wymagana
wytrzymałość elektryczną izolatorów ceramicznych linii o napięciu znamionowym do 1 kV określa norma PN-E-91030:1996.
Dla linii napowietrznych o napięciu powyżej 1 kV należy kierować się postanowieniami normy PN-EN 60071-1 dotyczącej
koordynacji izolacji, która określa znamionowe poziomy izolacji urządzeń przeznaczonych do pracy w sieci poszczególnych
napięć.

Wytrzymałość mechaniczna i elektromechaniczna izolatorów
Izolatory linii napowietrznej o napięciu do 1 kV powinny mieć znamionową wytrzymałość mechaniczną nie mniejszą niż
dwukrotne obciążenie wynikające z działających na nie sił (np. obciążenie sadzią normalną, parcia wiatru na przewód itp.).
Znamionowa wytrzymałość mechaniczna i elektromechaniczna izolatorów powinna być zgodna z wymaganiami norm: PN
-E/06308:1990 (PN-90/E-06308).

Izolatory liniowe mogą być izolatorami:
— stojącymi,
— wiszącymi (kołpakowymi lub pniowymi)

O doborze izolatora decyduje:
— napięcie znamionowe linii,
— obciążenia mechaniczne,
— warunki zabrudzeniowe,
3. Osprzęt

Osprzęt przeznaczony do budowy elektroenergetycznych linii napowietrznych powinien spełniać wymagania wg
PN-E-06400:1991 (PN-91/E-06400).

Minimalne obciążenie niszczące elementów osprzętu izolatorowego w łańcuchach izolatorowych i zawiesiach przewodów
powinno być nie mniejsze niż 2,5-krotna wielkość siły działającej na element w warunkach normalnych, przy obciążeniu
przewodu sadzią normalną i przy naciągu podstawowym przewodu, jeżeli w normie PN-E-06400:1991 nie podano inaczej.

Konstrukcje wsporcze i posadowienia
Konstrukcje wsporcze należy projektować według odpowiednich norm budowlanych z uwzględnieniem specyficznych
warunków pracy tych konstrukcji oraz zgodnie z normami dotyczącymi elektroenergetycznych konstrukcji wsporczych:
stalowych - PN-B-03205:1996, żelbetowych i sprężonych - PN-B-03265:1987 oraz drewnianych - PN-B- 03154:1983.

Konstrukcje wsporcze należy obliczać w zależności od warunków pracy:
a) normalnych,
b) wyjątkowych.
Do obciążeń w warunkach wyjątkowych zalicza się obciążenia zakłóceniowe oraz obciążenia montażowe występujące przy
montażu słupa.

Konstrukcje wsporcze (słupy) są elementami służącymi do powieszenia izolatorów, osadzonymi w gruncie bezpośrednio lub
pośrednio za pomocą fundamentów. W zależności od funkcji spełnianej w linii rozróżniamy słupy:
— przelotowe P – słupy przeznaczone do podtrzymania przewodów bez przejmowania naciągu,
    ustawione na szlaku prostym lub na załomie linii nie przekraczającym 2 w przypadku linii powyżej
    1 kV i 5 w przypadku linii do 1 kV,
— narożne N – słupy przeznaczone do podtrzymania przewodów i przejmowania wypadkowej naciągu
    wynikającej z kąta załomu,
— mocne M – słupy przeznaczone do przejmowania naciągu przewodów,
— odporowe O – słupy mocne przeznaczone do przejmowania naciągu ustawione na szlaku prostym
    lub na załomie nie przekraczającym 5 i stanowiący punkt oporowy dla umiejscowienia zakłóceń
    mechanicznych,
— krańcowe K – słupy mocne przeznaczone do przejmowania jednostronnego naciągu przewodów
    i ustawione na zakończenie linii,
— rozgałęźne R   – słupy ustawione w punkcie rozgałęzienia linii i w zależności od spełnianej funkcji
    łączące w sobie cechy różnych słupów,
— odporowo-narożne ON – słupy mocne przeznaczone do przejmowania naciągu i spełniające funkcję
    słupa odporowego oraz narożnego,
— przelotowo-skrzyżowaniowe PS – słupy obliczone z uwzględnieniem zwiększonego
    bezpieczeństwa dla przypadków skrzyżowań linii z różnymi obiektami, a z uwagi na swą funkcję
    odpowiadające słupowi przelotowemu,
— narożno-skrzyżowaniowe NS – słupy obliczone z uwzględnieniem zwiększonego bezpieczeństwa
    dla przypadków skrzyżowań linii z różnymi obiektami, a z uwagi na swą funkcję odpowiadające
    słupowi narożnemu.

4. Słupy

W zależności od materiału, z którego słup jest wykonany rozróżniamy słupy:
— drewniane,
— betonowe (żerdzie żelbetowe ŻN i ŻW i strunowobetonowe BSW i E),
— stalowe.
W obecnie budowanych liniach stosuje się słupy betonowe (dla linii niskiego i średniego napięcia) oraz słupy stalowe głównie
kratowe w liniach o napięciu od 110 kV wzwyż.

Budowa słupów jest stypizowana, przy projektowaniu korzysta się z odpowiednich katalogów.

Valid XHTML and CSS.

wykonanie

Projektowanie stron Szczecin

Linie napowietrzne

http://bezel.com.pl/index.php/sieci-elektroenergetyczne/linie-napowietr...

2 of 8

2010-04-25 11:07

Rys. 2. Sylwetki słupów linii średniego i wysokiego napięcia.

Oznaczenia: a) słup przelotowy SN, żerdź ŻN12, b) słup przelotowy SN, żerdź BSW12,

c) słup narożny SN, d) słup linii 400 kV serii Y52.

Osprzęt liniowy obejmuje:
- osprzęt do mocowania izolatorów liniowych,
- osprzęt ochronny (osprzęt łukochronny),
- osprzęt do łączenia przewodów (zaciski i złączki).
Posadowienia należy projektować wg odpowiednich norm budowlanych według odpowiednich norm budowlanych, z
uwzględnieniem ich specyficznych warunków pracy. W szczególności projektowanie to powinno być zgodne z normami
fundamentów elektroenergetycznych konstrukcji wsporczych - PN-80/B-03322.

Fundamenty słupów ustawionych na skarpach lub terenach zalewanych wodą powinny być zabezpieczone przed skutkami
spływającej lub zalewającej wody, mogącymi zagrozić stateczności słupów.

Słupy znajdujące się w dolinie rzek, na obszarach zagrożonych możliwością pochodu lodów powinny być odpowiednio
zabezpieczone, np. izbicami ochronnymi.

5. Wymagania norm odnośnie montażu linii napowietrznych.

5.1 Przewody
Przewody stosowane jako robocze lub odgromowe muszą odpowiadać wymaganiom Polskich Norm potwierdzonych atestem
fabrycznym w zakresie budowy i struktury.

Naprężenia w przewodach nie powinno przekraczać:
— dopuszczalnego naprężenia normalnego dla przęseł bez obostrzeń oraz z obostrzeniami 1 lub 2
stopnia,
— dopuszczalnego naprężenia zmniejszonego dla przęseł z obostrzeniem 3 stopnia.
Zabezpieczenie przewodu od drgań mechanicznych zaleca się wykonać przez stosowanie dostatecznie małego naprężenia
lub urządzeń tłumiących.

Tablica 1. Najmniejsze dopuszczalne odległości pionowe przewodów elektroenergetycznych linii napowietrznych od

poziomu ziemi:

gdzie:
U

– napięcie znamionowe linii, w kilowoltach

1) W warunkach normalnych pod przewodami linii mogą przemieszczać się maszyny rolnicze
    i budowlane o wysokości do 4,2 m z osłona dla obsługi, uniemożliwiająca wysunięcie się człowieka
    poza jej obrys. Maszyny takie nie mogą mieć anten czy innych elementów wysuniętych ponad
    określony powyżej obrys.
2) W przypadku linii 400 kV, odległość przewodów od ziemi należy ponadto tak ustalić, aby przy
   największym zwisie normalnym natężenie pola elektrycznego pod przewodami na wysokości 1,8 m
   nad ziemią nie przekraczało 10 kV/m.

Tablica 2. Najmniejsze przekroje przewodów dopuszczalne

ze względu na wytrzymałość mechaniczną

Linie napowietrzne

http://bezel.com.pl/index.php/sieci-elektroenergetyczne/linie-napowietr...

3 of 8

2010-04-25 11:07

1) Dla przewodu o stosunku stali do aluminium większym od 0,35 dopuszcza sie najmniejszy przekrój 16 mm

5.2 Obostrzenia
W zależności od ważności obiektu, z którym linia elektroenergetyczna krzyżuje się lub zbliża, w odcinkach linii na
skrzyżowaniach i zbliżeniach należy stosować odpowiednie obostrzenia. Dodatkowe wymagania w tym zakresie dotyczą
przewodów, izolatorów, słupów, zawieszenia przewodów i ich mocowania.

Znaki kwalifikacyjne:
0 - obostrzenia nie stosuje się,
1 - obostrzenie pierwszego stopnia,
2 - obostrzenie drugiego stopnia,
3 - obostrzenie trzeciego stopnia.

Przykładowe wymagania odnośnie stopnia obostrzenia elektroenergetycznych linii o napięciu wyższym niż 1 kV w
skrzyżowaniach z:
— autostradą, drogą szybkiego ruchu, drogą ekspresową - 3 stopień,
— drogą krajową i miejską - 2 stopień,
— drogą wojewódzką, gminną i lokalną - 1 stopień,
— drogą wodną żeglowną - 3 stopień,
— szlakiem żeglarskim turystycznym - 2 stopień ,
— linią kolejową magistralną i pierwszorzędną - 3 stopień,
— linią kolejową znaczenia ogólnego drugorzędne i kolej miejska - 2 stopień,
— linią elektroenergetyczną napowietrzną na napięcie wyższe niż 1 kV lecz niższe niż 60 kV -
1 stopień,
— linią elektroenergetyczną napowietrzną na napięcie znamionowe nie niższe niż 60 kV - 1 stopień,
— liniową koleją napowietrzną osobową - 3 stopień.

5.3 Skrzyżowania i zbliżenia linii elektroenergetycznych między sobą oraz z przewodami trakcji elektrycznej

Postanowienia ogólne
- Przewody linii o wyższym napięciu znamionowym powinny być prowadzone nad przewodami linii o niższym napięciu a
przewody linii elektroenergetycznej nad przewodami linii telekomunikacyjnej. Dopuszczalne jest odstępstwo od tego
wymagania, jeżeli jego spełnienie wiąże się ze znacznymi trudnościami lub kosztami (np. przebudowa istniejącej linii), albo
jeżeli miejscowe warunki umożliwiają inne wykonanie (np. prowadzenie linii telekomunikacyjnej na stojakach dachowych).
- Zabrania się umieszczania linii telekomunikacyjnej nad linią elektroenergetyczną o napięciu wyższym niż 1 kV.

Zaleca się:

a) kat między poziomymi rzutami krzyżujących się linii zawierał w granicach 30

- 90

b) jeden słup przęsła krzyżującego linii z przewodami wyżej zawieszonymi znajdował się w pobliżu linii z przewodami niżej
zawieszonymi. Oprawy oświetleniowe na słupach linii należy traktować jako trudno dostępne części budynku.

Tablica 3. Odległości pionowe między przewodami krzyżujących się linii

Linie napowietrzne

http://bezel.com.pl/index.php/sieci-elektroenergetyczne/linie-napowietr...

4 of 8

2010-04-25 11:07

gdzie:
U

- napięcie znamionowe tej linii, której napięcie jest wyższe, w kilowoltach.

1) Przy największym zwisie normalnym lub w temperaturze - 25

C i przy bezwietrznej pogodzie.

2) Przy podskoku najwyżej położonego przewodu linii zawieszonej niżej, spowodowanym nagłym opadnięciem sadzi
katastrofalnej, przy obciążonym nadal sadzią katastrofalną najniżej położonym przewodzie linii zawieszonej wyżej.
3) Przy zerwaniu się w przęśle sąsiadującym z przęsłem rozpatrywanym, najniżej położonego przewodu linii górnej, przy
sadzi katastrofalnej w temperaturze - 5

C i założeniu, że podczas zerwania przewodu sadź spadła z przewodów w przęśle

rozważanym i w przęsłach sąsiednich (przypadek ten należy uwzględnić tylko wtedy, gdy przewody są zawieszone na
izolatorach wiszących z naprężeniem większym niż dopuszczalne naprężenie zmniejszone: nie dotyczy przęseł skrzyżowania
wykonanych z obostrzeniem pierwszego stopnia).

Zabrania się krzyżować budynki mieszkalne, szkoły, budynki użyteczności publicznej, w których stale mogą przebywać ludzie,
liniami o napięciu znamionowym 400 kV i nowobudowanymi liniami 220 kV. Dopuszcza się krzyżowanie określonych wyżej
budynków liniami 110 kV i modernizowanymi liniami 220 kV.

Minimalna odległość pozioma od budynków przewodu nieuziemionego linii o napięciu wyższym niż 1 kV powinna wynosić:
- 1 + b/2 + U/150 – od trudno dostępnej części budynku oraz od krawędzi dachu,
- 2 + b/2 + U/150 – od każdej łatwo dostępnej części budynku.

Odległość przewodów linii elektroenergetycznej o napięciu powyżej 1 kV od rurociągu naziemnego i konstrukcji wsporczych
rurociągu powinna wynosić co najmniej:
— odległość pionowa: 5 + U/150
— odległość pozioma: 2 + b/2 + U/150

W powyższych wzorach:
- U – napięcie znamionowe linii [kV],
- b – odległość między przewodami linii [m].

Odległość przewodu nieuziemionego linii o napięciu do 1 kV przy największym zwisie normalnym albo w temperaturze - 25

i przy bezwietrznej pogodzie powinna wynosić co najmniej:

Linie napowietrzne

http://bezel.com.pl/index.php/sieci-elektroenergetyczne/linie-napowietr...

5 of 8

2010-04-25 11:07

— 1 m    – od każdej trudno dostępnej części budynku, konstrukcji i krawędzi dachu,
— 0,2 m – od trudno dostępnej części budynku, jeżeli przewód jest zawieszony na wspornikach
                ściennych, przy rozpiętości przęsła do 20 m,
— 2,5 m – od łatwo dostępnej części budynku w kierunku pionowym w górę,
— 1,5 m – w kierunku pionowym w dół i poziomym od każdej łatwo dostępnej części budynku
                (np. parapetu okna, podłogi balkonu; nie dotyczy dachu nie służącego za taras).

6. Ochrona odgromowa linii napowietrznych
Norma PN-E-05100-1:1998 wprowadza następujące zasady ochrony linii napowietrznych od przepięć:

- Dla linii o napięciu od 110 kV wzwyż:
1) Linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym należy chronić przewodami
odgromowymi na całej długości.

2) Kąt ochrony odgromowej wyznaczony przy bezwietrznej pogodzie dla skrajnego przewodu
    roboczego nie powinien być większy niż:
    - 30° w liniach o napięciu znamionowym 110 kV,
    - 20° w liniach o napięciu 220 i 400 kV.

3) Przewody odgromowe należy uziemiać na każdym słupie linii. Na wejściu do stacji przewody
odgromowe powinny być połączone z konstrukcjami wsporczymi i uziomem stacji.

4) Przekrój przewodów odgromowych powinien być dobrany do warunków zwarciowych w sieci.
Przekrój ten nie powinien być mniejszy niż 50 mm

- Dla linii o napięciu powyżej 1 kV a poniżej 110 kV:
1) Elektroenergetyczne linie o napięciu wyższym niż 1 kV a niższym niż 110 kV należy chronić
przed przepięciami za pomocą ograniczników przepięć lub iskierników.
2) W liniach o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV nie zaleca się stosowania przewodów
odgromowych do ochrony linii na całej długości.

- Dla linii o napięciu do 1 kV:
1) Linie elektroenergetyczne o napięciu do 1 kV powinny być chronione od przepięć atmosferycznych ogranicznikami
przepięć o napięciu znamionowym dobranym do napięcia znamionowego sieci. W sieci 400/230 V napięcie znamionowe
ograniczników powinno być nie niższe niż 500 V.

2) Ograniczniki przepięć należy instalować:
a) w liniach napowietrznych — na krańcach linii oraz w taki sposób, aby na każde 0,5 km długości linii przypadał przynajmniej
jeden komplet ograniczników,
b) na krańcach linii kablowych — w miejscach przyłączenia do napowietrznych linii elektroenergetycznych,
c) w liniach o napięciu do 1 kV, zasilających instalacje odbiorcze w budynkach.

3) W przypadku wykonania dla budynków przyłącza napowietrznego z zastosowaniem izolatorów dościennych, ograniczniki
przepięć powinny być umieszczone w pobliżu tych izolatorów, na zewnątrz budynku. W przypadku innego wykonania
przyłącza dla tych budynków, ograniczniki przepięć należy zainstalować na najbliższym słupie linii elektroenergetycznej.

4) Uziemienie ograniczników przepięć powinno być wykonane jako wspólne, w zależności od lokalnych warunków, z
uziemieniem:
– przewodu ochronno-neutralnego,
– metalowej powłoki i pancerza kabla,
– instalacji piorunochronnej.

5) Rezystancja (opór czynny) uziemienia ograniczników przepięć nie powinna przekraczać 10Ω.

7. Zasady eksploatacji linii napowietrznych
Eksploatację linii napowietrznych należy prowadzić zgodnie z postanowieniami Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4
maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego [ogłoszony dnia 29 maja
2007 r.]
Pomocne do wykorzystania jako zasady mogą być, obecnie już nieobowiązujące:

1) zarządzenie MGiE oraz MGMiP z dnia 18.07.1986 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji urządzeń i instalacji
energetycznych oraz

2) zarządzenie MGiE z dnia 17.07.1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji sieci elektroenergetycznych
Zgodnie z ww. przepisami eksploatacja linii napowietrznych powinna być prowadzona w sposób zapewniający prawidłową
pracę urządzeń, utrzymanie należytego stanu technicznego tych urządzeń, bezpieczeństwo obsługi i otoczenia oraz
zachowanie wymagań środowiska.

Osobami zajmującymi się eksploatacją linii napowietrznych są osoby dozoru, do których należy sprawowanie nadzoru nad
eksploatacją urządzeń oraz osoby eksploatacji do których należy prowadzenie obsługi, konserwacji i napraw urządzeń
elektroenergetycznych. Przepisy w sprawie eksploatacji ustalają, że dla linii napowietrznych należy prowadzić dokumentację
techniczno-eksploatacyjną, która winna być na bieżąco aktualizowana.

Kierownik zakładu określa zakres i tryb prowadzenia dokumentacji w sposób zapewniający:
1) prawidłowe prowadzenie ruchu linii napowietrznej,
2) dokonywanie oceny stanu technicznego linii,
3) prawidłowe określenie terminów i zakresu wykonywania prac konserwacyjno-remontowych.

W skład przykładowej dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej linii napowietrznych mogą wchodzić:
1) projekt budowlany wraz z dokumentacją prawną i zmianami w trakcie budowy,
2) dokumentacja eksploatacyjna obejmująca:
—dokumenty przyjęcia linii napowietrznej do eksploatacji, wraz z protokołami pomiarów,
— instrukcję ruchu i eksploatacji linii napowietrznej,
— protokoły z oględzin,
— protokoły z przeglądów, konserwacji i remontów,
— protokoły z pomiarów napięć i obciążeń,
— protokoły z pomiaru ochrony przeciwporażeniowej (uziemień, oporności pętli zwarcia),
— dokumenty dotyczące zakłóceń i uszkodzeń.

Linie napowietrzne

http://bezel.com.pl/index.php/sieci-elektroenergetyczne/linie-napowietr...

6 of 8

2010-04-25 11:07

Ocenę stanu technicznego linii napowietrznej można dokonać na podstawie:
- analizy danych technicznych linii,
- wyników oględzin i przeglądów,
- statystyki zakłóceń i uszkodzeń,
- wykonywanych na linii ważniejszych prac eksploatacyjnych,
- wyników pomiarów napięć i obciążeń,
- wyników pomiarów skuteczności ochrony przeciwporażeniowej.

Ruch linii elektroenergetycznych należy prowadzić w oparciu o program pracy sieci, który może np. określać:
1) układy połączeń sieci dla warunków normalnych i zakłóceniowych,
2) wymagane poziomy napięć,
3) rozpływy mocy czynnej i biernej,
4) dopuszczalne obciążenia,
5) nastawienie zabezpieczeń i automatyki sieciowej.

Program pracy linii napowietrznych powinien być aktualizowany:
a) raz na rok — dla linii o napięciu 110 kV i wyższym,
b) co 5 lat — dla linii o napięciu poniżej 110 kV.
Prowadzenie ruchu linii napowietrznej powinno być dokumentowane, a zaburzenia ruchowe na bieżąco odnotowywane w
dzienniku operacyjnym ruchu.

Warunkiem przyjęcia linii napowietrznej do eksploatacji jest:
- stwierdzenie kompletności dokumentacji technicznej i prawnej linii,
- dokonanie odbioru technicznego linii,
- stwierdzenie wykonania linii zgodnie z wymaganiami normy [46] i Prawa budowlanego [77],
- sporządzenie protokołu przez komisję ze stwierdzeniem, że linia nie zawiera braków ani usterek,
- wydanie decyzji przez powołującego komisję odbioru o przyjęciu linii do eksploatacji.

Eksploatację linii napowietrznej należy prowadzić w oparciu o instrukcję ruchu i eksploatacji, która może np. określać:
a) ruchowy i eksploatacyjny podział linii pomiędzy poszczególne jednostki organizacyjne (osoby obsługi) zakładu,
b) kwalifikacje i obowiązki personelu obsługi ruchu linii,
c) sposoby lokalizowania zakłóceń przy użyciu urządzeń specjalnych,
d) organizację i terminy oględzin okresowych i organizację oględzin awaryjnych,
e) czas potrzebny na zlokalizowanie uszkodzeń,
f) postanowienia dotyczące prowadzenia ruchu linii, np. czynności łączeniowe, środki łączności i środki transportu,
g) szczególne wymagania bezpieczeństwa pracy,
h) wykaz podstawowych materiałów awaryjnych,
i) wyposażenie w sprzęt i narzędzia dla ochrony brygad obsługi ruchu i brygad awaryjnych.

8. Oględziny, przeglądy i remonty linii napowietrznych

Oględziny linii napowietrznych winny być przeprowadzane w zasadzie nie rzadziej niż raz na 5 lat. Oględziny specjalne
zarządza się w miarę doraźnych potrzeb, np. przy uszkodzeniu linii, znacznego zwiększenia awaryjności, po klęskach
żywiołowych.

Podczas przeprowadzania oględzin linii napowietrznych sprawdza się w szczególności:
- stan konstrukcji wsporczych,
- stan przewodów i ich osprzęt,
- stan elementów ochrony przeciwporażeniowej i odgromowej,
- stan izolacji linii, stan oznaczeń identyfikacyjnych, oraz zgodność oznaczeń z dokumentacją
  techniczną,
- zachowanie prawidłowej odległości przewodów od ziemi, zarośli, gałęzi drzew oraz obiektów
  znajdujących się w pobliżu linii oraz wymaganych obostrzeń przy skrzyżowaniach i zbliżeniach linii
  z innymi obiektami,
- prowadzeniu w pobliżu lub pod linią prac ziemnych lub budowlanych oraz występowanie odkształceń
  ziemi,
- szkodliwe osiadanie gruntu.

Wyniki oględzin należy przekazać osobie odpowiedzialnej za eksploatację linii.

Oględziny polegają na obserwacji i ocenie elementów linii bez wchodzenia na słupy i bez wykonywania pomiarów. Oględziny
powinny być wykonywane w miarę możliwości podczas ruchu sieci, w zakresie niezbędnym do ustalenia jej zdolności do
pracy. Przy przeprowadzaniu oględzin może być wykorzystywana aparatura termowizyjna.

Terminy przeglądów wynikają z przeprowadzonych oględzin i oceny stanu technicznego linii.

Przeglądy linii są wykonywane po wyłączeniu jej spod napięcia. Polegają one na wykonywaniu zabiegów diagnostycznych i
konserwacyjnych, odtwarzających jej sprawność eksploatacyjną.

Przegląd podstawowy może obejmować:
- oględziny w pełnym zakresie,
- badania i pomiary eksploatacyjne,
- czyszczenie izolatorów,
- konserwację konstrukcji i fundamentów,
- naprawę lub wymianę uszkodzonych elementów linii,
- kontrolę i regulację zwisów,
- inne czynności określone instrukcją ruchu i eksploatacji.

Wyniki przeglądu linii należy odnotować w dokumentacji eksploatacyjnej linii. Zakwalifikowanie linii do remontu lub
modernizacji na wniosek osoby odpowiedzialnej za jej eksploatację następuje po dokonaniu pełnej oceny stanu technicznego
linii.

Remont i modernizację wykonuje się na podstawie opracowanego i zatwierdzonego projektu budowlanego. Przekazanie linii
wykonawcy do remontu lub modernizacji powinno być dokonane protokolarnie.

Tablica 4. Zakres pomiarów i badań eksploatacyjnych linii napowietrznych oraz terminy ich wykonania

Linie napowietrzne

http://bezel.com.pl/index.php/sieci-elektroenergetyczne/linie-napowietr...

7 of 8

2010-04-25 11:07