Technika falo- i światłowodowa
Geometrycznie
– pułapka stworzona przez całkowite wewnętrzne odbicie
płytkowy
paskowy
włókno optyczne
Falowody
– elementy planarne (płytki, paski)
Światłowody
– elementy cylindryczne (włókna światłowodowe)
Rdzeń o wyższym współczynniku załamania
n
1
umieszczony
w ośrodku o niższym współczynniku
n
2
w światłowodzie mówi się o płaszczu
Technologia wyciągania światłowodu z preformy
Preforma – pręt domieszkowanego
szkła kwarcowego
Podajnik preformy
Piec – temp. 2000
0
C
System pomiaru
średnicy
Sterownik
szybkości
wyciągania
światłowodu
Wanna z materiałem
na płaszcz
Stanowisko utwardzania
płaszcza
Bęben z
nawiniętym
światłowodem
Sterowanie
naciągiem
Apertura światłowodu
Maksymalny kąt aperturowy
θ
a
→
kąt akceptacji
n
1
– współczynnik zał. rdzenia
n
2
– współczynnik zał. płaszcza
Światłowód w powietrzu n = 1
Na granicy rdzeń-powietrze z
prawa załamania
g
1
g
1
a
cos
n
sin
n
sin
α
=
ϑ
=
ϑ
Na granicy rdzeń-płaszcz z
prawa całkowitego odbicia
(
)
0
2
g
1
90
sin
n
sin
n
=
α
Apertura numeryczna światłowodu
g
2
1
a
sin
1
n
sin
NA
α
−
=
ϑ
=
2
2
2
1
a
n
n
sin
NA
−
=
ϑ
=
→
rdzeń
n = 1
płaszcz
n
1
α
g
n
2
θ
a
θ
g
Modowość światłowodu
Propagują się tylko te fale, które po dwukrotnym odbiciu
są w fazie z falą przed odbiciem
Inne fale są
tłumione
Propagujące się fale
nazywamy
modami
Promień
prowadzony
2a
α
Promień
wyciekający
2
θ
a
n
1
fale w fazie
Modowość propagującego się promieniowania
Warunek zgodności fazy
(
)
.
.
,
3
,
2
,
1
m
m
AC
AB
n
1
=
λ
=
−
(
)
m
m
2
cos
sin
a
2
'
sin
AB
AC
ϑ
ϑ
=
ϑ
=
gdyż
0
m
90
2
'
=
ϑ
+
ϑ
Ponieważ
(
)
α
=
α
−
5
.
0
sin
2
cos
1
2
ostatecznie
warunek zgodności fazy
.
.
,
3
,
2
,
1
m
m
sin
an
4
m
1
=
λ
=
ϑ
m
sin
a
2
AB
ϑ
=
2a
– średnica rdzenia
płaszcz
n
1
rdzeń
2a
B
C
A
θ
m
θ’
θ
m
90
0
Wpływ modowości na szerokości impulsu
gradientowy
wielomodowy
skokowy
jednomodowy
Rozkład
współczynnik
a załamania
skokowa zmiana n
wielomodowy
step-index
Poszerzenie
impulsu na
skutek jego
propagacji
n
2
n
1
n
2
n
1
n
2
n
1
Modowość propagującego się promieniowania
.
.
,
3
,
2
,
1
m
m
sin
an
4
m
1
=
λ
=
ϑ
warunek zgodności fazy
dla modu
m
Jednomodowy światłowód
(m = 1)
λ
<
ϑ
max
1
1
sin
an
4
musi spełniać warunek
i ostatecznie warunkiem dla
światłowodu jednomodowego
będzie
NA
5
.
0
a
2
λ
<
Z prawa załamania
max
1
1
a
sin
n
sin
NA
ϑ
=
ϑ
=
Przykładowo dla NA = 0.1
λ = 1.55 μm
→
2a < 7.75
μm
Dla większych apertur NA
średnice rdzenia
jeszcze mniejsze
Przykładowe parametry
14
0.12
125
3-9
Jednomodowy
26
0.2
125
50
Gradientowy
40
50
0.3
0.4
125
1000
100
400
Skokowy
stopnie
μm
μm
Kąt
akceptacji
NA
Φ
płaszcza
Φ
rdzenia
Typ
Włókno jednomodowe ma
średnicę poniżej
10
μm
Rozkłady intensywności dla
2 różnych modów
Tłumienność światłowodów
Przyczyny tłumienia
Absorpcja materiału -
transmisja szkła kwarcowego w paśmie
0.4 – 4.5
μm
Zanieczyszczenia, wpływ domieszek
Rozproszenie Rayleigha w zakresie krótkofalowym
i
(G)
Mie
na nieregularnościach
(
)
L
exp
P
P
0
t
β
−
=
P
0
– moc początkowa
P
t
– moc transmitowana
β
- stała zależna od stopnia tłumienia
L
– długość światłowodu
Tłumienie jednego bela (1B)
→
0
t
P
1
.
0
P
=
gdyż
1
P
P
log
t
0
=
Jednostki tłumienności w
dB/km
1 dB –
20%
spadku sygnału
Szkło kwarcowe domieszka GeO
2
- okna transmisyjne
dla
λ = 1.3
i
1.55
μm
T
łumienno
ść
[
dB/km]
0.01
0.05
0.1
0.5
1.0
5.0
10.0
0.8
1.0
1.2
1.4
1.6
1.8
μm
Absorpcja w
IR
Rozproszenie
Rayleigha
Absorpcja w
UV
Straty falowodowe
Podstawowe elementy toru światłowodowego
Sygnał
elektryczny
Dioda
Odbiornik
Sygnał
elektryczny
Sprzężenie
źródła ze
światłowodem
Sprzężenie
światłowodu z
odbiornikiem
Złącze stałe (spaw)
lub rozłączne
Złącze stałe (spaw)
lub rozłączne
wzmacniacz
pompa
Telekomunikacja
Straty w linii światłowodowej
Moc nadawana
Minimalna moc rejestrowana
Długość linii
L
L
max
zasięg
Margines
bezpieczeństwa
Strata na spawie
Strata na spawie
Straty w
światłowodzie
ln P
0
ln P
t,min
Średnica płaszcza zazwyczaj 125
μm, a z osłoną 1 mm. Kabel Φ19 mm
ze 133 światłowodami dla 1.75 milionów rozmów telefonicznych.
Koncentryczny kabel miedziany
Φ120 mm dla 40 tys. rozmów
telefonicznych
Zalety światłowodów
Małe średnica (ogólnie wymiary)
Mały ciężar
1 km światłowodu bez osłony waży 27g
Porównanie wymiarów
kabla koncentrycznego i
światłowodowego
Zalety światłowodów
cd
Elastyczność
Nie pęka zginany na elemencie
Φ3mm
Odporny na szumy elektromagnetyczne
Odporny
na korozję, wysokie temperatury i wpływ ośrodków
skażonych (szkodliwych dla zdrowia)
Bezpieczny
dla pracy w ośrodkach grożących wybuchem
(brak zwarcia i iskrzenia przewodów)
Niska tłumienność
Dla
λ = 1.55μm tylko 0.16dB/km wzmacnianie niezbędne po kilkuset km
W kablach koncentrycznych 19dB/km i wzmacniacze co 1km
Porównanie tłumienia różnych kabli
T
łumienno
ść
[dB/km]
5
0
10
15
20
25
30
Częstotliwość
0.1
1
10
0.1
MHz
1
10
GHz
Kable
telefoniczny
specjalny
koncentryczny
światłowodowe
wielomodowe
jednomodowe
Zalety światłowodów
cd
Dla światłowodu gradientowego od 1 do 10GHz. Przepływność
1Gbit/s.
Graniczna wartość kabli koncentrycznych 400Mbit/s
Szerokie pasmo
Technika DWDM
Dense Wavelength Division Multiplexing
Transmisja informacji tym samym światłowodem na różnych
nośnikach -
różne
λ
Multipleksing
Np.
240
kanałów w paśmie
1.53 – 1.56
μm
Technika DWDM
Nadajnik
L
E
D
Δλ
Szerokie
pasmo
λ
1
λ
2
λ
3
λ
4
λ
5
λ
6
λ
7
siatka
dyfrakcyjna
Σ
λ
λ
1
+
λ
2
+
λ
3
ośrodek
gradientowy
multiplekser
λ
1
+
λ
2
+...+
λ
7
Odbiornik
Modulatory kodujące informacje w
poszczególnych kanałów
dekodowanie
informacji w
poszczególnych
kanałach
demultiplekser
Odbiornik
Osiągnięto 250 kanałów na jednym światłowodzie
Technika
DWDM
Sprzęgacz
Technologia półprzewodnikowa grubości
kilka
μm
długości
L
2 - 4 mm
propagacja
D
ługo
ść
łą
cza w km
10
100
1000
0.1
1
10
100
1000
λ = 0.87 μm
λ = 1.3 μm
λ = 1.3 μm
jednomodowe
skokowy
gradientowy
Przepływność
Mb/s
Długość łącza dostosowana do szybkości przesyłania
informacji
dla 4 typów światłowodów
Telekomunikacja
cd
Modulacja nośnika prądowa
diody LED
– sieci lokalne
diody laserowej
– telekomunikacja
Sprzęganie ze światłowodem
włókna
LED
LED
dla
2
θ
x
≈ 2θ
y
LED
soczewki
sferyczna
cylindryczna
Telekomunikacja
cd
Zwarte połączenie źródła i światłowodu oferowane przez producenta
pigtail
‘
owane
złącze
LED
obudowa
optyka
włókno
zasilanie
sygnał
Przykłady
pigtail
’
owych złączy
Telekomunikacja
cd
Kable światłowodowe
włókno
elastomer
nylon
drut
polietylen
miedź
pokrycie
zabezpieczające
płaszcz
izolacyjny
druty
wzmacniające
włókna
koszulka
miedziana
Telekomunikacja
cd
Kable światłowodowe
Telekomunikacja
cd
Sprzęgacze
Schematy działania
Wybrane realizacje
Telekomunikacja
cd
Złącza
Rozłączne
spawane
rdzeń
płaszcz
spaw
klejone
obudowa
otwór do kleju
Stożki centrujące
Obudowa
Kabel
Światłowód
Soczewki silikonowe
Płaszczyzna
rozłączenia
Dzięki zastosowaniu soczewek zmniejsza się wymagania na centralność
Przykłady złącz rozłącznych
Telekomunikacja
cd
Wzmacniacz światłowodowy
Dioda
pompująca
λ
p
λ
s
λ
s
λ
s
λ
p
λ
s
Sprzęgacze
Światłowód
domieszkowany erbem
jako wzmacniacz
Linie światłowodowe
λ
p
λ
s
λ
s
Zwierciadło
Światłowód ze szkła kwarcowego domieszkowanego erbem
wzmacnia promieniowanie sygnału
λ
s
= 1.55
μm
poprzez pompowanie diodą InGaAsP
λ
p
= 1.48
μm
Telekomunikacja
cd
Odbiorniki
Zamiana sygnału optycznego na elektryczny
Fotodiody
PIN
lub
lawinowe
niski szum i wysoka wydajność kwantowa
dla wysokich częstotliwości
λ =
0.87
μm
– fotodiody krzemowe
1.3
i
1.55
μm
– germanowe lub InGaAs